7M07203 Тау-кен ісі в Дәулет Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университеті

Ауаның, судың ластануына, жер қойнауының орнықтылығының бұзылуына және ландшафттың өзгеруіне әкелетін тау-кен өндірісі объектілерінде техногендік процестер сипатталады, пайдалы қазбаларды өндірудің ұтымды технологиясын таңдау әдіснамасы, пайдалы қазбаларды және тіршілік ету өнімдерін өндіру кезінде қалдықтарды көму туралы мәліметтер келтіріледі.

Берілген курс Қазақстанның тау-кен саласы, Қазақстан Республикасының металлургиялық кешенінің инновациялық дамуы және де қазіргі кезеңдегі тау-кен ғылымы мен тау-кен өндіру саласының проблемаларын шешудің өзекті басым бағыттары сияқты негізгі бөлімдерден тұрады.

Пән тау соққысына бейім пайдалы қазбалар кен орындарындағы тау жыныстары массивтерінің кернеулі деформацияланған жай-күйінің өзгеруін бақылауды оқытады. Бұл адамдардың, қоршаған ортаның, өнеркәсіптік объектілердің және тау-кен жұмыстарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігімен байланысты. Әсіресе кеніштер мен шахталардың тау жыныстары массивтерінде үңгілеу кенжарының ҚҚС-ын бақылау өзекті болып табылады.

Жер асты тау-кен жұмыстары процесінде тау-кен жыныстарының массиві жұмыс істеушілердің қауіпсіздігі, кен орнын өңдеу тиімділігі және пайдалы қазбаны алудың толықтығы жағдайына байланысты болатын қоршаған ортаны білдіреді. Осы кезеңдегі массивтің жай-күйі тау жыныстарының физикалық-механикалық қасиеттерінің, осы массивтерді сипаттайтын геологиялық және тау-кен-техникалық факторлардың жиынтық әсерімен анықталады.

Пайдалы қазбалар кен орындарын игерудің геотехнологиялық әдісінің ерекшелігі ашу, дайындау, игеру жүйесі, технология негізінен бұрғылау ұңғымаларын пайдалануға негізделеді (сирек жағдайда құрамдастырылған әдістер мен схемалар қолданылады). Үдерістен көп жағдайларда байыту алынып тасталады,әзірлеу процесінде бірден дайын өнім алынады.

Курс келесі тақырыптарды қамтиды: ғылымның даму кезеңдері, инновациялық даму және Қазақстанда ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру, аймақтық ғылыми-технологиялық «Алтай» паркі, студенттік технологиялық бизнес-инкубатор, ғылыми зерттеулердің әдістемелері және нәтижелері, тәжірибелік және теориялық зерттеулер, иннновациялық сипаттағы сынақ-конструкциялық жұмыстар, инициативалық, тәуекелдік зерттеулер бойынша жобаларды ұсыну

"Ғылыми зерттеулер мен инновациялық қызметті ұйымдастыру" пәні негізгі анықтамалар мен ұғымдарды, әртүрлі белгілері бойынша ҒЗЖ жіктемесін, теориялық және қолданбалы ҒЗЖ орындау процесінің кезеңдерін, ғылыми мекемелер мен ғылыми кадрларды даярлауды қамтиды

Шахталарды салу кезіндегі маркшейдерлік жұмыстар жұмыстардың жауапты түрі болып табылады, олардың ерекшелігі осы жоба бойынша өлшеу процесінде жер асты қазбалары мен шахта үстіндегі кешеннің жобалық параметрлерін тиісті түрде бекітуі және табиғи жағдайға ауыстыруы болып табылады.

Ғылым феноменін арнайы мәселе және талдау пәні ретінде қарастырады. Ғылым теориясы мен техника және олардың постиндустриалды қоғам жағдайында дамуы туралы түсінік береді. Курстың өзектілігі ғылым философиясы мен жаратылыстану-техникалық ғылымдары интеграциясы негізінде ғылыми білім және ғылыми зерттеу әдістемесі саласында болып жатқан үрдістерге бағдармен байланысты.

