6B07308 Дәлме-дәл егіншілік в Дәулет Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университеті

Жекелеген процестерді автоматтандыру, содан кейін басқарудың автоматтандырылған жүйелерін қолдана отырып, бүкіл өндірісті кешенді автоматтандыру - ауыл шаруашылығы саласындағы ғылыми-техникалық прогрестің негізгі бағыттарының бірі. Ауыл шаруашылығын механикаландыру және автоматтандыру еңбек өнімділігін, ауыл шаруашылығы өнімдерін шығаруды және сапасын арттырады. Бұл процестер ауыл шаруашылығында өндірістің индустриялық технологиясын қолданумен тығыз байланысты.

Пән білім алушылармен келесі практикалық және теориялық дағдыларға бағытталған: топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтау, эрозиялық процестерді зерттеу, жайылымдық шөптер жағдайын талдау, жемнің өнімділігі мен сапасын анықтау, жерлерді ауыстыру және трансформациялау негіздері, жердің тозуының себептері, қорғау әдістері.

Студенттерге технологиялық және жұмыс үрдістерінің құрылымы, конструкциясы, теориясы, қазіргі ауыл шаруашылық машиналарын берілген жұмыс жағдайына негіздеу және баптау бойынша білім беру. Дақылдардың түсімділігіне әсер ететін сыртқы ортаның негізгі факторларымен, оларды өсіру тәсілдерімен таныстыру, топырақтың құнарлылығын құру және қолдау мәселелерін қарастыру, жекелеген дақылдарды өсіру тәсілдерін зерделеу.

"Математика 1" пәні келесі бөлімдерден тұрады: сызықты және векторлық Алгебра элементтері, Аналитикалық геометрия элементтері, математикалық талдауға кіріспе; бір айнымалының функциясын дифференциалдық есептеу және олардың қосымшалары, бірнеше айнымалының функциясын дифференциалдық есептеу және олардың қосымшалары. Есептеудің жаңа техникалық әдістері ғылымның кез келген саласына қатысты математикалық зерттеулерді пайдалануға және шешімді практикалық қолдануға жеткізуге мүмкіндік береді.

Жер қатынастарын мемлекеттік реттеудің орны, мақсаты, принциптері. Жер қатынастарының объектілері мен субъектілері. Жер қатынастарын мемлекеттіе реттеу бойынша іс-шаралар: аукцион, конкурс, сату, жалға беру, мемлекет мұқтажына тартып алу, кепілге қою, ауыл шаруашылық алқаптарын ауыстыру және т.б. Жер қатынастарын мемлекеттңк реттеудің жолдары: МЖК, жерге орналастыру, жерді пайдалануды мемлекеттік бақылау, мониторинг.

"Топырақ агрохимиясы" пәні ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін жоғарлату мақсатында өсімдіктердің қоректенуі мен тыңайтқыштарды қолдану жағдайларының процестерін зерттейтін ғылым. Топырақ құнарлылығын арттыруды қамтамасыз етеді. Қазіргі заманғы агрохимия ауылшаруашылық өндірісінің тәжірибесімен тікелей байланысты

"Жерсеріктік технологиялар" пәнін оқу студенттерді қазіргі заманғы геодезиялық жерсеріктік жүйелер мен технологиялармен таныстыруға, сонымен қатар осы білімді практикалық қызметте қолдана білуге бағытталған.

Пәнді игерудің мақсаты: дәстүрлі және инновациялық технологиялар мен негізгі ауыл шаруашылығы дақылдары мен жануарларының даму кезеңдері туралы; Ауыл шаруашылығы өнімінің өндірістік үрдісінің кезеңдері туралы; өсу заңдары туралы энергия үнемдеуді ескере отырып, өндірістік процесті жобалау принциптері, оның қорытындысы сапалы өнім болып табылады

Пән топырақты бағалау әдістері бойынша отандық және шетелдік тәжірибені, топырақтың сапасын бағалау кезінде ескерілетін негізгі қасиеттерін, аумақтарды табиғи-ауыл шаруашылық аймақтандыру әдістерін, ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерді бағалау әдістерін, ірі масштабты топырақ зерттеу материалдары бойынша топырақ бонитетінің балдарын есептеу, бағалау шкалаларын құру бойынша іскерліктер мен дағдыларды меңгеруге бағытталған.

