7M02314 Лингвистика в Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті

Пәндер

• Этнотілдік сана және мәдениет

  Мақсаты:Тілдегі этномәдени сананың рөлін түсінеді. Мазмұны:Тіл – адам санасының көрсеткіші. «Тіл – мәдениет – этнос» мәселесіндегі этномәдени сананың орны. Этномәдени сана тіл арқылы көрініс табады. Тіл, мәдениет, этнос - өзара тығыз байланысты. Халықтың дүниетанымын бейнелейтін адамзат санасы мәдениеті мен тілі арқылы көрініс табады. Адам болмысты тілі арқылы таниды. Қалыптасатын құзіреттіліктер: этномәдени сананың тіл арқылы көрініс табу ерекшеліктерін түсінеді.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 5
  

• Прагмалингвистика

  Мақсаты: Прагмалингвистикалық зерттеудің негізгі мақсатын түсіндіру. Мазмұны: Прагмалингвистиканы тіл білімінен ажыратудың алғышарттары.Прагмалингвистиканың негізгі түсініктері. Дискурс және мәтін. Сөйлеу әрекеті функционалды прагмалингвистиканың бір ұғымы ретінде. Сөйлеу стереотипі. Сөйлеу әрекеті. Сөйлеу актілерінің теориясы. Прагмалингвистиканың әдістері. Қалыптасатын құзыреттіліктер: пргамалингвистиканың тұжырымдамалық және теориялық негіздерін, даму тарихы мен қазіргі жағдайын біледі.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 5
  

• Ғылым тарихы және философиясы

  Мақсаты: ғылыми білімнің тарихи дамуын және оларды алу әдістерін, сондай-ақ ғылыми қызметтің философиялық аспектілерін талдауды зерттеу. Мазмұны: магистранттар ғылыми ойлауды дамытудың негізгі кезеңдерін, негізгі ғылыми теориялар мен тұжырымдамаларды, сондай-ақ ғылыми әлемнің қалыптасуына әсер еткен тарихи контексттерді зерттейді. Пән студенттерге ғылымның қалай жұмыс істейтінін және ғылыми білімнің қалай қалыптасатынын түсінуге көмектеседі, сонымен қатар сыни ойлау мен ғылыми дереккөздерді талдау қабілетін дамытады. Құзыреттері: 1. Ғылыми білімнің тарихи дамуын және оны алу әдістерін түсіну. 2. Ғылыми қызметтің философиялық аспектілері мен мәселелерін талдай және бағалай білу. 3. Ғылым тарихы мен философиясындағы негізгі ұғымдар мен теорияларды білу. 4. Алған білімдерін ғылыми дереккөздерді сыни талдау үшін қолдана білу. 5. Тарихи және философиялық мәтіндермен жұмыс істеу дағдыларын дамыту. 6. Ғылымның философиялық және әдіснамалық мәселелері бойынша өз ұстанымын тұжырымдай және дәлелдей білу. 7. Сыни тұрғыдан ойлау және тарихи деректерді ғылыми әдістеме тұрғысынан талдау мүмкіндігі.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 4
  

• Психолингвистика

  Мақсаты: тілдік қабілет пен сөйлеу белсенділігі мәселелеріндегі әдіснамалық, теориялық, қолданбалы негіздерді түсінуде психолингвистикалық сауаттылықты қалыптастыру. Мазмұны:Тіл білімі және психолингвистика. Отандық психолингвистиканың пайда болуы. Психолингвистикалық теория негіздері. Сөйлеуді қабылдаудың психолингвистикасы. Рефлекстік психолингвистика. Қалыптасатын құзыреттіліктер: антропоцентрлік зерттеулердің нәтижелерін пайдалана алады, тілді басқа ғылым салаларымен тоғыстыра оқытудың жолдарын игереді.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 5
  

