8D02307 Қазақ филологиясы в Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Докторанттарда түркі тілдеріндегі фонологиялық өзгерістердің себептерін және оларды сипаттайтын диахрондық заңдарды интегралды жүйелік идеяны қалыптастыру, түркі тілдеріне қатысты диахрониялық фонология заңдылықтарын қалыптастыру, түркі тілдерінің фонологиялық жүйесіндегі тарихи өзгерістерді түсіндіру.

Академиялық ортада тиімді жазбаша қарым-қатынасты қамтамасыз ету мақсатында жазбаша ғылыми коммуникация; ғылыми шолулар мен өзіндік зерттеу нәтижелерін ұсыну. Ғылыми дискурстың ерекшеліктері. Академиялық мәтіндердің стилі мен жанры. Ғылыми терминология, терминдерді ғылыми мәтінде қолдану. Зерттеу жұмысының құрылымдық бөлімдері: Кіріспе, Негізгі бөлім, қорытынды, библиографиялық сипаттама. Ғылыми мәтінді рәсімдеу, түйіндеме,аннотация, реферат, рецензия жазу ерекшеліктері.

Докторанттар арасында әлемдік тарихи-мәдени процестің контекстінде Қазақстанның әдебиетін дамытудың ұлттық ерекшеліктері мен заңдарының толық жүйелі түсінігін қалыптастыруға бағытталған. Әлемдік әдебиет және Шығыс әдебиеті мәнмәтінінде Қазақстан әдебиетінің даму заңдылықтарын айқындау, қазіргі тарихи-мәдени және көркем үдерістегі қазақ әдебиетінің орны мен рөлін қарастыра алу, зерттеу жобасының нәтижелерін жариялау.

Пәннің мақсаты: докторанттарға қазақ әдебиетіне әсері туралы тұтас жүйелік көзқарасты қалыптастыру, ХХ ғасыр әдебиетіндегі жыраулық поэзияның үлгілерінің поэзияда сақталу мәселелерін ажырату; әлем әдебиетінің қазақ әдебиетіне әкелген жаңашылдығын көру; кей жанрлардың қалыптасуына тигізген әсер, ықпалын талдап, таразылау.

Қазіргі заманғы қазақ тіліндегі риторика мен коммуникациялық теорияның заманауи ақпараттық алмасу құралдары мен іскерлік қарым-қатынас тілі динамикасының болашақ дамуында докторанттардың жүйелік көзқарасын қалыптастыру. Ақпарат алмасудың заманауи құралдары мен іскери қатысымның динамикасын дамыту болашағы тұрғысында қатысым теориясы мен шешендік өнердің өзекті мәселелерін жүйелеу, cөйлеудің әр түрлі стиль мен жазба жанрындағы мәтінге кешенді лингвостилистикалық талдау жүргізу.

Пәннің мақсаты: докторанттарға қазақ әдебиетінің тарихын кезең-кезеңмен негіздейтін ғылыми білімдер туралы тұтас жүйелік көзқарасын қалыптастыру. Пәнді оқыту барысында төмендегі қабілеттіліктерді қалыптастыру мақсаты етіледі: - түрлі әдеби кезеңдердегі қазақ әдебиетінің даму ерекшелігін, поэтикасын, проблематикасы мен образдар жүйесін, жанрлық ерекшелігін бағамдай алу; - қазақ әдебиетін дәуірлеу пәнінің нәтижелері бойынша тезис, докторлық диссертация, филологиялық комментарийлер, ғылыми жобалар жазу.

Пәннің мақсаты - докторанттың диссертациялық жұмысты орындау кезінде ғылыми зерттеулердің заманауи әдістері мен әдіснамаларын қолдану қабілетін қалыптастыру. Пән аясында қарастырылады: ғылыми зерттеулердің әдістері мен әдіснамалары; докторанттың ғылыми зерттеулеріне заманауи эксперименттік тәсілдер; ғылыми экспериментті жоспарлаудың кезеңдері мен принциптері; ғылыми зерттеулердегі компьютерлік эксперименттің ерекшелігі; экспериментті өткізу, нәтижелерін өңдеу және түсіндіру ережелері.

