8D05207 Экология в Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Пәннің мақсаты - қазіргі заманғы технологиялар негізінде қалдықтарды басқару жүйесін ұйымдастыру, қалдықтардың көлемін азайтатын шаралардың тиімділігін бағалау. Пәндерді оқу нәтижесінде докторанттар: - заманауи технологиялар негізінде қалдықтарды басқару жүйесін ұйымдастыру; - қалдықтарды азайту шараларының тиімділігін бағалау; - кәсіпорындар үшін қалдықтарды басқару бағдарламаларын әзірлеу; - өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды, қайталама шикізатты өңдеу әдістерін әзірлеу; - қалдықтарды басқару саласындағы қоғам мен табиғат арасындағы өзара іс-қимылдың себеп-салдарын анықтау және талдау; - қалдықтарды басқару саласындағы зерттеу әдістерін қолдануға; - инвестицияларды негіздеу кезінде жердегі және кәсіпорындарда қалдықтарды жою кезінде экономикалық бағалау және жинақталған зиянды өтеу әдіснамаларын әзірлеу; - халықаралық тәжірибеге негізделген қалдықтарды басқарудың жаңа тетіктерін таңдау және қолдану. Пәннің өз пәні, терминологиясы және зерттеу әдістері бар. Пәнді оқыған кезде келесі тақырыптар қарастырылады: Қазақстан Республикасында қалдықтарды басқарудың қажеттілігі мен мәселелері; Қалдықтарды басқарудың жаһандық тәжірибесі; Қалдықтарды басқарудың жалпы талаптары; Өндірістік қалдықтардан экономикалық, әлеуметтік және экологиялық залал, оларды бағалау; Қалдықтарды басқарудың бірыңғай жүйесі; Кәсіпорынның қалдықтарын басқару; Қалдықтарды басқару саласындағы заңнамалық база; Қалдықтарды басқару саласындағы экономикалық реттеу әдістері; Қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясаттың басым бағыттары; Қауіпті қалдықтарды басқару жөніндегі басқарушылық шешімдер; Қалдықтарды кәдеге жарату әдістерін және олардың шығындарға әсерін таңдау; Кәдеге жарату және кәдеге жарату үшін ақы төлеу нұсқаларын салыстыру; Қазақстан Республикасында қалдықсыз өндіріс тұжырымдамасы, оның даму проблемалары мен келешегі; Қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау; Қалдықтарды басқару иерархиясы.

Пәннің мақсаты - басқару жүйесін әзірлеу үшін техносфера процестері мен объектілерінің тәуекелдерін бағалаудың теориялық және әдіснамалық негіздерін қалыптастыру. Курс жүйелік талдау негіздерін, тәуекелдерді және үдерістерді моделдеуді, жүйелерді әзірлеуді және енгізуді зерттейді. басқару; бағдарламалық талдау, бағалау және тәуекелдерді басқаруды қамтамасыз ететін өнімдер.

