7M02306 Компьютерлік лингвистика в Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Пәннің мақсаты: жалпы қабылданған халықаралық деңгей жүйесі негізінде күнделікті және кәсіби қарым-қатынас үшін коммуникативтік құзыреттілікті қалыптастыру. Пән келесі аспектілерді зерттеуге бағытталған: Мәтінді жалпылау және түйіндеу. Ғылыми мәтіндегі байланыс құралдары. Аннотация және реферат жазу кезінде қолданылатын тәсілдер. Аннотация мен реферат арасындағы айырмашылықтар. Кәсіби бағыттағы мәтіндерді оқу. Хат: оқылған мәтіндерге қысқаша және толық аннотацияларды құрастыру және т.б.

Пәннің мақсаты – лингвистикадағы негізгі ғылыми парадигмалар мен қазіргі кездегі тіл туралы ғылымның бағыттары туралы ғылыми танымның жалпы теория-әдістемелік дамуына сәйкес ғылыми-кәсіби терең білім қалыптастыру. Пәнді оқыту үдерісінде келесі мәселелер қарастырылады: жалпы ғылыми таным үдерісінде лингвистика дамуының заңдылықтары; лингвистикалық білім эволюциясының негіздері; жалпы лингвистиканың ғылыми парадигмалары концептуальды-терминологиялық аппараты (дискурс-талдау, контент-талдау және т.б.); басты бағыттар (структурализм, постструктурализм) және олардың қағидалары, постулаттары; қазіргі лингвистика ғылыми парадигмалардың түрлі жүйелері мен онтологиялық және эпистемологилық негіздері; тілді сипаттаудың интегралды парадигмасына өту келешегі.

Пәннің мақсаты: лингвистикалық талдау кезінде математикалық әдістерді пайдалану, ақпараттық сұраныстарды талдау, жауаптарды синтездеу, тезаурустар дайындау және жүргізу, деректер банкін құру қабілетін қалыптастыру. Пән мазмұнында келесі мәселелер қамтылады: математика тілі, аксиоматикалық әдіс, математикалық талдау, ықтималдылық үлгілері, математикалық статистика, ақпарат және кодтау теориясы, математикалық логика, алгебра, геометрия және топология, грамматикалықтың математикалық теориясы, математикалық лингвистика.

Пәннің мақсаты: жоғары мектеп педагогикасының әдіснамалық негіздерін, оқыту мен тәрбиелеуді талдау, жоспарлау мен ұйымдастырудың заманауи технологияларын, орта және жоғары білім беру ұйымдарында педагогикалық қызметті ұйымдастыру үшін оқытушының кәсіби құзыреттілігін меңгеру. Пән келесі аспектілерді зерттеуге бағытталған: Педагогикалық ғылым және оның ғылым жүйесіндегі орны. Жоғары білім берудің қазіргі парадигмасы. Қазақстандағы жоғары кәсіптік білім беру жүйесі. Педагогикалық ғылымның әдіснамасы. Жоғары мектеп оқытушысының кәсіби және коммуникативтік құзыреттілігі. Жоғары мектептегі оқыту теориясы (дидактика). Жоғары білім мазмұны. Жоғары мектепте кредиттік оқыту жүйесі негізінде оқу үдерісін ұйымдастыру. Оқытудың дәстүрлі және қашықтықтан инновациялық әдістері мен формалары. Жоғары мектептегі жаңа білім беру технологиялары және т.б.

Пәннің мақсаты: барлық деңгейдегі тілдердің әмбебап және бірегей типологиялық сипаттамаларымен танысу. Нақты тілдің типологиялық сипаттамаларын, сондай-ақ нақты тілдік типке жататын типологиялық белгілердің басқа түрлерінің тілдік тәсілдерін қарау. Пәнді оқыту үдерісінде келесі мәселелер қамтылады: тілдерді салыстырудың басқа бағыттары арасындағы қазіргі заманғы типологиялық тіл білімінің орны: Салыстырмалы-тарихи және ареалдық тіл білімі; теориялық ережелер мен Типологиялық зерттеулердің қазіргі заманғы әдістері; тілдердің төрт түрінің типологиялық сипаттамасы: флективтік, агглютинативті, оқшаулаушы және инкорпорациялаушы; туыстық және туыстық емес тілдерді салыстыру; нақты тілдік материалды типология әдістерімен талдау.