Пән мемлекеттік жер бақылауының міндеттерін қарастырады, олар жер заңнамасының сақталуын, жерді қорғау және пайдалану талаптарын бақылайды. Пәнді оқу студенттің әкімшілік, қылмыстық жер құқық бұзушылықтарын анықтаудың, тексерулерді жүзеге асырудың, тексеру жоспарларын құрастырудың, бақылауды жүзеге асыратын органның нұсқамасын құрастырудың, ұйымдар мен азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтаудың теориялық негізін қалыптастырады.

Кәсіпорын экономикасы туралы білу мамандардың құзыреттілігінің, олардың кәсіпорынның экономикалық даму бағытын анықтау қабілетілігінің негізі болып табылады. Бәсекелестік нарықтық ортадағы кәсіпорындардың қызметі, шектеулі ресурстар шартында тиімді басқару шешімдерін әзірлеу және қабылдау үрдістері зерделенеді. Білім алушылар негізгі және айналым қаражаттары, кадрлық әлеует, еңбекақы төлеу жүйелері, өзіндік құн, қаржылық көрсеткіштер және инвестицияларды бағалау туралы білімді меңгереді.

Курс картографиялық проекциялар теориясын, карталарды құрастыру және редакциялау тәсілдерін, бер бетіндегі жағдайын және жер бедеріні бейнелеу тәсілдерін, шартты белгілерді, шолу-топографиялық, арнайы және тақырыптық карталарды, картографиялық жұмыстарды автоматтандыруды, карталар бойынша құбылыстарды зерттеу әдістерін, электрондық картографиялауды қарастырады.

Пән ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерді бағалаудың негізгі әдістерін, бағалау жұмыстарын жүргізу технологиясын автоматтандыру кезінде жерді бағалаудың геоақпараттық технологиясын қолдану қабілетін зерттеуге бағытталған. Алынған білім жоғары білікті мамандарды даярлауға мүмкіндік береді.

Жерге орналастыруда жобалаудың автоматтандырылған жүйелерін қолданудың қажеттілігі мен орындылығы ғылыми-техникалық прогресстен туындады. Ауыл шаруашылығында қашықтықтан зондтау құралдарын қолдана отырып, толық, дұрыс және уақтылы ақпараттық қамтамасыз етуді пайдаланудың ерекше маңызы бар, онда жерге орналастыру оларды ұтымды пайдаланудың басты құралы болып табылады.

Тыңайтқыш жүйесі-бұл ауыл шаруашылығы дақылдарының жақсы сападағы жоспарлы өнімін алуды, топырақтың құнарлылығын сақтауды немесе арттыруды, еңбек өнімділігін арттыруды, энергия шығынын төмендетуді және т.б. қамтамасыз ететін түрлі тыңайтқыштарды, химиялық мелиоранттарды ұтымды қолдану жөніндегі іс-шаралар кешені. Тыңайтқыш жүйесі жергілікті жағдайларды ескере отырып әзірленуі және ғылымның қазіргі жетістіктерін толық көлемде көрсетуі тиіс

Еңбек қорғау пәні қолданбалы техникалық ғылым болып табылады, ол өндірістік қауіптіліктер мен кәсіптік зияндылықтарды айқындайды және зерделейді және өндірістік жарақаттанушылықты және жұмыскерлердің кәсіптік ауыруын, апаттар мен өрттерді жою мақсатымен оларды болдырмау немесе әлсірету әдістерін әзірлейді

Пәнді оқыту барысында студенттер өндірісті, кәсіпкерлікті және аграрлық бизнесті ұйымдастыру дағдыларын, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары мен олардың бірлестіктерінің ұйымдық-экономикалық негіздерін, олардағы өндірісті мамандандыру мен жоспарлауды, жерді және басқа да өндіріс құралдарын тиімді пайдалануды меңгереді, агробизнеспен байланысты Қазақстан Республикасының заңдарын меңгереді.

