6B01707 Қазақ тілі мен әдебиеті в Қазақ инновациялық гуманитарлық - заң университеті

Пәнді оқыту барысында фольклорды қалыптастыру және дамыту туралы білім беру жүйесін, фольклор мен басқа гуманитарлық ғылымдардың (тарих, этнография, өнертану) байланыстары туралы және қазақ фольклорының күйі туралы аймақтық көрініс туралы кешенді зерттеу, фольклор тарихын зерттеу, фольклорлық зерттеулердің принциптері мен техникасын меңгеру, жалпыға бірдей фольклорлы мәтіндерді жинау, зерттеу және жариялау әдіснамасының негіздерін меңгеру тақырыптары қарастырылады.

Курстың мазмұны - дүние жүзі тілдері және оларға классификация жасау, тілдердің морфологиялық типтері, лингвистика тарихы, негізгі бағыттары мен бағыттары, лингвистикадағы қазіргі заманғы тенденциялар мен көзқарастар, тіл үйрену әдістемесі, салыстырмалы тарихи әдіс, лингвистикадағы шетелдік түсініктер, негізгі түсініктер мен лингвистикалық терминологиялардың лингвистикалық жүйесімен танысу, құрылымдық, жүйелік, когнитивтік тіл тақырыптарын құрайды.

Пәндерді оқу барысында көркем образ бен образдылық, оның түрлерік әдебиет негіздері, көркем шығармалар, тақырып пен идеялардың бірлігі, құрамы мен сюжеті, образ және характердің жасалу жолдары, автор бейнесі, көркем шығарманың тақырыбы мен идеясы, сюжет пен тартыс, композиция, баяндау, көркем әдебиеттегі жанр мен жанрлық түрлер мәселесі тақырыптары қарастырылады.

Табиғатты пайдалану, төтенше жағдайлар, азаматтық қорғаныс қарқындылығы жағдайында өмір сүру қауіпсіздігінің, экологияның негізгі ұғымдарын, қазіргі заманғы өркениет мәселелерін және адамның шаруашылық және басқа да қызметінің экологиялық салдарларын зерттеу. Қоршаған ортаның әртүрлі факторларынан халықты қорғаудың принциптері мен тәсілдерін, тіршілік қауіпсіздігі саласындағы заңнамалық және құқықтық актілерді ашу. Қоршаған ортаны және биологиялық ресурстарды сақтау.

Пәнді оқыту барысында XII-XII ғасырлардағы қазақ халқының тарихы мен мәдениетін, түркі тілдес халықтардың әлеуметтік, күнделікті және рухани өмірі, сақтардың салт-дәстүрі, наным-сенімі, әдет-ғұрпы, діні, олардың ата-баба аруағына, аспан денелеріне, Күнге, Айға, Жұлдыздарға және Жер-Анаға табынуы, «Аттила», «Көк бөрі», «Ергенекон» дастандары, «Оғыз-наме» эпосының жанры, композициясы, сюжеттік желілері, XII - XII ғасырлардағы әдеби және тарихи ескерткіштер тақырыптары оқытылады.

Пән мазмұны бойынша түркі тілдерінің салыстырмалы фонетикасы, оның дыбыстық құрылымы, дыбыстық құралдар және олардың функциялары, сондай-ақ әртүрлі сөйлеу стилінің ерекшеліктері, заманауи қазақ тілінің дыбыстық құрамы, сөздің кішкене құрылымын, дыбыстық және графикалық құралдардың корреляциясы, фонетикалық процестер, көп деңгейлі функционалдық бірліктер жүйесі тақырыптарын қарастырады.

Студенттер тілдің фонетикалық, лексикалық және грамматикалық құрылымында оның дамуының түрлі сатыларында өзгерістерді зерттейді; тіл жүйесінің өзгеру себептерін анықтап, диалектикалық дүниетанымның негізін қалыптастырады, тілді түсінудегі аналитикалық ойлауды тарихи өзгеретін әлеуметтік құбылыс ретінде дамытады. Пәндерді оқып-үйрену студенттердің ғылыми-лингвистикалық дүниетанымын қалыптастыруға ықпал етеді, олардың жалпы лингвистикалық білімін тереңдетеді.

Бұл пәнді оқу ғылыми білім саласы ретінде педагогиканың әдіснамалық негіздерімен, тұтас педагогикалық үрдістің мазмұны мен құрылымымен студенттерді таныстыруға бағытталған. Қазіргі мектептегі оқу үрдісінің негізгі формалары мен құрылымы ашылады. Мектептің оқу-тәрбие процесінде қолданылатын негізгі әдістердің, нысандар мен құралдардың мазмұны мен қолданылуы анықталады. Қазіргі білім беру және тәрбие технологиялары, мектепті және мектеп құжаттарын басқару мәселелері қарастырылады.

