7M02312 Филология: тіл білімі в М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті

Философиялық зерттеудің пәні ретіндегі ғылым, ғылымның философиялық негіздері; ғылыми білімнің тарихы; ғылыми білімнің құрылымы, ғылыми зерттеу әдістері, ғылыми ақиқат; ғылыми танымның жалпы заңдылықтары, әлеуметтік институт ретіндегі ғылым, мәдениеттің ерекше саласы ретіндегі ғылым; ғылым дамуының қазіргі кезеңінің ерекшеліктері; өркениеттің дамуындағы ғылым мен техниканың рөлі, ғылыми білімнің перспективалары және адамзаттың болашағы.

Басқару психологиясының теориялық-әдіснамалық және қолданбалы негіздері. Салыстырмалы тарихи талдау және басқару психологиясындағы зерттеулердің келешегі. Басқару қызметінің құрылымы мен негізгі бөлімдері. Басқару субъектілері мен объектілері. Топтық динамика және басқару. Басқарушылық қызметтегі танымдық процестер. Басқару құрылымдарындағы көшбасшылық және басшылық ету. Басқару қызметіндегі коммуникациялар. Кикілжің жағдайларын басқару психологиясы.

Лингводидактиканы тілдерді оқыту процесінің теориялық негіздемесі ретінде игеру және оны лингвистика мен оқыту әдістерінің интеграциясымен зерттеу. Тілдік білім тұжырымдамалары негізінде оқу процесін зерттеу және жобалау тетіктері туралы білім мазмұнын қалыптастыру. Филолог мамандарға қажетті оқытудың жаңа технологиялары, кәсіби теориялық білім және тиісті практикалық дағдылар. Мемлекеттік білім беру стандарты деңгейінде білім беру мекемелеріне ұйымдастырушылық, инновациялық технологияларды енгізудің жаңалығы.

Тіл біліміндегі өзекті мәселелері, жаңа еңбектер, ондағы теориялық тұжырымдар, концепциялар. Қолданбалы тіл білімі. Даму тенденциялары. Қолданбалы тіл білімінің әлеуметтік маңызы. Компьютерлік лингвистиканың қолданбалы тіл біліміндегі жаңа бағыт ретінде қалыптасуы мен дамуы, зерттеу нысаны, мақсаты. Психолингвистика. Нейролингвистика. Этнолингвистика. ХХ ғасыр соңы мен ХХІ ғасыр басындағы лингвистикадағы басым бағыттар. Антропоцентризм: тілдік тұлға ұғымы, оның когнитивтік және прагматикалық позициядан талдануы.

1. Тіл білімі іліміндегі парадигма ұғымы. ХХ ғасырдың екінші жартысы мен қазіргі кездегі тіл біліміндегі мәдени-тарихи жаңа тенденциялар. Тілдегі термин қабылдау үдерісі және варианттылық. Мәтін және дискурс. Антропоөзектік бағыт. Аталым теориясы. Әлемнің тілдік бейнесі. Әдеби тілдің бастау көздерін, тұлғалардың тілдік ерекшеліктерін анықтау. Лингвомәдениеттанулық зерттеулер. Тіл мен дүниетаным сабақтастығы. Қазіргі заманны

Магистранттардың кәсіби салада шет тіліндегі коммуникативтік құзыреттілігін дамыту және жетілдіру, кәсіби қызметте шет тілін пайдалану, өз қызметі шеңберінде шетелдік әріптестермен ғылыми-практикалық алмасуды іске асыру. Лингвистикалық білім мен біліктерді кеңейту; мәдениетаралық өзара іс-әрекет жағдайларында шет тілінде тұлғааралық қарым-қатынас мәдениетін жетілдіру; зерттеу нәтижелерін ұлттық және халықаралық деңгейлерде жариялау.

Қазіргі кезеңдегі Қазақстандағы жоғары білімнің тарихы мен үрдістері. Ұлттық білім беру жүйесі. Жоғары мектеп оқытушысының кәсіби құзыреттілігі. Жоғары мектеп дидактикасы. Жаңа білім беру технологиялары. Кредиттік технология жағдайында студенттердің өзіндік жұмысын ұйымдастыру. Оқу-әдістемелік материалдарды жасау технологиясы. ЖОО-дағы тәрбие жұмысының ерекшеліктері. ЖОО-да куратор. Жоғары кәсіптік білім беру менеджменті.