• Жоғары мектеп педагогикасы

  Мақсаты: магистранттарды жоғары оқу орындарында оқытудың негізгі қағидаттары мен әдістемелеріне оқыту. Мазмұны: жоғары мектептің болашақ оқытушыларын оқу процесін тиімді жүргізуге, студенттердің әртүрлі түрлерімен, заманауи білім беру технологиялары мен әдістемелерімен жұмыс істей білуге дайындау. Пән сонымен қатар білім беру процесін жоспарлау дағдыларын дамытуға, студенттердің білімі мен дағдыларын бағалауға, сондай-ақ өзінің оқытушылық қызметіне рефлексия жасау қабілетін дамытуға бағытталған. Құзыреттері: 1. Жоғары оқу орындарының студенттері үшін оқу бағдарламалары мен оқыту әдістемелерін әзірлеу және бейімдеу қабілеті. 2. Жоғары мектепте оқу процесін жүргізу және бағалау дағдылары. 3. Студенттерге тиімді білім беру ортасын және жағдай жасау мүмкіндігі. 4. Студенттердің жеке мәдениетін дамыту дағдылары. 5. Жоғары оқу орындары оқытушыларының кәсіби шеберлігі мен өзіндік рефлексиясын дамыту саласындағы құзыреттіліктер. 6. Жоғары мектепте оқытудың инновациялық әдістері мен технологияларын қолдана білу. 7. Жоғары білім берудегі құндылықтарды тәрбиелеу және оқыту мәдениеті саласындағы құзыреттер.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 4
  

• Басқару психологиясы

  Мақсаты: басқару қызметінде психологиялық білімді, дағдыларды кәсіби қолдану. Мазмұны: психологиялық жағдайларды, басқару қызметінің ерекшеліктерін талдау. Басқарушылық кіші жүйенің жай-күйі мен өзгерістерін диагностикалау және болжау; қызметкерлер қызметінің бағдарламасын қалыптастыру; шешімнің орындалуын ұйымдастыру. Менеджердің басқару қажеттіліктері мен қабілеттері. Диагностикалық құралдарды құру, менеджерлерді даярлаудың белсенді әдістерін әзірлеу, басқарушылық кеңес беру түрінде практикалық іске асыру. Құзыреттіліктер: басқарушылық қызметте білім мен дағдыларды қолдана білу, әртүрлі жағдайларды шешуге шығармашылықпен қарау, толерантты және педагогикалық ынтымақтастыққа қабілетті, академиялық адалдық принциптері мен мәдениетінің маңыздылығын түсінеді.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 4
  

• Интегралды дискурс теориясы

  Мақсаты: мәтіндегі фактуалды, концептуалды ақпараттың көрінісін дисскурсивті тәсілдер арқылы меңгерту. Мазмұны: функционалды стильдегі әртүрлі мәтіннің тілдік ұйымдасуының дискурсивтік құрылымы. Ғылыми мәтіннің кәсіби және қатысымдық түрлері. Қазіргі интегралды дискурс теориясының даму барысындағы негізгі лингвистикалық категориялары мен мәтіннің ғылыми және кәсіби міндеттері. Қалыптасатын құзыреттіліктер: интегралды дискурс теориясының ерекшеліктерін меңгереді.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 5
  

• Шет тілі (кәсіби)

  Мақсаты: студенттердің кәсіби салада шет тілінде коммуникативтік дағдыларын дамыту. Мазмұны: студенттердің кәсіби саласына сәйкес терминология мен тіл ерекшеліктерін меңгеру, сонымен қатар кәсіби қажеттіліктерді ескере отырып жазу, сөйлеу, тыңдау және оқу дағдыларын дамыту. Құзыреттері: 1. Шетел тіліндегі кәсіби лексика мен грамматиканы білу. 2. Кәсіби сипаттағы мәтіндерді құрастыру және түсіну қабілеті. 3. Кәсіби ортада ауызша сөйлеу дағдылары. 4. Мәдени бейімделу және кәсіби деңгейде ана тілінде сөйлейтіндермен қарым-қатынас жасау қабілеті. 5. Кәсіби құжаттамамен және ақпаратпен жұмыс істеу үшін шет тілін қолдана білу. 6. Алған білімдері мен дағдыларын кәсіби қызметте тәжірибеде қолдана білу.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 1
  Несиелер - 4
  

• Лингвистика ілімінің тарихы

  Мақсаты: тіл білімінің тарихы білім беру пәні ретінде ерекшеліктерін түсіндіру. Мазмұны: Орта ғасыр тіл білімі. Салыстырмалы тарихи лингвистиканың пайда болуы мен қалыптасуы: салыстырмалы тарихи лингвистиканың пайда болуының алғышарттары. ХІХ ғасырдың тарихи лингвистикасы. Натуралистік бағыт. Тіл біліміндегі структурализм 20-шы жылдардың аяғы мен 21- жылдардың басындағы тіл біліміндегі негізгі бағыттар қалыптасады құзіреттіліктер: тіл білімінің тарихының негізгі бағыттарын ажырата алады. Қалыптасатын құзыреттіліктер: тіл білімі тарихының негізгі бағыттарын ажырата алады.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 4
  