Пәннің мақсаты: ақпараттық жүйелерде мәтіндік ақпаратты өңдеу міндеттеріне қолданылатын есептік лингвистика әдістерін және алгоритмдерін меңгеру; есептеу лингвистикасының практикалық қолданылуын түсіну жүйесін қалыптастыру. Пәнді оқыту үдерісінде келесі мәселелер қамтылады: компьютерлік зерттеулер әдістемесі мен әдістері; автоматты мәтінді өңдеу бағдарламаларын әзірлеу үшін қажетті негізгі лингвистикалық білімдер; ойлауды компьютерлік модельдеудің жалпы принциптері, автоматты мәтінді өңдеу принциптері.

Пәннің мақсаты: құрылымдық лингвистиканың әдістерін лингвистикалық талдау Пәннің мақсаты нда қолдану үшін оның негізгі тұжырымдамаларын меңгеру. Пән мазмұнында келесі мәселелер қамтылады: құрылымдық лингвистиканың тарихы, құрылымдық лингвистиканың, структурализмнің пәні және теориялық тұжырымдары. Прага лингвистикалық үйірмесі, Копенгаген лингвистикалық үйірмесі (Глоссематика), Құрылымдық лингвистиканың америкалық мектебі (Дескриптивизм).

Пәннің мақсаты: лингвистика саласында мамандарды дайындау, өзіндік практикалық іс-әрекет үшін қажетті дағдыларды меңгеру; магистрлік диссертацияны орындау үшін қажетті ғылыми-зерттеу жұмысының принциптері мен әдістері туралы түсінік алу. Пәнді оқыту үдерісінде келесі мәселелер қамтылады: қазіргі лингвистиканың қолданбалы аспектілері; терминтану және терминография қолданбалы лингвистиканың бағыты ретінде; тілдікт теория / сөйлеу теориясының әсер етуі; НЛБ (Нейролингвистикалық бағдарламалау) теориясы мен практикасы; квантитативті лингвистика; Қазіргі компьютерлік лингвистиканың негізгі бағыттары.

Пәннің мақсаты: лингвистикалық зерттеулерге арналған ақпараттық технологиялардың талдамасына байланысты аса маңызды білімді меңгерту және жалпылингвистикалық даярлығын тереңдету. Пәнді оқыту үдерісінде келесі мәселелер қарастырылады: тілдік мәліметтерді компьютерлік өңдеу құралдарын пайдалану, ойлауды компьютерлік моделдеудің жалпы қағидалары, компьютерлік білім теориялары, жасанды интеллект және оның лингвистикада қолданылуы, табиғи тілдің автоматтық талдауы, машиналық аударма және ақпараттық іздеу, ақпараттың дыбыстық енгізілуі, оқыту және анықтамалық тілдік ресуртарды құру, тілдік мәліметтерді тірек ететін кез келген функционалдық қосымшалардың талдамасы.

Пәннің мақсаты: мәтін мен сөйлеуді туындату мен түсінудің негізгі әдіснамалық принциптері туралы білім қалыптастыру. Пән мазмұнында келесі мәселелер қамтылады: сөйлеуді туындату модельдері; әртүрлі коммуникативтік жағдаяттарды сөйлеуді туындату; түсіну тілдік белгілерді қайта кодтау ретінде; жаңғыртылған сөйлеу мен мәтінді өңдеудің технологиялары; жаңғыртылған сөйлеу мен мәтінді құрал-саймандық талдаудың негізгі әдістері.

