6B07311 Геодезия және картография в Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Қазіргі заманда химия, физика және географияның негізгі түсініктерімен танысады. Бірақ геодезия деп аталатын қандай білім бар екенін барлығы білмейді. Бұл пән геодезия деп аталатын білім жүйесінің негіздерін қарапайым және түсінікті түрде түсіндіруге арналған. Студенттерге жаңа инженерлік пән болып ашылады.

Құрылыстарды жобалау және салу кезінде топографиялық-геодезиялық жұмыстардың үлкен көлемін орындауға, зерттеу жұмыстарын жүргізуге, құрылымдардың бөлінуіне жоспарланған негіз жасау үшін геодезиялық өлшеулерді жүргізуге, жобаланған объектілерді ауданға өткізу бойынша жұмыстарды жүргізуге және құрылыстың аяқталуына орай өткізілетін зерттеу жұмыстарына баруға болады. Бұдан басқа, объектілерді салу үшін топографиялық және тақырыптық карталарды (жоспарларды), жер бетін аэроғарыштық зондылау материалдарды талдау қажет.

Пән математикалық аппараттарды меңгеру және қолданбалы есептерді шешу үшін қажет болады. Оқытылатын тақырыптар келесідей: сызықтық алгебра, аналитикалық геометрия, функция, функцияның шегі, бір айнымалы функциялардың дифференциалдық және интегралдық есептеулері. Бұл курс математикалық талдаудың теориясы мен математиканың есептеу аспектілерін қамтиды.

Бұл пән жердің бетіндегі жер қыртысын, жер бетінің бейнесін, жоспарлар, карталар мен профильдер түрін зерттеу, сондай-ақ түрлі қолданбалы мәселелерді шешу мақсатында жүргізілген геодезиялық әдістерді, жер бетіндегі өлшеу әдістерін меңгеруге арналған.

«Оптикалық физика» пәні оптикалық жүйелердегі физикалық құбылыстар мен процестерді зерттейді. Пән шеңберінде классикалық оптикамен қатар, геодезиялық, топографиялық, астрономия-геодезиялық, фотограмметриялық және картографиялық жұмыстарды орындауға қажетті оптикалық құбылыстарға негізделген қазіргі заманғы құралдармен жұмыс жасау үшін қажет болып табылатын сызықтық емес және кванттық оптика қарастырылады.

Бұл пән жер бетінің немесе оның бөліктерінің картографиялық әдістерін, әртүрлі проекциялардағы картографиялық жұмыстар түрінде, геоақпаратты көрсетудің әртүрлі картографиялық тәсілдерімен таныстырады. Картографияда технологиялық басылымдарды, картографиялық өнімдердің сапасын бақылауды зерттеу мәселелерімен айналысады.

Геодезиялық өлшеу тәсілдерімен, ақпаратты өңдеумен, теңестіру тәсілдерін есептеу техниканы қолдануға бағытталған. Өлшеудің қателіктер теориясы, кіші квадраттар әдісі, теңестіру әдістерін зерттейді.

Жобалаудың автоматтандырылған жүйелерімен танысу (AutoCAD, Civil 3D). Жерді сандық модельдеу, рельефтің сандық үлгілерін құру, деректер банктерін жобалау, сандық жерүсті моделін бейнелеу және топографиялық жоспарларды автоматтандыру.

Топографиялық-геодезиялық өндірістің технологиялық үдерістерін автоматтандырудың заманауи әдістері мен құралдарын зерттеу және дамыту. Жобалаудың автоматтандырылған жүйелерін пайдаланып, сандық жер үсті модельдерін құру үшін топографиялық-геодезиялық ақпаратты жинау және өңдеу технологиясы саласында білім алу.

Қолданбалы геодезияның негізгі мәселелерін шешу кезінде компьютерде өлшеу нәтижелерін азайту және талдау6 оларды бағдарламалық қамтамасыз етуді енгізудің сандық әдістерін зерттеу. Компьютерде сандық деректерді өңдеудің заманауи пакеттерін қолданудағы дағдыларды меңгеру, қолдану лимиттері және қолданбалы міндеттерді шешудегі әртүрлі әдістердің дұрыстығы, есептеулерді оңтайландыру және түпкілікті нәтижелердің дұрыстығын жақсарту.

Бұл пән «Инжиниринг, өндіріс және құрылыс салалары» бағытында жемқорлыққа қарсы нормаларды қарастырады. Техникалық ғылымдар мен технологиялар, инжиниринг, өндіріс және құрылыс салалары, автоматтандыру және басқару, инжиниринг, көлік техникасы және технология саласындағы заңдарды талдауды қамтиды. Курстың мақсаты - осы мамандықтың ерекшеліктеріне байланысты сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы нақты дағдыларды дамыту болып табылады.