• Тіл ортологиясы

  Мақсаты: тілді дәстүрлі, қалыптанған нормаларға сай дұрыс қолданудың теориялық, ғылыми-практикалық мәселелерін түсіндіру. Мазмұны: Лингвортология – тіл ғылымның дербес саласы.Тіл онтологиясының зерттелу тарихы. Тіл мен ортологияның байланысы. Тіл ортологиясының базалары, ортологиялық лексикография, ортологиялық құралдар және тіл мәдениеті. Қалыптасатын құзыреттіліктер: тіл ортологиясының заңдылықтарын коммуникацияда қолданады.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 5
  

• Лингвофилософия

  Мақсаты:тіл философиясының ғылым ретінде қалыптасуы, ерекшеліктерін түсіндіру. Мазмұны: Тіл философиясы: рухани келісім мен түсіну мәселелері. Тіл философиясындағы семиология және семиотика. Классикалық тілдің философиясы. Қазақ тілінің философиясы. Тілдің философиялық мәні. Тілдегі структурализмнің философиялық мазмұны. Көне түрік жазбаларында ескі философиялық ойлар. Тілдегі таңбалау философиясы. Тілдік сана, жасырын сана. Қалыптасатын құзіреттіліктер: тіл білімінің көптеген ғылымдармен байланысты екендігін, лингвофилософияның қағидаларын талдай алады.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 4
  

• Қазіргі лингвистиканың жаңа бағыттары

  Мақсаты: тілдік белгі мен тілдік емес символдардың ерекшеліктері түсіндіріледі. Мазмұны: Тілдегі парадигмалық қатынастар және олардың түрлері. Зерттеу әдістерінің классификациясы,жалпы ғылыми, интерғылыми,жеке ғылыми әдістер. Ғылыми танымның кезеңдері. Ішкі лингвистиканың нысандары.Тіл жүйесінің 3 деңгейі:: фонологиялық, лексикалық, грамматикалық. Сыртқы лингвистиканың нысаны. Тілдегі жаңа бағыттар. Қалыптасатын құзіреттіліктер: қазіргі кездегі лингвистиканың ғылыми бағыттарын талдай алады.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 5
  

• Лингвосаясаттану

  Мақсаты: саяси мәтін түрлерін, саяси дискурстың коммуникативті-прагматикалық ерекшеліктерін, бүгінгі қазақ медиа мәтіндегі негізгі тілдік тәсілдерді үйрету. Мазмұны: Антропоөзекті парадигмадағы жаңа бағыт – лингвосаясаттанудың терминологиялық аппараты, қалыптасуы, базалық пән құраушы компоненттері, әдіснамасы, мерзімді баспасөз тілін зерттеудің прагматикалық аспектісі. Қалыптасатын құзыреттіліктер: лингвосаясаттанудың прагматикалық ерекшеліктерін талдай алады.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 5
  

• Теолингвистика

  Мақсаты: теолингвистиканың ғылым ретінде қалыптасуы, ерекшеліктерін түсіндіру. Мазмұны: Тіл мен дін. Діни канондардың тілдік сипаты. Діндегі тілдің қызметі. Қазақ тіліндегі діни лексиканың мазмұны. Тілдің теологиялық мәні. Тілдегі діни бірліктердің семантикалық мазмұны. Қалыптасатын құзыреттіліктер: теолингвистиканың категорияларын талдау.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 5
  

• Лингвостатистика

  Мақсаты: тілдің статистикалық үлгідегі автоматтандыру сипатын зерттеу жайында мәлімет беру. Мазмұны: Лингвостатистиканың мақсаты, міндеттері. Лингвостатистиканың механизмдері. Лингвостатистиканың негізгі түсініктері. Лингвостатистика – әр түрлі стильге, тілге, жанрға қолдану аясына байланысты электронды түрде біріккен мəтіндер жинағы. Қалыптасатын құзыреттіліктер: лингвостатистиканың компъютерлік технологиялық сипатын ажырата алады.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 4
  

• Тілдік тұлға теориясы

  Мақсаты: тіл жүйесінде бір-бірінен қызметі, құрылысы жағынан дараланатын тілдік элементтер туралы түсінік беру. Мазмұны: Тілдік тұлғалардың түрлері. Негізгі атауыш тілдік тұлға - сөз. Негізгі коммуникативтік тілдік тұлға – сөйлем. Негізгі құрылымдық тілдік тұлға – фонема, морфема. Қазір тілдік тұлға адаммен байланысты айтылып, оның орнына тілдік бірлік қолданылып жүр ғой. Қалыптасатын құзыреттіліктер: көркем мәтіннің жанрлық табиғатын, эстетикалық тұтастығын саралайды.

