8D07208 Маркшейдерлік іс в ҚМТУ

Пәннің негізгі бағыты – мәселелер бойынша білім алу ғылыми сөйлеу стилистикасы, ғылыми стиль жанрлары, ғылыми мәтіндерді ұйымдастыру принциптері, автордың нанымды ұстанымын, мәтінді талдау әдістемесін қалыптастыру механизмі. Курс бөлімдермен ұсынылған: ғылыми сөйлеу стилистикасы; ғылыми стиль жанрлары; ғылыми мәтіндерді ұйымдастыру; ю"Плагиат" ридикалық категориясы; библиографиялық сипаттама принциптері; қазақстандық және халықаралық библиографиялық стандарттар. Пән академиялық жазу ұғымдары туралы түсініктерді қалыптастыруға бағытталған.

Пән тау жыныстары мен массивтерде тау-кен және табиғи факторлардың әсерінен болатын процестерді модельдеудің теориялық негіздері мен практикалық әдістерін зерттеуге бағытталған. Тау жыныстары механикасының негізгі заңдары, сандық модельдеу әдістері, қазбалардың тұрақтылығы мәселелерін шешу үшін бағдарламалық кешендерді қолдану, маркшейдерлік-геотехникалық мониторинг нәтижелерін пайдалана отырып, кернеулі-деформацияланған жағдайды бағалау және геомеханикалық құбылыстарды болжау қарастырылады.

Пәнді оқытудың мақсаты: қолданбалы есептерді шешудің инновациялық тәсілдерін пайдалана отырып, кәсіби қызмет саласында дербес ғылыми зерттеулерді орындау үшін ғылыми зерттеулердің әдіснамасы, ұйымдастырылуы және технологиясы туралы білім, орындау дағдылары және дағдылар жүйесін игеру болып табылады. Курс келесі бөлімдер бойынша ұсынылған: ғылыми зерттеулердің әдіснамалық аппараты; теориялық және эмпирикалық зерттеу әдістері; зерттеудегі формализацияның статистикалық әдістері мен құралдары; зерттеу процесінің кезеңдері (ғылыми зерттеу логикасын сақтау және оны жоспарлау); зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу, өңдеу және ресімдеу; патенттік іздеу, зияткерлік меншік және оны қорғау; зерттеу нәтижелерін коммерцияландыру; ғылыми зерттеулер процесінде IT-технологияны пайдалану; ғылыми зерттеулерде жасанды интеллект; зерттеу нәтижелерін ұсыну.

Пән тау-кен өндірісіндегі маркшейдерлік бақылау мен мониторингтің заманауи тәсілдерін, әдістері мен технологияларын зерттейді. Тау-кен жұмыстарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету, тау-кен жұмыстарының тұрақтылығын бақылау, жер бетінің деформациясы, сондай-ақ геомеханикалық процестерді басқару әдістері қарастырылады. Лазерлік сканерлеу, ұшқышсыз ұшу аппараттары, георадарлар және спутниктік позициялау жүйелері сияқты инновациялық технологияларды қолданады.

Пән геокеңістіктік мәліметтер базасын құру үшін қолданылатын геодезиялық және маркшейдерлік түсірілімдердің дәлдігін бағалау әдістері мен технологияларын зерттеуге бағытталған. Топографиялық және маркшейдерлік түсірілім принциптерін, қателіктер көздерін, оларды азайту әдістерін және деректерді өңдеу алгоритмдерін қарастырады. Курс геокеңістіктік зерттеулердің жоғары дәлдігін қамтамасыз ету үшін өлшеу дәлдігін талдауды, статистикалық өңдеу әдістерін және алынған мәліметтердің дұрыстығын бағалауды қамтиды.

Пән жерасты және ашық пайдалы қазбаларды өндіру процесінде, сондай-ақ жерасты құрылыстарын салу кезінде пайда болатын тау жыныстарының қозғалысы мен деформациясы заңдылықтарының себептерін зерттейді. Тау жыныстары механикасының теориялық негіздерін, массивтің кернеулі-деформацияланған күйін болжау әдістерін, геомеханикалық процестерді модельдеуді және олардың тау-кен қазбалары мен өндірілген инженерлік және техногендік объектілердің тұрақтылығына әсерін бағалауды қарастырады. Техногендік факторлардың, геологиялық жағдайлардың әсерінен әдістемелерді және геомеханикалық тәуекелдерді болдырмау тәсілдерін әзірлейді.

Пән маркшейдерлік істе қолданылатын заманауи цифрлық технологияларды, тау жыныстары массивінің жай-күйін мониторингілеу және бақылау тәсілдерін, ашық және жерасты тәсілдерімен игеру кезінде тау жыныстарының жылжуы мен деформациясының жүріп жатқан процестерін зерделейді. Аэроғарыштық түсірілім нәтижелері бойынша (ҰҰА), лазерлік сканерлеуді қолдана отырып, геокеңістіктік деректерді жинау мен өңдеудің автоматтандырылған жүйелерін қолдану. Геокеңістіктік деректер базасын пайдалана отырып, массивтің кернеулі-деформацияланған күйін модельдеу, геомеханикалық құбылыстарды болжау және техногендік әсерді азайту жөніндегі іс-шараларды әзірлеу әдістерін зерттейді.