6B01101 Педагогика және психология в А.Байтұрсынов атындағы Қостанай өңірлік университеті

Пән студенттер арасында көшбасшылық мәселесі туралы білім жүйесін дамытуға, білім беру ұйымдары жағдайында олардың кәсіби қызметінің ерекшеліктерін ескере отырып, болашақ педагог-психологтардың көшбасшылық қасиеттерін дамытуға бағытталған. Пәнді оқу студенттерге заманауи көшбасшының психологиялық моделін құрайтын жеке қасиеттерді психодиагностикалық зерттеу дағдыларын меңгеруге мүмкіндік береді. Пәннің мазмұны білім беру саласындағы әлеуметтік жауапкершіліктің жоғарылауы жағдайында көшбасшы тұлғасының дамуын психологиялық қолдаудың тәжірибелік дағдыларын дамытуды және дезадаптивті қасиеттердің алдын алуды қарастырады.

Пәнде тұлғаның өзін-өзі тану және өзін-өзі реттеу қабілетін анықтайтын тұлға қырлары туралы түсінік беріледі. "Өзін-өзі тану" әлеуметтік-гуманитарлық және жаратылыстану-ғылыми циклдардың пәндерімен тікелей байланысты. Қоғамда жалпы қабылданған құндылықтар жүйесіне нақты бағдарланумен қатар жалпы ғылыми дүниетанымды дамыту мәселелерін қамтиды. Психологиялық қарым-қатынас мәселелерін, топтық мінез-құлықтағы толеранттық, нормативтік-этикалық негіздерін, экзистенциалдық тұлғаның рухани-адамгершілік дамуын қарастырады

Пән студенттерді педагог-психологтың кәсіби қызметі мәселесіне негізгі көзқарастарын таныстырады және психологиялық білім мен тәжірибелік қызметті қолдану саласына байланысты педагог-психологқа қойылатын талаптарды талдау және анықтау дағдыларын дамытады. Оқу пәнін игеру барысында кәсіби қызметке дайындық және психологтың қызметін ұйымдастыру сипаты туралы түсінік қалыптасады. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер болашақ іс-әрекеттің сәттілігін анықтайтын білім, білік және жеке қасиеттер туралы педагог-психологтың кәсіби қызметінің ерекшелігі туралы білімді меңгереді. Студенттер психологиялық практиканың әртүрлі салаларында кәсіби этика нормаларын сақтай отырып, тиімді өзара әрекеттесуді құрудың оңтайлы жолдарын анықтай алады.

Пән онтогенездің әртүрлі кезеңдеріндегі адам ағзасының тіршілік әрекетінің ерекшеліктерін, оның өсуі мен дамуына қарай, тұтастай ағзаның функциялары мен жүйелерін зерттеуге бағытталған. Бұл функциялардың ерекшелігі әр жас кезеңінде, сондай-ақ үйлесімді дамып келе жатқан адам ағзасының принциптері мен механизмдері қарастырылады. Пән болашақ педагог-психологтардың кәсіби дағдыларының қалыптасуына ықпал етеді, жұмыс кезінде балалар мен жасөспірімдердің анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктерін, белгілі бір факторлардың әсеріне ең жоғары сезімталдықпен сипатталатын даму кезеңдерін, сондай-ақ жоғары сезімталдық пен ағзаның төмен қарсыласу кезеңдерін ескеруге мүмкіндік береді

Пән психиканың биологиялық негіздерін, бейімделу мінез-құлқының психофизиологиялық механизмдерін, эмоциялар мен стресс, жеке айырмашылықтарын зерттеуге бағытталған. Білім алудың "биологиялық бағасы", тәуелді мінез-құлық механизмдері, сондай-ақ қабілеттер мен дарындылықтың психофизиологиялық негіздері қарастырылады. Пәнді оқу адам психикасының негізгі тетіктері мен резервтерін түсінуге мүмкіндік береді, бұл келесі курстарда психологиялық-педагогикалық цикл пәндерін сәтті игеруге ықпал етеді. Пән болашақ педагог-психологтардың кәсіби дағдыларының қалыптасуына ықпал етеді, психо-физиологиялық заңдылықтарды білу негізінде оқу-тәрбие процесін оңтайландыруға, білім алушының тұлғасын дамытуға жеке көзқарас көрсетуге және педагогтің өзінің қызметі мен тұлғасын жетілдіруге ықпал етеді.

Пәннің мақсаты – білім беру ұйымдарында балаларды, жасөспірімдерді және олардың отбасыларын, оның ішінде өмірлік қиын жағдайға душар болғандарды әлеуметтендіруді сүйемелдеу үшін әлеуметтік-педагогикалық қызметті жүзеге асыруға мүмкіндік беретін студенттердің кәсіби құзыреттіліктерін қалыптастыру. Пәннің мазмұны әлеуметтік педагогиканың теориялық және практикалық негіздерін оқуды қамтиды; әлеуметтенудің негізгі категориялары, факторлары мен институттары; әлеуметтік тәрбиенің теориялары мен технологиялары; ауытқулар әлеуметтік-педагогикалық мәселе ретінде; балаларды, жасөспірімдерді және олардың отбасыларын, оның ішінде әлеуметтік қауіпті жағдайдағы және әлеуметтену процесіндегі «тәуекел топтарын» әлеуметтік-педагогикалық қолдаудың ерекшеліктерін зерделеуді қамтиды. Пәнді меңгеру нәтижесінде студенттер әлеуметтік тәрбиенің теориясы мен тәжірибесі саласында білім алады; тұлғаның әлеуметтену заңдылықтарын түсіну; әлеуметтік білім беру мәселелерін талдау және әлеуметтік орта мен білім беру кеңістігінің тәуекелдерін ескеру; әлеуметтік-педагогикалық қызметтің ерекшеліктерін түсіну, оның негізгі әдістерін, технологиялары мен формаларын меңгеру; әлеуметтену үдерісінде белгілі бір әлеуметтік мәселенің ерекшеліктерін ескере отырып, балалар мен жасөспірімдерді әлеуметтік-педагогикалық қолдау бойынша іс-шараларды жоспарлап, жүзеге асыра біледі.

