6B07113 Көлік, көлік техникасы және технологиялары в Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Бірыңғай көлік жүйесі және олардың түрлері мен жіктемесі қарастырылады. Сонымен қатар, автомобиль, теміржол, су және әуе көліктерінің ерекшеліктері мен негізгі көрсеткіштері зерттелінеді.

«Физика» пәні жалпы теориялық дайындықтың негізін құрайды және инженерлік-техникалық қызметтің іргелі базасын дайындауда маңызды рөл атқарады. Физиканы оқытудың негізгі мақсаты: әлемнің қазіргі физикалық бейнесі мен ғылыми дүниетанымы туралы көзқарасты, іргелі заңдарды, классикалық және қазіргі заманғы физиканың теорияларын, кәсіби қызмет жүйесінің негізі ретінде физикалық зерттеу әдістерін қолдану білімі мен дағдысын қалыптастыру

Пән қарапайым есептеуді түсінудің теориялық негізін қамтамасыз етеді. Оқытылатын тақырыптар келесідей: көп айнымалы функциялар, көп айнымалы функциялардың дифференциалдық және интегралдық есептеулері, сандық және функцияналдық қатарлар теориясы, айқындалмаған функциялар теоремалары, дәрежелік қатарлар, жәй дифференциалдық теңдеулер негіздері, математикалық статистика және ықтималдық теориясы элементтері. Бұл курс математикалық талдаудың теориясы мен математиканың есептеу аспектілерін қамтиды.

Көлік құралдарының іштен жану қозғалтқыштарының құрылылысы және түрлері, трансмиссиясының құрылысы, жүріс бөлігі, шанақ және кабинасының құрылысы, басқару механизмдерінінің құрылысы, электржабдықтарының құрылысы қарастырылады. Білім алушыларда көлік техникасын тиімді пайдалану үшін барлық агрегаттардың және механизмдердің мақстаты, жұмысы және қатынасы туралы білім жүйесі қалыптасады.

Техникалық нысандарды графикалық көрсету және кеңістікте геометриялық бейнелерді қалыптастыру және сызбаларға детерминанттар көрсету зерттелінеді. Графикалық дизайн сызбасы және жалпы шолу суретін оқу және толықтыру дағдысына иеленеді

Күш және күштер жүйесі, ауырлық центрі, күштер жүйесінің тепе-теңдік шарттары зерттелінеді. Нүкте қозғалысының берілу тәсілдері. Қатты дененің қарапайым және жазық қозғалыстары қарастырылады.

Күш және күштер жүйесі, статиканың аксиомалары, қос күш теориясы және күштер жүйесінің тепе-теңдік шарттары қарастырылады. Сонымен қатар, нүкте және қатты дененің қозғалыстарының берілу тәсілдері, олардың жылдамдықтары мен үдеулерін зерттеу кіреді. Ең жиі кездесетін типті инженерлік құрылым элементтері мен машина бөлшектерін беріктікке және орнықтылыққа есептеудің әдістері мен тәсілдері меңгеріледі.

Автомобиль классификациясы және олардың құрылысы, қозғалтқыштың негізгі параметрлері туралы білім қалыптастырынады. Трансмиссияның жалпы схемасы және ілініс, беріліс қорабы және тарату берілісі зерттелінеді. Сонымен қатар, карданды беріліс, қаңқа және тарту-іліну құрылғысы, тежегіш жүйесі, рульдік басқару, дөңгелектер мен шиналар қарастырылады.

Көлемді гидравликалық машиналардың конструкциясы мен жұмыс принципі, көлемді гидротехникалық берілімдерді есептеу және жобалау әдістері, гидродинамикалық және пневматикалық жүйелерді пайдалану қарастырылады.

Сызбада кеңістік пішіндерін кескіндеу арқылы студенттердің кеңістік туралы мәліметтерін ұлғайтып, кеңістікті елестете білу қабілетін дамыту. Графикалық модельдерді пайлаланып кеңістік пішіндерді мен қатынастарына байланысты есептерді шеше білу. Қолданбалы және графикалық бағдарламаларды пайдалану арқылы сызбалар сызу.

Машиналардың гидравликалық және пневматикалық жүйелерінің жұмысы, оларды сауатты пайдалану, ақауларының себебін анықтау және оларды жою түсіндіріледі. Сонымен қатар, оларды жобалап есептеу үшін сұйықтар мен газдар механикасын білу дағдылары меңгеріледі.