Пән қолдану салалары бойынша ҚР «Цифрлық Қазақстан» Мемлекеттік бағдарламасын ендіру және жүзеге асырудың кезеңдерін, электрондық қызметтерді көрсетудің цифрлық платформаларын, әртүрлі кәсіби салалар бойынша цифрлық технологияларды ендіру, қолдану жолдарын қарастырады.

Елбасы Н. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында қоғамның рухани дамуының басымдықтары айқындалып, бағдар берілді. Рухани жаңғыруды жедел жүзеге асыру міндеті қойылды. Қазіргі заманның талабына сәйкес қоғам дамуының іргелі қағидасының бірі жастардың білімге, прагматизмге, бәсекеге қабілеттілікке деген ұмтылыс болуы қажет.Білім алушылардың зердесі мен санасының ашықтығы – рухани жаңғыруды тиімді жүзеге асырудың басты шарты болып табылады.

Біріңғай жүйеде бүкіл мемлекет территориясындағы жеке жер бетіндегі нүктелер биіктігін және координаталарын геодезиялық өлшеулер нәтижелерін математикалық өңдеу, мемлекеттік геодезиялық торды құру және реконструкциялау әдістері арқылы Жердің өлшемін, пішінін, сыртқы гравитациялық өрісін зерттейді.

Фотограмметрия – фотосуреттер бойынша объектердің өлшемін, пішінін, орналасуын және т.б. сипаттамаларын анықтаумен айналысатын ғылыми-техникалық пән.

Белгілі бір объектілердің кеңістіктік мәліметтерін және сол объектілерге қатысты ақпараттарды жинау, сақтау, талдау және графикалық визуалды бейнелеу жүйесі.

Генерализациялау ерекшеліктерін, картаның тілін және белгілік жүйесін, карталар түрлерін, тақырыптық карталарды құру мен жобалау үшін жергілікті жердің кеңістіктік моделін карта қасиеті ретінде зерттеу.

Теориялық, ғылыми және практикалық білім арқылы «Кәсіпкерлік және бизнес» пәні студенттерге бизнес жоспар жасауға, оны ұйымдастыруға және жүргізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар кәсіпкерлік қызмет жүйесінде нақты және туындайтын мәселелерді шешу үшін құқықытық, экономикалық, басқару мен ұйымдастыру мәселелрін шешудің ғылыми – перактикалық ойлау жүйесін қалыптастырады.

Оқу пәні адамның қоршаған ортамен қауіпсіз өзара әсер тәсілдерін, қоршаған ортадағы ғаламдық өзгерістерді және адамның тіршілігінің стратегияларын зерттеуге бағытталған. Сонымен қатар, ТЖ шаруашылық обьектілерінің тұрақты қызметі, техногенді және табиғи сипаттағы ТЖ салдарын жою, алдын ала ескерту, өнеркәсіптер мен ұйымдарда қауіпсіз еңбек шарттарын қамтамасыз ету сұрақтары қарастырылады.

Топографиялық карталардың түпнұсқаларын жасау. Топографиялық карталарды жаңарту. Тақырыптық карталар мен атластар. Қалалар жоспарларын құру технологиясы. Карталарды жобалау. Карталар мен атластарды жобалаудың ғылыми-техникалық негіздері.

Курс кәсіби-тәжірибелік бағытта құрастырылған. Оны оқу арқылы кәсіби маңызды жағдайларда риторикалық іс-әрекет технологиясын игеру көзделген. Білім алушылардың сөздік білімділігін арттыру, тиімді іскерлік қарым-қатынас қағидалары, жұрт алдында сөйлеудің ұтымды ықпал етуін қамтитын негізгі факторлар мен үдерістері, шешен мен аудитория ынтымақтасуының формалары мен құралдары туралы білім алу курстың міндеттеріне кіреді.

Кеңістіктік деректерді ұйымдастырудың, сақтаудың және үлгілеудің негізгі әдістерін, геоақпараттық технологияларды қолданудағы тәжірибелік дағдыларды меңгеру және практикалық жұмыс барысында зерттелген әдістерді қолдану, кеңістіктік және атрибутикалық деректерді цифрлық картада құру және ұйымдастыру.