Пәннің мақсаты: гуманитарлық ғылымдардың өзекті мәселелері мен әдістерімен танысу; гуманитарлық білімнің түрлі салаларына нақты әдістерді қолдану мүмкіндігінде зерттеу көкжиектерін кеңейту; мәтінді талдауға арналған маңызды филологиялық тәсілдерді меңгеру; XX-XXI ғғ. негізгі лингвистикалық теориялармен танысу; мәтінді талдау дағдыларын қалыптастыру, әртүрлі мектептердің әдіснамалық және теориялық аппаратын меңгеру; зерттеу жұмысының дағдыларын дамыту, қазіргі гуманитарлық ғылымдар әдіснамасының мүмкіндіктерін пайдалану. Пәнді оқу нәтижесінде магистрант келесі қабілеттерге ие болады: - digital humanities жаңа жетістіктерін қоса алғанда, өлеңдер мен проза, нарративті техникаларды зерделеудің негізгі тәсілдерін көрсету; - мамандық бойынша және ғылыми мәтінді талдаудың негізгі әдістерін меңгеру (құрылымдық талдау, нарративті талдау, поэтика мен стилистика талдауы, өлеңтану талдауы); - ғылыми мәтінді өз бетінше оқу, талдау және интерпретациялау дағдыларын, сондай-ақ академиялық жазу және академиялық сөйлеу дағдыларын меңгеру; - мамандық бойынша мәтіндердің негізгі мазмұнын аннотациялау, реферациялау және баяндау; - библиографиялық сипаттама құру, библиографиялық ақпарат іздеу, библиографиялық ақпаратқа бағдар беру; - зерттеу материалдарын іздеу, талдау және өңдеудің стандартты әдістерін меңгеру; - магистрантқа эмпирикалық деректерді талдау ауқымын кеңейтуге және алынған ғылыми нәтижелердің валидтік деңгейін арттыруға мүмкіндік беретін жаңа ақпараттық технологияларға баға беру. Пәнді оқыту үдерісінде келесі мәселелер қамтылады: филологиядағы нақты және сандық әдістер; комментарий типтері: мәтінді талдауға әртүрлі комментаторлық тәсілдер; интернет-ортада мәтіндерді электронды түрде ұсыну мәселелері: мәтіндік мәселелер және сандық әдістер; әлеуметтік желілер және олардың мәтін құрылымын сипаттау үшін қолданылуы

Пәннің мақсаты: мәдениет пен философия контекстінде ғылыми бағдарламалардың пайда болу тарихын және прогресін, ғылыми білім құрылымын және оның даму динамикасын, ғылыми этиканы, тәртіптік және пәнаралық зерттеулердің ерекшеліктерін, техникалық ғылымның қазіргі кезеңінде ғылыми іздеу және ғылыми зерттеу бағыттарын зерделеу. Пән келесі аспектілерді зерттеуге бағытталған: ғылымның тарихы мен философиясының пәні. Ғылымның дүниетанымдық негіздері. Ғылымның пайда болуы және қалыптасуы. Ежелгі әлемдегі, орта ғасырдағы және қайта өрлеу дәуіріндегі ғылым. Жаңа еуропалық ғылым-ғылымды дамытудың классикалық кезеңі. Негізгі тұжырымдамалар мен бағыттар классикалық емес және постклассикалық емес кезеңі ғылымды дамыту. Ғылыми танымның құрылымы мен деңгейлері. Ғылым мамандық ретінде. Ғылым идеалдары мен нормалары және т.б.