Пәннің мақсаты - Қазақстандағы тиімді мемлекеттік экологиялық саясатты қалыптастыру тетіктерін талдау, экологиялық қауіпсіздік жағдайын бағалау. Пәндерді оқу нәтижесінде докторанттар: - экологиялық қауіпсіз өндірістің экономикалық тиімділігін есептеу; - экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің ұйымдастырушылық-құқықтық режимдерін талдау; - экологиялық таза өндірістің, қауіпсіз технологиялардың және шикізаттың экономикалық және әлеуметтік тиімділігін анықтау; - Қазақстандағы тиімді мемлекеттік экологиялық саясатты қалыптастыру тетіктерін жасау; - экологиялық қауіпсіздікті құқықтық қамтамасыз етуді дамыту; - мемлекеттік экологиялық қауіпсіздік органдарының құрылымы мен функцияларын түсіндіру; - геоэкологиялық тәуекелдерді басқару әдістерін анықтау; - ИСО 14001 халықаралық стандарттарына сәйкес басқару әдістемелерін енгізу; - қоршаған ортаға әсер етуді басқарудың әкімшілік-шаруашылық әдістерін оңтайлы үйлестіру қабілеттілігін қалыптастыру; - түрлі классификациялар үшін экологиялық көрсеткіштерді талдауды жүргізу; - экологиялық саясаттың қазіргі тұжырымдамалары мен стратегияларын талдау; - экожүйелерді сақтау мақсатында компанияның экологиялық көрсеткіштерін жинақтау және бағалау. Пәннің өз пәні, терминологиясы және зерттеу әдістері бар. Пәндерді оқыған кезде келесі тақырыптар қарастырылады: Мемлекеттік экологиялық қауіпсіздік органдарының функциялары; Геопроцестерді жүйелі басқару әдістері; Экологиялық қауіпсіздікті құқықтық қамтамасыз ету; Халықаралық стандарттарды ескере отырып, қоршаған ортаға әсер етуді басқару әдістері; Экологиялық қауіпсіз өндірістің экономикалық тиімділігі; Геоэкологиялық тәуекелдерді басқару әдістерінің жүйесі; ISO 14001 халықаралық стандарттарын ескере отырып, экологиялық таза процестер мен өндірісті басқарудың ұйымдастырушылық-құқықтық негізі; Тұрақты даму қағидаттары; Компания қызметінің экологиялық көрсеткіштері; Кәсіпорынның дамуы мен басқарылуында жаһандық, ұлттық және аймақтық үйлесімділік пен заманауи үйлесім; Экологиялық және экономикалық талдаудың түсінігі мен әдістемесі; Әлемдік қоғамдастық пен Қазақстанның энергетикалық стратегиясының негізгі қағидаттары мен ережелері; Экономика, энергетика және қоршаған орта арасындағы өзара іс-қимыл; «Жасыл» экономиканың тұжырымдамасы; Қазақстанның энергетикалық және экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін дәстүрлі энергия көздерін пайдалану және баламалы жаңартылатын көздерді пайдалану.

Пәннің мақсаты қалалық экологиялық жағдайды жоспарлау мен жобалаудың қазіргі заманғы концепцияларын, қаладағы экологиялық менеджментті бағалау мен қолдану қабілетін қалыптастыру болып табылады. Пәндерді оқу нәтижесінде докторанттар: - табиғи және урбандалған экожүйелердің жұмыс істеуінің негізгі заңдылықтарын түсіндіру; - қалалық экологиялық жоспарлау мен жобалаудың заманауи тұжырымдамаларын бағалау және қолдану; - әкімшілік және экономикалық әдістердің оңтайлы комбинациясы арқылы қоршаған ортаға әсерді басқару; - Экология және қоршаған ортаны қорғау, қалалық экологияның теориялық және қолданбалы аспектілері бойынша негізгі заманауи үрдістерді таңдау және тәжірибе жүзінде қолдану; - қоршаған ортаны басқару және биосфераға бағдарланған қалалық жоспарлау принциптерін әзірлеу; - экологиялық қалалық жоспарлау және адам дамуының тұрақты стратегиясының тұжырымдамаларын талдау; қалалық кешендердегі табиғи және антропогендік экологиялық үдерістерді және оларды реттеудің мүмкін жолдарын бағалау; - қалалық ортадағы негізгі экологиялық мәселелерді айқындау; - Экологиялық қалалық жоспарлауды дамытуға қажетті қоршаған ортаны қорғау жүйелері мен тәсілдерін ұсынады. - жаңа идеялардың өзектілігін және орындылығын сыни талдауға, бағалауға, қалаларды дамыту үшін жаңа идеяларды өз бетінше қалыптастыру қабілетін дамыту. Пәннің өз пәні, терминологиясы және зерттеу әдістері бар. Пәндерді оқыған кезде келесі тақырыптар қарастырылады: қалалық орталарда экологиялық жүйелердің жұмыс істеу үлгісі; Адамзаттың орнықты даму стратегиясына сәйкес экологиялық қала құрылысы туралы тұжырымдамалар; Қалалық кешендердегі табиғи және антропогендік экологиялық процестер және оларды реттеудің мүмкін жолдары; Қалалық жүйелердің заманауи мәселелері; Қаланың тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін табиғи және энергетикалық ресурстарды ұтымды пайдаланудың заманауи әдістері; Дәстүрлі қалаларды оңтайлы дамыту үшін баламалы энергия көздерін және жаңа технологияларды пайдалану; Ақылды қалалардағы үрдістер; Әлемдік урбанизацияның даму динамикасы және келешегі; Биосфераға бағдарланған қала құрылысы.