Бұл пәнді оқу барысында адамның психикасы мен санасын тану тәсілі ретінде психологияның ерекшеліктері, психологиялық ғылым мен практиканың пәні мен міндеттері, тұлғаның жас ерекшеліктері, баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуының әртүрлі кезеңдерінде психикалық дамуының механизмдері мен факторлары ашылады

Құқықтық қатынастардың негізгі түсініктері мен мәні, сондай-ақ құқықтық қатынастарды реттеудің құқықтық механизмдері, құқықтық қатынастарда жауапкершілікті қолдану тәртібі. Сыбайлас жемқорлықтың мәні және оның пайда болу себептері; сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарына қатысты моральдық және құқықтық жауапкершілікті, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы қолданыстағы заңнаманы қамтиды.

Бұл пән болашақ педагогке балалардың, жасөспірімдердің өсу, даму заңдылықтары, ағзалар, ағзалар жүйелері және олардың жас ерекшеліктері туралы, сонымен қатар оқыту шарттарының, оқушыларға тәрбие берудің әсері, оқу бөлмелеріне қойылатын гигиеналық талаптар, мектеп жабдықтарына қойылатын гигиеналық талаптар, мектеп жасындағы балаларға арналған оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың гигиеналық негіздері туралы заманауи мәліметтер береді

Экономика негіздері- экономикалық процестер, экономикалық заңдар, санаттар, өндіріс, бөлу, алмасу, материалдық игіліктерді тұтыну деңгейіндегі қоғамдағы қатынастар туралы білім жүйесі. Курс кәсіпкерлік қызметті ұйымдастырудың принциптері, әдістері, шарттары мен формаларын зерттейді. Кәсіпкерлік қызметтің негізгі элементтерімен, коммерциялық мәмілелерді ұйымдастырумен, қоғамдағы бизнестің қалыптасу және даму заңдылықтарын зерттеумен байланысты мәселелер қарастырылады.

Курсты оқып-үйрену барысында тіл білімі ғылымы және оның зерттеу обьектісі, тілдің қоғамдық ғылымдар жүйесіндегі орны, тілдің шығуы және ол жайлы теориялар, тіл білімінің ғылымдар жүйесінде алатын орны, тілдің дыбыстық жүйесі, тіл білімінің фонетика саласы, негізгі заңдылықтары жазудың шығуы мен даму кезеңдері, сөздік құрам және оның дамуы, тілдің сөздік құрамы, грамматика, оның салалары мен түрлері, тілдің грамматикалық құрылысы, грамматикалық форма және сөз формалары туралы түсінік, грамматикалық категория жайлы ұғым, лексика-грамматикалық категориялар, дүние жүзі тілдері және оларға классификация жасау, тілдердің морфологиялық типтері, лингвистика тарихы, негізгі бағыттары мен бағыттары, лингвистикадағы қазіргі заманғы тенденциялар мен көзқарастар, тіл үйрену әдістемесі, салыстырмалы тарихи әдіс, лингвистикадағы шетелдік түсініктер, негізгі түсініктер мен лингвистикалық терминологиялардың лингвистикалық жүйесімен танысу, құрылымдық, жүйелік, когнитивтік тіл, тілдік сезім қалыптастыру тақырыптарын қарастырады.

Аталған курс студенттерге қазақ тілін оқыту әдістемесінің әдістемелік-теориялық негіздерін меңгертуді, қазақ тілі жүйесінің ішкі салаларын мектепте оқыту ерекшеліктерін теориялық және тәжірибелік тұрғыдан талдап көрсетуді, оқу-әдістемелік құралдарды оқып-талдау, баға беру, тиімді әдістемелік кешендерді таңдай білу, оларды тәжірибеде қолдана білу дағдыларын қалыптастыруды көздейді.

Пәнді оқу барысында халық әдебиеті пәні және оның ерекшеліктері, қазақ фольклорының қалыптасу, даму кезеңдері, тұрмыс салт өлеңдері, лирикалық өлеңдер, мақалдар мен мәтелдер, ертегілер, ертегілерден тыс прозалық жанрлар (аңыздық проза), эпостық жырлар, батырлық эпос, лиро эпос, айтыс, балалар фольклоры, фольклор мен әдебиет тақырыптары оқытылады. Фольклордың форматы, түрлері, жанрлары, үй шаруашылықтарының ырғағы, мақал-мәтелдер, жұмбақтар, ертегілер, эпикалық әндер, айтыс пәндерін, тарихын және теориясын оқу барысында қарастырылады.

Бұл пән тұтас педагогикалық үдерісте тәрбиелеуді қарастырады, "тәрбие", "тәрбие процесі", "мектептің тәрбие жүйесі" ұғымдары, тәрбие жұмысындағы педагогикалық технологиялар туралы түсініктерді қалыптастырады. Бұл курсты оқу барысында тәрбие жұмысының ерекшеліктері, оқушылар ұжымын қалыптастыру, мектеп ата-аналарымен педагогикалық қарым-қатынас технологиясы, тәрбие саласындағы озық педагогикалық тәжірибені зерделеу және қорыту қарастырылады.