Жер кадастры-бұл жердің табиғи, шаруашылық және құқықтық жағдайы туралы мәліметтердің жүйелендірілген жиынтығы. Жер кадастры жер ресурстарын мемлекеттік басқаруды ақпараттық қамтамасыз ету және жерді пайдалану мен қорғауды бақылау; жылжымайтын мүлікке құқықтарды және онымен жасалатын мәмілелерді мемлекеттік тіркеу, жерді экономикалық бағалау және т. б. мақсатында құрылады және жүргізіледі.

Пән жер кадастрының және жерге орналастыру тарихының теориялық негіздерін, табиғи ресурс және ауыл шаруашылығындағы өндірістің негізгі құралы ретінде жер ұғымын, Қазақстандағы және шет елдердегі жер реформаларының негізгі бағыттарын, сонымен қатар жер қатынастарын нормативтік-құқықтық реттеуді меңгеруге бағытталған.

Пән топырақ құнарлылығын және оларды зерттеу әдістерін анықтайтын агрофизикалық қасиеттерін зерттеуге бағытталған. Типтік ландшафт топырақтарының гранулометриялық құрамына, құрылымы мен меншікті тығыздығына зертханалық талдау жүргізу білім алушыларға топырақтың агрохимиялық қасиеттерін, олардың оңтайлы параметрлерін, зерттеу әдістерін анықтауды, сондай-ақ зерттелетін топырақтың әлеуетті құнарлылығын бағалауды орындауды үйренуге мүмкіндік береді.

Пән базалық білімдерді меңгеруге және зерттеуге бағытталған тақырып жүйесі, жүйелік зерттеу әдістері, қазіргі заманғы егіншілік жүйелерінің ғылыми негіздері, Технологиялық буындарды негіздеу және өңдеу әдістемесі, ауыл шаруашылық кәсіпорындарының егіншілік жүйелері.

Пән ауыл шаруашылығын жүргізу тәжірибесін қорытады және оны одан әрі дамытудың жолдарын неғұрлым тиімді тәсілдерін қарастырады. Пәнді оқу барысында студенттерде өндірістік күштерді ұйымдастыру мен жоспарлаудың, өндірістік процестерді ұйымдастырудың, өндірістің экономикалық нәтижелерін талдау мен жоспарлаудың теориялық негіздері қалыптасады.

Тірі ағзалардың, оның ішінде адамның тіршілік ортамен өзара қарым-қатынасын, қоршаған ортаға адам қоғамының әсер ету ауқымы мен әсер етудің рұқсат етілген шектерін, оларды азайту мүмкіндігін зерттейді. Бұл адамзаттың өмір сүруі және ғаламшарлық ауқымға ие болатын экологиялық дағдарыстан шығу туралы ғылым. Бұл ретте шешуші рөл экологиялық білім алады.

Ұшқышсыз ұшу аппараттарының көмегімен шешілетін негізгі міндеттерді оқу. Студенттерге ұшқышсыз ұшу аппараттарын деректерге қойылатын негізгі талаптарды сақтай отырып түсіруді ұйымдастыру арқылы жер мониторингінің перспективалық тәсілі ретінде визуалды көрсету. Жерді мониторингілеу үшін ұшқышсыз ұшу аппаратын пайдалану тәжірибесін орындау. Ұшқышсыз ұшу аппараттары арқылы үшөлшемді модельдерді жасауды үйрету.

Пәннің мазмұны: картографияның даму тарихы, картографиялық зерттеу әдістері, карталар бойынша өзара байланыс құрылымын зерттеу және құбылыстар динамикасы, геоизображения –ғаламшардың графикалық модельдері, топырақ жамылғысын картографиялау, жасау және қолдану картограммалар мен топырақ карталарын

Шаруашылық ішіндегі жерге орналастырудың түсінігі, принциптері, мазмұны, шаруашылық ішіндегі жерге орналастырудың негізгі бөліктері, шаруашылық ішіндегі жерге орналастырудың жобалары, олардың құрамы, мазмұны.