Пәннің мақсаты - педагог-психологтың қызметінде арт-терапияны қолданудың мәні мен мүмкіндіктері туралы білімді игеру, балалардың әртүрлі санаттарымен жұмыс істеу кезінде арт-техниканы қолдану дағдыларын игеру негізінде кәсіби құзыреттілікті қалыптастыру. Пәннің мазмұны арттерапия түрлерін, арт-терапия әдістерін және оларды балалармен және жасөспірімдермен жұмыста қолдану ерекшеліктерін зерделеуді, арт-терапиялық сабақтарды модельдеу және практикада (түзету, психодиагностика, оңалту) жүргізу әдістемесін қамтиды. Курсты аяқтау нәтижесінде студенттер арт-терапияны түсіндіру және диагностикалық жұмыс үшін көмекші құрал ретінде қолдана алады, баланың эмоционалды саласын жеке және топтық түрде бағалап, түзете алады.

Пән әлеуметтік бастамалар арқылы білім алушылардың құндылыққа бағдарланған құзыреттілігін қалыптастыруға, ЖОО-нан тыс күнделікті өмірде тәәжірибеде қолдана алатын рухани-адамгершілік қасиеттерін дамытуға бағытталған. Пән шеңберінде білім алушылар волонтерлік қызметтің қоғамдық аспектілерін зерделейді, әлеуметтік жобалау кезінде педагогикалық және ақпараттық технологияларды, тұлғаның өмірлік және кәсіптік өзін-өзі айқындауында психологиялық көмек көрсетудің әдістері мен қағидаларын пайдалануды үйренеді.

Оқу курсының мазмұны тәжірибелік бағыттылыққа ие, студенттер оқу курсын меңгеру барысында оқу тобымен жұмыс істеудің тәжірибелік әдістерін меңгереді. Оқу курсының мақсаты – студенттерге бағдарлама жасау және әлеуметтік-психологиялық тренинг өткізу технологиясының негіздеріне үйрету. Оқу курсын аяқтағаннан кейін студенттер топпен жұмыс істеудің әдістемелік негіздері, оқыту әдістерінің ерекшеліктері, оқыту бағдарламаларын жасау технологиялары туралы білімге ие болады. Осы білімді меңгеру арқылы студенттер тренинг тобы мүшелерінің шығармашылық, зияткерлік және жеке әлеуетін іске асыру мақсатында психотренинг, топ мүшелерінің мінез-құлық, қарым-қатынас және өзара іс-қимыл ерекшеліктерін дұрыс бағалау саласында жинақталған білімді кәсіби сауатты пайдалану дағдыларын меңгереді. Оқыту курсының мазмұнын меңгерген студенттер коммуникативті дағдыларды қалыптастыра алады, психологиялық көмек пен қолдау көрсетіп, тренинг тобына қатысушылардың тұлғалық өсуіне ықпал етеді.

Курсты игерудің мақсаты студенттердің онтогенездегі адамның жас-психологиялық дамуының жалпы заңдылықтары туралы жүйелі түсініктерін қалыптастыру болып табылады, бұл оларға әртүрлі жас топтарының өкілдерімен тұлғааралық қарым-қатынасты тиімді құруға мүмкіндік береді. Пәннің мазмұны белгілі бір жас кезеңінде тұлғаның психофизиологиялық және жеке-психологиялық сипаттамаларын ескере отырып, білім беру үрдісінің барлық қатысушыларына психопрофилактикалық, кеңес беру және түзету көмегін көрсете отырып, студенттерге жеке көзқарас таба білуді дамытуға мүмкіндік береді

Пәннің мақсаты - студенттерді болашақ кәсіби қызметінде алған білімі мен дағдыларын қолдануды ескере отырып, психологиялық-педагогикалық диагностика саласында теориялық және практикалық даярлау. Оқу курсын игерудің нәтижесі психологиялық-педагогикалық диагностиканың негізгі ұғымдарының жүйесі, балалар мен ересектерді әлеуметтік, психологиялық-педагогикалық зерттеу жүйесіндегі психологиялық-педагогикалық әдістердің рөлі мен орны туралы идеялар. Сондай-ақ, осы пәнді игеру кезінде психодиагностикалық құралдарды таңдау және қолдану дағдылары, білім беру процесінде балалармен және ересектермен түзету және дамыту жұмыстарын жоспарлау кезінде алынған психологиялық-педагогикалық ақпаратты қолдану және түсіндіру дағдылары дамиды.