Пәнді оқыту мақсаты-қоршаған ортаға антропогендік қызметтің әр түрлі түрлерінің әсерін бақылау, бағалау және болжаудың қазіргі заманғы әдістерін пайдалана отырып, ғылыми-зерттеу қызметін өз бетінше жүзеге асыру қабілетін қалыптастыру, қазіргі экологиялық тәсілдерді, есептеу әдістерін, экологиялық үлгілеу әдістерін, экологиялық зерттеулерге арналған аспаптарды, ғылыми және өндірістік зерттеулерді жүргізу кезінде экологиялық ақпаратты өңдеу және интерпретациялау тәсілдерін пайдалана отырып, сараптамалық-аналитикалық қызмет дағдыларын қолдану. Пәнді оқу кезінде: ландшафтық-экологиялық зерттеулер, жобалау, экологиялық мониторинг және сараптама әдістері; экологиялық зерттеулердегі популяциялық, экожүйелік, эволюциялық тәсілдер; экологиядағы зерттеудің далалық, зертханалық және тәжірибелік әдістері қарастырылады.

Пәннің мақсаты - табиғатты қорғау шараларын жүзеге асыру бойынша жұмыстарды жоспарлау және ұйымдастыру,олардың экономикалық тиімділігін есепке алу, экологиялық менеджмент процедураларын жүргізу. Пәндерді оқу нәтижесінде докторанттар: - ғаламдық экологиялық дағдарыстың интегративті ғылыми модельдерін жасау, осындай үлгілерді есептеу, олардың нәтижелерін бағалау; - табиғат қорғау шараларының экономикалық тиімділігін бағалау; - экологиялық экономикадағы ғылыми және аспаптық зерттеулер әдістерін негіздеу және түсіндіру; - қоршаған ортаны басқаруды реттеу үшін заңды негізде кәсіпорындардың жұмыс әдістерінің өзара байланысын анықтау; - қоршаған ортаны басқарудың экономикалық механизмінің зерттеу материалдарын өңдеу және жүйелеудің нормативтік және зерттеу әдістерімен жұмыс жасайды; - экологиялық менеджменттің экономикалық механизмінің перспективалық инновациялық әдістерін талдауға және қолдануға; - жалпы және экологиялық менеджменттің тұжырымдамалық негіздерін негіздеу және түсіндіру; - қоршаған ортаны басқару, қалдықтарды басқару, маркетинг және сақтандырудың практикалық аспектілерін қолдану; - ISO 14000 экологиялық таза басқару саласындағы халықаралық стандарттар жүйесімен жұмыс істеу; - ғылыми экологиялық менеджменттің ұйымдастырылуына және өткізілуіне байланысты сатып алынған дағдыларды жүзеге асыру. Пәннің өз пәні, терминологиясы және зерттеу әдістері бар. Пәндерді оқып-үйрену кезінде келесі тақырыптар қарастырылады: халықаралық және қазақстандық қатынастарды реттейтін заңнама, экономикалық жүйелер мен табиғат орталарының өзара тәуелділігі; Экологиялық менеджменттің қазіргі мәселелері; Экологиялық менеджментке классикалық және заманауи ғылыми көзқарастар; Табиғи қорлардың резервтері және оларды пайдалану тиімділігі; Табиғи ресурстарды және қоршаған ортаны тиімсіз пайдаланудың зардаптарын бағалау; Экологиялық менеджмент жүйесі; Табиғат ресурстарын есепке алу және бағалау әдісі; Табиғат қорғау шараларының экономикалық тиімділігі; Кәсіпорындардың әсерінен қоршаған ортаға келтірілген залалды есептеу әдістемесі; Табиғи ресурстарды үнемді пайдалану жолдары; ISO 14000 экологиялық менеджмент саласындағы халықаралық стандарттар жүйесі; Қоршаған ортаны басқарудың ғылыми негіздері; Табиғат әлеуетін ұтымды пайдалану; Табиғи ресурстарды экономикалық бағалау; Қоршаған ортаның ластануынан болатын залалды есептеу әдістері; Экологиялық менеджменттің жаңа экономикалық механизмін қалыптастыру.