Бұл пән менеджменттің мазмұнын кәсіби қызметтің ерекше түрі ретінде ашуға бағытталған. Бұл ғылымның отандық және шетелдік авторлардың жұмыстарында дамуы байқалады. Білім беру жүйесін басқарудың негізгі теориялары мен тұжырымдамаларының мазмұны, басқару қызметінің психологиялық аспектілері, принциптері мен тетіктері ашылады.

Пәнді оқу барысында студенттер әдеби және теориялық түсініктер, көркем шығармалар, прозалық жұмыстар мен поэзияны оқыту әдістемесі, әдістемелік ғылымның өзекті мәселелері, оқытудың принциптері мен міндеттері, теориялық тұжырымдамалардың оқыту технологиялары, теориялық тұжырымдамаларды ұйымдастыру, жоспарлауды меңгереді.

Пән мазмұнында әдебиеттану ғылымы және оның салалары, басқа ғылыми пәндер жүйесіндегі орны, әдебиет пен эстетика, сөз өнері жайлы ұғым, әдебиеттану ғылымының туу, даму және қалыптасу кезеңдері, Қазақстандағы әдеби-эстетикалық ойдың даму тарихы, көркем әдебиеттің образдылығы, образ және образдылық, көркем образ түрлері, оның жасалу жолдары, тақырып пен идея, мазмұн мен пішін, сюжет пен композиция, әдебиеттегі тек пен түр тақырыптары қарастырылған.

Пәнді оқу барысында қазақ әдебиеті тарихы пәнінің зерттеу нысаны, қазақ әдебиетінің даму кезеңдері, сақтардың қаһармандық дастандары, «Алып Ер Тоңға», «Шу» дастандары Ғұндардың батырлық жырлары, «Авеста» кітабы, «Аттила», «Көк бөрі», «Ергенекон» дастандары, Орхон жазуындағы жәдігерліктер, «Күлтегін» және «Тоныкөк» жырлары «Оғыз қаған» эпосы, «Қорқыт ата кітабы» Ислам дәуірі әдебиеті (Х-ХІІ ғасыр), Әбу-Насыр әл-Фараби, А.Иүгінеки мен С.Бақырғанидың әдеби мұралары, Ж. Баласағұн мен М.Қашғаридің әдеби мұралары, А.Иассауи «Диуани хикмет», «Мират-ул Қулуб» ХІІІ-ХҮ ғасырлардағы әдебиет. Алтын Орда дәуірінің әдебиеті, X о р е з м и «Мұхаббат-наме», Құтб «Хұсрау-Шырын» дастаны, Сайф Сарай «Гулистан бит-түрки», Дүрбек «Жүсіп-Зылиха» дастаны, Н.Рабғузи «Рабғузи қиссалары», «Кодекс Куманикус», Қадырғали Жалайыри. «Жами-ат тауарих», Хайдар Дулати «Тарих-и Рашиди» Әбілғазы «Шежіре-и түрк», Бабыр «Бабыр-наме» тақырыптары қарастырылады.

Курс барысында фонетика туралы түсінік, тілдің қызметі, фонетика, оның нысаны, қазақ тілі фонетикасының зерттелуі, дыбыс, әріп, фонема, транскрипция мен транслитерация, дыбыстарды қарастырудың аспектілері, дыбыстардың түрлері, дауыстылар, дауыссыздар орфоэпия, графика, орфография ассимиляция, синхронизм заңы, ғылым, фонология, дыбыстың құрамы мен қазақ тілінің ерекшеліктері тақырыптарын қарастырады.

Бұл пән денсаулық мүмкіндіктері шектеулі тұлғаларға инклюзивті білім берудің заңдылықтары мен мүмкіндіктері туралы, дамуында кемістігі бар балалардың ерекше білім алу қажеттіліктері туралы білімнің базалық жүйесін қалыптастырады, инклюзивті білім беру бойынша нормативтік-құқықтық құжаттарды қарастырады. Пәнді оқу барысында инклюзивті білім беру моделін қалыптастырудың компоненттері, критерийлері мен көрсеткіштері ашылады.

Курстың барысында студенттер тарихи лексикология, тарихи фонетика, тарихи синтаксис, ғылыми көзқарастар, қазақ тілін қалыптастыру кезеңдері, қазақ тілін қалыптастырудың негізін құрайтын тарихи мақсаттар, зерттеудің мақсаттары мен міндеттеріне сай келетін әдістерді меңгереді.

Түркологияның негізгі мәселелері және оның қазіргі міндеттерімен таныстыру. Көне түркі тілдерін, түркі жазба ескерткіштерін зерттеудегі түркологияның алатын орнын түсіндіру. Студенттер бойына қазақ тілінің тарихы, оның тайпалық тілдерден халық тілі, одан ұлт тілі болып қалыптасуы – туыс түркі тілдерінің тарихымен тікелей байланыстылығы жайлы сенімді көзқарас қалыптастыру.