Аэроғарыштық және фотограмметриялық ақпаратты өңдеу әдістерімен және тәсілдерімен, соның ішінде стерео өлшеулерді және кеңістіктік фото-триангуляциялық процестерді автоматтандыру, жердің топографиялық сипаттамаларын модельдеу, қоршаған ортаны және табиғи ресурстарды зерттеу және қорғау үшін ұлттық экономиканың мүддесі үшін орто-фотоплан өндірісі.

Жоғары дәлдікті геодезиялық желілер мен арнайы мақсаттағы желілерді құру, жетілдіру және қайта құру кезінде әртүрлі типтегі жоғары дәлдікпен геодезиялық өлшем нәтижелерін мұқият математикалық өңдеу үшін үйлесімді жүйелерді таңдаудың мәселелерін шешу үшін білім мен практикалық дағдыларды алу; аталған жүйенің геодезиялық нүктелерінің координаттық түрленулерін бір жүйеден екіншісіне ауыстыру.

Берілген пән қашықтықтан зондылау мәліметтерін дешифрлеу практикалық тәжірибесі мен аэроғарыштық тәсілдердің түсініктерін қалыптастырады. Аэроғарыштық мониторинг құралдарымен таныстырады. Суреттердің ақпараттық, бейнелеу, геометриялық, аэроғарыштық суреттердің қасиеттерімен таныстырады.

Бұл пән кеңістіктік деректерді алудың негізгі көздерінің бірі ретінде фотограмметриялық технологиялардың кең ауқымын қарастырады. Сондай-ақ, бұл курс деректерді өңдеу әдістерін қысқа мерзімде меңгеруге, ескірген кеңістіктік деректерді жаңартуға мүмкіндік береді. Мысалы, өзендердің жағалауларын жаңарту кезінде.

Бұл курста болашақ геодезисттер мен картографтарға ие болу керек болатын аэроғарыштық суреттер үшін фотограмметриялық өңдеу технологиясының кең ауқымы қарастырылған. Erdas сияқты аэроғарыштық суреттерді фотограмметриялық өңдеудің бағдарламалық қамтамасыз етуі қарастырылады.

Пән спутниктік навигациялық жүйелердің жұмыс істеу құрылымы мен негіздерін, спутниктік навигациялық жүйелерді пайдалану әдістерін, геодезиялық өлшеу әдістерін, өндірістік технологияларды зерттеу арқылы тәжірибеге бағдарланған міндеттерді шешуде ғаламдық және жергілікті спутниктік жүйелердің білім жинағын қалыптастырады.

Пән информатика, компьютерлік және мультимедиялық технологиялар, бағдарламалық қамтамасыз ету, компьютерлік желілерде жұмыс істеу әдістері бойынша білімдерді меңгеруге мүмкіндік береді, суреттерді картаға түсіру, алу және өңдеу мақсатында Интернет-ресурстарын пайдалана алады.

Пән қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды және Интернет ресурстарын пайдалана отырып, географиялық ақпаратты іздеу, өңдеу және талдау арқылы кәсіби және әлеуметтік мәселелерді шешу үшін заманауи ақпараттық технологияларды игеруге мүмкіндік береді.

Глобальді және локальді серіктік жүйелердің жалпы түсініктерін, GPS және ГЛОНАСС жүйелерінің, басқа дүниежүзілік жүйелердің функциялары мен принциптерін, навигациялық позициондау жүйелерінің практикалық қолданылуы, заманауи электронды аппатаратураны, экономиканың басқа салаларында қолдану технологияларын қарастырады.

Пән картаның мақсаты, оның тақырыбы, карталанған аумақтың ерекшелігі, картаны әрі қарай пайдалану әдістерін ескере отырып, геоақпараттық технологиялардың техникалық құралдары мен бағдарламалық жасақтамаларын пайдалана отырып картографиялық бейне құру әдісіне бағытталған.

Картографиялық жұмыстарды жасау - карта немесе атлас - көбінесе қағазға негізделген полиграфиялық көшірумен аяқталады. Карталардың жариялануы жарияланым өнімдерінің талаптары мен сапасын бақылаумен жариялау технологиясын зерттеуге байланысты мәселелерді қараумен айналысады. Қазіргі заманғы цифрлы технологияларға арналған карталарға ерекше көңіл бөлінеді. Болашақ картографтар түрлі типтермен және басып шығару тәсілдерімен танысады және тағы басқалар.

Геодезия, астрономия, аспан механикасы және геодинамикасы, ғаламдық позициялау жүйелерін пайдалана отырып, координат базасын құрудың теориясы мен әдістерін шешу үшін ғарыштық геодезия әдістерін оқытылады. Спутниктік жабдықтарды пайдалана отырып, нәтижелерді одан әрі математикалық өңдей отырып, өлшеулерді жасау бойынша құзыреттерді жасауға мүмкіндік береді.

