7M02304 Филология: түркі тілдері в Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Ежелгі, ортағасыр және жаңа дәуірде пайда болған жазбаша деректерді талдай отырып түркі халқының этникалық, саяси, мәдени тарихын анықтау.

Бұл пән қазіргі оғыз-қыпшақ тілдерінің фонетикасын салыстырады. Магистрант, түрік, татар, гагауыз, түркмен, әзірбайжан, қарашай, қарақалпақ, қазақ және т.б. тілдерді салыстырмалы әдістерді қолдана отырып, талдаулар жасайды.

Курстың мақсаты «Шетел тілі (кәсіби)» тілдік емес мамандықтардың шет тілді білім беру үдерісінде базалық стандарттық тыс деңгейінде магистранттардың мәдени-коммуникативті құзіреттілікті қалыптастыру (С1). Курс академиялық хаттарды меңгеру нормасын, сыни талдау дағдылары, ғылыми шолуларға дайындықтарын дамыту, түйіндер, рефераттар жасау және тақырыптар бойынша жүргізілетін зерттеулердің библиографиясын қарастырады.

Қазіргі түркі тілдерінің вокализмдер мен консонантизмдері, сингармонизм, агглютинация (жалғамалылық), дауыссыздардың ассимиляциясы, ротацизм, ламдаизмдер және түркі тілдерінің дыбыстарындағы өзгерістерді салыстырмалы әдістер арқылы талдауларды меңгереді.

«Ғылым тарихы мен философиясы» курсы магистранттардың бойында ғылыми ойлау мәдениетін қалыптастырып, сараптамалық қабілет пен ізденіс қызметінің дағдыларын дамытады.

Бұл пәнде кешенді ғылым саласы алтайтану туралы теориялық білім қалыптастырып, ғылыми мектептер мен заманауи алтайтанудың өзекті мәселелері, ғылыми бағыттары мен зерттеу әдістері жайлы толық мәліметтер беріледі.

Бұл курс түркі халықтарының орта ғасыр әдебиеттері туралы мағлұматтарды топтастыру арқылы білім алушылардың түркі әдебиетінің қалыптасу кезеңдерімен, түркі халықтарының көне ескерткіштері және ежелгі түркілік классикалық шығармаларымен таныстырады.

Түркі тілдерінің зерттелуі мен дамуы, қалыптасуы жайынан түсінік беру арқылы түркологияның негізгі проблемалары және оның қазіргі міндеттерімен таныстыру. Бұл курсты тыңдаушыларға түркі тобына қандай халықтар мен тілдер жататыны, ондағы ірі тілдердің (не тілдік топтардың) өзіндік ерекшеліктері мен қалыптасуы жөнінде жан-жақты мағлұматтар беріледі.

Бұл курс филологтың кәсіби дайындығы үшін негізгі пән болып табылады, сондай-ақ түркі халықтары әдебиетінің заңдылықтарын зерттейтін пәндердің негізгісі болып есептеледі. Пәнде түркі халықтар әдебиеті жанрларының даму жолдары шығармалар негізінде талданады және ақын-жазушылардың өмірі мен шығармашылық жолдары қарастырылады.

Бұл курста білім алушының түркі тілдерінің салыстырмалы лексикологиясы ғылым ретінде: қалыптасуы, қазіргі жағдайы, даму болашағы туралы теориялық білімі қалыптастырылады. Салыстырмалы лексикология ғылымының зерттеу нысаны мен бағыттарын айқындай отырып даму тенденциялары мен қазіргі ортақ терминология мәселелері қарастырылады

Қазіргі таңда түркология ғылымында қолданылатын негізгі әдістер мен заманауи концепциялар теориялық тұрғыдан беріліп олардың практикалық дағдылары қалыптастырылады

Бұл пәнді оқытудың қажеттілігі жоғары және жоғары оқу орынан кейінгі білім беру жүйесінде магистранттардың тұтас педагогикалық процессті ұйымдастыра білуін, кәсіби-педагогикалық құзыреттіліктерді меңгеруін және табысты ғылыми шығармашылық белсенділіктерін дамыту болып табылады.