Пән интегративті сипатқа ие және тәрбие мен оқытудың әсерінен психологиялық жаңа құрылымдардың қалыптасу факторлары туралы білімді игеруге, жеке ерекшеліктер туралы білімдерді қолдану арқылы педагогикалық ықпал ету әдістерін таңдау және педагогикалық жағдайларды талдау дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. Курстың мазмұны оқу іс-әрекетінің құрылымы мен қалыптасуы, білім беру процесінің субъектісі ретінде тұлғаның психикалық даму заңдылықтары, педагогикалық қызметтің психологиялық мәні туралы ғылыми-теориялық білімді қамтиды.

Курс бағдарламасы студенттерде гендерлік сәйкестендіру проблемасының негізгі теориялық-әдіснамалық аспектілерін қалыптастыруға бағытталған. Пән аясында жыныстық дифференциацияның биологиялық механизмдері және гендерлік айырмашылықтардың мәдени және тарихи алғышарттары зерттеледі, гендерлік-рөлдік әлеуметтенудің отбасылық және отбасылық емес көздерінің ерекшелігі қарастырылады. Курстың мазмұны гендерлік дифференциация мен стратификацияның ерекшеліктері туралы түсінік береді және студенттерде гендерлік айырмашылықтар негізінде білім алушыларға сараланған көзқарас дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Курс мазмұнында әдіснаманың түсінігі мен деңгейлері, психологиялық-педагогикалық зерттеулердің негізгі әдістері, педагогика мен психологиядағы зерттеу іс-әрекетің ұйымдастырудың логикасы мен технологиясы қарастырылады. Ғылыми-зерттеу жұмысын және эмпирикалық деректерді ұсынудың негізгі түрлері. Психологиялық-педагогикалық зерттеулерде математикалық статистика әдістерін қолдану. Ғылыми хабарламаларды, психологиялық-педагогикалық мәтіндерді дайындау әдістемесі және оларды рәсімдеу мәдениеті.

Пән қоршаған ортаны қорғау туралы ойлауды және табиғи экожүйелер мен техносфераның жұмысында қауіпті және төтенше жағдайлардың алдын алу қабілеттерін қалыптастырады, сонымен қатар аймақтардың табиғи, адамдық және материалдық ресурстарының аумақтық саралануын зерттейді, бұл аймақтық ғалымға осы ресурстарды тиімді пайдалану үшін кешенді әдістер жиынтығын жасауға мүмкіндік береді

Пән экономика және кәсіпкерлік негіздерін меңгеру, экономикалық сауаттылықты, білім беру саласындағы кәсіпкерлік қызметтің практикалық дағдыларын дамыту арқылы болашақ педагогтың жалпы құзыреттерін қалыптастыруға бағытталған. Пәннің мазмұны нарықтық экономиканың теориялық негіздерін, қазақстандық білім берудің қазіргі заманғы экономикалық болмысын, кәсіпкерлік қызметтің түрлері мен нысандарын, білім беру саласындағы бизнес-жоспарлаудың ерекшеліктерін, ақылы білім беру қызметтерін ұйымдастыру мен жүзеге асыруды, білім берудегі маркетингтің негіздерін зерделеуді құрайды

Оқу пәнінің мақсаты студенттерге эксперименттік зерттеулер жүргізудің теориясы мен тәжірибесінің негіздерін меңгеру, білім беру саласында психологиялық зерттеулер жүргізуге теориялық және практикалық дайындықты қамтамасыз ететін психологиялық эксперименттерді жоспарлау дағдылары мен дағдыларын қалыптастыру болып табылады. Пәннің мазмұны эмпирикалық зерттеулердің түрлерін, эксперименттік зерттеулердің кезеңдерін, эксперименттік кестелерді, олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін, деректерді жүйелі талдау кезеңдерін зерттеу болып табылады. Осы курсты зерделеу нәтижелері: психологияда эксперименттік зерттеулерді жоспарлау және жүргізу туралы білім алу; экспериментті жоспарлау және өткізу дағдыларын тұжырымдау; эксперименттік психология бойынша практикумдарды ұйымдастыру білігі, оның шеңберінде оқушылар зерттеу жұмысының практикалық дағдыларын алады.

Педагогиканың ғылым мен оқу пәні ретіндегі мақсаттары, міндеттері мен тұжырымдамалық негіздері анықталған. Педагогикалық білім берудің теориялық және әдіснамалық негіздері сипатталған. Заманауи педагогтардың кәсіби құзыреттілігі анықталған. Білім алушылар педагогикадағы тұтас педагогикалық үдерістің теориясы мен практикасы, субъектілері, тәрбие мен оқыту үдерісінің технологиялық негіздерімен танысады. Киберпедагогика негізі, педагогтың іс-әрекетер мазмұнындағы инновацияларын зерттейді.

Пәнді оқу заңнамалық нормалардың рөлі туралы жалпы түсінік беретін құқықтың негізгі салаларының мәселелерін қарауға бағытталған, сондай-ақ білім алушылардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы дүниетанымы мен құқықтық мәдениетін қалыптастыруды зерделеуді көздейді

Пән аударматану және мәдениетаралық коммуникация саласындағы кәсіби міндеттерді шешу бойынша практикалық қызметті жүзеге асыру үшін қажетті жалпы мәдени, кәсіби және лингвистикалық құзыреттерді қалыптастырады және дамытады. Пән аясында қазіргі әлемдегі аудармашы мамандығы, ауызша және жазбаша аударма, транскреация, локализация және интернационализация саласындағы негізгі мәселелер қарастырылады. Пән белгілі аудармашылармен сұхбатты тыңдауды және талдауды қамтиды.