Шаруашылық аралық жерге орналастырудың негізгі түсініктер, мақсаттар,принциптер, шаруашылық аралық жерге орналастыру процестің кезеңдері, шаруашылық аралық жерге орналастыру жобаларды жіктеу.

Экономикалық ғылым әлемдегі жаһандық экономикалық үрдістерден бастап, адамның экономикалық өміріне дейінгі адам қызметінің барлық бағыттарын қамтиды. Сондықтан білімнің негізі аумағы ерекшеленеді. Қолданбалы экономика өмірдің тәжірибелік бөлігіне жатады. Әрбір жеке тұлға, өз ортасында жұмыс істейді, шаруашылық үрдісті өз жағында қарастыруды үйренеді, дағдылана отырып өз жолын экономикалық жүйеде табады

"Геодезия" пәнін оқу барысында студенттер қазіргі заманғы геодезиялық жабдықтарды (топографиялық карталар мен жоспарларды жасау үшін топографиялық түсірулер, жоспарлы және биіктік түсірілім негіздемесін құру, геодезиялық өлшеу нәтижелерін математикалық өңдеу, топографиялық карталар мен жоспарларда есептерді шешу) қолдана отырып, инженерлік құрылыстарды жобалау, салу және пайдалану кезінде қажетті геодезиялық жұмыстар кешенін орындау дағдылары мен біліктерін меңгереді.

Бәсекелестік ортада кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру, кәсіпкерліктің негізгі түрлері мен ұйымдық нысандары: бизнес-жоспарлау, кадрлық қамтамасыз ету, қаржыландыру, кәсіпкерлік тәуекелдері оқытылады; сонымен қатар студенттерде бизнестің құқықтық негіздері, оның ұйымдастырушылық және функционалдық бастаулары туралы кешенді түсініктер қалыптастырылады.

AutoCad және Compass бағдарламаларын меңгеруге бағытталған оқу пәні, студент әр түрлі сызбаларды жасай алады, бағдарламалық пакеттің құралдарын қолданып, ілеспе құжаттарды ұйымдастырады, сондай-ақ әр түрлі жобаларды жасау процесін автоматтандыру мүмкіндігін меңгереді.

Пән тракторлардың, ауыл шаруашылығы машиналары мен автомобильдердің жалпы құрылымы мен жұмыс принципін, олардың топыраққа және қоршаған ортаға әсерін, агротехникалық талаптарға сәйкес ауыл шаруашылығы жұмыстарын орындаудың негізгі технологиялары мен тәсілдерін, механикаландырылған операцияларды орындауға қойылатын талаптарды, ауыл шаруашылығы өндірісін автоматтандыру принциптерін, ауыл шаруашылығы жұмыстарын автоматтандыру кезінде қолданылатын бағдарламалық қамтамасыз етуді қарастырады.

Бұл пән студенттерге сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұрудың, адалдықтың, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұрақты мінез-құлық пен жемқорлыққа қарсы әрекет етудің заманауи білімдерінің кешенді көзқарастарын қалыптастырады, сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат пен мәдениет қағидаттарына негізделген жеке тұлғаның құқықтық мәдениетін дамытуға бағытталған

Заттар мен олардың компоненттерін идентификациялаудың принциптері мен әдістерін, сондай-ақ үлгідегі компоненттердің сандық арақатынасын анықтауды үйренеді; әртүрлі сыртқы жағдайларда заттардың құрылысы мен химиялық айналуын анықтайтын жалпы заңдар, физиканың теориялық және эксперименттік әдістерінің көмегімен химиялық құбылыстарды зерттейді; фазаларды бөлу шекарасында пайда болатын дисперсиялық жүйелер мен беттік құбылыстарды зерттейді.