Курс барысында студенттер эстетикалық ойдың даму кезеңдері, әдебиет теориясының методологиясы, көркем әдебиеттің табиғаты, ерекшелігі, әлеуметтік сипаты туралы қазіргі әдебиеттанудың өзекті мәселелерімен таныс болады. Сонымен қатар әдеби тұлға, орта және автор, шығарманы пайымдау, әдеби туынды, әлем және шығарма, көркем сөз бен мәтін, шығармашылық әлем және әдеби болмыс жайында толық ғылыми мәлімет алады.

Пәнді оқу барысында түркі тілдерінің морфологиялық құрылысын салыстырмалы талдау, түркі тілдерінің грамматикалық ерекшеліктері мен оның қазіргі және ежелгі тілдердегі даму эволюциясы, түркі тілдерінің негізгі грамматикалық категориялары, олардың жалпы ерекшеліктері мен тарихи даму ерекшеліктері, қазіргі түркі тілдері мен диалектілердің тілдік жүйелері, сондай-ақ жазба ескерткіштері тақырыптары қарастырылады.

ПХҮ-ХҮІІІ ғасырдағы тарихи-әлеуметтік жағдай. Сондай-ақ жырау деген ұғымға түсінік бере отырып, қазақ әдебиетіндегі жыраулық поэзияның маңызын таныту қажет. Жыраулар шығармашылығының тақырыптық негізі көрсетіліп, замана сабақтастығы, дәстүр жалғастығы айқындалады. ХҮ-ХҮІІІ ғасырлардағы ақын-жыраулар мұрасының бүгінге сақталып жетуі, шығармаларының жариялануы, зерттелу деңгейі.

Пәннің мазмұны: Фонетика. Емле. Тыныс белгісі. Лексикология. Сөзжасам.. Морфология. Синтаксис. Сабақ барысында студенттер сөздің мағынасын терең түсінуге үйренеді, дыбыстарды, сөздер мен композицияларды сауатты талдауға, тіл білімінің бөлімдерін меңгереді. Курстың мақсаты ана тілінің қызметін жүйелі меңгерген, оның қыр-сыры мен тарихын жетік білетін, қарым-қатынастық біліктілігі дамыған, ұлттық санасы оянған дара тұлға қалыптастыруға мүмкіндік туғызу.

Пәнді оқу барысында сөздің формалары, сөздік форма, омоформалар, омографтар, варианттар мен дублеттер, тұжырымдама және сөз, сөздің мағынасы, фразеология, лексикография, сөз мағынасының өзгеруі, ауыспалы мағынада қолданылуы, сөз мағынасының кеңеюі, сөз мағынасының тарылуы, этимология, қазақ тілінің лексикасының композициясы мен шығу тегі, семосология, фразеология; диалектология тақырыптары қарастырылады.

Кәсіби тіл, оның ерекшеліктері. Стилистиканың жалпы мәселелері. Сөйлеу, сөйлеудің стильдері. Іс қағаздар стилі мен ресми стиль. Мәтін. Мәтіннің түрлері мен қызметі. Кәсіби тілдік құзыреттіліктерін қалыптастырудың жолдары. Кәсіби тілдік құзыреттіліктерін қалыптастыру. Кәсіби сипаттағы монолог, диалог құра білу. Кәсіби қызмет пен қарым-қатынас, кәсіби сала, кәсібилік, кәсіптік сөйлеу, маманның кәсіптік мәдениетінің құрамдас бөлігі, тіл деңгейінің прагматикалық бөліктері - сөз, тіл, сөйлемдер, мәтін, эмоционалдық және стилистикалық бояулармен сөйлеу және т.б. басқалары.

Бұл пәнде нормативті қазақ тілінің фонетика, орфография, графика, орфоэпия, лексикология, морфология, сөзжасам, синтаксис, сөздердің байланысу формалары, тіркес түрлерін жетік меңгеру, сөз тіркесінің, оған тән белгілерін меңгеру бойынша мектеп бағдарламасында оқытылған мәселелер қамтылады. Теориялық білімді тәжірибемен ұштастыру көзделеді.

Қазақ хандығының құрылуы қарсаңындағы қоғамдық, әлеуметтік, саяси жағдай. Ежелгі түркі поэзиясының жаңа қоғамдық-саяси жағдайдағы дәстүрлі жалғасы болып табылатын қазақ жырауларының тарих сахнасына шығуы. Жырау және жыршы. Қазақ әдебиеті тарихында жыраулар поэзиясының алатын орны. Жыраудың қоғамдық-әлеуметтік тұлғасы. Хандық дәуір әдебиетінің көркемдік-идеялық ерекшеліктері. Толғау жанрының табиғаты, ерекшеліктері туралы мәліметтер беру.