Бұл пәнді оқу кезінде білім алушылар көшбасшылық қасиеттерді, стильдерді, кәсіпорын, аймақ және тұтастай ел деңгейінде әсер ету әдістерін қолдана отырып, адамдардың мінез-құлқы мен өзара әрекетін тиімді басқарудың әдістемесі мен практикасын игереді

Пәннің мақсаты-кәсіби қарым-қатынас жағдайында қазақ тілінде қарым-қатынас жасау дағдыларын қалыптастыру, жазбаша және ауызша сөйлеуде тілдің грамматикалық құрылымы мен стилистикалық құралдарын дұрыс қолдана білу, педагогикалық іс-әрекетте көпшілік алдында сөйлеу дағдыларын дамыту. Сондай-ақ кәсіби қазақ тілін меңгеру студенттердің шығармашылық ой-өрісін кеңейтуге, терең және сыни тұрғыдан ойлауға, олардың жеке қасиеттерін жан-жақты ашуға, кәсіби білімдерін дамытуға ықпал етеді. Пәннің мазмұнын қазақ тіліндегі кәсіби терминология, орфография және пунктуация ережелері, педагогикалық жұмыс тәжірибесінің ерекшеліктері, сөйлеу этикеті және ғылыми-педагогикалық қарым-қатынас жағдайындағы коммуникативті мінез-құлық ережелері, аударма техникасы құрайды

Пән студенттердің еңбек психологиясы бойынша білімдерін жүйелеуге және кәсіби өзін-өзі анықтауды психологиялық-педагогикалық қолдау жүйесін меңгерудің теориялық және практикалық негіздерін қалыптастыруға бағытталған. Курс мазмұнына кәсіби өзін-өзі анықтаудың мәні, кәсіптік бағдар беру мамандары қызметінің ерекшеліктері, адамның еңбек субъектісі ретінде дамуы, кәсіби өзін-өзі анықтаудың жас ерекшеліктері, кәсіби консультациядағы диагностика, студенттердің кәсіби өзін-өзі анықтауды психологиялық-педагогикалық қолдау бойынша жұмысты ұйымдастыру мәселелері кіреді.

Курс оқытуда жеке тұлғаға бағытталған және конструктивті көзқарас туралы түсініктерді қалыптастыруға; инновациялық білім беру әдістерімен танысуға; қалыптастырушы және жиынтық бағалау, өзін-өзі бағалау және өзара бағалау, бағалау нәтижелерін есепке алу біліктері мен дағдыларын дамытуға бағытталған

Пән білім беру психологиясы саласындағы тәжірибелік міндеттерді шешуге қабілетті педагог-психологты даярлауға бағытталған, студенттерді білім беру мекемесі жағдайында оқушыларды, ата-аналарды және педагогтарды тұтас психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу барысында психологиялық диагностика, психологиялық кеңес беру және түзету дағдыларын қалыптастыруға бағыттайды. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер жеке психофизиологиялық және жыныстық-жастық ерекшеліктерін ескере отырып, психологиялық-педагогикалық қолдау әдістерін, әдістері мен технологияларын барабар таңдау дағдыларын игереді.

Пән студенттерде білім беру жүйесіндегі педагог-психолог қызметінің пәні, мақсаттары, міндеттері және басым бағыттары туралы барабар түсінікті қалыптастыруға бағытталған. Пәннің мазмұны білім беру мекемесіндегі педагог-психолог қызметінің құқықтық, ұйымдастырушылық және әдістемелік аспектілерін зерттеуді қамтиды. Педагог-психолог қызметінің әр алуан түрлерін (психологиялық-педагогикалық диагностика, түзету-дамыту жұмысы, психологиялық-педагогикалық кеңес беру, басқару үдерістерін психологиялық қамтамасыз ету, психологиялық алдын алу және тәрбиелеу, әдістемелік жұмыс) ұйымдастыру және дамыту мәселелері, сондай-ақ ілеспе, есеп беру құжаттамасын жүргізу тәжірибесі қарастырылады. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер әртүрлі типтегі оқу орындарында педагог-психолог қызметін тиімді ұйымдастыру және жүзеге асыру дағдыларын меңгереді.

Пән екі модульден тұрады. «Жастар саясаты» бірінші модулінің мақсаты – студенттерді ҚР жастар саясатының ережелерімен және бағдарламаларымен таныстыру және сол арқылы олардың қоғамның толыққанды мүшелері ретінде қалыптасуына, өздерінің қалаулары мен әлеуетін іске асыруға, олардың азаматтық белсенділігін ынталандыруға жәрдемдесу. Бұл модульдің мазмұнына жастар саясатын ұлттық деңгейде және дамыған шетелдерде іске асыру мәселелері енгізілген. Қазіргі жастар саясатының негізгі бағыттары қарастырылады: білім беру, жұмыспен қамту, тұрғын үй, денсаулық, жастар бастамаларын қолдау, еріктілер, жастардың әлеуметтік деформациясы және оны шешу жолдары. «Тәрбие жұмысының әдістемесі» екінші модулінің мақсаты–білім алушылардың табысты әлеуметтенуі мен жеке өсуі үшін олармен тиімді тәрбие жұмысын жүргізуге ықпал ету. Модульде тәрбие мәселелерін зерттеудің негізгі психологиялық-педагогикалық тәсілдері, тәрбие жүйесінің түрлері, тәрбие жұмысының негізгі әдістері, тәсілдері, құралдары мен бағыттары, тәрбиеісіндегі сынып жетекшісінің міндеттері мен функциялары көрсетілген. Бұл курсты оқу білім беру жағдайларын талдау біліктері мен дағдыларын қолдана отырып, жастар бағдарламаларын іске асыруға қатысуға және азаматтық белсенділікті дамытуға дайын болуға және әртүрлі педагогикалық жағдайларға сәйкес шешімдер табуға, ата-аналармен, педагогикалық топпен және жұртшылықпен тығыз ынтымақтастықта білім алушылармен тәрбие жұмысын тиімді жүзеге асыруға ықпал етеді.