Бұл курста қазіргі өзбек, ұйғыр, татар, башұүрт, қазақ және т.б. түркі тілдерінің лексикалық құрамдары шығармалар негізінде талдаулар жасай отырып, даму тенденцияларын айқындау және осы бағыттағы зерттеулермен айналысқан ғалымдардың еңбектерімен танысу.

Аталмыш оқу курсының қажеттілігі магистранттардың негізгі заманауи психологиялық тұғырлар мен қағидаларды, жеке тұлғаға тән психикалық үрдістерін зерттеу әдістерін, іс-әрекет тетіктерін реттеуді жеке тұлға мен топтың мінез-құлық заңдылықтарын түсіну және оны қызмет барысында пайдалану ақылы дәлелденеді.

Ежелгі дәуірлерде бастау алған түркі әдебиетінің хронологиялық шеңберлерін талдау және оның түп нұсқалық ескерткіштерімен жұмыс жасау

Лингвистикалық түркітанудың қолданбалы бағыттағы функционалдық аспектілері талданып, әдістемелік негіздері оқытылады.

Түркі жазба ескерткіштері тілін семантикалық тұрғыдан талдаудың теориялық және методологиялық негіздерін түсіндіру.

Пән түркі әдебиеті тарихын зерттеудің жалпы логикасы мен парадигмаларын, әдеби танымныӊ эмпириялық және теориялық деңгейлерін, аналогия және модельдеу, эмпириялық т.б. әдістерін, әдебиет тарихын зерттеудің жалпы методологиясын үйретеді

Пән қазіргі түркі халықтары әдебиеті мен көркем аудармасының көкейкесті мәселелерін, түркі халықтары әдебиеті дамуының қазіргі тенденцияларын, көркем жүйе динамикасын, идиостиль және оның қалыптасу сатыларын, мифтік бейне мен архетиптің мәселелерін, метамәтін және көркемдік инвариантты, нарратология және дискурсивтік талдауды, онтологиялық поэтика, мағыналық кеңістіктің құрылу механизмін, қазақ және әлем әдебиетінің көкейкесті мәселелерін, заманауи концепцияларды үйретеді

Бұл пәнде қазіргі түркі тілдеріндегі жалғамалылық, сөзінің құрамы және түркі тілдеріндегі грамматикалық мағынаның берілу жолдары қарастырылады. Сонымен бірге, түркі тілдеріндегі грамматикалық категорияларына шолу жасау арқылы білім алушының теориялық және салыстырмылы әдіс-тәсілдерді меңгертеді

Бұл курста қазіргі Сібір түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикалық аспектілері қарастырылады. Сібір түркі тілдерін жалпы түркі тілдерімен салыстыру арқылы грамматикалық категорияларды талдау үйретіледі

Түркітанудың жаңа әдістемесінің негізгі шарттары мен деңгейлік ұстанымдары кешенді түрде түсіндіріліп анықталады.

Негізгі дүниетанымдық және әдістемелелік мәселелерді, соның ішінде ғылым дамуының заманауи кезеңінде пайда болатын пәнаралық сипаттағы мәселелерді, талдайды және кәсіби қызметте пайдаланады.

Заманауи педагогикалық технологияларды және коммуникативті дағдыны игеру білу.

Мәтіндердің тарихи, лингвистикалық, әдебиеттанулық талдауын жүзеге асыру мақсатында тюркологиялық тәсілдері мен құралдарын меңгеру.

Түркі әдебиетінің және түркі халықтарының әдеби өзара қарым-қатынастарының дамуының негізгі тенденцияларын меңгерту; мәдени және әлеуметтік-тарихи тәжірибеде түркі әдеби үрдісін мәтіндік талдау әдістерін меңгеру.

Түркі тілдерінің жүйелеріндегі тілдік бірліктерді талдай білу; түркі тілдерінің топтары бойынша салыстырмалы талдауын жүзеге асыру.

Тілдік бірліктіліктерді дәстүрлі ағымдар аспектісінде және лингвотюркологияның заманауи бағытында семантикалық талдауды жүзеге асыру.