7M01717 Қазақ тілі мен әдебиеті в Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

«Қазақ тіл білімінің тарихы» теориялық курсы қазіргі кезде жан-жақты зерттеліп, тіл білімінің синхронды және диахронды даму кезеңдеріне негізделген зерттеулерді, зерттеу әдістерін, ерекшеліктерін талдауға негізделген.

Пән антропонимдердің аз зерттелген тұстарын, антропонимиканың тереңдей зерттелуіне байланысты туындаған жаңа мәселелерді, жаңа бағыттармен байланысты проблемаларды, тіл білімінің арнайы саласы ретінде айналымға енуін қамтиды.

Салыстырмалы мифология ұстанымдары, қазақ мифологиясының өзіндік ерекшеліктері және әлем мифологиясымен сабақтастығы талданады. Әлем мифологиясындағы қаһармандар мен сюжеттер, мотивтер жүйеленіп, салыстыра қарастыру көзделеді.

Тілдің тарихын дәуірлеудің теориялық аспектілерін анықтау, олардың негізгі қағидаларын меңгерту. Тіл дамуының заңдылықтарын, ішкі, сыртқы факторларын, тілдік зерттеулердің концепцияларын негіздеу.

“Қазақ әдебиетін жоғары мектепте оқыту әдістемесі” пәні білім берудің жаңа тұжырымдамасын (парадигмасын), жаңа педагогтық және дидактикалық білімнің тұтас жүйесін қамтиды. Жаңашаландыру (модернизациялау) жағдайындағы әдеби білім берудің кешенді әдіснамасы талданады.

Курстың мақсаты «Шетел тілі (кәсіби)» тілдік емес мамандықтардың шет тілді білім беру үдерісінде базалық стандарттық тыс деңгейінде магистранттардың мәдени-коммуникативті құзіреттілікті қалыптастыру (С1). Курс академиялық хаттарды меңгеру нормасын, сыни талдау дағдылары, ғылыми шолуларға дайындықтарын дамыту, түйіндер, рефераттар жасау және тақырыптар бойынша жүргізілетін зерттеулердің библиографиясын қарастырады.

Пән антропонимдердің аз зерттелген тұстарын, антропонимиканың тереңдей зерттелуіне байланысты туындаған жаңа мәселелерді, жаңа бағыттармен байланысты проблемаларды, тіл білімінің арнайы саласы ретінде айналымға енуін қамтиды.

«Ғылым тарихы мен философиясы» курсы магистранттардың бойында ғылыми ойлау мәдениетін қалыптастырып, сараптамалық қабілет пен ізденіс қызметінің дағдыларын дамытады.

«Тіл білімінің өзекті мәселелері» теориялық курсы қазіргі кезде жан-жақты зерттеліп, тіл білімінің синхронды және диахронды даму кезеңдеріне негізделген зерттеулерді, зерттеу әдістерін, ерекшеліктерін талдауға негізделген.

Этнолингвистика арқылы этносты, оның тілін танып-білуді, тілдің коммуникативтік қызметімен қоса, куммулятивтік қызмет атқаратын ерекше ғылым саласы екенін меңгерту.

Бұл пәнді оқытудың қажеттілігі жоғары және жоғары оқу орынан кейінгі білім беру жүйесінде магистранттардың тұтас педагогикалық процессті ұйымдастыра білуін, кәсіби-педагогикалық құзыреттіліктерді меңгеруін және табысты ғылыми шығармашылық белсенділіктерін дамыту болып табылады.

Әдебиеттанудың тарихын дәуірлеудің теориялық аспектілерін анықтау, олардың негізгі қағидаларын меңгерту. Әдебиет дамуының заңдылықтарын, ішкі, сыртқы факторларын зерттеу.

Пәннің негізгі нысаны – ғылыми жұмыстың ұйымдастырылуын, жоспарлануын, ғылыми зерттеудің әдіснамасы мен әдіс-тәсілдерін меңгерту.

Қоғамның қазіргі кездегі дамуы жағдайында басқару процесінің психологиялық мазмұнының рөлі арта түсуде. Курсты оқу барысында студенттер басқару қызметінің көп қырлы психологиялық мазмұны туралы қазіргі заманғы көзқарастармен танысады, сондай-ақ ұйымдардағы адамдардың мінез-құлықтарын басқаруға көмектесетін тәжірибелік дағдыларды игереді, оларды болашақ кәсіби қызметінде қолдануға мүмкіндік алады.