Пәнді оқу барысында қазіргі қазақ тілі лексикологиясы пәні және оның объектісі, лексикологияның тіл білімінің өзге салаларымен байланысы, ұғым, сөз мағынасы, сөздің анықтамасы, сөздің анықтамасы (Қос сөздер. Біріккен сөздер. Тұрақты сөздер. Лексикалық мағынаның ұсақ бөлшектері.), сөз мағынасының дамуы, сөз мағынасының дамуы. (Метафора тәсілі. Метанимияның жасалу жолдары.), сөздердің мағыналық қатысына қарай жіктелуі, (Омонимдердің көп мағыналы сөздерден айырмашылығы. Омонимдердің типтері, Синонимдік қатар және доминант. Синонимдердің типтері. Антонимдердің ерекшеліктері), сөздердің мағыналық қатысына қарай жіктелуі, (Табу және магия. Сөз магиясы және этнолингвистикалық табу. Табу түрлері. Эфемизмдер және дисфемизмдер.), қазіргі қазақ тілі лексикасының шығу арналары тақырыптары қарастырылады.

Пән орта ғасырдағы әлем әдебиетiнiң өзiндiк ерекшелiктерiн, даму сатыларын, көркемдік құндылықтарын оқытуға арналады. Курста студенттер орта ғасырлық эпос, рыцарлық, қалалық әдебиетпен, әр елдердегi қайта өрлеу дәуiрiндегi көркем шығармалармен және әдеби ағымдармен танысады яғни, антиктік дәуір әдебиетінен ХХІ ғасырға дейінгі әлемдік әдеби мұралар оқытылады.

Тілдің сөзжасам жүйесін, сөзжасамдық бірліктерді, сөзжасам заңдылықтарын, сөзжасамның амал-тәсілдерін, сөздердің жасалу жолдарын, сөзжасам арқылы жасалған туынды сөздерді, олардың түрлерін, сөзжасамдық үлгілерді, сөзжасамдық мағынаны, әр сөз табының сөзжасамын т.б. сөзжасамға қатысты мәселелерді зерттейді. Сөзжасам арқылы тіліміздің сөздік құрамы үнемі толықтырылып отырылады.

Бұл курстың зерттеу тақырыбы: әліпби тарихы, араб жазуы, ескі ұйғыр жазуы, орыс графикасы. Студенттер әліпбидің даму тарихын, әлемдік тәжірибелерге сүйене отыра ежелгі жазба ескерткіштердің тарихы бойынша терең білім алады. Қазақ мәдени өмірінде қолданған әліпби түрлері, емле ерекшеліктері, жазу теориясы, көне түркі, араб, латын графикасымен тығыз байланысты қазақ жазуының тарихы да бірлікте қарастырылады.

Пәнді оқу барысында тілдің жүйе ретінде маңызды жақтары, негізгі мәліметтер жиынтығын беру және оларды лингвистикалық пәндерді оқу үшін қажетті ұғымдар мен терминдермен қаруландыру; табиғи тілдің адам, қоғам, әлемдік өркениеттің тарихы мен мәдениетімен байланыстарындағы пайда болуының, дамуының және қызмет етуінің жалпы заңдылықтарын көрсету; диалектикалық дүниетаным қалыптасуына ықпал ету.; -логикалық ойлау мен лингвистикалық интуицияны дамытуға үлес қосу; лингвистикалық талдаудың негізгі дағдыларын дамыту, тіл білімінің негізгі мәселелерін, сипаты, тіл мен ойлаудың арақатынасы, тілдің құрылымы мен құрылымы, шығу тегі мен жұмыс істеуі, тілдердің классификациясы меңгеру); тілдік жүйенің негізгі үлгілері, табиғи тілдің шығу тегі туралы гипотеза; Тілдің ішкі құрылымы (жүйелік және құрылымдық ұйым, бірліктердің табиғаты мен функциялары); лингвистикалық ғылымның негізгі сұрақтары, жеке деңгейлер мен тіл бірліктерін меңгеру тақырыптары қарастырылады.

Грамматикалық мағына, грамматикалық тәсіл, грамматикалық форма, грамматикалық құрылым, негізгі грамматикалық ұғымдар туралы ғылыми теориялық білімді жүйелі жүргізудің бағыт-бағдарын ұсынады. Қосымша, көмекші сөз, сөздердің орын тәртібі, қосарлану, интонация, қазақ тіліндегі сөздердің тұлғалық өзгеруі, сөз және оның формалары, оны құрастырудың жолдары мен тәсілдері, амалдары туралы теориялық білім беруді көздейді.

Курстың барысында студенттер қазақ жазуы, араб жазуы, ескі ұйғыр жазуы, ежелгі жазба ескерткіштерін талдау, қазақ жазба тарихын, ежелгі мәдени және тарихи мұраның тарихын зерттейді. Жазудың түрлерінен, б.ж.с 5-8 ғасырлардан бастап дамып келе жатқан түркі тілдерінің соның ішінде қазақ тілінің жазу жүйесінің қалыптасу тарихынан білім беруді көздейді.

Пәнді оқыту барысында қазіргі заманғы әдебиеттану ғылымындағы жеке халықтардың әдебиеттері дүниежүзілік әдеби-мәдени даму аясында қарастырылады. Пән ежелгі дәуір әдебиетінің жанрлық ерекшеліктерін, орта ғасырдағы әдебиеттердің жанрлық ерекшеліктерін, Қайта Өрлеу дәуіріндегі әдебиеттің даму бағыттарын, ХҮІІ-ХҮІІІ ғғ., ХІХ-ХХ ғғ. әлем әдебиетінің дамуына шолу жасауды, шет елдер әдебиетінің даму кезеңдерін, әдеби бағыттарын, жекелеген авторлар шығармаларын көркемдік-идеялық тұрғыдан талдай білуге , меңгертуге негізделген.