Пәннің мақсаты - әзірленген жобалар мен техникалық құжаттамалардың қоршаған орта сапасының нормативтік ережелеріне сәйкестігін бақылау, қоршаған ортаны қорғау саласындағы басқару технологияларын пайдалану мүмкіндігін қалыптастыру. Пәндерді оқу нәтижесінде докторанттар: - Экология және қоршаған ортаны қорғау, экологияның теориялық және қолданбалы аспектілері бойынша қазіргі заманғы негізгі үрдістерді негіздеу және түсіндіру; шығармашылық шешімдерді қалыптастырудың барлық кезеңдерінде ғылыми-қолданбалы қызметтің негізін құрайтын принциптер, әдістер, әдістер, құралдар: зертханалық және эксперименттік зерттеулерді қалыптастырудан бастап практикалық іске асыруға дейін; - өндірістегі экологиялық қауіпсіздікті басқару, заңнамалық, үкіметтік, аймақтық мекемелерде және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында экологиялық бағдарламаларды алға жылжытуда алынған білімдер мен дағдыларды қолдану; экология және қоршаған ортаны қорғау саласындағы экологияның негізгі бағыттарын, экологияның теориялық және қолданбалы аспектілерін кәсіби қызметте қолдану; - жаһандық экологиялық дағдарыстың интегративті ғылыми үлгілерін құрастыру, есептеу және бағалау; - қоршаған ортаны қорғау жөніндегі қызметті реттеуге байланысты экологиялық ұғымдар мен санаттармен жұмыс жасайды; - академиялық және кәсіби тұрғыда инновациялық технологиялық, әлеуметтік және мәдени дамуды дамыту. Пәннің өз пәні, терминологиясы және зерттеу әдістері бар. Пәндерді оқыған кезде келесі тақырыптар қарастырылады: қоршаған орта сапасының халықаралық және ұлттық нормалары мен стандарттары; Экожүйе компоненттерін зертханалық және далалық зерттеу әдістері; Ықтимал тәуекелдерді ескере отырып, қоршаған ортаны басқару әдістері.

Пәннің мақсаты - әртүрлі өнім түрлерін өндіруге байланысты экологиялық мәселелерді анықтау және оларды экологиялық таза және ресурс үнемдейтін технологияларды қолдану арқылы шешу мүмкіндігін қалыптастыру. Пәндерді оқу нәтижесінде докторанттар: - шикізат пен энергия теңгеріміне сәйкес өндірістің қалдықсыздығын бағалау; - ғылыми және кәсіби қызметте жаңартылатын және сарқылмайтын табиғи ресурстарды пайдалануда инновациялық технологияларды ұсыну және пайдалану; - ресурстарды үнемдеу және аз қалдықты және қалдықсыз өндірісті ұйымдастыру саласындағы нормативтік-құқықтық талаптарды әзірлеу; - Экология және қоршаған ортаны қорғау саласында қолданылатын заманауи аналитикалық және есептеу әдістерін қолдануға; - өндірістік экологиялық мониторингті жүзеге асыру үшін қажетті шараларды ұйымдастырады және жүргізеді; - қоршаған ортаны ластау дәрежесін, жабдықтың тиімділігін бағалау үшін әртүрлі өндірістік объектілердің экологиялық сараптамасын жүргізу; - қалдықсыз және аз қалдықты өндірістерді ұйымдастыру кезінде қалдықсыздық коэффициентін анықтау және жүктемені есепке алу мен нормалау; - академиялық және кәсіби контекстте қоғамның инновациялық технологиялық, әлеуметтік және мәдени дамуын тұрақты дамытуға жәрдемдесу. Пәннің өз пәні, терминологиясы және зерттеу әдістері бар. Пәнді оқыған кезде мынадай тақырыптар қарастырылады: Таза өндіріс тұжырымдамасы; Қалдықсыз және қалдықсыз өндірістерді ұйымдастырудағы жүктемені есепке алу және нормалау; Шикізатты кешенді өңдеу; Жабық өндірістік циклдар; Аумақтық өндірістік кешендер және экологиялық өнеркәсіптік парктер; Жаңартылатын және сарқылмайтын табиғи ресурстарды пайдаланудың инновациялық технологиялары; Балама энергия көздері; Шикізат пен энергия теңгерімінің қалдықсыз өндірісін бағалау; Өнімнің тағайындалған пунктіне байланысты шикізатты өңдеудің технологиялық ерекшеліктері; Кезеңді өндіруді басқару; Мақсатты өнімдерді стандарттау; Қолданылатын және дайын өнімнің экологиялық қауіп-қатерін бағалау; Өндірістік технологияларды экологиялық бағалау; Шикізаттан дайын өнімге дейін өңдеудің барлық кезеңдеріндегі нормативтік құжаттар; Өндірістің, қалдықтардың және шығарындылардың экологиялық бақылауы.