Пайдалы қазбалар кен орындарын игерудегі ғылыми зерттеудің қазіргі мәселелері мен әдіснамасы. Зерттеу бағытын таңдау, ғылыми-техникалық проблеманы қою, теориялық және эксперименттік зерттеулер жүргізу, ғылыми жұмыс нәтижелерін ресімдеу бойынша ұсыныстар

Пән магистрдің кәсіби дайындығының маңызды элементі болып табылады. Психологиялық-педагогикалық мәдениет арнайы дайындық (жоғары оқу орнынан кейінгі) нәтижесінде қалыптасатыны белгілі. Жоғары мектеп педагогикасының қазіргі өзекті мәселелерінің бірі - жоғары оқу орны магистрантының оқу-танымдық қызметі жағдайында өзіндік тұлғалық сипатын қалыптастыру.

Берілген пән кеңістіктегі мәліметтердің бейнелеуін, оларды талдауды, өңдеуді және жинауды қамтамасыз ететін автоматтандырылған географияалық ақпарат жүйелеріне қатысты үлкен спектр сұрақтарынан тұрады

"Пайдалы қазбалар кенорындарын игерудегі жаңа технологиялық шешімдер" пәні курс негізгі бөлімдерден тұрады және мысалы және тау-кен жұмыстарын механикаландыру және ұйымдастырудың жаңа әдістері, пайдалы қазбалар кенорындарын игерудегі жаңа технологиялық шешімдер.

ПҚК геометриясы мен геометризациясының теориялық негіздері, бастапқы деректерді өңдеу мен бағалаудың ықтималды-статистикалық әдістері баяндалған, жер қойнауын геометризациялау кезінде қолданылатын проекциялар қарастырылған. Формаларды геометризациялау әдістемесі, шоғырлардың орналасу жағдайлары және олардың физикалық-химиялық қасиеттері сипатталған. Қорларды есептеу, өндіруді, ысыраптарды және құнарсыздануды есепке алу, геологиялық көрсеткіштерді болжау және тау-кен ісі міндеттерін геометриялық әдістермен шешу.

Пән қазіргі заманда қоғамның басқару қызметінде тұрақты кездесетін өзекті әртүрлі әлеуметтік мәселелерді шешуге қажетті психологиялық терең теориялық білім мен тәжірибелік дағдыларды қалыптастыруды кеңінен қарастырады. Мекеме персоналын басқару негіздерін меңгеру, персоналмен жұмыс жасау және басқару техникасын игеру туралы білім беріледі.

Пәннің мазмұны өндірістік жарылғыш заттар туралы мәліметтерден, шпурлар мен ұңғымаларды бұрғылау әдістерінен, жер бетінде тау жыныстарының жарылысы, пайдалы қазбаларды жерасты әдісімен игерудегі жарылыс жұмыстары туралы мәліметтерден, жерасты тау қазбаларын жүргізу кезіндегі жарылыс жұмыстары туралы мәліметтерден тұрады.

Тау-кен ғылымының қазіргі мазмұны мен тұжырымдамасы ашылады. Әрине- тау-кен ғылымының ғылыми мазмұны мен әдіснамасы- кешенді және экологиялық қауіпсіз игеру мен сақтаудың заңдылықтары мен тәсілдері- ресурстарын тұрақты технологиялық қайта жаңғырту және жаңа технологиялар негізінде жер қойнауын функционалдық мақсаты.

Бұл пән табиғи және табиғи-антропогендік объектілердің жағдайын бақылауға, сондай-ақ олардың ластануын болдырмауға мүмкіндік беретін механизмді қарастырады. Параметрлердің өзгеру үрдістерін анықтау үшін күрделі объектінің немесе қызметтің параметрлері туралы ақпаратты жүйелі немесе үздіксіз жинау процесін, химиялық элементтер мен ластаушы заттардың миграциясының негізгі параметрлерін зерттейді.

Пайдалы қазбаларды жерасты және ашық әдіспен технологиялық процестерді механизация аймағында теориялық негіздеу;- қазіргі кешендердің конструкцияларын оқу және олардың технико- экономикалық сипаттамалары; - қатты пайдалы қазбаларды ашық және жерасты әдістерімен қазымдау кен өндірісіндегі типті тапсырмаларды практикалық шешуді оқыту.