Мәтін лингвистикасы, стилистика, тіл білімі мен әдебиет теориясы ғылымдарының байланыстылығы. Мәтіннің негізгі бірліктері мен категориялары мәселелері: құру, өңдеу, талдау, аудару. Мәтін бірліктері: айтылым, күрделі синтаксистік бірлік, композицияны анықтау. Эксперимент жасау. Мәтінді өңдеудің теориялық негіздері мен кәсіби тәсілдері. Ақпаратты өңдеудің инновациялық әдістері және білім беру ісіндегі педагогикалық технологиялар. Мәтінді аударудың технологиясы, аударудың лексикалық және грамматикалық мәселелері. Интерпретация.

Тілдер типологиясының негізгі ұғымдары. Жалпы және жеке типология түрлері. Салғастырмалы грамматика, салыстырмалы типология мен аударма теориясы. Аудару барысында кездесетін қателер, олардың себептері. Салыстырмалы типологияның аударма теориясы мен тәжірибесі үшін теориялық және практикалық маңызы. Негізгі жіктеу нышандары. Мазмұн бірліктерінің ортақтығы. Салыстыру үрдісіндегі сәйкестік. Генетикалық туыстыққа индифференттілік. Таңдау еркіндігі. Мазмұн айырмашылығы. Негізгі ұқсастыру (идентифицирующий) нышандары.

Тіл дамуының соңғы жылдардағы динамикасы. Тілдегі динамикалық үдерістердің комуникативті-прагматикалық сипаты. ХХ ғасырдың 80-90 жылдарындағы тілдің стилистикалық динамизмі. Қазіргі қазақ тіліндегі термин қабылдау үдерісі және варианттылық. Лексикалық семантика және үйлесімділік трансформациясы. Тіл біліміндегі парадигма ұғымы. Мәтін және дискурс. Антропоөзектік бағыт. Антропоөзектік бағыттың тіл білімінде қалыптасуың нысаны. Аталым теориясы. Әлемнің тілдік бейнесі. Әлемнің тілдік бейнесі мәселесінің алғышарттары.

Бағдарламалар дайындаудың ғылыми әдістемесі. Авторлық бағдарламалар дайындаудың әдістемесі. Қолданбалы курс. Таңдау пәндері. Бағалаудың өлшемдік технологиясы. Оқыту мен оқу үшін бағалаудың маңыздылығы. Бағалаудың рейтингілік жүйесі. Кредиттік бағалау жүйесі. Критериалды бағалау технологиясы Қалыптастырушы (формативтік) бағалау Жиынтық (суммативтік) бағалау. Бағалау тәсілдері. Өзін-өзі бағалауы. Интерпретация әдісі және модерация үдерісі. Интерпретация әдісі. Модерация. Мониторинг. Рубрика. Портфолио. Рефлексия. Тестілеу. Оқу жоспары (қысқа, орта, ұзақ).

Аударма ғылымы және оның қалыптасу тарихы. Аударма негіздері Тіл біліміндегі аударматану мәселесі. Көркем аударманың өзекті мәселелері. Аударма теориясы филологиялық ғылымның арнайы бір саласы ретінде. Шетелдік және отандық ғалымдардың аударманы топтастыруы жайындағы көзқарастары. Аударма - тілдік және мәдениетаралық қарым-қатынас құралы. Аудармадағы тілдік дәнекерлік ұғымы. Аудармаға қойылатын талаптар. Аударманың негізгі түрлері. Аудармадағы трансформациялық үдерістер. Аударма-технологиялық әрекет

Стратегиялық менеджменттің мәнін және кәсіпорындағы стратегиялық менеджменттің маңыздылығын түсіну. Кәсіпорынды басқару, кәсіпорын стратегиясын дамытудағы басқару қажеттілігін анықтайтын негізгі факторлар. Стратегиялық менеджменттің негізгі функциялары мен міндеттері. Кәсіпорынның мақсаты мен миссиясы. Кәсіпорынның қаржылық мақсаттары. Бизнес-бірліктердің тұтынушыларға көрінетін және көрінбейтін артықшылықтары. Құндылықтар тізбегі ұғымы. Кәсіпорынның даму стратегиясы және іске асыру жолдары.

ССалыстырмалы тіл білімі түсінігі. Фонетика және лексика. Орыс және қазақ тілдерінің грамматикалық құрылымы. Грамматика бөлімдері. Екі тілдің грамматикасын салыстырмалы зерттеудің маңыздылығы. Орыс және қазақ тілдерінің грамматикалық құрылымының морфологиялық және синтаксистік ерекшеліктері. Екі тілдің грамматикалық құрылымының негізгі бірліктері-бұл тілдік талдау арқылы сөз формасы, сөз тіркесі, сөйлем, осы бағытта оқыту

Білім берудегі қазіргі парадигма. Филология ғылымын оқыту әдістемесі. Жоғары мектептегі оқыту теориясы. Жоғары мектептегі қазіргі заманғы білім беру технологиялары. Келешектегі кәсіби іс-әрекет аясындағы іс-әрекет және бейімделу. Тілдің қолданыстағы қызметі, негізгі бағыттары. Тіл мен қоғамның өзара қарым-қатынасы мен байланыстарының табиғатын танытатын тілдік жүйе мен қоғамдық жүйенің өзіңдік зандылықтары және олардың сәйкес құбылыстары.

