7M05210 Экология в М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті

Мазмұны әр түрлі деңгейдегі шет тілді түпнұсқа дереккөздерді оқудың негізгі түрлерін меңгеру. Мамандық бойынша ғылыми тақырыптарға жазбаша хабарламаларды дайындау дағдыларын дамыту: ғылыми баяндама, ғылым�� зерттеу тақырыбы бойынша тезистер, шет тіліндегі түпнұсқа дереккөздерге реферат жасау, ғылыми мәтінді аннотациялау, түйіндеме. Түпнұсқалық жазбалардың жалпы мазмұнын түсіну. Кәсіби ақпаратты қамтитын дәрістер мен хабарламаларды есту арқылы қабылдау.

Негізгі ұғымдар мен анықтамаларды зерттеу. Қазақстандағы және шет елдердегі экологиялық сараптама мен экологиялық аудит тарихы. Жердің табиғи ресурстарын қорғау мәселелерін шешудегі экологиялық сараптаманың рөлін анықтау. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың мақсатын, принциптері мен міндеттерін, Қазақстан Республикасының экологиялық сараптама саласындағы заңнамасын, құқықтық негіздерін айқындайтын, мемлекеттік экологиялық сараптаманы реттейтін және ұйымдастыратын құқықтық, нормативтік құжаттарды зерттеу. Экологиялық сараптама негіздерін игеру.

Экологиялық білім туралы ұғымды, экологиялық және биологиялық білім берудің мақсатын, міндеттерін және рөлін зерттейді. Кәсіптік пәндердің теориясы мен әдістемесі. Педагог-экологтың кәсіби қызметіне қойылатын талаптарды, білім берудегі құзыреттілікті іске асыруды, оқытудың мультимедиялық технологиясын қарастырады. Адамға нақты кәсіби міндеттерді шешуге мүмкіндік беретін пәндік саланың құрылымдалған мәліметтері. Топтық жобаны құру, рөлдік ойын өткізу мәселелерін шешу.

Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің қағидаларын қарастырады. Адам мен табиғаттың өзара байланысы саласындағы қоғамдық қатынастарды реттеу, қоршаған ортаға әсер ететін кәсіпорындардың қызметіне экологиялық аудит жүргізу. Қоршаған ортаның жай-күйінің мониторингі саласындағы құқықтық және нормативтік құжаттарды қабылдау туралы шешімдерді талқылайды және егжей-тегжейлі баяндайды.

Табиғатты пайдалану тұжырымдамасын қарастырады. Табиғат пайдалану және оның жаратылыстану ғылымдары циклындағы орнын, дамытудың экстенсивті және қарқынды жолын бағалау. Табиғатты ұтымды және ұтымсыз пайдалануды талдайды, табиғи ресурстарды анықтау, олардың жіктелуі және маңызы, түрлері және пайдалану түрлері. Табиғатты пайдалануда қолданылатын зерттеу әдістерін таңдау. Құрғақшылықпен және топырақ эрозиясымен күресу үшін орман өсіру. Экологиялық дағдарыс және экологиялық апат ұғымын қолдану.

Жоғары білім берудің қазіргі парадигмалары мен Қазақстандағы жоғары кәсіптік білім беру жүйесін, педагогикалық ғылым әдістемесін, жоғары мектеп оқытушысының кәсіби құзыреттілігін зерттейді. Жоғары мектепте оқытудың кредиттік жүйесі негізінде оқу үдерісін ұйымдастыруды, болашақ мамандарды даярлауда оқытудың әдістері мен түрлерін қарастырады. Жоғары мектептегі жаңа білім беру технологиялары. Жоғары мектепті маманның тұлғасын қалыптастыруға тәрбиелеудің әлеуметтік институты ретінде қарастырады.

Жоғары білікті мамандардың кәсіби қызметіне қажетті заманауи психологиялық ғылымның негізгі тәсілдері мен принциптері. Негізгі психологиялық ұғымдар бойынша ғылыми-теориялық дүниетанымды қалыптастыру, пәннің мазмұнын ашатын психологиялық ғылым туралы түсініктерді дамыту. Тұлғаның психологиялық зерттеулерінің дағдылары мен білімін қалыптастыру, тәжірибелік – психологиялық зерттеудің негізгі әдістері және психокоррекциялық жұмыстың негізгі бағыттарымен танысу.Қақтығыстарды, күйзелістерді басқару ерекшеліктері және оларды шешу әдістері.