Халық шаруашылығында кеңінен таралған машина мен тетіктердің жалпы бөлшектерінің құрылымы мен есептеу жолдары және олардың құрылымын құру мәселелері қарастырылады. Машина бөлшектерінің құрылымы мен жұмыс істеуі, қолдану орны, машина бөлшектерінің құрылымын жасау, есептеу жолдарын автоматтандыру негіздері қаралады.

Теориялық, ғылыми және практикалық білім арқылы «Кәсіпкерлік және бизнес» пәні студенттерге бизнес жоспар жасауға, оны ұйымдастыруға және жүргізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар кәсіпкерлік қызмет жүйесінде нақты және туындайтын мәселелерді шешу үшін құқықытық, экономикалық, басқару мен ұйымдастыру мәселелрін шешудің ғылыми – перактикалық ойлау жүйесін қалыптастырады

Материалдардың құрамының және қасиетерінің арасындағы байланысты, сонымен қатар конструкциялық материалдарды талдау тәртібін оқыту, конструкциялық материалдарды өңдеу және балқытып қалыптарға құю, қысыммен өңдеу, пісіру, кесу және басқа әдістерімен өңдеу арқылы пішінің өзгертіп дайындамалар мен бөлшектерді жасау технологиясымен білімгерлерді таныстыру қарастырылады.

Оқу пәнін оқытудың мақсаты құқық және мемлекет категорияларын ашу, ұлттық құқық салалары туралы студенттерге жалпы түсінік беру, Қазақстан Республикасының негізгі құқық нормаларымен, оның ішінде конституциялық, әкімшілік, азаматтық, қылмыстық және Қазақстан құқығының басқа салалары саласындағы нормативтік-құқықтық актілермен таныстыру болып табылады.

Автокөлік қызметін лицензиялау, көлік үрдістерін жүзеге асырумен байланысты барлық қызмет түрлерін мемлекеттік реттеу, тасымалдау, көлік-экспедициялық және басқа да қызметтерді лицензиялау туралы ереже зерттелінеді. Сонымен қатар, сертификаттау түсінігі, сертификаттаудың құқықтық негіздері мен нормативті-құқықтық базасы қарастырылады.

Электр және электрондық жүйелердің, құрылғылар мен аппараттардың кешенді жиынтығы, жұмыс процестерін, сипаттамалары мен тестілеу әдістерін қамтитын автомобильдің электр жабдықтары, көлік техникасының электртехникалық қондырғыларының жұмыстары мен жобалау принциптері, техникалық пайдалану кезінде өндірісті электрмен жабдықтау схемалары мен технологиялары, ресурс үнемдеу әдістері туралы білім алу.

Курс білім алушылардың жалпы сөйлеу мәдениетін арттыруға, коммуникативтік әрекеттестіктің әр түрлі жағдайында сөйлеу барысында тілдік құралдарды дұрыс қолдану біліктерімен дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. Сөйлеу мәдениетінің негізгі белгілері. Сөйлеу мәдениетінің нормативтік, коммуникативтік, этикалық аспектілері. Сөйлеу этикасы. Сөйлеу стратегиясы, әдіс, тәсілдер. Коммуникативтік сәтсіздіктердің себептері. Ауызша іскерлік сөйлеу мәдениеті және жазбаша сөйлеу мәдениеті.

Электротехника, электроника және автоматика пәні ғылым ретінде өте күшті ғылыми, техникалық және гуманитарлық потенциалға ие, ол жалпы адамзат мәдениетінің маңызды компоненті болып табылады. Олар ғылыми база болып табылатын электротехника, физика және математиканың бір-бірімен тығыз байланыс.

Елбасы Н. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында қоғамның рухани дамуының басымдықтары айқындалып, бағдар берілді. Рухани жаңғыруды жедел жүзеге асыру міндеті қойылды. Қазіргі заманның талабына сәйкес қоғам дамуының іргелі қағидасының бірі жастардың білімге, прагматизмге, бәсекеге қабілеттілікке деген ұмтылыс болуы қажет. Білім алушылардың зердесі мен санасының ашықтығы – рухани жаңғыруды тиімді жүзеге асырудың басты шарты болып табылады.

Метрология ұғымдары, өлшеу құралдары, көліктегі метрологиялық қызмет қарастырылады. Сонымен қатар, метрологиялық бақылау және қадағалау түрлері, стандарттау жүйесінің нормативтік базасы, шектер мен қондыру, үйлесімділік пен өзара алмасу тұжырымдамасы, көліктік сертификаттау зерттелінеді.