Оқыту курсы магистранттардың лингвистикалық, дискурсивтік және әлеуметтік-мәдени құзыреттілігін қалыптастыруды, оларды оқытылатын тіл елдерінің мәдениетіне баулуды, шет тілінде кәсіби сөйлеу дағдыларын қалыптастыруды, мамандық бойынша мәтіндерді аудару дағдыларын дамытуды көздейді. Курсқа кіретін тақырыптары: грамматикаға шолу, оқу және жазбаша жұмысқа дайындалу әдістемелері, эссе жазу, тындау және сөйлеу әдістемелері.

Курс методология мен жоспарлау әдістерін, кәсіпорындарда жедел жоспарлауды, болашақ жоспарлаудың мәні мен кезеңдерін және өндірісті жоспарлау мен өнімді сатуды қамтиды. Тау-кен жұмыстарын тиімді жоспарлау кез келген жерасты кенішінің табысты жұмысының маңызды және көп жағдайда айқындаушы факторы болып табылады.

Жобалық шешімдердің алдын ала техникалық-экономикалық негіздемесін жүргізе білу

Ғылыми-зерттеу қызметінің дағдыларын игеру: өндірістік және зерттеу жұмыстары кезінде туындайтын проблемалық мәселелерді уақытында анықтау, оларды шешудің тиімді жолдарын анықтау

Кәсіби қызметінің барлық кезеңінде өз бетімен оқу және үздіксіз біліктілігін арттыру, ғылыми, техникалық және әлеуметтік құзыреттілікті, халықаралық және мәдениетаралық өзара іс-қимыл тәжірибесін алу

Өндірістік проблемаларды шешу қабілетін, түсінігін және білімін қолдану; жобаның инновациялық әлеуетін, инновациялық тәуекелдерді бағалау; әдістемелік және нормативтік құжаттарды, техникалық құжаттаманы әзірлеу

Қазіргі қоғамның дамуындағы ақпараттың мәні мен мәнін түсінуді және жобалау-технологиялық қызметті орындау қабілетін көрсете білу

Қазіргі концепцияларды, теорияларды және процестер мен құбылыстарды талдау тәсілдерін сыни талдау

Әлеуметтік және кәсіби құзыреттіліктердің барабарлығын қамтамасыз ететін әлеуметтік-мәдени және мәдениетаралық коммуникация дағдыларына ие болу

Ғылыми танымның заманауи тенденциялары мен әдіснамасын білу; ғылыми қызметті ұйымдастыру принциптері мен құрылымын білу

Заманауи компьютерлік технологияларды пайдалана отырып ғылыми жұмыс жүргізу дағдысы болуы тиіс

Ғылыми танымның заманауи тенденциялары мен әдіснамасын; ғылыми қызметті ұйымдастыру принциптері мен құрылымын; қоғамдық қызметтегі білім мен ғылымның рөлін; жоғары мектеп оқытушысының кәсіби құзыреттілігін, оқытудың сапасын арттырудың психологиялық әдістері мен құралдарын білу

Халықаралық және отандық стандарттарды, қаулыларды, өкімдерді, жоғары тұрған және басқа да отандық ұйымдардың бұйрықтарын, орындалатын жұмысқа қатысты әдістемелік, нормативтік және басшылық материалдарды білу

Геоақпараттық жүйелерде телекоммуникация және жаһандық спутниктік позициялау жүйелерін қолдануға дайындық

Ұйымдастыру-басқару қызметін орындау қабілеті, өндірістік жарақаттанудың, кәсіптік аурулардың алдын алу, экологиялық бұзушылықтар мен төтенше жағдайлардың алдын алу

Тау-кен ісін дамытудағы ақпараттың мәні мен мәнін түсінуді көрсету, ақпаратты алудың, сақтаудың, өңдеудің негізгі әдістерін, тәсілдерін және құралдарын білу; коммуникативтік міндеттерді шешу үшін қазіргі заманғы техникалық құралдар мен ақпараттық технологияларды пайдалану

Технологиялық процестерді есептеудің стандартты әдістерін қолдана білу, жобалау-конструкторлық жұмыстарды орындау және жобалау және технологиялық құжаттаманы ресімдей білу