  Оқу жылы - 1
  Семестр - 2
  Несиелер - 5
  

• Лингвистикалық синергетика

  Мақсаты: синергетиканың теориялық негіздерімен және оның әдіснамасымен таныстыр. Мазмұны: Синергетикалық ұғымдар мен құралдардың тіл біліміндегі орны мен рөлі. Сөйлеу жұмыстарын, дискурстарды өзіндік ұйымдастыру механизмі, әртүрлі типтегі сөйлеу туындыларын құру кезіндегі эвристиканың адресаттың «ізденіс әрекеті» ретіндегі рөлі.синергетиканың теориялық негіздерін ассимиляциялау және тіл білімінде және лингводидактикада синергетикалық әдісті қолдану үшін зерттеу құзіреттілігін дамыту. Қалыптасатын құзіреттіліктер: лингвистикалық объектілердің синергетикалық сипатын біледі.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 3
  Несиелер - 4
  

• Лингвистикалық антропология

  Пәннің мақсаты - лингвистикалық антропология ғылымының қалыптасуы мен даму тарихы, негізгі ұғымдары, талдау тәсілдері мен әдістері жайында мәлімет беру. Адамзаттық ойлау және оның тілдегі көрінісі. Тіл және семиотика. Тіл және таным. Тіл және мәдениет. Тіл және қоғам. Әлемдік тілдердегі категориялану жүйесі. Семантикалық өріс, фрейм, прототип. Дүниенің тілдік бейнесі.Мәтін және дискурс.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 3
  Несиелер - 4
  

• Корпустық лингвистика

  Мақсаты:тілдің табиғи қолданысын зерттеу екендігі жайында мәлімет беру. Мазмұны: Корпустық лингвистиканың мақсаты, міндеттері. Корпустық лингвистика технологиясы. Корпустық лингвистиканың негізгі түсініктері. Лингвистикалық корпус – әр түрлі стильге, тілге, жанрға қолдану аясына байланысты электронды түрде біріккен мəтіндер жинағы. Қалыптасатын құзіреттіліктер: лингвистикалық корпустың ерекшеліктерін ажырата алады.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 3
  Несиелер - 4
  

• Паралингвистика

  Мақсаты: паралингвистика - ақпаратты ауызша емес тәсілмен байланыстыру тәсілдері мен тәсілдерін зерттейтін ғылым екендігін түсіндіру. Мазмұны: Паралингвистиканың зерттелуі. Паралингвистиканың басқа ғылымдармен байланысы. Паралингвистика ғылымының критерийлері мен ерекшеліктері. Паралингвистиканың әдістері мен функциялары. Экстралингвистика мен паралингвистика, олардың зерттеу нысандары. Бейвербалды амалдардың этимологиясы мен таксономиясы. Қалыптасатын құзіреттіліктер: Паралингвистиканың ерекшеліктерін, түрлерін меңгереді.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 3
  Несиелер - 4
  

• Академиялық жазу

  Мақсаты: магистранттарға магистрлік бағдарлама деңгейінде академиялық мәтіндерді жазу дағдыларын дамытуға көмектесу, соның ішінде ақпаратты талдау және сыни тұрғыдан бағалау, өз ойларын нақты және логикалық түрде тұжырымдау, дұрыс грамматика мен жазу стилін қолдану, дереккөздермен жұмыс істеу және оларды дұрыс келтіре білу. Мазмұны: академиялық жазу дегеніміз не және оның негізгі сипаттамалары. Академиялық мәтіннің құрылымы: кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды. Дереккөздерге сілтеме жасау және пішімдеу ережелері. Өз ойларыңыз бен дәлелдеріңізді қалай дамытуға болады. Ғылыми мақалалармен және басқа академиялық көздермен жұмыс. Сыни шолулар мен аналитикалық мәтіндерді қалай жазуға болады. Академиялық жұмыстарда жазу тілі мен стилін қолдану. Ғылыми мақалалар мен эсселерді дайындау және ресімдеу. Құзыреттіліктер: ғылыми зерттеулер немесе оқу орындарында жұмыс істеу кезінде магистрлік деңгейде және одан әрі академиялық жұмыстарды сәтті жазуға көмектесетін практикалық дағдылар мен білім алады