ПХІХ ғасырдағы тарихи әлеуметтік жағдай, қазақ әдебиетінің негізгі бағыттары мен оның көрнекті өкілдері туралы түсінік беру; XIX ғасырдағы қазақ әдебиетінің мұраларымен танысып, олардың идеологиялық және эстетикалық құндылықтары туралы пікір қалыптастырады; Европа мен орыстың классикалық әдебиетін еркін меңгерген ,жаңа сипатты поэзия туғызған ХІХ ғ. 2-жартысында туған ағартушылық бағыттағы әдебиет өкілдері Ш.Уәлиханов, Ы.Алтынсарин, А..Құнанбаев және т.б. туралы, дәстүр мен мұра, инновация және поэтика сияқты ұғымдарды түсіну.

Курс барысында студенттер меңгеретін тақырыптар: XIX ғасыр жанрлары, ақын жыраулардың әдеби дәстүрлері, Ы.Алтынсарин шығармашылығы, Абай шығармашылығының орны, жазба әдебиеттің дүниеге келуі, әдеби ағымдар мен бағыттар, дәстүр мен жаңашылдық, XIX ғасырдағы қазақ әдебиеті ақындарының поэзиялық жинақтары, XIX ғасырдағы қазақ әдебиетінің зерттелу деңгейі.

Пәннің зерттеу нысанын, қарастыратын мәселесін, қазақ тілінің сөзжасам жүйесін, сөзжасамның тілдің басқа салаларымен байланысын, сөзжасамдық заңдылықтар мен бірліктерді, сөзжасамдық тәсілдер, туынды сөздер, сөзжасамдық ұя, сөзжасамдық талдау, сөзжасамдық тізбек, сөзжасамдық мағына, сөз таптарының сөзжасамы туралы жан-жақты түсінік беріледі.

Кəсіби ортаға кіріспе. Карьераны жоспарлау. Жұмысқа орналасу. Жұмыс орнындағы қарым-қатынас. Кəсіби іс-əрекетке кіріспе. Кəсіби іс-əрекет объектісі. Ғылыми педагогикалық іс-əрекет кəсіби іс-əрекет ретінде. Жоба кəсіби іс-əрекет өнімі ретінде. Қазақ тілі мұғалімінің кəсіби тұлғалық сапалары. Жұмыс беруші мен кəсіби ұйым тарапынан қазіргі маманға қойылатын талаптар. Орта мектептегі білім беруді ақпараттандыру. Білім берудегі ақпараттық жүйелердің орны мен ролі. Кəсіби мəдениет жəне кəсіби тіл. Тіл нормасы. Ұғым. Норма типтері. Пəндік тіл материалдарын қалыптастыру негіздері. Кəсіби құзырлық. Кəсіби ағылшын тілінің мамандық пəндерімен байланысы. Қазақстандық білім беру жүйесі және оның даму болашағы.

Пәндерді оқып-үйрену барысында студенттер модульдік, интеграцияланған оқыту, сын тұрғысынан ойлау және т.б. түсініктермен танысады. Әдістемелік ғылымның өзекті мәселелері, жаңа білім беру технологияларын оқытудың принциптері мен мақсаттарын тереңдетіп қарастырылады, жетекші ғалым - әдіскерлер еңбектері пайдаланылады.

Тәуелсіздік жылдары жазылып жарық көрген, әдебиеттің тарихы мен процесінде айрықша орны бар көркем шығармалар мен көрнекті қаламгерлердің шығармашылық ізденістерін, проза жанрының тақырыптық тенденциялары, драматургияның поэзияның дамуына қатысты ілгері зерттеулер мен еңбектер оқытылады. Студенттер М.Мағауин, Ш,Мұртаза, Д.Исабеков, Қ.Жұмәділов, М.Шаханов, Ф.Оңғарсынова, Қ.Жұмәділов А.Алтай, Р.Мұқанова,и А.Кемелбаева тб ақын-жазушылар, драматургтардың өмірі мен шығармашылығын жан-жақты зерттейді.

Бұл пәнді оқу барысында студенттер білім мен демократиялық үрдістер, діни және демократиялық әдебиеттердің ерекшеліктері XX ғасыр басындағы әдебиеттің белгілі тұлғалары туралы өз ойларын тереңдетіп, ХХ ғасырдың басындағы қазақ әдебиетінің қалыптасуы мен дамуы туралы ақпарат алады, осы бағытта жазылған жұмыстарға кешенді талдау жүргізеді.