Нақты егіншілік агротехнологияларға негізделген бейімделу-ландшафттық егіншіліктің жоғары нысаны болып табылады. Мұндай технологияларды ауыл шаруашылығы өндірісіне кеңінен енгізу мамандардың білімі мен тәжірибесінің сапалы деңгейін талап етеді. Пән нақты егіншілік жүйесіндегі инновациялық технологияларды, мәліметтерді өңдеу үшін қазіргі заманғы бағдарламалық қамтамасыз етумен жұмыс істеу дағдыларын, жерсеріктік технологиялардың мүмкіндіктері мен перспективаларын зерттеуге бағытталған.

Пән ауыл шаруашылық кәсіпорындарында егіншілікті енгізудің негізгі технологиялық тәсілдерін, технология, техника және бағдарламалық қамтамасыз ету элементтерін, сондай-ақ енгізу кезеңдерін таңдауға негізделген. Алынған білім студенттерге ауыл шаруашылығы өндірісінде GPS\ GLONASS ерекшеліктерін пайдалануға, сондай-ақ алқаптарды карталау, дәл егіншілік жүйесінде электронды карталарды әзірлеуге мүмкіндік береді.

Курс фотограмметрияның, сандық фотограмметрияның теориялық негіздерін зерделеуді және топографиялық жоспарлар мен карталарды өндіру және жаңарту кезінде жерді қашықтықтан зондтаудың заманауи жоғары тиімді технологияларын қолдануды қарастырады, бұл қысқа мерзімде және жоғары сапада жерге орналастыру және кадастрлық жұмыстарды жүргізуге мүмкіндік береді.

Пән жер мониторингі көрсеткіштерінің жүйесін, жердің тозуы және оны бағалаудың, жер мониторингі ақпараттық технологияларын және бақылаудың заманауи әдістерін меңгеруге, сонымен қатар жерді мониторингте қашықтықтан зондтау әдістерін және жер мониторингі үшін компьютерлік технологияларды қолдануға бағытталған.

Көміртектің басқа элементтермен қосылыстарын-органикалық қосылыстар мен олардың айналу заңдарын, органикалық қосылыстардың кластарын, әртүрлі түрдегі реакцияларды және олардың механизмдерін зерттейді. Халық шаруашылығының әртүрлі салаларында қолданылатын аса маңызды қосылыстар, Өнеркәсіптік органикалық синтездің маңызды процестерінің негізін құрайтын заттар мен реакциялар қарастырылады.

Аумақтық объектілерді, процестер мен құбылыстарды цифрлық сипаттау теориясын зерттеу, сандық карталарды құрудың технологиялық құралдарын және картографиялық ақпаратты сандық нысанға түрлендіру әдістерін меңгеру, сандық карталарды Автоматты және автоматтандырылған құру дағдылары.

Топырақтану - топырақтың ғылымы, олардың қалыптасуы (генезисі), құрылымы, құрамы мен қасиеттері, географиялық таралу құрылымы. Топырақтың негізгі қасиеттерін қалыптастыру және дамыту - құнарлылықты және оның ең ұтымды пайдалану жолдарын, сондай-ақ топырақ қорғау мәселелерін және антропогендік әсердің әсерінен оларды өзгертуді зерттейді.

А/ш-ғы менеджментін жоспарлау мен басқаруды ауыл шаруашылығы өндірісімен үйлестіретін қызметі. Білім алушы негізгі басқару функцияларын және оларды практикалық қызметте іске асыру әдістерін білуі тиіс, басқару қызметін тиімді ұйымдастыру есебінен негізгі басқару функцияларын іске асыруды меңгеруі тиіс, басқару қызметін ұйымдастыру дағдыларын; қосымша білім мен іскерлікті өз бетінше алу дағдыларын меңгеруі тиіс.

Жерді мелиорациялау (мелиорациядан жақсарту) табиғи жағдайды жақсартуға бағытталған шаралар кешені болып табылады. Онда су режимін жетілдіру (дренаждау, суару, өзендердегі су деңгейін реттеу, бөгеттер салу) бойынша жұмыс жүргізіледі. Мелиорация сондай-ақ мәдени-техникалық және орманшылық жұмыстарын, эрозияға қарсы шараларды, құмды, жыраларды, беткейлерді, өзен жағалауларын және хеджирлеу құрылысын күшейтуді қамтиды.