Пәннің мақсаты: тілді үйренуде эмпирикалық бағытта корпустық лингвистиканың негізі, корпустық лингвистиканың концепциясы туралы білім беру, магистранттарға корпустық технологияның негізін мегерту, корпуспен жұмыстың жаңалығын игерту, лингвистика дәйектемесі тұрғысынан ғылыми зерттеу жүргізу үшін корпустың теориялық және практикалық мәнін көрсету болып табылады. Пән мазмұнында келесі мәселелер қамтылады: лингвистикалық корпус түсінігі; корпустық лингвистика тарихы; шетел тілдерін оқытуда, аударма ісінде, лексикографияда және лингвистикалық зерттеулерде корпустардың қолданылу мүмкіндіктері мен жасалуының алғышарттары; лингвистикалық корпустар типтері және олардың жіктелу негіздемелері; тілдік корпус мәліметтердің корпустық қоры ретінде; корпустағы белгіленімдер т.б.

Пәннің мақсаты - білім беруді басқару туралы білім негізінде кәсіби педагогикалық іс-әрекеттерді жүзеге асыру қабілетін қалыптастыру. Оқыту курсы білім беру саласында басқарушылық қызметпен айналысу қабілетін қалыптастырады. Пән басқару іс-әрекетінің психологиялық заңдылықтарын зерттеуге бағытталған. Пәнді оқу кезінде келесі аспектілер қарастырылады: Танымдық процестердің құрылымы. Жеке тұлғаның типологиясы, ерекше сипаты. Жеке және топтық қарым-қатынас. Жоғары білім беру педагогикасының мәні. Жоғары мектеп педагогикасының психологиялық-педагогикалық білімдеріне негізделген кәсіби педагогикалық қызмет.Білім берудегі менеджмент.

Пәннің мақсаты: машиналық оқытудың негізгі міндеттері мен әдістерін зерттеу, сондай-ақ мәтіндерді морфологиялық өңдеу міндеттерін шешу үшін оларды дұрыс пайдалану қабілетін қалыптастыру. Пән мазмұнында келесі мәселелер қамтылады: мәтінді автоматты түрде өңдеу; мәтінді автоматты түрде өңдеудің сатылары; табиғи тілді өңдеудің платформасы; мәтінді бірінші өңдеу; автоматты морфологиялық талдау; автоматты синтаксистік талдау; машиналық оқыту әдістері.

Пәннің мақсаты: лингвистикалық деректерді талдау үшін Python тілінің көмегімен деректерді визуализациялау әдістерін зерттеу,Python тілінің көмегімен машиналық оқыту нәтижелеріне талдау жүргізу және визуализациялау, машиналық оқытудың өлшемдерін анықтау қабілетін қалыптастыру. Пән мазмұнында келесі мәселелер қамтылады: Python тілінің көмегімен ғылыми деректерді визуализацияау; Python тілінің көмегімен машиналық оқыту; компьютерлік лингвистиканың заманауи бағдарламалық құралдары; топта жұмыстану құралдарымен жұмыс (репозиторий, міндеттер диспетчері, құжаттарды сақтау орны).

Пәннің мақсаты: ақпараттық жүйелерді лингвистикалық қамтамасыз етудің негізгі принциптері туралы білім қалыптастыру. Пән мазмұнында келесі мәселелер қамтылады: тіл ақпаратты ұсыну құралы ретінде; ақпараттың белгілік түсінігі; табиғи-тілдік интерфейстер; сөздер мен сөйлемдерді талдау үдерісін автоматтандыру ыңғайы; жасанды тілдерді сипаттауды формалды әдістері; ақпараттық жүйелердегі деректерді өңдеу тілдері және ақпаратты ұсыну; ақпараттық жүйелерді лингвистикалық қамтамасыз етуді модельдеу.

Пәннің мақсаты: компьютерлік лингвистиканың статистикалық міндеттерін орындау үшін Python тілінің қолданылуын зерттеу. Пән мазмұнында келесі мәселелер қамтылады: функционалды бағдарламалаудың негіздері (функция, кері әсері, өзгермелі, шаблонмен салғастыру, Хинлей-Милнер типтерінің жүйесі, тип класстары); машиналық оқытудың негізгі ұғымдары (деректер нүктесі, қасиеттер векторы, оқыту таңдамасы, тестілік таңдама, кросс-валидация); функционалды стильдегі лингвистикалық алгоритмдер; Python тілінің көмегімен статистикалық әдістер.