Жаратылыстану және техникалық ғылымдар тарихы мен философиясын зерттейді. Мәдениет пен өркениетте жаңа еуропалық ғылымды, ғылымның пайда болуын, оның тарихи динамикасын, ғылыми таным құрылымын, нақты ғылымның философиялық мәселелерін зерттейді. ХХІ ғасырдың коммуникативтік технологияларын және олардың қазіргі ғылымдағы рөлін, қазіргі заманғы жаһандық өркениеттің философиялық мәселелерін, жаратылыстану және әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдардың қазіргі заманғы өзекті әдістемелік пен философиялық мәселелерін қарастырады.

Экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде сандық экономиканы, табиғи-антропогендік жүйелер мониторингінің IT технологияларын және табиғатты пайдалану саласындағы сандық сервистерді қарастырады.

Өнеркәсіп кәсіпорындарының қоршаған ортаға әсерін бағалаудың сатыларын, қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу тәртібін қарастыру. Қоршаған ортаға әсерді бағалау процесінде есепке алынатын әсерлердің түрлерін салыстыру. Қоршаған ортаға әсерді бағалау нысандарын бағалаудың маңыздылығы мен толықтығы бойынша жіктеу. Қоршаған ортаға әсерді бағалау бойынша құжаттамасын зерттеу. Қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізуді әдістемелік қамтамасыз ету.

ҚР-дағы табиғатты қорғау қызметін, көліктегі қоршаған ортаның мониторингі мен бақылауын қарастырады. Көлік кәсіпорындарындағы атмосфераға ластаушы заттардың шығарындыларын мемлекеттік экологиялық бақылауды ұйымдастыруды зерттейді. ҚР көлік және тасымалдау жүйесіндегі табиғатты қорғау қызметін басқаруды, көліктегі қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты, жасыл көлік технологияларын енгізуді, көлік техникасының алдында тұрған міндеттерді қарастырады.

Өнімнің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында шамаларды, ережелер мен сипаттамаларды белгілеу бойынша қызметті, ҚР мемлекеттік стандарттарын, халықаралық стандарттарды, Қазақстандық техникалық-экономикалық стандарттау жіктеуіштерін қарастырады. Салалардың, кәсіпорындардың, ғылыми-техникалық, инженерлік қоғамдардың және өзге қоғамдық бірлестіктердің стандарттары, қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметтің жекелеген түрлерін стандарттауды, лицензиялауды, экологиялық сертификаттауды жүзеге асыратын мемлекеттік мекемелер туралы мәліметтер қарастырлады.

ОҚО экологиялық картографиялау және бағалаудың теориялық негіздерін, экологиялық карталардың мазмұны мен оларды жасау әдістерін, атмосфералық мәселелерді картографиялауды, құрлық суларының ластануын картографиялауды, физикалық ластануды картографиялауды, топырақтың және депонирлеуші ортаның ластануын картографиялауды, геологиялық-геоморфологиялық ластануды картографиялауды зерттейді. Картографиялаудың биоэкологиялық аспектілерін, ластанудың географиялық талдауын қарастырады.

Қалдықсыз өндірістерді қалыптастырудың базалық түсініктері мен әдіснамалық принциптерін, қалдықсыз өндірістерді ұйымдастырудың негізгі түсініктері мен тәсілдерін, қалдықсыз технологиялық процестер мен аппараттарға қойылатын талаптарды, тиімділігі жоғары технологиялық процестерді, экоқорғаныс процестері мен технологияларын әзірлеу мәселелерін қарастырады. Химия-технологиялық және экологиялық факторлардың тиімді көрсеткіштерінің критерийлерін ескере отырып, технологиялық процестердің математикалық модельдеуін талдайды.

Адам қызметінен пайда болатын геоэкологиялық мәселелердің әсерінен жердің геоосфераларының өзгеруін зерттейді. Негізгі ұғымдар, нысан, міндеттер, әдістер, көзқарастың эволюциясын, геоэкологияның өзекті мәселелерінің орны мен байланысын және мелиорация бөлімін қарастырады, ол ауыл шаруашылығы алқаптарының табиғи жағдайларын орман алқаптарын қорғауды жақсарту мәселелерін қамтиды. Геоэкология және ландшафтық экологияның өзекті мәселелерінің теориялық және әдістемелік негіздерін қарастырады. Геоэкология мен ландшафтық экологияның өзекті мәселелерінің жүйелік сипаты.