Докторанттарда интегративтік типті зерттеудің жаңа бағыты ретінде сөзтану ғылымының тұтас жүйелік тұжырымдамасын, қазақ тіліндегі қарым-қатынастың әртүрлі формаларының даму тенденциялары туралы жүйелік көзқарасты қалыптастыру. Сөзтану ғылымының негізгі ұғымдары мен категориялары бойынша адекватты кешенді теориялық, әдістемелік дағдыларды таңдау және сыни талдамалар жасау, тезис, докторлық диссертация, филологиялық комментарийлер, ғылыми жобалар жазу.

Блім алушыларда тіл мен мәдениет, тіл мен діл, тіл мен дін арасындағы байланысты бағалау, осы бағыт бойынша кәсіби талдау дағдыларын қалыптастыру. Әлеуметтік ортадағы, қоғамдағы тілдік қолданыстың рухани және материалдық мәдениетті бағалаудағы маңызы мен орнын, тіл мен саясат, тіл мен дін, тіл мен мәдениет арасындағы тығыз қатынастың негіздерін ғылыми зерделеу. Ұлттық код ұғымына ғылыми негіздеме жасап, оның тілдегі көріністерін нақты деректермен талдау.

Пәннің мақсаты: болашақ мамандық саласының мазмұнына сай білім алушыда қазіргі қазақ тіл білімі мен әдебиет саласындағы пәнаралық қатынаста негізгі концепциялар, теориялық негіздер және зерттеу бағыттары туралы бүтін, жүйелі, негізгі ұғымдарды тану мен бағалау дағдыларын қалыптастыру, оқу және зерттеу жұмыстарының қорытындысын ғылыми есеп, тезис,докторлық диссертация, ғылыми-зерттеу жобалары түрінде презентациялау.

ЖОО-да оқытушылық қызметте, ғылыми жетекшілік жасау барысында қазақ филологиясы бойынша зерттеудің адекватты әдістемелік бағытын таңдау, оларға сыни тұрғыда баға беріп, заманауи ғылыми жетістіктер мен ғылыми технологияларды білім беру үдерісі мен өзін-өзі дамытуда қолдану. ЖОО-дағы бакалавр және магистратура деңгейінде білім алушылардың ғылыми дағдыларының іргесін қалыптастыру мақсатында қазақ филологиясы саласында ғылыми конференцияларға ұсынылатын және әрі қарай диплом, магистрлік диссертацияға ұласатын өзекті, сұранысқа ие, проблемалық мәселелерді болжап, ғылыми зерттеудің перспективалық бағыттары мен әдістерін үйретіп, ғылыми-зерттеу жұмысын ұйымдастыру мен жоспарлау барысында жетекшілік жасау. Ғылыми таным әдіснамасы негізінде, кәсіби қызметінде зерттеудің тәжірибелік және теоретикалық әдістерін қолдана отырып белсенді теориялық және ғылыми-практикалық ізденістер жасау

Ғылыми-зерттеу, педагогикалық қызмет салаларында қазақ филологиясы бойынша ғылыми мәселелердің шешімін тауып және жаңа гипотезаларды ұсына алу, жаңа және күрделі идеяларды өз бетінше, жаңаша генерациялау. Оқу-білім беру, зерттеу міндеттерінің шешімін табу үшін пәнаралық және филологиялық білімді түрлендіре қолдану; тіл мен мәдениет байланысын халықтық таным негізінде талдау; тіл мен діл, тіл мен мәдениет арасындағы тығыз қатынастың негіздерін ғылыми зерделеу және ұлттық кодтың маңызын, тілмен тарихи байланысын ғылыми-теориялық және практикалық тұрғыда меңгеріп, қазақ мәдениеті - әлемдік мәдениет, қазіргі тіл саясатының өзекті мәселелерін саралап когнитологиялық және аксиологиялық талдаулар жасау.