Химия курсының жалпы теориялық базасын зерттейді және химияның негізгі ұғымдары мен заңдарын, заттың құрылысы туралы ілім, химиялық реакциялардың термодинамикасы мен энергетикасын құрайды. Негізгі химиялық жүйелерді, ерітінділерді, инженерлік-техникалық мәселелерді шешуде дисперсиялық жүйелердің рөлін қарастырады. Курсты оқу зертханалық жұмыстарды, жаттығуларды орындаумен, типтік және шығармашылық есептерді шешумен сүйемелденеді.

Пән ауыл шаруашылығы карталарын, ауыл шаруашылығы өндірісінің салалық карталарын, ауыл шаруашылығының жалпы сипаттамасының карталарын, материалдық және еңбек ресурстарының карталарын, сондай-ақ ауыл шаруашылығындағы жаңа бағыттарды зерделеуге бағытталған.

Студенттерді болжам аумағының үстіндегі метеорологиялық жағдайдың нақты көрінісін анықтауға үйрету, барлық қолда бар бақылау көздерінен деректердің кешенді мониторингін жүзеге асырумен таныстыру. Әр түрлі диаграммаларды немесе жеке компьютерлерді пайдаланып мониторингті көрсету. Бақылау сапасын және мәліметтерде кодтаудың дұрыстығын бақылауды орындау.

Курсты оқу барысында студент қолдың қаттылығын, көз өлшеуішін, ұқыптылығын, тынымсыз жұмыста шыдамдылықты, сызба құралдарымен жұмыс істеуді үйренуі керек; әдемі, тез, көркем талғаммен және жоғары графикалық сапамен әр түрлі топографиялық-геодезиялық және картографиялық материалдарды ресімдеуі керек; әріптерді, әсіресе шартты белгілерді құрастыру және сызу, карталардың түпнұсқаларын сызу және безендіру дағдыларын игеруі керек.

Экономикалық-құқықтық ортада біртұтас тұлғаны қалыптастыруға және индивидтің жауапкершілігін арттыруға ықпал ететін білімді көрсету

Тұлғаның, қоғам мен мемлекеттің тиімді жұмыс істеуін сақтау, дамыту және тиімді жұмыс істеуі мақсатында әлеуметтік жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету әдістерін қолдану

Жер заңнамасы мәселелері, геодезиялық түсіру және жерді картографиялау әдістері, геодезиялық, жерге орналастыру және кадастрлық жұмыстарды орындау әдістері бойынша білімі болуы тиіс

Егіншілік, мал шаруашылығы, өсімдік шаруашылығы негіздері бойынша білім алу

Топырақтық-ландшафттық жобалау, жерді қорғау және ұтымды пайдалану мақсаттары үшін далалық зерттеулердің топырақтық және агрохимиялық мәліметтерін талдай білу

Ауыл шаруашылығы жұмыстарын жүргізудің барлық кезеңдерінде дәлме - дәл ауыл шаруашылығы жүйесінде ГАЖ технологиясын, ГТС технологиясын қолдана білу

Геодезиялық және фотограмметриялық аспаптармен, негізгі ауыл шаруашылық техникасымен, жабдықтармен және аспаптармен, компьютерлік технологиялармен жұмыс істеу дағдысы

Агроөнеркәсіптік кешендегі негізгі үрдістерді білу

Ауыл шаруашылығы дақылдарының бағдарламалық өнімдерін алу технологиясында дұрыс шешім қабылдау үшін ақпараттық технологияларды қолдана отырып басқару стратегиясын әзірлей білу

Топырақтық, геоботаникалық және агрохимиялық, агротехникалық зерттеулер мен олар бойынша картографиялық материалдарды құрумен іздестіруді ұйымдастыру және жүргізу дағдылары

Агрофитоценоздардың жағдайын бағалау әдістерін және әр түрлі ауа райы жағдайында ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру технологиясын түзету тәсілдерін меңгеру