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 3
  Несиелер - 5
  

• Нейролингвистика

  Мақсаты: мимен байланысты тіл жүйесін зерттейтіндігін түсіндіру. Мазмұны: Нейролингвистика пәні. Нейролингвистиканың өзге ғылым салаларымен байланысы. Нейролингвистика тарихы. Афазиологияның пайда болуы. Нейролингвистика бастамалары. Нейролингвистиканың қазіргі дамуы. Нейролингвистикалық зерттеулердің негізі әдістері Қалыптасатын құзіреттіліктер: нейролингвистиканың ерекшеліктерін, әдістерін меңгереді.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 3
  Несиелер - 4
  

• Лингвомәдениеттаным

  Мақсаты: аялық білімдегі мәдениеттанымдық семантиканы меңгерту, мәдени құндылықтармен таныстырылатын білімдер жүйесін анықтау, мәдени дискурсты танудың жолдарын айқындау. Мазмұны: Тіл мен мәдениет сабақтастығы.Тіл мен мәдениеттің тоғысынан туындайтын мәдени семантиканың зерттелуі. Мәдени және тілдік код. Лингвомәдениеттанудағы символдың ролі. Лингвомәдени білім беру. Қалыптасатын құзыреттіліктер: Білім алушы лингвистикалық білімнің ғылыми деңгейі негізінде оның параметрлерін анықтай алады, лингвомәдениеттанымдық бағытта зерттеу – тәсілдерін меңгереді.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 3
  Несиелер - 5
  

• Гендерлік лингвистика

  Пәнді оқытудың мақсаты - гендерлік лингвистика туралы түсініктерді қалыптастыру, пәннің ғылыми негіздері туралы мәлімет беру, тіл, сөйлеу, гендерлік зерттеулер саласындағы білімді тереңдету. Гендерлік лингвистиканың қалыптасуы мен дамуы. Тілдің гендерлік жіктелімі. Шетелдік гендерлік-лингвистикалық зерттеулер. Қазақ тіл білімінің гендерлік бағытының даму ерекшеліктері. Гендерлік лингвистиканың когнитивтік сипаты.Гендерлік жіктелімнің тіл деңгейлеріндегі көрінісі.

  Оқу жылы - 2
  Семестр - 3
  Несиелер - 4
  

Профессии

Оқыту нәтижелері

• білім алушылардың бірлескен және жеке оқу-тәрбие қызметін ұйымдастыруды жобалауды және олардың іске асырылуын ғылыми-әдістемелік қамтамасыз етуді меңгереді;
• жаңа идеяларды жасауды және лингвистика саласындағы қазіргі ғылыми парадигмаларды талдап, оларды дәйекті түрде сыни бағалауды үйренеді;
• лингвистикамен байланысты пәнаралық салалар шеңберінде білімді қолдануды, жаңа немесе таныс емес жағдаяттарда мәселелерді шешу дағдысын игереді;
• лингвистикадағы іргелі ғылыми еңбектерді талдайды және лингвистикалық білімге сәйкесінше әдіснамалық ұстанымдар мен қорытындыларды сауатты тұжырымдайды;
• лингвистикалық білім берудің мақсат-міндеттеріне жауап беретін педагогикалық технологиялар мен техникалық құралдарды таңдайды және оларды тіл білімі мен әдебиеттану бойынша оқытуда қолданады;
• зерттеу және практикалық міндеттерді шешу үшін білімді болжау және жоспарлау мен синтездеу әдістерін практикада қолданады;
• тіл білімі бойынша білімді кіріктіреді, этикалық және ақпарат негізінде әлеуметтік жауапкершілікті ескере отырып пайымдау жасай алады;
• қазақ лингвистикасының жаңа бағыттарының заңдылықтарын зерттеудің жаңа әдістерін меңгереді, лингвистикалық ғылым жетістіктерін шығармашылықпен қолданады және ҒЗЖ нәтижелерін қорытындылай алады;
• педагогикалық қызмет және оны ұйымдастыру барысында туындайтын дидактикалық және тәрбиелік міндеттерді шешу дағдыларын меңгереді;
• заманауи ақпараттық технологияларды қолдана отырып, ақпараттық-аналитикалық және ақпараттық-библиографиялық жұмыстарды жүргізеді, сондай-ақ білім беру үдерісінде заманауи ақпараттық технологияларды пайдаланады;
• жобалық басқарудың ерекшеліктерін меңгереді және білім беру жүйелерін басқарудағы жобалық менеджменттің әдістері мен құралдарын зерделейді.