Бұл курс әр түрлі географиялық объектілердің карталарын, олардың ұзындығын, көлемін және басқа да сандық сипаттамаларын, сондай-ақ картографиялық проекцияларды құрастырудың математикалық әдістерін, олардың өзгеруін, болжамдарын іздеу әдістерін, әдістерді және жобалауды практикада қолданудың техникалық әдістерін пайдалана отырып өлшеу әдістерін зерттейді.

Берілген пәнде заманауи геодезиялық аспаптар, олардың техникалық сипаттамалары, өлшеу дәлдіктер мен мүмкіндіктері қарастырылады. Мысалы, геодезиялық аспаптар: GPS құрылғылары, электронды тахеометрлер, электронды (цифрлі) теодолиттер, электронды (цифрлі) нивелирлер, лазерлі сканерлер.

Камералар мен спутниктік тасымалдаушылардың (Earth Explorer және Copernicus Open Access Hub) әртүрлі типтері бойынша жер бетінің әуедегі және ғарыштық зондтау деректерін қамтитын интернет деректер базасын сараптау, ақпаратты жүктеу және қосу әдістері.

Пәнді зерттеу мемлекеттік геодезиялық жоспарлау және нивелирлік желілерді құру, дамыту және реконструкциялау бойынша далалық және камералдық геодезиялық жұмыстарды орындауға мүмкіндік береді, сондай-ақ заманауи компьютерлік бағдарламаларды қолдану арқылы далалық геодезиялық өлшемдерді математикалық өңдеуді жүзеге асырады, ақаулардың және жалпы өлшеу қателерінің себебін талдайды және жояды.

Берілген пән сәйкес класстар мен разрядтар бойынша геодезиялық тірек торларды құру әдістерін, жоғары дәлділкті геодезиялық өлшеулерді жүргізуді, жер бетіндегі геодезиялық пунктерді орнын анықтаудағы сәйкес координаттық жүйелерді зерттеумен айналысады.

Бұл курста әуе немесе ғарыш кеңістігінде әуе кемесінің материалдық нүкте ретінде қарастырылған нақты және қажетті жағдайын және жүріс бағасын анықтау үшін әдістер мен құралдар зерттеледі. Төмендегі тақырыптар қарастырылады: трек нөмірі, инерциялық навигациялық жүйелер, радионавигациялық құралдар, Доплер әсерін өлшеу, радио бағытын табу, радио компас, спутниктік радионавигация және т.б.

Пән студенттердің ғылыми мәселелерді шешуде дағдыларын дамытуға үлес қосуға арналған. Курсты бітіргеннен кейін олар ғылыми зерттеулер бағытын дәлелдеуге, нәтижелерге қол жеткізуге және қазіргі заманғы ғылыми әдістерді пайдалана отырып, кәсіби мәселелерді шешуде өз білімдерін қалай қолдану керектігіне ие болу керек. Зерттеу әдістерін меңгеру болашақ мамандарда ғылыми ойлаудың қалыптасуына ықпал етеді, бұл сонымен қатар мамандығын жетік меңгеруге көмектеседі.

Пәннің мазмұны цифрлы карталарды құрудың технологиялық құралдарын және картографиялық ақпаратты сандық түрге айналдыру әдістерін, цифрлы карталарды автоматты түрде жасау дағдыларын меңгеруді үйрету үшін аумақтық объектілердің, процестер мен құбылыстарды цифрлық сипаттау саласында білім беруді қамтамасыз ету үшін арналған.

Пән инженерлік имараттар мен олардың элементтері құрылыстың және оның құрылысы кезінде құрылымның геометриясының конструкциясына сәйкес келу туралы ақпарат береді. Геодезиялық ізденіс жұмыстарын жүргізуге, кең ауқымды ізденіс жоспарларын жасауға және атқарушылық құжаттамаларды жасауға дағдыландырады.

Ғарыштық, әуе және жер үсті зерттеуді, қашықтан зондтау деректерін камералдық өңдеу әдістерін зерттеу, объектілердің геометриялық және сапалық қасиеттерін олардың суреттеріне сәйкес зерттеу. Қашықтықтан зондтау әдістерін қолданумен түсіріс параметрлерін жобалау қабілетін қалыптастыру.

Өндірістің даму заңдылықтарын, шаруашылықты жүргізудің ең тиімді және рационалды әдістері мен жолдарын ғылыми тұрғыда қарастырады. Қамтуды ұйымдастыруды, еңбек құны мен оны қаржыландыруды, экономикалық тиімділікті анықтаудың тәсілдерін, негізгі және айналым қаржыларын, бөлімшелер арасындағы байланысты ұйымдастыруды қарастырады.