Пәннің мақсаты – «Педагогика» және «Психология» білім беру пәндерінің мазмұнын құруды қамтамасыз ететін кәсіби құзыреттіліктерді қалыптастыру, тыңдаушылардың ерекшеліктері мен заманауи нысандар мен технологияларды ескере отырып, оларды оқытуды модельдеу және ұйымдастыру. Пәннің мазмұны психологиялық-педагогикалық білім берудің негізгі даму тенденцияларын, педагогика мен психологияны оқытудың ғылыми-әдістемелік негіздерін, оқыту әдістері мен құралдарын, оқу сабақтарының нысандарын және қазіргі заманғы оқыту технологияларын пайдалана отырып, оларды өткізу әдістерін зерттеуді, оқушылардың өздік жұмысын ұйымдастыру, олардың білім, білік, дағдыларын бақылау және бағалауды қамтиды.Пәнді меңгеру нәтижесінде студенттер педагогика және психологияны оқытудың мектептегі педагог-психологтың тәжірибелік жұмысының басқа түрлерімен байланысын түсінеді; педагогика мен психологияны оқытудың әдістері мен нысандары туралы білімі болуы; оқу материалын құрылымдау және оны түсіндіру жолдарын таңдай білу, дәрістерді, семинарлар мен практикалық сабақтарды құрастыру және өткізу; бағалау әрекеті дағдыларын меңгеру, оқушылардың пән бойынша жетістіктерін бағалау үшін дескрипторларды құрастыра білу; өз қызметінің нәтижелерін болжай білу, педагогика мен психологиядағы оқыту әдістемесінің мәселелеріне талдау жасау және пайымдауларды қалыптастыру қабілеттерін көрсету, әдістемелік құзыреттіліктері мен жеке қасиеттерін өз бетінше жетілдіру біліктеріне ие болады.

Курс бағдарламасы білім беру саласындағы қақтығыстарды шешудің конструктивтілігіне бағдарланған педагогикалық қызметтің теориялық негіздерін қалыптастыруға бағытталған. Курсты оқу білім беру саласында туындайтын нақты жанжалды жағдайларды ғылыми негізде түсіндіру, зорлық-зомбылық, толеранттылық, рефлексивтілік және фасилитация қағидаттарына сәйкес педагогикалық қызметтің жеке және топтық стратегиясын жобалау қабілетін дамытуға ықпал етеді. Пәннің мазмұнына білім берудегі қақтығыс құрылымына, білім беру процесіне қатысушылардың конфликтологиялық өзара әрекеттесуінің ерекшеліктеріне арналған тақырыптар кіреді. Білім берудегі қақтығыстарды шешу стратегиясына маңызды рөл беріледі.

Бұл оқу курсы жеке тұлғаны, тұлғааралық қатынастарды және шағын топтарды сипаттаудың негізгі тәсілдерін, олардың әлеуметтік топтарға қосылуына байланысты адамдардың мінез-құлқы мен іс-әрекетінің заңдылықтарын қарастырады. Студенттер білім беру жүйесіндегі әлеуметтік институттардың (отбасы, әртүрлі типтегі білім беру мекемелері), психологиялық проблемаларымен, тұлғаны әлеуметтендіру проблемаларымен, қарым-қатынас және білім берудегі басқа да қызмет түрлерімен танысады

Пәннің мақсаты-жалпы білім беретін мектеп жағдайында инклюзивті білім беру моделін жүзеге асыру бойынша студенттердің кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру. Пәннің мазмұны инклюзивті білім берудің тұжырымдамалық негіздері мен модельдерін, ерекше білім беру қабілеті бар балалардың әртүрлі санаттарындағы инклюзивті білім беруді ұйымдастыру жағдайларын, жалпы білім беру ұйымдарында инклюзивті үрдісті ұйымдастырудың құқықтық негіздерін (халықаралық және отандық нормативтік-құқықтық актілер зерделенеді), интеграцияланған оқыту жағдайында мүмкіндіктері шектеулі балаларды психологиялық-педагогикалық қолдаудың форматтары мен технологияларын зерделеуді қамтиды. Пән толеранттылық пен гуманизм қағидаларына негізделген инклюзивті ортада ЕБҚ бар балаларды интеграцияланған оқытуды ұйымдастыру мәселелері бойынша тұжырымдауға және дәлелдеуге дайын болуды дамытуға бағытталған.