Пәнді оқытудың мақсаты - жүйелі талдау әдістері негізінде экологиялық ақпаратты өңдеу қабілетін қалыптастыру. Әртүрлі дәрежедегі табиғи және табиғи-техногендік экожүйелердің өзгеруін моделдеу және болжау. Пәнді оқу кезінде қарастырылады: табиғи ортаны моделдеуге арналған модельдер жүйесін немесе моделін таңдау бойынша жүйелік талдау ұсынымдары; сараптамалық бағалауды алу және өңдеу әдістері; сараптамалық бағалаудың негізгі мәселелері.

Пәнді оқыту мақсаты-экология және қоршаған ортаны қорғау саласындағы диссертацияларды дайындау әдістемесінің ерекшеліктерін ескере отырып, ғылыми зерттеу нәтижелерін рәсімдеу қабілетін қалыптастыру, әлемдік ғылыми қоғамдастыққа экологиялық зерттеулерді интеграциялау тәсілдері мен тәсілдерін қолдану. Пәнді оқу кезінде қарастырылады: экология және қоршаған ортаны қорғау саласындағы докторлық диссертацияның құрылымы, мазмұны және рәсімдеу ережелері; РИНЦ, Scopus, Web of Science реферативтік мәліметтер базасында экологиялық тақырыптың ғылыми мақалаларын рәсімдеу, жазу және жариялау ерекшеліктері; қоршаған ортаны қорғау және тұрақты даму бойынша жобаларды әзірлеу негіздері.

Өндірістің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін жаңа бағдарламалық өнімдер мен математикалық әдістерді қолдана отырып экологиялық және техногенді қатерлерді есептеу.

Кең ғылыми қоғамдастыққа және жұмыс берушілерге ғылыми қолданбалы нәтижелерді таныстыру.

Өндірістің әртүрлі салалары үшін экологиялық таза технологияларды қолданудың экономикалық қажеттілігін негіздеу.

Экология және қоршаған ортаны қорғау саласындағы жаңа теориялар мен модельдер негізінде берілген әдістеме бойынша зертханалық зерттеулер шеңберінде ғылыми эксперименттер жүргізу.

Табиғи ресурстарды тиімді басқару және экологиялық жағдайды тұрақтандыру үшін бағдарламалар әзірлеу.

Іргелі экологияның нақты міндеттерін шешу кезінде далалық жағдайда зерттеулердің сызбасы мен технологиясын әзірлеу, міндеттер қою.

Экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды саралап қолдану.

Қоршаған ортаның ластануын одан әрі болдырмау үшін табиғи және антропогендік факторлардың әсерінен экожүйелердің даму бағыттарын болжау.

Жаңа идеялардың синтезі негізінде бірегей зерттеуді жүзеге асыру, оның нәтижелері ғылыми зерттеулерді одан әрі жылжыту үшін референттік басылымдарда жарияланатын болады.

Қауіпті қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты шешімдерді қабылдау үшін қоршаған ортаны жүйелі талдаудың қазіргі заманғы әдістерін қолдану.

Оқу үрдісінде қолдану үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы жаңа бағыттардың ғылыми теориялары мен тұжырымдамаларын жүйелеу және түсіндіру.

Қоршаған орта компоненттерін басқару үлгілерін таңдау және бейімдеу негізінде нақты экологиялық мәселелерді шешу үшін ұсынымдар әзірлеу.