Негізгі түсініктер мен анықтамалар, құрылымдық металлдар, металл емес материалдардың және басқа да материалдардың құрылымдық ерекшеліктері, олардың қасиеттерінің құрылымы мен құрамына тәуелділігі қарастырылады. Сыртқы әсер ету және пайдалану жағдайында материалдарда кездесетін құбылыстардың физикалық мәні зерттелінеді.

Оқу курсы қолдану салалары бойынша ҚР «Цифрлық Қазақстан» Мемлекеттік бағдарламасын ендіру және жүзеге асырудың кезеңдерін, электрондық қызметтерді көрсетудің цифрлық платформаларын, әртүрлі кәсіби салалар бойынша цифрлық технологияларды ендіру, қолдану жолдарын қарастырады.

Бұл курс қауіпсіздіктің кәсіби мәдениетін, экологиялық сананы, өзінің кәсіби қызметі саласында еңбек жағдайларын жақсарту және қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін кәсіби білімді қолдануға дайындығын қалыптастырады. Сондай-ақ адамдардың тіршілік әрекетінің қауіпсіздігін ұйымдастыру әдістерін меңгерудің теориялық және практикалық дағдыларын дамытады, оларды табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ, туристік қызметтеі өзге де жағдайлардан қорғау негіздерін қалайды. Оқу пәні туристік жорық жағдайында зардап шеккендерге дәрігерге дейінгі көмек көрсетудің практикалық негіздерін меңгеруді қарастырады.

Көлік техникасын арнайы компьютерленген техникалар көмегімен диагностикалау және техникалық қызмет көрсету және көлік техникасының диагностикалық параметрлері зерттеінеді. Сонымен қатар, диагностика жүйесі, диагностика технологиясы және диагностикалық параметрлер және нормативтері қарастырылады.

Заманауи тиеу-түсіру машиналарын, жабдықтарды, пневматикалық, гидравликалық және аспа көліктерді, автокөлік және вагондарды бөлгіштерді, оларды есептеу теориясын, кешенді механикаландыру және жүк тиеу-түсіру және қойма операцияларын автоматтандыру жобаларын әзірлеуде технологиялардың түрлерін таңдаудың негізгі көрсеткіштерін анықтау зерттелінеді.

Көлік техникасын пайдалану барысында жұмысқа қабілеттілігін қамтамасыз ету және көлік ресурсын сақтай отырып техникалық қызмет көрсету мен жөндеу шығындарын азайту туралы терең білім меңгеріледі. Автомобильдер мен олардың құрылымдық элементтерінің техникалық жай-күйіндегі өзгерістердің заңдылықтары, пайдалану процесінде сенімділікті қамтамасыз ету әдістері қарастырылады.

Өнеркәсіп кәсіпорындарының көліктерінің негізгі параметрлері, өнеркәсіп кәсіпорындарының автокөліктерінің негізгі параметрлері, өнеркәсіп кәсіпорындарының көліктерінің қозғалысына қарсыласуын анықтау әдістері, көтеру-тасымалдау машиналардың жіктелуі қарастырылады

Автомобильді пайдалану қасиеттері және әсер ететін факторлар, оның қозғалысы кезінде әсер ететін күштер, автомобильдің түзу сызықты қозғалысында әсер ететін күштер туралы білім қалыптасады. Автомобильдің тартымдық – динамикалық қасиеттері мен оның тежеулік қасиеттері зерттелінеді.

Үздіксіз көлік машиналардың жұмыс істеу қағидаларын, конструкциялық ерекшеліктерін, жүктеу режимдерін, олардың компоненттерін, жинақтарын және механизмдерін зерттеу; ұтымды техникалық және экономикалық көрсеткіштерді таңдау негізінде үздіксіз көлік машиналардың негізгі механизмдерін пайдалану, жобалау және жобалау есептерін орындау зерттелінеді.

Логистика туралы түсінік, оның міндеттері мен қызметтері, өндіріс процестерінің логистикасы, көлік құралының түрін таңдау, көлік қозғалысының желісі, тасымалдаудың технологиялық жүйесі және оның сипаттары қарастырылады.