Пәннің мазмұны тұлғаның девиантты мінез-құлқының психологиялық сипатын, оның түрлері мен деңгейлерін, пайда болу тетіктерін, нормадан ауытқатын мінез-құлықты қалыптастыру факторларын; девиантты балалар мен жасөспірімдердің әртүрлі санаттарының мінез-құлық көріністерін және олардың жеке басының негізгі салаларының психологиялық ерекшеліктерін; девиантты мінез-құлықты диагностикалау әдістерін, сондай-ақ оның алдын алу мен түзетудің психологиялық технологияларын зерделеуді қамтиды.

Пән педагог-психологтың көпмәдениетті білім беру ортасында кәсіби іс-әрекетке дайындығын қалыптастыруға бағытталған. Этнопсихологиялық және этнопедагогикалық құбылыстардың мәні мен өзіндік ерекшелігін, Қазақстан этностарының менталитетін, тұлғаның этникалық әлеуметтену заңдылықтарын, тұлғаның этникалық ерекшелігінің дамуын, этникалық стереотиптер мен этикалық сезімдердің рөлін қарастырумен қатар тұлғааралық қарым-қатынаста көпұлтты білім беру ортасының қалыптасу ерекшеліктеріне, білім беру үдерісін ұйымдастыруда халықтық педагогиканың мүмкіндіктерін пайдалануға, педагогикалық мәдениеттің этникалық аспектілеріне, заманауи педагогтың көпмәдениетті құзыреттілік және этнотолеранттылық қалыптастыруға ерекше назар аударылады. Пәннің тәжірибелік бағыты–студенттердің тұлғаның этномәдени құзіреттілігін психологиялық-педагогикалық диагностикалау дағдыларын дамыту, әлеуметтік-психологиялық тренинг және әлеуметтік-педагогикалық кеңес беру арқылы этнотолеранттылықты қалыптастыру технологияларын қолдану.

Пән инновациялық білім беру технологиялары мен пәндердің мазмұнын интеграциялауға, инклюзивті білім берудің заманауи педагогикалық стратегиялары негізінде жаңартылған мазмұн бағдарламасын жүзеге асыруға бағытталған. Студент инклюзивті мектеп жағдайында ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларға арналған бағдарламалық мазмұнды бейімдеу бойынша білім алады. Пән ЕБҚ бар балаларды психологиялық-педагогикалық қолдауды ұйымдастыруға және бейімделген білім беру бағдарламаларын жүзеге асыруға қажетті білім, білік және дағдыларды қалыптастыруға бағытталған. Пәнді оқу барысында студент білім беру ортасын жобалауды, психологиялық-педагогикалық қолдау әдістерін, өтемақы нұсқаларын іздеуді, инклюзивті тәжірибеде белсенді оқыту әдістерін, тренингтерді, бағдарламаларды, психологиялық және интерактивті ойындарды дамытуды үйренеді. Мүмкіндігі шектеулі студенттердің сау қатарластарымен бірлесіп оқу үрдісінде әлеуметтік құзіреттілікті, эмоционалды қабылдауды қалыптастыруға көңіл бөлінеді.

Курс дарынды оқушыларды дамыту процесін психологиялық-педагогикалық қолдау саласында педагог-психологтың кәсіби құзыреттілігін дамытуға бағытталған. Онда дарынды оқушыларды анықтау және дамыту бойынша педагог-психологтың практикалық жұмысының заманауи үрдістері көрініс тапты. Пәннің мазмұны студенттерге дарынды оқушыларды оқытуды психологиялық–педагогикалық қолдауды нормативтік-құқықтық және технологиялық қамтамасыз ету туралы тұтас түсінік қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Пән білім беру мекемесінде педагогикалық үрдісті басқару бойынша кәсіби құзыреттілікті қалыптастыруға, практикалық қызметте педагогикалық менеджмент құралдарын пайдалану дағдыларын игеруге бағытталған. Мазмұнға басқарушылық технологиялар ретінде басқарушылық-педагогикалық үрдістерді жобалау және жүзеге асыру тақырыптары кіреді. Оқу үрдісін жетілдіру, оның нәтижелілігін арттыру, білім беру сапасын басқарудың еңбек шығындарын педагогтердің талап етілетін еңбек нәтижелерімен үйлестіру мәселелері қарастырылады.

Пән оқушылар арасында психикалық бұзылулар мен аурулардың, сондай-ақ өз-өзіне қол жұмсау әрекеттерінің алдын алу бойынша профилактикалық және түзету жұмыстарын ұйымдастыру құзыреттілігін қалыптастыруға бағытталған. Пәнді оқу шеңберінде білім алушылар психикалық және психологиялық денсаулықтың негізгі ұғымдарын, факторлары мен критерийлерін біледі, жасөспірімдік жаста суицидтік мінез-құлықтың пайда болу себептері мен шарттарын анықтай алады, суицидтік мінез-құлықтың диагностикасы мен алғашқы профилактикасын, және дағдарыстық жағдайларда психологиялық көмек көрсету дағдыларын меңгеру.