Курс барысында студенттер ақын жыраудың әдеби дәстүрлері, .Алтынсариннің мұралары мен басқа да жазушылар, 19 ғасырдағы қазақ әдебиеті, ақындардың ғылыми және поэзиялық жинақтарының мәселелері, 19 ғасыр және оның жанрлары, XІX ғасырдың басындағы қазақ әдебиетін қалыптастыру және дамыту, әсіресе XIX әдебиеті сияқты тақырыптар туралы біледі.

-Оқу-әдістемелік құралдарды оқып-талдау, баға беру, тиімді әдістемелік кешендерді таңдай білу, оларды практикада қолдана білу дағдыларын қалыптастыру. -Қазақ тілі бойынша талдаудың негізгі түрлерін ажырату; -қазақ тілі пәнін жаңа инновациялық технологиялар арқылы оқыту әдістемесін ғылыми тұрғыдан зерттеп-тану қабілеттерін дамыту.

Жалпы тіл білімінің нысаны мен негізгі проблемалары, салалары, тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы, тілдің өзіндік сипаттары, тіл білімінің тарихы, даму үрдістері мен даму кезеңдері, тіл білімінің қазіргі заманғы бағыттары, тілдік зерттеу әдістері, тілдің басқа әлеуметтік, жаратылыстану және техникалық ғылымдармен байланысы, сияқты тақырыптармен танысады.

Курс Абайдың ақындық айналасын, өңірдің ақын-жазушылар шығармашылығын, сол арқылы халықтың әдеби өміріне жаңа өрнек, тың өзгеріс әкелгендігін үйретуді мақсат етеді. Абайдың ақын шәкірттері Шәкәрім, Ақылбай, Мағауия, Көкбай Әріп, Уәйіс, Әрхам, Кәкітай сынды ақындардың өмірі мен шығармашылығы оқытылады. Абайдан кейінгі қазақ поэзиясы ақын салған дәстүрмен дамуы әдебиетіміздегі ақындық мектептің қалыптасқандығын айқындайды.

Тіл біліміндегі негізгі теориялармен қаруландыру, оларға тіл туралы ғылымның өткен тарихынан, қазіргі күйінен, алда тұрған міндеттерінен, шешілген және шешілмеген проблемаларынан жан-жақты мәлімет беру. Тіл білімінің даму тарихында қолданылған, қазір қолданып жүрген, жаңадан туа бастаған арнаулы әдістер мен әдістемелермен, тіл білімін дамытуға өз үлестерін қосқан ғалымдармен, тіл білімі мектептерімен таныстыру.

Қазіргі қазақ тілінің жай сөйлем синтаксисі курсы студенттің «Қазіргі қазақ тілі» пәнінің соңғы бөлімі болып табылады. Бұл фактор тілдік жүйенің басқа деңгейлері мен аспектілері туралы ақпаратты синтездейтін пән ретінде қазақ тіл білімі курсының синтаксистік компонентінің мақсаты мен міндеттерін түсіну үшін шешуші болып табылады.

Курс барысында қазіргі қазақ әдебиетінің даму кезеңдері, қазіргі әдебиеттанудың өзекті мәселелерімен таныс болады. Қазіргі қазақ әдебиетінің өкілдері С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, М.Жұмабаев, С.Мұқанов, Ғ.Мүсірепов, Ғ.Мустафин, Асқар Тоқмағанбетов, Т.Жароков, Әбдіжәміл Нұрпейісов, Ә.Нұрпейісов және басқа да ақын-жазушылар, драматургтердің шығармашылық жолын, өзіндік қолтаңбасын танытатын елеулі туындыларына шолу жасалады.

Курс барысында студенттер синтаксис, қарапайым сөйлем, сөйлем мүшелері, күрделі сөйлемнің синтаксисі, мәтін синтаксисі, кешендік синтаксисті тұтастай қарастырып, қазақ грамматикалық жүйесінің тарихы, ғылыми курс қағидаттарын қолдану және әдеби тіл нормалары сияқты тақырыптар туралы біледі.

«Абайтану» курсы студенттердің осы курсты игеру барысында алған білімдерін одан ары тереңдете түсуге, Абай өлеңдерінің, қара сөздерінің, поэмаларының және көркем аудармаларының ішкі табиғатын тану арқылы оларға ақын шығармашылығының көркемдік-эстетикалық мәнін кең ауқымда игертуді мақсат етеді. Сонымен қатар Абай шығармашылығының зерттелуі, ақын мұрасының игерілуі, жариялану тарихы меңгертіледі.

Грамматиканы оқыту әдістемесін оқып үйрену барысында тіл үйрену барысында грамматиканың айрықша рөлі грамматика қажетті база болып табылады, онсыз оны тілдің толық қолданылуы байланыс құралы ретінде пайдалану мүмкін емес екенін ұмытпаған жөн. Ана тілінің грамматикасы тасымалдаушының санасына енеді және тек рефлексия арқылы жүзеге асырылады (мәселе туындайды: дұрыс айтқандық қалай?). Грамматиканы үйрену кезінде мұғалім тілдерді қолданудың формалары мен ережелерін автоматты түрде қолдану дәрежесіне жеткізу үшін суперэтска бар. бейсаналық салаға айналды. Грамматика, белгілі болғандай, тілдің грамматикалық құрылымының кіші жүйелері деп аталатын морфология, синтаксис және сөзді қалыптастырудан тұратын ресми жүйе. Фонетика мен лексиканы меңгермей, адам грамматиканы өз сөзінде білу мүмкін емес.