Тіл білімі және философия. Лингвистикалық бағыттар мен философияның байланысы. Онтологиядағы, әдіснамадағы, эпистемологиядағы және тіл біліміндегі байланыстың Мета-тілдік көрінісі. Тіл білімінің құрылымы және оның эпистемологиялық бағасы. Тілдің антиномиясы-эпистемологиялық мәселелердің негізі. Тілдегі объективтілік және субъективтілік. Тіл білімінің әдістемесі. Тілге жаңа көзқарастың әдіснамалық ізденістері. Философия категориялары және тіл ғылымындағы жалпы ғылыми ұғымдар

Ономастика және оның тармақтары: антропонимика, топонимика, этнонимика т.б. Түркі, қазақ ономастикасы теориясының зерттелуі. Ономастикалық материалдарды зерттеу әдістері мен аспектілері. Ономастиканың метатілі. Түркі ономастикасы туралы. ҚР-сының аймақтық әкімшілік бөлінісі. Аймақ өңірлеріндегі топонимдерінің пайда болу, өзгеру себептері. Түркі және ҚР-дағы тарихи қалалар. Ономастикалық атаулардың тарихи-лингвистикалық түсінігі. Түркі топонимдерінің лексикалық қабаттары. Көне субстраттық топонимдер Түркі (қазақ) тілдік лексикалық қабат.

Тіл білімі-семиотикалық жүйе. Тіл ерекше сипаттағы семиотикалық жүйе ретінде. Тіл жүйелік-құрылымдық құрылым ретінде. Тілдің деңгейлік бөлінуі, оның парадигматикалық және синтагматикалық мәселелері. Лингвистиканың семиотикалық белгілері, тілдік актілер теориясы. Тілдік құзыреттілік. Тіл білімі: ғылым жүйесіндегі дәстүрлі және жаңа байланыстар. Әлем тілдерінің номенклатурасы: генетикалық, типологиялық және ареалдық бейнелер. Тілдердің өміршеңдігі мәселесі. Жалпы семантика. Семантикалық теориялар. Прагматика. Тілдік процестерді модельдеу.

Тіл ғылымы, лингвистиканың зерттеу нысаны, тіл ғылымының негізі, ұғымы жайлы түсінік. Тіл құрылымы, фактілері, ана тілінің туыс тілдермен генетикалық жақындығы мәселесі, ал басқа туыс емес тілдермен типологиялық ұқсастықтары. Тіл білімінің философиялық және жалпы лингвистикалық заңдылықтары. Ғылыми зерттеу ұғымдары және философияның негізгі категорияларын талдау, теориялық білімді жинақтау, ғылыми идеяларды сыни тұрғыдан талдай алу.

Ресми-іс қағаздары стилінің түрлері. Ресми-іскери стильдегі мәтіндердің қызметі. Мәтіндерді аудару кезінде түпнұсқаның маңыздылығы. Ресми-құжат мәтінінің авторына қойылатын талаптар. Ресми-іскери, заң мәтіндерінің стилінің тұрақты тіл бірліктердің қолданылуымен ерекшеленетіні. Барлық ресми мекемелердің негізгі құжаттарының шаблон үлгілері. Аудармашының (тәржімеші) ескі үлгілер бойынша жаңа мәтінді құрастыруы мәселесі. Ресми-іскери стильдің ғылыми стильмен жақындығы.

Грамматикалық категориялардың туыстас және туыстас емес тілдермен де әмбебаптық қасиеті. Аналитикалық форманттар, олардың мағыналары, құрылымы, аналитикалық форманттардың етістіктің грамматикалық категорияларына қатыстылығы. Қимылдың өту сипаты етістіктің дербес лексика-грамматикалық категориясы екендігі, оның ғылымда танылуы мен зерттелуі, өздік семантикалық және грамматикалық ерекшеліктері мен берілу тәсілдері. Модальдық категория, модальдылық жөніндегі көзқарастар, пікірлер. Рай категориясы

Ғылыми жұмысы: құрылымы, мазмұны, тілі және рәсімделуі. Ғылыми жұмысты жоспарлау. Ғылыми жұмыстарды ұйымдастыру. Ғылыми зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу, ақпаратты іздеу, өңдеу және сақтау, ғылыми міндеттерді шешу. Ғылыми мәтінді дайындау ерекшеліктері: тезистер, баяндама, ғылыми мақала, монографиялар, өнертабысқа өтінімдер, конкурстық құжаттама.