Пәннің мақсаты – ерекше қажеттіліктері бар балалар мен олардың отбасыларына тиімді және барабар психологиялық-педагогикалық қолдау және қолдау көрсету мақсатында осы санаттағы балалардың психикалық дамуының негізгі заңдылықтары мен ерекшеліктерін зерттеу. Пәннің мазмұны арнайы психологияның мақсаттарын, міндеттерін, ұстанымдарын және мәселелерін көрсетеді, бұзылған психикалық дамудың негізгі заңдылықтарын, параметрлері мен критерийлерін, оның себептері мен пайда болуына себеп болған факторларды сипаттайды. Сондай-ақ дизонтогенездің әртүрлі жіктемелері ұсынылған және олардың негізінде психикалық бұзылыстары бар балалардың негізгі категорияларының психологиялық сипаттамалары берілген. Жеңіл дәрежедегі ақыл-ой кемтарлығы бар, психикалық дамуы тежелген, аутистикалық спектрі бұзылған балаларды сипаттауға және оларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету жұмыстарына, ата-аналарымен жұмыс жүргізуге ерекше назар аударылады. Пән болашақ педагог-психологтардың бұзылған психиканың жұмыс істеу ерекшеліктерін білу негізінде психиканың әртүрлі бұзылулары бар балалармен және олардың отбасыларымен жұмыс істеудегі кәсіби дағдыларының қалыптасуына, психологиялық-педагогикалық көмек көрсетуді ұйымдастыруда диагностикалық құралдар мен жұмыс бағыттарын дұрыс таңдауды жүзеге асыруға, балалар мен олардың ата-аналарымен сенімді байланыс пен диалог орнатуға, сендіруге және қолдауға ықпал етеді.

Пәннің мақсаты-заманауи білім беру технологиялары туралы ғылыми білімді қалыптастыру, білім алушылардың жеке және кәсіби дамуының жоспарланған деңгейін қамтамасыз ету үшін әртүрлі деңгейдегі білім беру технологияларын талдау және қолдану саласындағы дағдылар мен құзыреттерді меңгеру. Курс тақырыбында білім беру практикасын жақсарту үшін технологияларды іріктеу, талдау және бағалау мүмкіндігі берілді. Педагог-психологтар білім беру технологияларын жіктеп, оларды практикада қолданудың негізгі тәсілдерімен танысады, педагогикалық үрдіске инновациялық технологиялардың кірігу алгоритмі мен заңдылықтарын меңгереді, оқытудың ерекшелігі мен күтілетін нәтижелерін ескере отырып, оқу мақсаттарын тұжырымдауды үйренеді.

Пән білім беру ұйымдарының қызметіндегі психологиялық білімнің рөлі мен орны туралы тұтас түсінікті қалыптастыруға, студенттердің білім беру ұйымдарының психологиялық жай-күйін психодиагностика мен психокоррекцияның қазіргі заманғы, үнемді әдістерін меңгеруіне бағытталған. Пәннің мазмұнына білім беру субъектілерінің ұйымдастырушылық мінез-құлқының ерекшеліктерін зерделеуге арналған тақырыптар; білім беру субъектілерінің жеке ерекшеліктері мен тұлғааралық қарым-қатынастары мәселелері бойынша педагогтерге психологиялық кеңес беру ерекшеліктері енгізілген; білім беру субъектілерінің өнімді қызметке уәждемесін дамыту бойынша. Білім беруде коучинг технологияларын қолдану мүмкіндіктері қарастырылды. Курс студентті білім беру жүйесіндегі кәсіби қызметтің өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге бағыттайды.

Пән заманауи отбасын психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу бойынша педагог-психологтың құзыреттілігін дамытуға бағытталған. Қазақстандық отбасылардың этномәдени ерекшеліктеріне және олардағы отбасылық тәрбиенің ерекшеліктеріне баса назар аударылды. Отбасылық жүйелер әлеуметтік бейімделу, жеке өсу, баланың жеке басының үйлесімді дамуы үшін тиімділік тұрғысынан қарастырылады. Жауапты ата-ана мәселелеріне, отбасылық кеңес беру мен оқытудың психологиялық-педагогикалық аспектілеріне, отбасыларды психологиялық-педагогикалық бағалауға және баланың отбасындағы қолайсыздықтың алдын алуға ерекше назар аударылады. Сондай-ақ білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие үрдісін жетілдіру үшін ата-аналармен ынтымақтастық дағдыларын дамыту бойынша педагогтармен жұмыс.

Пәннің мазмұны инклюзивті білім берудің практикалық аспектілерін қарастыруды көздейді. Қарастырылып отырған ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды оқытудың арнайы әдістемесі жалпы білім беретін мектепте инклюзияға қол жеткізу үшін инклюзивті білім берудің тұжырымдамалық негіздерін, бірлескен оқытуды ұйымдастыруды сипаттауды қамтиды. ЕБҚ бар балаларды оқытудың арнайы әдістемесі инклюзивті оқыту жағдайында психолог-педагогтердің психотерапиялық әдістерді практикалық қолдану технологиясының егжей-тегжейлі сипаттамаларын, оларды инклюзия жағдайында оқу іс-әрекетін педагогикалық жобалауда қолдануды қамтиды. Пәннің мазмұны инклюзивті білім беру практикасын меңгеретін жалпы білім беретін мектеп педагогтерін кәсіби сүйемелдеу мәселелерін қамтиды. Пән педагог-психологтың кәсіби қызметіне педагогтармен және ЕБҚ бар балалардың ата-аналарымен (немесе басқа да заңды өкілдерімен) өзара іс-қимыл жасауға дайындығы үшін жағдай жасайды. Пән сапалы оқу процесі бар, барлық балалар үшін психологиялық тұрғыдан қолайлы жағдайлары бар жаңа инклюзивті білім беру кеңістігін құру және дамыту бойынша мотивацияны арттырады.