Пәннің мақсаты: жеке тілдік қоғамдастыққа тән әлемнің тілдік суретінің толық жүйелендірілген көрінісі болып табылатын сөздіктерді құрастырудың теориясы мен тәжірибесі ретінде лексикография туралы жүйелі түсінік қалыптастыру; сөздіктер типологиясын және оларды құрастыру принциптерін, оның ішінде компьютерлік сөздіктерді сипаттау. Пәнді оқыту үдерісінде келесі мәселелер қамтылады: практикалық және теориялық лексикографияны дамыту кезеңдері; сөздіктердің типологиясы; типологиялық сөздік параметрлері; сөздіктердің заманауи классификациясы; арнайы лексика сөздіктерінің типтік құрылымы; терминография.

Пәннің мақсаты: ауызша және ғылыми сөйлеу тілінің тиісті стилінде коммуникацияны жүзеге асыруға, тиімді жазбаша және ауызша қарым-қатынас дағдысын меңгеруге, коммуникативтердің ниетіне байланысты коммуникациялық стратегияны және сөйлеу мінез-құлық тактикасын қалыптастыруды, магистранттарды семиотиктік ұғымдарды белгілермен және белгілер жүйелерінің ғылымы ретінде таныстыру; әртүрлі белгілер туралы, семиотика мен лингвистика арасындағы қарым-қатынас туралы түсінік беру. Пәнді оқыту үдерісінде келесі мәселелер қарастырылады: семантиканың пәнінің дуальділігі; семантиканың екі тұжырымдамасы: тар және кең. күшті және әлсіз семантикасы; «сөйлеу актісі» ұғымы; сөйлеу құзіреті; сөйлеу актілерінің функциялары (білік күштері), зияткерлік мақсаттар; сөйлеу әрекеттерін зияткерлік мақсаттарға қарай жіктеу; сөйлеу актілерін жіктеу негіздері.

Пәннің мақсаты: студенттерді тілдің синтаксистік құрылымы мен оның семантикалық интерпретациясының формальды тәсілдерінің алуан түрлілігімен, сондай-ақ олардың пайда болу тарихымен таныстыру; синтаксистік теорияның дамуында негізгі рөл атқарған тілдік құбылыстар туралы түсініктерді қалыптастыру; студенттерде теориялық синтаксис және формальды семантика саласында заманауи ұғымдық аппарат пен аргументацияны қолдану дағдыларын дамыту. Пәнді оқыту үдерісінде келесі мәселелер қамтылады: тілдің синтаксистік құрылымы мен оның семантикалық интерпретациясының формальды тәсілдерінің көптүрлілігімен, сонымен қатар олардың пайда болу тарихымен танысу құжаттар мәтінінің фонетикалық, грамматикалық, семантикалық құрылымын сипаттау және моделдеу, атап айтқанда мәтіндік деректердің формальды модельдерін құру.

ON5 Алынған ғылыми білімді білім беру үрдісіне енгізу, адам-компьютерлік өзара әрекеттесу саласындағы проблемаларды шешу үшін заманауи бағдарламалық және аппараттық жүйелерді қолдану: интеграцияланған ақпараттық жүйелерді жобалау және дамыту.

ON11 Есептеу лингвистикасының, компьютерлік және ақпараттық технологиялардың және жүйелердің дамуына өзіндік үлесін қосу: іргелі зерттеулер нәтижелерінің негізінде ғылыми жарияланымдар, ғылыми-техникалық есептер дайындау. Жаһандық компьютерлік желілердегі түрлі көздерден ақпаратты сараптау. Статистикалық лингвистика, сандық лингвистика, қолданбалы лингвистика, әлеуметтік-психолингвистика, аударма теориясы мен практикасы секілді іргелес ғылымдар деректерін кәсіби мақсатта қолдану. Ақпараттық жүйелерді жобалау және дамыту саласындағы ақпараттарды, идеяларды, проблемаларды және шешімдерді ауызша және жазбаша түрде ана тілінде және меңгерген шет тілінде ұсына білу.