Ғылыми-зерттеу ордаларында, тіл мен әдебиетті дамыту институттарында, білім беру орындарында қазақ филологиясы саласындағы (тіл білімі, әдебиет тарихы, әдебиет теориясы, өзекті филологиялық бағыттарды, заманауи әдіс тәсілдердің, даму үрдістері мен басым бағыттардың теориялық-әдістемелік қағидаларын, ұғымдық терминологиялық аппаратын) заманауи ғылыми парадигмалар аясында жүйелі білім таныту.

Филология және оған жапсарлас ғылым салаларының әдістемелік және концептуалдық аппаратын қолдана отырып, күрделілік деңгейі әртүрлі, қалыптан тыс міндеттерді кәсіби деңгейде шешімін табу. Филологиядағы білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнын жобалау, модельдеу; білім беру бағдарламаларын жасау, оларды әдістемелік тұрғыдан қамтамасыз ету; ғылыми жобалар ұсыну.

Білім беру бағдарламасының бейініне сәйкес келетін, өзектілігі, ғылыми жаңалық дәрежесі жоғары және практикалық маңызға ие, ғылым мен тәжірибенің заманауи теориялық, әдістемелік және технологиялық жетістіктеріне негізделген, жаңа ғылыми жетістікке негізделген филология ғылымының көкжиегін кеңейтетін дәрежеде немесе осы салада ғылыми проблеманың шешімі бола алатындай дәрежеде Thomson-Reuters немесе Scopus базасындағы талаптарға сай мақалалар жариялау және докторлық диссертация жазу.

Қазақ филологиясы саласындағы өзекті мәселелердің шешімін табу үшін өзімен мәртебесі тең келетін ғылыми қауымдастықпен араласу, танылу. Мемлекеттік басқару органдарында, өкілеттік органдарда баспасөз хатшысы қызметінде жоғары деңгейлік академиялық дағдыларын қолдана отырып шаршы топта сөйлеуді жоспарлау және жүзеге асыру. БАҚ құралдарына, мықты ғылыми басылымдарға баяндама, мақала әзірлеу.

Филология және гуманитарлық білім саласындағы жаңа басым бағыттар мен үрдістерді, проблемалар мен, қазіргі теорияларды сараптау, ғылыми зерттеулердің нәтижелерін сыни бағалау. Оқулықтарды сараптау орталықтарында, аккредиттеу компанияларында оқулық, оқу құралдарын, әдістемелік құралдардың, ғылыми жобалардың, білім беру бағдарламаларының өзектілігін, ғылыми бағытқа сәйкестігін, практикалық маңыздылығын сараптай алу. Сараптама қорытындысын жазу.

Мемлекеттік білім беру басқармасында (БжҒМ, мәдениет министрлігінде, мәдениет, ғылыми, ескерткіштерді қорғау, білім беру салаларында, білім беру департаменттерінде) қазақ филологиясындағы үрдістер, әдіс тәсілдер, проблемалар, жаңа, келелі идеяларға сыни тұрғыда талдау жүргізіп, бағалау және синтездеу. Таным нәтижелерін жаңа білім алудың жолы ретінде бірегейлендіру. Бұл бағыттағы игерген білімдерінің негізінде өзіндік пайымдауларын (ғылыми мақала, баяндама, тезис және басқа да күрделі ғылыми жанрлар түрінде) ғылыми негіздеу.

Сараптама-аналитикалық және ғылыми зерттеу орталықтарында қазақ филологиясындағы қазіргі заманауи ғылыми парадигмалар мен зерттеу технологияларын қолдана отырып, ерекше нәтижені қамтамасыз ететін ғылыми зерттеулердің кешенді үдерісін өз бетінше жоспарлай алу, жүзеге асыру. Ғылыми есеп дайындау.