Қашықтықтан зондтау әдісімен табиғи ресурстарды зерттеу кезінде қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпарат алу үшін аэроғарыштық бейнелерді түсіндірудің автоматтандырылған әдістерін қолдануды қамтамасыз ететін іргелі білім алу; табиғи ресурстарды зерттеуде таңдаудың, сапалы бағалаудың және мультиспектралды бейнелерді интерпретациялаудың, топографиялық және тақырыптық карталарды жасау мен жаңартудың дағдыларын меңгеру.

Бұл пән геодезияны ғылым ретінде қарастырады, геодезияның пәні мен міндеттерін зерттейді. Геодезия секцияларының ғылыми негіздерін, мысалы топография, қолданбалы геодезия, жоғары геодезия, фотограмметрия және т.б. тереңдетіп зерттейді.

Интернетте ақысыз пайдалануда картографиялық ақпараттарды ұсынатын Интернет қызметтерін зерттеу; Интернеттен алынған деректермен жұмыс істеу үшін заманауи ГАЖ жүйелерінің мүмкіндіктері. Интернетте тарату үшін ГАЖ жүйелерінде деректерді дайындауды таныстыру.

Құқықтық сауаттылықты арттыру, мінез-құлық мәдениеті мен қарым-қатынастың этикалық нормаларын, кәсіби міндеттерін орындау

Ақпараттарды іздеу, сақтау, өңдеу, қорғау және таратуда цифрлық технологияны, әртүрлі ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолдану және тіршіліктің әртүрлі салаларында кәсіпкерлік білімді қолдана білу.

Әлемдік көзқарасты қалыптастыруда философиялық білімді қолдана білу, сонымен бірге азаматтық ұстаным қалыптастыруда тарихи дамудың негізгі этаптары мен заңдылықтарын талдай білу мүмкіндігі.

Дешифирлеу, мультимедиалық ақпаратты, аэроғарыштық және жер бетіндегі суреттерді жасау, әуе, ғарыш және жер бетіндегі суреттер бойынша фотограмметриялық әдістермен топографиялық карталарды жасау және жаңарту бойынша жұмыстар кешенін орындау қабілеті болу.

Алынған геодезиялық, спутниктік және фотограмметриялық өлшеулерді, сондай-ақ қашықтықтан зондтау материалдарын бақылауды жүзеге асыруға және картографиялық туындыларды жасауға дайын болу.

Дене шынықтырудың әдістерімен және құралдарымен толыққанды әлеуметтік және кәсіби қызметті қамтамасыз ету, қауіпсіздік мәдениетін меңгеру, экологиялық жағдайдан хабардар болу

Қоршаған ортаның жай-күйі туралы жерүсті және аэроғарыштық кеңістіктік ақпаратты алудың негізгі технологиялық процестерін жүзеге асыру, табиғи ресурстарды зерттеу нәтижелерін моделдеу және түсіндіру кезінде қашықтықтан зондтау материалдарын және геоақпараттық технологияларды пайдалану және ақпараттық қауіпсіздікті басқару жүйесін жетілдіру бойынша мультимедиялық қосымшаларды әзірлеу. Заманауи стандарттарды және экономикалық білімді ескере отырып, ғимараттар мен құрылыстарды жобалауда цифрлы технологиялар мен инновациялық идеяларды қолдану

Жеке, мәдени тұрғыдан және кәсіби қарым-қатынас бағыттарындағы мәселелерді шешуде ауызша және жазбаша түрде қазақ, орыс және шет тілдерінде байланыс жасау

Геодезия және қашықтықтан зондтау саласында жобалық Орындаушы геодезиялық құжаттарды және болжау материалдарын (құжаттарды) әзірлеуге қабілетті болу.

Жер бетіндегі фотограмметриялық түсіру және лазерлік сканерлеу нәтижелері бойынша және геокеңістік деректер инфрақұрылымын белсенді пайдалануға қабілетті болу.

Aқпаратты іздеу, сақтау, өңдеу және талдауды жүзеге асыру, ақпараттық, компьютерлік және желілік технологияларды пайдалана отырып, оны қажетті форматта ұсыну қабілеті.

Далалық геодезиялық өлшеулердің, астрономиялық бақылаулардың, гравиметриялық анықтамалардың, фотограмметриялық өзгерістердің нәтижелерін математикалық өңдеуді орындау дағдыларын қалыптастыру.