ON3 Компьютерлік технологияларды лингвистика және білім беру ісінде қолдану; деректер қоймаларын, бағдарламалау тілдері мен платформаларын, табиғи тілдерді өңдеуге арналған машина технологияларын талдау.

ON6 Теория мен практиканың соңғы жетістіктерін сыни тұрғыдан бағалай білу және ақпараттық технологиялар, компьютерлік оқыту бағдарламалары, ақпараттық іздеу жүйелері, қашықтан оқыту, гипермәтіндік технологиялар және басқа салалардағы қолдану ерекшеліктерін айқындау; ақпараттық жүйелерді жасай білу.

ON10 «Компьютерлік лингвистика» мамандығы бойынша ғылыми және педагогикалық қызметті жүзеге асыру, пәндерді оқытуға арналған оқу-әдістемелік материалдарды дайындау.

ON4 Қазіргі заманғы көзқарас тұрғысынан, тәуелсіз зерттеу нысаны мен пәнін анықтау үшін "адам-компьютер" қатынасы саласындағы ғылыми тұжырымдамалар мен теорияларды сыни талдау; зияткерлік ақпараттық жүйелерді жобалау және дамыту саласындағы ғылыми-техникалық және ғылыми-техникалық әзірлемелерге арналған жұмыс жоспарлары мен бағдарламаларын әзірлеу.

ON2 Математикалық модельдеудің пайда болатын мәселелерін шешу, ақпараттық жүйелер қосымшаларын жобалау, желіні басқару және ақпараттық қауіпсіздік мәселелерін шешу әдістемесі мен технологияларын таңдау.

ON8 Өзіндік лингвистикалық зерттеулер үшін қажетті компьютерлік технологияны таңдау. Ақпараттық ағым бағытын анықтау арқылы ұйымның бизнес-үдерістерін тиімді қайта құру үшін анализ жасау.

ON1 Лингвистика, есептеу лингвистика, ақпараттық жүйелер саласында ғылыми білімді дамытудың қазіргі жағдайы мен үрдістері туралы терең білімін көрсету: жасанды интеллект әдістері, көлемді деректерді өңдеу, табиғи тілдерді өңдеу, шешім қабылдауды қолдау әдістері, ғылыми зерттеу контексіндегі жоспарлау негіздері.

ON12 Тәуелсіз ғылыми зерттеулердің нәтижелерін презентациялар, баяндамалар, мақалалар және диссертациялар түрінде көрсету. Тілдік ғылымдар саласындағы мәселелерді ғылыми негіздеу және шығармашылық тұрғыдан шешу, аналитикалық ойлау, логикалық тұрғыдан тұжырымдау және талдау қабілетін қалыптастыру. Өзін-өзі таныту және өзін-өзі дамыту әдістерін синтездеу әдістерін меңгеру. Өз бетінше оқуды жалғастыру және кәсіби деңгейін жақсарту. Ұйымның лингвистикалық және ақпараттық үдерістері туралы толық емес немесе шектеулі ақпарат негізінде білімді интеграциялау және қорыту, өңделген ақпарат көлемінің өзгеруіне байланысты ақпараттық технологияларды қолданудың болашақ масштабын болжау.

ON7 Компьютерлік технологиялар және лингводидактика саласындағы сараптамалық жұмыстарды ұйымдастыру және басқару бойынша шешімдер қабылдау және жүзеге асыру.

ON9 Мәліметтерді алудың, сақтаудың, өңдеудің негізгі әдістері, әдістері мен құралдарын меңгеру. Ақпараттық жүйелердің тиімділігін арттыру мақсатында математикалық модельдеу және оңтайландыру әдістерін қолдану.