Табиғатты пайдалануды және өркениеттің ерте даму кезеңдерінде экологиялық мәселелерді, адамның өндірістік қызметінің табиғатқа қазіргі әсерін, адамның ҚО-ға әсер ету ауқымын, адамның өндірістік қызметінің табиғатқа әсер етуінің негізгі салдарын, адамның өндірістік қызметінің табиғаттың жеке құраушыларына әсер ету салдарын, химиялық өңдеу үшін мұнай өнімдерін өндіру процесін, отын мен шикізаттың әртүрлі түрлерін, биосфера мен адамзат үшін жағымсыз құбылыстардың болжамдарын, экология және табиғатты пайдалану мәселелерін шешу жолдарын қарастырады.

Өнертабыстарға өтінім жазу технологиясын қарастырады. Техникалық шығармашылыққа басшылық ету және креативті қабілеттерді дамыту үшін қажетті білімді, іскерлікті және іскерліктер кешенін қалыптастырады, өнертабыстық қызметтің барлық құраушыларын еркін меңгеру негізінде патенттік зерттеулер мен жасалған өнертабыстарды құқықтық қорғауды жүргізеді. Идеяларды ұжымдық генерациялау әдістерін, сараптамалық бағалау әдістерін, логикалық талдау әдістерін, олардың мәні мен ерекшеліктерін зерттейді. Өнертабыстық тапсырмаларды шешу теориясын қарастырады.

Тәуекел теориясының негізгі ережелерін, ұғымын, тәуекел көздерін және тәуекел факторларын қарастырады. Өнеркәсіптік нысандарда тәуекелдің дамуын, тәуекелді талдау, бағалау және басқару әдістемесінің негіздерін: тәуекелдің сандық көрсеткіштерін, қолайлы тәуекелді, тәуекелдерді салыстыру, өнеркәсіпте және энергетикада, көлік жүйелерінде, ауыл шаруашылығында экологиялық тәуекелдерді басқару, жобаларды экологиялық бағалауды зерттейді. Ірі апаттардың экологиялық тәуекелдерін бағалауды және оларды басқаруды зерттейді.

Экологиялық мониторинг пен сараптаманың анықтамасы мен міндеттерін, табиғатты пайдаланудың экологиялық қауіпсіздігінің мониторингі және сараптамасы туралы жалпы түсініктерді, экологиялық сараптаманың теориялық және әдістемелік негіздерін, экологиялық қауіпсіздікті бағалау принциптерін, экологиялық сараптама принциптерін зерттейді, экологиялық сараптаманың қазіргі заманғы әдістерін, мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу тәртібін, пәнаралық ғылыми бағытта мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу тәртібін қарастырады, адамның және басқа да организмдердің тіршілік ету ортасы ретінде жердің геоосфераларының құрамын, құрылысын, қасиеттерін, процестерін, физикалық және геохимиялық өрістерін зерттеуді біріктіретін құжаттарды ұсыну мен қарауды қарастырады.

Жергілікті, аймақтық және жаһандық деңгейлердегі түрлік әртүрлілікті талдау әдістерін, ҚР экожүйелері мен урбожүйелерінің биоәртүрлілігін қалпына келтіру және сақтау стратегиясын, ҚР экожүйелері мен урбожүйелерінің биологиялық әртүрлілігін бағалау, сақтау бойынша зерттеулердің заманауи бағыттарын және халықаралық қауымдастықтың тәжірибелік әрекеттерін зерттейді. Биологиялық әртүрлілікті зерттеудің халықаралық бағдарламаларын талдайды. Қоршаған ортаны қорғау, ормандарды молықтыру және орман өсіру мәселелері бойынша Қазақстанның Ұлттық стратегиясын және биоалуантүрлілікті сақтау жөніндегі іс-шаралар жоспарын талқылайды.

Қалдықтардың агрегаттық күйі және қоршаған табиғи ортаға әсер ету қауіптілігі, пайда болу көздері, жинақталу көлемі, морфологиялық және химиялық құрамы, қалдықтарды басқару жүйесінің сипаттамасы, қалаларды тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтардан санитарлық тазарту сызбасын қарастырады. ҚТҚ-ны өнеркәсіптік өңдеудің негізгі әдістерін, полигондар мен үйінділерде жинау жолымен ҚТҚ-ны залалсыздандыруды зерттейді.