Отындар, мұнай және мұнай өнімдері, әр түрлі қозғалтқыштарға арналған отындар түрлері зерттелінеді. Сонымен қатар, шикізаты мұнай емес отындар, майлау материалы, трансмиссия майлары, пластикалық жағар майлары, суыту сұйықтығы және гидравликалық беріліс сұйықтары қарастырылады.

Негізгі ережелер мен мәселелер берілген. Іштен жану қозғалтқыштарын көтеру-тасымалдау, құрылыс, жол техникасы мен жабдықтардың негізгі электр қондырғылары ретінде қарастыру, қозғалтқыштың жүйесінің негізгі тораптары, электр жетек және іштен жану қозғалтқыштарынан жетек алу ерекшеліктері қарастырылады. Қозғалтқыш-трансмиссия жүйесінің шығу сипаттамаларын есептеу және құрастыру жүзеге асырылады.

Жылулық қозғалтқыштардың жалпы типтерінің құрылымдық ерекшеліктері мен әрекет ету принципі қарастырылады. Поршеньдік және аралас қозғалтқыштардың жұмыс процестерінің теориясының негіздері, қозғалтқыштардың негізгі параметрлерін және жылу балансын есептеу әдістері ұсынылған. Поршеньдік қозғалтқыштың негізгі бөліктері мен механизмдерінің конструкциялары сипатталған.

Әртүрлі қуаттылықтағы автомобиль көлігі кәсіпорындарында өндірістік процестерді ұйымдастыру мен басқарудың теориялық және практикалық мәселелері қарастырылады. Ұйымдастыру нысандары мен меншік түрлеріне қарамастан өнеркәсіп кәсіпорындарында қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету саласында еңбек заңнамасының негізгі талаптары келтіріледі.

Көлік құралдары мен жабдықтардың конструкцияларын талдау және бағалау, көлік құралдары мен жүйелерінің жұмыс істеу заңдылықтарын және принциптерін зерттеу, олардың пайдалану қасиеттерінің параметрлерін жақсарту жолдары қарастырылады.

Утилизация және кәдеге жарату процестерінің негіздері зерттелінеді. Бөлшектерді өндіруге арналған материалдарды іріктеу үшін көлік құралдарын жобалауға, қайта өңдеу процестерінің тиімділігі қағидаттарын қамтамасыз ету қажеттілігін ескере отырып, құрастыру мен бөлшектеу процестерін ұйымдастыруға ерекше назар аудару қажеттілігі.

Басқарудағы жүйелік көзқарас негіздері, менеджменттің дамуы, өндірісті ұйымдастырудың жүйелік негіздері, автокөлік кәсіпорындары жұмысын ұйымдастыру негіздері зерттелінеді. Сонымен қатар, кәсіпорында өндірісті ұйымдастырудың түрлері, кәсіпорынды материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жоспарлау қарастырылады. Экономикалық мәселелер бойынша негізгі теориялық танымдарды білу дағдысы меңгеріледі.

Ғылым және техниканың жаңа саласы, механика, электроника және микропроцессорлық техника, информатика білім салаларына негізделген машиналар мен қозғалысты компьютерлік басқару жүйелерін құру және қолдануға, сонымен қатар заманауи, жаңа сапалы, тіптен әмбебап қасиеттері бар электрмеханикалық жүйелердін зерттеу жүргізіледі.

Өндірістік роботтың функционалдық механизмдері мен жүйелері, механикалық қол құрамдарының жетегінің беріліс кинематикасы, өндірістік роботтардың дәл модельдері және бағдарламалық жасақтаманың қозғалысының дәлдігін арттыру жолдары қарастырылады.

Технологиялық жабдықтардың жалпы сипаттамалары мен түрлері, техникалық қызмет көрсету және ағымды жөндеудің технологиялық процессін механикаландыру, технологиялық жабдықтардың жетегін жобалау негіздері туралы білім қалыптасады. Тазалап-жуу жұмысына, көтеріп – тасымалдау, бақылау-диагностикалық, шашып – жинау және жөндеу жұмыстарына, дөңгелекті жөндеу және техникалық қызмет жасау, кузовты жөндеуге арналған жабдықтарды зерттеу.

Көлік құралдарының қауіпсіздігі туралы түсінік, жол-көлік оқиғасы және автомобиль қауіпсіздігінің түрлері, автомобильдің құрылымдық қауіпсіздігі туралы нормативтік құжаттар зерттелінеді. Автомобильдің белсенді қауіпсіздігі, автомобильдің тартымдық динамикалығы және оның қозғалыс қауіпсіздігі үшін маңызы қарастырылады.