Әдебиеттанудың даму, қалыптасу тарихы туралы кең түрде түсінік беріле отырып, әр кезең әдебиеті тарихының дамуына тиісті басты ерекшеліктер сараланады. Қазақ әдебиеттанушы ғалымдардың іргелі еңбектеріндегі басты ұстанымдар меңгертіледі.

Автор және кейіпкерлер туралы тұжырымдар мен пайымдаулар, автор бейнесі, имплицитті және нақты автор туралы талдау-тұжырымдар негізделеді. Авторлық ұстаным, автор мен нарратор байланысы, кейіпкерлер категориясы талданады.

Мәтіннің ғылыми-әдістемелік негіздері басқа ғылымдармен қатар қалыптасып тіл білімінде жетекші орын алатынын дәйектеу. Тіліміздің даму тарихы, әдеби тіл дәрежесіне көтерілу сатылары мәтіннің психологиямен, тілдік қатынаспен байланыстылығын негіздеу.

«Грамматика теориясының негіздері» пәні грамматикада қалыптасқан принциптер мен заңдылықтардың жүйесін белгілейді. Грамматиканың құрылымдық, семантикалық, логикалық, функционалды-коммуникативтік аспектілерінің ерекшеліктері мен өзара байланыстарын айқындайды.

Әдебиеттану ғылымындағы зерттеу бағыттары мен арналарын ғылыми тұрғыда меңгерту. Әдеби зерттеу әдістері және олардың негізгі мақсат-міндеттерін теориялық бағытта саралау. Көркем шығарманы тұтастай және жекелей талдау жолдарын дәйектеу.

Бүгінгі әдебиеттану білімінің даму ерекшеліктері мен көкейкесті мәселелері, ғылыми негізде шешілуге тиісті теориялық зерттеулер сараланады, жаңа қағидалар мен тұжырымдар анықталады.

Шығарма мен мәтін арасындағы байланысты негізге ала отырып, мәтіннің табиғатын, құрылымын түсіндіру. Мәтіннің құрылымдық элементтерін талқылау. Мәтіндегі дискурс және оның түрлері туралы түсінік беру. Көркем мәтіннің құрылымдық-прагматикалық негіздерін таныту.

Фольклор тарихының зерттелуі, жетекші фольклорист ғалымдардың еңбектері жүйеленіп, басты ұстанымдары айқындалады. Фольклордағы ұқсас мотивтер мен сюжеттер, жанрлар функциясы, тілі, көркемдігі сараланады.

Негізгі дүниетанымдық және әдістемелелік мәселелерді, соның ішінде ғылым дамуының заманауи кезеңінде пайда болатын пәнаралық сипаттағы мәселелерді, талдайды және кәсіби қызметте пайдаланады

Заманауи педагогикалық технологияларды және коммуникативті дағдыны игеру білу

негізгі категорияларды, тіл тарихының теориялық негіздері туралы түсініктерді, әдебиет тарихын кезеңдеу мәселелерін, тіл, әдебиет тарихын оқытудың маңызды аспектілері туралы мәліметтерді, зерттеудің практикалық дағдыларын меңгеру

ХХ-XXI ғғ. әдебиеттанудың негізгі әдіснамалық бағыттарын айқындау, оларға тән қағидаттар мен ауызша-көркем шығармаларды талдау және интерпретациялау тәсілдерін қарастыру. Әдебиеттанулық, тілдік зерттеу жүргізу формаларын, нормалары мен әдістемесін меңгеру

тілдік, әдеби материалдарды талдаудың негізгі әдістері мен тәсілдерін, оқыту және бақылау әдістерін меңгеру, қазақ тілі мен Қазақ әдебиеті бойынша оқу, ғылыми сабақтар мен іс-шараларды жоспарлау және ұйымдастыру;

ғылыми зерттеулерді жүргізу әдістемесі мен әдіснамасын, өзіндік ғылыми және зерттеу жұмысының дағдыларын меңгеру

фольклорды зерттеу саласындағы ғылыми мектептердің қалыптасу тарихы мен бағыттары бойынша жүйелендірілген білімді меңгеру, арнайы әдебиетте бағдарды түсіну, этнолингвистика, қазақ антропонимикасының дамуын түсіну

фольклор мен мифология шығармаларын ұлттық рухани мәдениеттің феномені ретінде түсіндіру