Қоршаған ортаның жағдайын бақылау және қадағалау әдістері мен құралдарын, қоршаған ортаны бақылаудың байланыс әдістерін, қоршаған ортаны бақылаудың қашықтықтан әдістерін, қоршаған ортаны бақылаудың биологиялық әдістерін зерттейді. Экологиялық бақылауды, ауа ортасының ластануын бақылаудың қазіргі заманғы әдістерін, атом спектроскопиясы әдістерін, аспаптық өлшеу нәтижелері бойынша есептер жасауды қарастырады.

Биологиялық ресурстарды экожүйелік зерттеудің әдіснамалық аспектілерін, биологиялық ресурстарды дамыту стратегиясын әзірлеу кезінде экожүйелік тәсілді қолдануды, биологиялық ресурстарды экожүйелік зерттеудің жүйесі мен түрлерін, табиғи және антропогендік факторлардың әсерінен болатын экожүйелер (биогеоценоздар) динамикасын зерттеудің басты әдістерінің бірі ретінде экологиялық мониторингті, экожүйелердің жағдайын болжау құралы ретінде тарихи тәсілді зерттеу.

Процестерді математикалық болжау және модельдеу әдістерін, технологиялық жабдықтар жүйелерін, сонымен қатар, бірыңғай технологиялық шикізат принципінде қалдықсыз өндірістік технологияларды жасауды қоса алғанда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылым мен техниканы дамытудың және жетістіктердің жаңа бағыттарын қолдану.

қоршаған ортаны қорғау, геоэкология және ландшафттық экология саласындағы мәселелерді шешу үшін технологиялық процестердің критерийлерін ескере отырып, жасыл қалдықсыз технологияларды құру үшін экологиялық сараптама және аудит негіздерін қолдану;

Қазақстанда және әлемде аз қалдықты және қалдықсыз технологияларды дамытудың қазіргі заманғы үрдістерін қолдану, табиғи ресурстарды пайдаланудың тиімді бағыттарын ашу, қоршаған ортаны қорғау мәселелері және ормандарды молайту және орман өсіру өндірісі бойынша түйінді мәселелерді өз бетінше бағалау;

қоршаған ортаның ластануының әсері туралы түсінік бере отырып, геоэкологиялық зерттеулерді, құбылыстар мен процестерді, экологиялық білім беру тұжырымдамасын және психолого-педагогикалық ғылымның жаңа әдістемелерін қолдану;

жаратылыстану және техникалық ғылымдардың тарихы мен философиясы, іргелі ғылыми және кәсіптік даярлық туралы білімін көрсету, заманауи ғылыми және практикалық мәселелерді шешу, ғылыми-зерттеу және эксперименттік-зерттеу жұмыстарын жоспарлау және жүргізу;

Өнертабысқа өтініш жазу технологиясын құрастыру, атап айтқанда қойылған мақсатқа (жаңашылдық элементіне) жету үшін теориялық немесе технологиялық шешімдердің мәнін жазу және өнертабыс формуласын жазу.

Техникалық және экологиялық қауіпсіздікті, адамның тыныс-тіршілігін қорғауды, құқықтық шамалар мен экономикалық мәселелерді, нормативтік құжаттарды әзірлеуді, оның ішінде химиялық өндірістердің құрамдас бөліктерінің қауіпсіздік деңгейін және олардың жалпы қауіптілік класын декларациялау жөніндегі мемлекеттік тілде ұсыну.

Автоматты жобалау жүйелерін пайдаланумен, міндеттерді шешу үшін IT-технологияларды меңгеру, өндірісті басқаруда жоғары технологиялық процестерді енгізу және қоршаған ортаны қорғау саласында бұрын пайдаланылмаған технологиялар мен техниканы жүзеге асыру.

Қоршаған ортаның ластануы мен сапасы, қалдықсыз және аз қалдықты технологиялардың технологиялық процестері мен процестердің техникалық-экономикалық көрсеткіштері арасындағы өзара байланысты табу.

толық ақпарат алу үшін мемлекеттік және шет тілдерін қолдану, ауызша және жазбаша түрде дұрыс, логикалық байланысқан білім беру; көпшілік алдында сөйлеу, дәлелдеу, пікірталастар мен пікірлерді жүргізу; әртүрлі ой-пікірлерді практикалық талдау, көшбасшылық элементтерін меңгеру;