ККурс барысында студенттер әдеби және теориялық ұғымдарды, әдеби туынды ерекшеліктерін, прозалық және поэзиялық шығармаларды оқыту әдістемесін, әдістемелік ғылымның өзекті мәселелерін, оқытудың принциптері мен міндеттерін, оқыту әдістерін және теориялық ұғымдарды оқыту технологиясымен танысады.

Пән бойынша оқу сабақтарында тілдің жүйелі өзгеретін құбылыс екендігін есепке ала отыра оқыту әдістемесінің тарихы, әдіс – тәсілдері, пунктуация теориясы, жазудың жалпы ережелері, емле және пунктуация ережелері , қазақ пунктуациясы және сауатты жазу дағдыларын қалыптастырудың ғылыми-теориялық негіздері, пунктуацияның мектепте оқытылу жүйесі, қазақ тыныс белгілерін оқытудың зерттелуі, пунктуацияны оқытудың лингивистикалық негіздері оқытылады.

Курс болашақ мұғалімдердің бойына әсіресе, сөйлеу құралын және айтылатын ойдың формасы мен мазмұнының күрделі құрылымдық бірлігі ретінде көркем мәтін мағынасын жеткізу және меңгеруге бағытталған коммуникативтік құзыреттілікті қалыптастыруға арналған. Аяқталған мәтін аясында қолданылатын мәнерлеу құралдарының өзара байланысы мен өзара тәуелділігін, мазмұнын қалыптастыратын барлық материалдық сигналдарды есепке алу міндеттемесі –мұның барлығы көркем шығарманың тереңдігі, әсерлілігі, идеялық- тақырыптық мазмұны сонымен қатар жеткілікті интерпретация және талдау жасауға көмектесетін факторлар.

Қазақ тілі мен әдебиеті пәндері бойынша оқу сабақтарын жоспарлау және жүргізу, дәстүрлі және инновациялық технологиялар; психология, педагогика және филология ғылымдарының жаңа жетістіктері.

Қазақ тілінің салалары мен қазақ әдебиеті тарихының кезеңдері бойынша негізгі ұғым-түсініктерді, теориялық қағидаларды біледі және түсінеді.

Қазақ тілі мен әдебиеті бойынша алған ғылыми-теориялық білімін, бағалау жүйесін өз тәжірибесінде тиімді пайдаланады, оқытудың жаңа технологияларын білім беру үдерісінде еркін қолданады.

Мұғалімнің кәсіби міндеті мен педагогикалық қызметінің жауапкершілігін сезіну, педагогикалық тапсырмаларды шешуде әртүрлі пәндер алған білімін қолдану, әлеуметтік ынтымақтастыққа қабілетті болу.

Әлеуметтік жеке тұлға ретінде мінез құлығын қалыптастыру арқылы жүйелі –мақсатты шешім қабылдауға дайын болу.

ағымдағы білім беру және ұйымдастыру құжаттамаларын (дидактикалық, тест және өлшеу материалдары және т.б.) дамыту, ұйымдастырушылық дағдыларға ие болу, жауапкершілікті болу.

қазақ, әлем әдебиеттерінің негізгі даму кезеңдерін біледі, олардың типологиялық ерекшеліктерін ажырата алады.

Көркем шығармалармен оқу үрдісінде танысу арқылы эстетикалық сана мен қызметтің нысандары, эстетикалық қажеттіліктері, өнер туындыларының түрлері мен жанрларын анықтау, жіктеу және сипаттау.

ауызша және жазбаша түрде өз ойын дұрыс және логикалық ойлап жеткізу дағдыларын меңгеру, шешендігін дамыту.

мектепте және университетте филологиялық пәндерді зерттеуге және оқытуға мүмкіндік беретін кәсіби деңгейдегі тілде еркін сөйлеу.

ең жоғары әлеуметтік және эстетикалық құндылықтарға, гуманистік педагогиканың идеяларына адалдық таныту.

Қазақ тілі мен әдебиетін оқытуда инновациялық тәсілдерді (соның ішінде АКТ-технологиялар) қолдану арқылы өздігінен кәсіби білім ала отырып, көшбасшылық және педагогикалық шеберлік дағдыларын дамытады.

кәсіби, соның ішінде кәсіпкерлік қызметте қолдану үшін құқықтық және экономикалық. экологиялық ақпаратты жүйелеу, жинақтау. Экономикалық. экологиялық ақпаратты талдау, қорыту және кәсіби қызметте қолдану үшін қауіпсіздік нормаларын жүйелеу

Тілдің функциялары, тіл мен ойлаудың арақатынасы, қоғамдағы тілдің рөлі, тілдік универсалдар мен тілдің даму заңдылықтары туралы негізгі түсініктерді меңгеру.