Cтуденттер жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру және іске асыру дағдыларын меңгереді, және көтеру-тасымалдау, құрылыс, жол құралдары мен жабдықтарын жөндеу бойынша қызмет көрсету және утилизациялау үшін заманауи бакалаврды қалыптастыруда шешуші мәнге ие болады.

Көлік техника өндірісінің технологиясының негіздері, тетікті өңдеудің дәлдігі, тетіктерді базалауғ көлік техникасының жөндеудің жалпы жағдайы зерттелінеді. Көлік техникасын жөндеу өндірісін ұйымдастыру негізі, көлікті техникасын жөндеуге қабылдау, оларды шашу мен тазалау, тетіктердің техникалық жағдайын анықтау қарастырылады.

Өндірістік-техникалық база және автомобиль көлігі, АКК-ның өндірісітік-техникалық базасының күйі және даму жолдары, АКК-ны жобалау тәртібі, автокөлік кәсіпорнындағы өндірістік жұмысшылар саны мен жұмыс көлемі есебі қарастырылады. Автокөлік кәсіпорнындағы өндірістік аймақтар, учаскелер мен қоймалардың технологиялық есебі жүзеге асырылады.

жеке, мәдени тұрғыдан және кәсіби қарым-қатынас бағыттарындағы мәселелерді шешуде ауызша және жазбаша түрде қазақ, орыс және шет тілдерінде байланыс жасау.

ақпараттарды іздеу, сақтау, өңдеу, қорғау және таратуда цифрлық технологияны, әртүрлі ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолдану және тіршіліктің әртүрлі салаларында кәсіпкерлік білімді қолдана білу.

әлемдік көзқарасты қалыптастыруда философиялық білімді қолдана білу, сонымен бірге азаматтық ұстаным қалыптастыруда тарихи дамудың негізгі этаптары мен заңдылықтарын талдай білу мүмкіндігі.

дене шынықтырудың әдістерімен және құралдарымен толыққанды әлеуметтік және кәсіби қызметті қамтамасыз ету, қауіпсіздік мәдениетін меңгеру, экологиялық жағдайдан хабардар болу.

құқықтық сауаттылықты арттыру, мінез-құлық мәдениеті мен қарым-қатынастың этикалық нормаларын, кәсіби міндеттерін орындау.

көлік техникасының агрегаттары мен жүйелерінің жұмысының пайдалану көрсеткіштерін анықтай алады, көлік техникасының құрылысын, жұмыс принципін біледі

Көлік техникасының техникалық күйін және қалдық ресурсын бағалай алады, диагностикалауды, техникалық қызмет көрсету және ағымдағы жөндеуді ұйымдастыра алады

Көлік техникасының жекелеген элементтерін, агрегаттарын және жүйелерін жобалау және есептеуді біледі

Көлік техникасы мен материалдарды ұтымды қолдану әдістерін, өндірудің, пайдаланудың техникалық қызмет көрсету және жөндеудің тиімділігін арттыру әдістерін біледі

Қорларды басқаруды, жеткізу тізбегіндегі қоймалауды, тауарларды жеткізу немесе қызмет көрсету бойынша байланыстарды қалыптастыруды, тасымалдау көлемін болжамдау және жоспарлауды біледі

көлік кәсіпорындарын жобалауды және оларды жаңғыртуды біледі

Техникалық жүйелер және технологиялық процестердің қауіп-қатерлерінен қорғану әдістерін және құралдарын қолдануды, көлік техникасын өндіру, пайдалану, жөндеу және утилизациялау жұмыстарын қауіпсіз жүргізуді ұйымдастыруды біледі

көлік техникасы мен материалдарды ұтымды қолдану әдістерін, өндірудің, пайдаланудың техникалық қызмет көрсету және жөндеудің тиімділігін арттыру әдістерін біледі

көлікті пайдаланудың техникалық және технологиялық мәселелерін анықтау, тұжырымдау және шешу үшін іргелі білімдер жүйесін қолдана алады. Жобалық-құрылымдық және техникалық құжаттамаларды жасауды, көліктік-технологиялық үдерістерді және олардың элементтерін зерттеуді жүргізуді және модельдеуді біледі

автоматтандырудың заманауи техникалық құралдары мен роботталған техникалық жүйелерді пайдалана отырып, көліктік процестерді басқаруды біледі