Тіл теориясының танылуы, оның ғылымдар арасында алатын орны, басқа ғылым саласымен байланысы Лингвистика ғылымының соңғы жылдардағы жаңа бағыттары, ғылыми-теориялық және практикалық жағынан кең өріс алғандығы. Тілдің грамматикалық заңдылықтары. Ғылыми зерттеу принциптері туралы ілім. Тіл біліміндегі дәстүрлі және жаңа ізденістер мәселелері. Тілдік зерттеудің принциптері мен әдістері. Тіл біліміндегі негізгі зерттеу парадигмалары. Теориялық білімді практикада қолдана білудің жолдары

Лингвистика және қазіргі библиография негіздері. «Лингвистика және қазіргі библиографияның негіздері» теориясы мен практикасы жұмысының этаптары. «Библиографиялық сипаттама» термині. Қазақ библиографиясының дамуы, еңбектер. Библиографиялық көрсеткіш, Библиографиялық хабарлама, Библиографиялық тізім. Қазақ/орыс библиографиясы: кеше және бүгін. Ақпараттық қоғамдағы библиографиялық сипаттаманың маңызы. Лингвистика саласындағы ағымдағы библиография Библиографиялық сілтеме, оның ерекшеліктері. Библиографиялық сипаттама құрастырудағы регламенттеуші құжаттар. ГОСТ – тар жүйесі ( стандарттар).

Мәтіндік және теориялық категориялы талдау негізінде тілдік материалдар мен өнер туындыларын өз бетімен зерттеу; шығармашылық қызметке байланысты жобаларды дамыту;; ғылыми мекемелерде және білім беру мекемелерінде бейіндік пәндер бойынша ғылыми зерттеулерді орындау.

Стресс жағдайында эмоционалды және танымдық өзін-өзі реттеу туралы білімдерін көрсету, педагогикалық жүйелерді қолдана білу, психологиялық проблемалардың аспектілерін бөліп көрсету, нақты практикалық мәселені шешуде жеке ерекшеліктерді ескеру, психоанализдегі ұғымдар мен бағыттар арасындағы байланысты орнату

Наноматериалдардың зерттеу негіздерін, құрылымын және сапасын бағалауды білу; компанияның стратегиясы мен жобаларын әзірлеу бойынша ұсыныстарды тұжырымдай білу, стратегиялық, ағымдағы және жедел жоспарлау мен бақылау (менеджмент) құралдарын пайдалану; ғылыми зерттеу әдістерін пайдалану.

Кәсіби қызметте тілді меңгеру дағдысы мен іскерлігін дамыту, ғылыми мақалалар дайындау және еркін ауызша қарым- қатынас жасау үшін филологиялық білім берудің коммуникативтік құзыреттілігін көрсету; ғылыми білімнің генезисі, философиялық мәні және дамуы, ғылымның дамуы мен заңдылықтарының ұйымдастырылуы.

Кәсіби қызметте тілді меңгеру дағдысымен іскерлігін дамыту, ғылыми мақалалар дайындау және еркін ауызшақарым- қатынас жасау үшін шет тілінде білім берудің коммуникативтік құзыреттілігін көрсету; ғылыми білімнің генезисі, философиялық мәні және дамуы, ғылымның дамуы мен заңдылықтарының ұйымдастырылуы

Тіл білімінің іргелі қағидалары, теориялық тіл білімінің жаңа бағыттары, басқа ғылымдармен байланыс, ғылым дамуының қазіргі жағдайы мен өзекті үрдістері бойынша білім-пайымын таныта алуы; тіл білімі саласында биік деңгейде зерттеулер жүргізуі, мамандық негізіндегі міндеттерді шешуге даярлығы мен шығармашылық бастамасын көрсете білуі.

Филология саласына қатысты ғылыми жетістіктер мен жаңа идеяларды жасау, зерттеулер жүргізе білу; зерттелетін мәселелер бойынша теориялық және әдістемелік еңбектерді оқу, талдау және аудару; ғылыми әдістерді, лингвосемиотика саласындағы әдістемелері әзірлеу; білім беру парадигмасын, педагогикалық ғылымның жаңа концептуальды иедеяларын дамыту.