Пәннің мақсаты - қазіргі білім беру және тәрбие жүйесіндегі балалардың әртүрлі категорияларымен психологиялық-педагогикалық жұмыстың негізгі формалары, әдістері мен бағыттары туралы студенттердің білімін қалыптастыру және жүйелеу. Оқу курсының мазмұны оқу, мінез-құлық, коммуникативті және эмоционалды-ерікті психикалық қызмет салаларында тәртіп бұзушылықтары бар балалармен түзету жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу мәселелерін қамтиды. Курсты оқыту барысында балалардың психикалық дамуының бұзылыстарын психологиялық-педагогикалық түзетуге және білім беру мекемесі мен отбасында баланың үйлесімді психикалық және жеке дамуына жағдай жасауға психологиялық көмек түрі ретінде баса назар аударылады.

Осы оқу курсы аясында психологиялық кеңес берудің теориялық тәсілдері мен модельдері, мақсаты мен міндеттері, түрлері мен бағыттары оқытылады. Кенес беру беру процесі, оның кезеңдері (ақпаратты жинау, сұрауларды талдау, келісімшарт жасасу және т.б.) туралы кешенді түсінік қалыптастырылады. Психологиялық проблеманың құрылымына және терапевтік гипотезаны құруға ерекше назар аударылады

Пән педагог-психологтардың дисфункционалды отбасылармен жұмыс істеуге кәсіби дайындығын қалыптастыруға, отбасы жұмысының бұзылуына бағалау жүргізуге, балалар мен ата-аналардың өзара әрекеттесуінің мәселелік аймақтарын анықтауға, психологиялық араласудың стратегиялары мен технологияларын терапевтік мақсаттарда пайдалануға бағытталған. Курстың мазмұны отбасының тұрақсыздығына ықпал ететін факторларды, ата-ана рөлдерінің бұзылу ерекшеліктерін, бала мен ата-ананың бұзылған қарым-қатынастарының модельдерін және олардың баланың әл-ауқат деңгейіне әсерін қарастырады. Дисфункционалды отбасыларды зерттеудің психологиялық әдістері, сондай-ақ мұғалімдердің дисфункционалды отбасылармен, баланы психологиялық қолдау қызметтерімен, баланы қорғаудың арнайы органдарымен тиімді өзара әрекеттесу мәселелері ашылады.

Басқару әдістерін анықтай алады, орындаушылардың жұмысын ұйымдастыра алады, қарама-қайшы талаптар жағдайында басқарушылық шешімдерді таба алады және қабылдай алады, командада жұмыс істей алады, білім беру процесі субъектілерінің әлеуметтік, этномәдени және жеке айырмашылықтарын толерантты қабылдайды.

Өз іс-әрекетінің нәтижесін болжауға, сыни және шығармашылық ойлауға, рефлексияға, өзін-өзі бағалауға, өзін-өзі дамытуға дағдыланады, жинақталған тәжірибені қайта бағалай алады, заманауи білім беру технологияларын пайдалана отырып, жаңа білімді меңгереді.

Психологиялық-педагогикалық бақылаулар нәтижелерінен ақпаратты жинау және интерпретациялау әдістерін, диагностиканы және психологиялық-педагогикалық көмекті жүйелі ұйымдастыруды оқу үдерісінің барлық деңгейінде қолдана алады; психологиялық-педагогикалық зерттеулерді жоспарлау және жүргізе алады.

Білім берудің әртүрлі деңгейлеріндегі педагогикалық үдеріс субъектілерінің этномәдени, әлеуметтік, отбасылық, жеке және жас ерекшеліктерін ескере отырып, психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуге арналған диагностикалық, коррекциялық, дамытушы бағдарламалар мен әдістемелік материалдарды әзірлей алады.

Оқыту мен тәрбиелеудің инновациялық технологиялары мен форматтарын пайдалана отырып, педагогика және психология сабақтарын, психологиялық ағарту жұмыстарын, жеке және топтық кеңестерді, оқушыларға, мұғалімдерге және ата-аналарға арналған тренингтерді өткізу дағдыларына; цифрлық білім беру ресурстарын құру дағдыларына ие.

Ұлттық білім беру жүйесінің ағымдағы міндеттеріне сәйкес оқу үдерісінің субъектілерін психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуді жобалау кезінде іргелі, қолданбалы және пәнаралық білімді, заманауи педагогикалық тұжырымдамалар мен психологиялық теориялар туралы білімдерді пайдаланады.

Кәсіптік қызмет ерекшеліктерімен айқындалатын білім беру саласындағы нормативтік-құқықтық құжаттарды, оқу-әдістемелік құжаттаманы біледі, жоспарлау және есеп беру құжаттамасын құрастыра алады.

Педагогика және психология саласындағы кәсіби терминологияны біледі, қазақ, орыс және шет тілдерінде тиімді қарым-қатынас жасай алады, конструктивті диалог жүргізеді және өз пікірін дәлелді жеткізе алады.

Бағалау іс-әрекетінің дағдыларына ие, оқушылардың жетістіктерін бағалау үшін бағалау критерийлері мен дескрипторларын жасай біледі.

Педагог-психолог мамандығының жоғары әлеуметтік мәнін, академиялық адалдық ұстанымдары мен мәдениетінің маңыздылығын түсінеді.