6B01408 Дене шынықтыру және спорт в Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Ежелгі дүниедегі дене шынықтыру және спорт. Орта ғасырдағы дене шынықтыру және спорт. Жаңа уақыттағы дене шынықтырудың XVIII ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында дамуы. Жаңа дәуірдегі дене шынықтыру және спорт жүйесі. Қазақстандағы дене шынықтыру және спорт. Кеңестік кезеңдегі Қазақстандағы дене шынықтыру және спорт. Посткеңестік кезеңдегі дене шынықтыру және спорт. Қазіргі кезеңде қазақстанда дене шынықтыру мен спорттың дамыуы. ХХ ғасырдың екінші жартысындағы халықаралық спорттық және олимпиадалық қозғалыс.

Спорттық ойындар арқылы жеке тұлғаның физикалық және рухани мәдениетінің негіздерін қалыптастыру, денсаулығын ресурстық жүйе ретінде жақсарту, белсенді және ұзақ уақыт бойы салауатты өмір салтынмен айналысу. Дене шынықтыру проблемаларын кең ауқымда шешуде спорттық ойындардың рөлі, денсаулығының, дене шынықтыру мен спорт құндылықтарын игерудің саналы қажеттілігін қалыптастыру. Өзін-өзі тану дағдысы мен спорттық ойындар саласындағы дағдылар деңгейінде білімін жетілдіру.

Адам анатомиясы - бұл биологиялық білім беру жүйесіндегі негізгі оқу пәні, ол оқытушыны адам организмінің құрылымы туралы терең біліммен қамтамасыз етеді. Анатомия ғылым және оқыту пәні ретінде ең маңызды жалпы биологиялық заңдылықтарды ашады, болашақ маманның ойлауын дамытады, адам организмінің құрылымы туралы біліммен қаруландырады, организмнің қоршаған ортамен, жануарлар әлемімен байланысын ашады, сонымен қатар еңбектің пішінді қалыптастырудағы рөлін түсінуге мүмкіндік береді.

Волейбол және баскетбол ойынының теориялық және практикалық әдістерін меңгеру; баскетболшылар мен волейболшылардың бастапқы дайындық кезеңіндегі оқу-жаттығу процесіндегі дайындығы мен спорттық жетілдірілуі; Баскетболшылар мен волейболшылардың аэробикалық жаттығулар көмегімен бастапқы дайындық кезеңіндегі оқу-жаттығу процесіндегі дайындығы мен спорттық жетілдірілуі; студенттердің негізгі спорттық сапаларын: күш, икемділік, жылдамдық, жылдамдылық-күш қасиеттерін дамыту; студенттерде адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру: мақсаттылыққа, ұйымдастыру-шылыққа, тәртіптілікке және т.б. тәрбиелеу.

Экология және тіршілік қауіпсіздігі - «биосфера - қоғам - технологиялық ортада» өзара әрекеттесудің негізгі заңдарын зерделеу және экологиялық дүниетаным жүйесін қалыпта-стыру, экологиялық мәдениетті және білім беру-ді арттыру, заманауи жастар арасында экологиялық сауаттылықты дамыту, бұл экологиялық проблемалардың маңыздылығын түсінуге мүмкіндік береді және қазіргі қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз етуге белсенді жастардың әрекетін бағыттау, сондай-ақ төтенше жағдай-ларда алғашқы көмек көрсету және кәсіби қызметтер саласында қауіпсіздікті қамтамасыз ету ережелері мен практикалық дағдыларды меңгеру.

«Сөйлеу мәдениеті» пәнін оқу қазіргі тілдік тұлғаны қалыптастыру, студенттердің жалпы сөйлеу мәдениетін арттыру, ауызша және жазбаша әдеби тіл нормаларын меңгеруді жетілдіру; қарым-қатынастың әр түрлі жағдайларында тиімді тілдік мінез-құлықтың дағдылары мен іскерліктерін дамыту мақсатын көздейді. Сондай-ақ, көпшілік алдында сөз сөйлеу, дау мен іскерлік қарым-қатынас жүргізу дағдыларын игеруге назар аударылады.

Қазіргі заманның талабына сәйкес қоғам дамуының іргелі қағидасының бірі жастардың білімге, прагматизмге, бәсекелі қабілеттілікке деген ұмтылыс болуы қажет. Студент жастардың зердесі мен санасының ашықтығы – рухани жаңғыруды тиімді жүзеге асырудың басты шарты болып табылады.

Пән үш бағытты қамтиды: бизнесті басқару, қызметтің экономикалық, әлеуметтік және экологиялық аясы; бизнес идея және бизнес жоспарды дамыту; пәннің негізгі бағыттарының бірі ретінде студенттерді жеке жауапкершілікке, ынталандыруға, инновациялыққа, талпынысқа және қоғам алдындағы жауапкершілікке үйретеді.

Пән қолдану салалары бойынша Қазақстан Республикасының «Цифрлық Қазақстан» Мемлекеттік бағдарламасын ендіру және жүзеге асырудың негізгі кезеңдерін, электрондық қызметтерді көрсетудің сандық платформаларын, әртүрлі кәсіби салаларда цифрлық ақпаратты өңдірудің түрлі әдістерін қарастырады.

«Жас ерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы» пәні бала организмінің өсу және даму заңдылықтары, оның қызметінің жас морфофункционалдық ерекшеліктері, оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастыруға қойылатын талаптар туралы қажетті білім көлемін игеруге негіз болып табылады.

Дене шынықтыру және спорт теориясы мен әдістемесі - дене шынықтыру саласындағы мамандардың кәсіби білім алуының теориялық негізі болып табылатын білімдердің ауқымды кешенін қамтитын негізгі пән. Бұл пән мамандарды даярлау кезінде де негізгі (базалық) пән болып табылады. Курстың мазмұны кәсіби қызметте дене шынықтыру және спорт саласында теориялық және әдістемелік дайындықтың қажетті дағдылары мен шеберліктерін қалыптастыруға ықпал етеді. Т

«Іскерлік қарым-қатынас мәдениеті» пәні студенттерді іскерлік қарым-қатынастың негізгі стратегиясы мен тактикасын таныстырады, әр түрлі сөйлеу жағдайларында түрлі деңгейдегі бизнес-серіктестермен кәсіби қарым-қатынас жасаудың сенімділігі мен тиімділігін қамтамасыз етеді. Үш тақырыптық блоктардан тұрады: қарым-қатынас мәдениетінің негіздері; ауызша іскерлік қарым-қатынас (диалогтық жанрлар, дау-дамай); Қазақстан Республикасының стандарттарына сәйкес басқару құжаттары

Туристік дағдыларды оқыту әдістемесі мен әдістері, жарыстардың нәтижелері, тактикалық және техникалық әдістер мен тәсілдер, спорттық бағдарлаудағы туристің жеке және командалық қызметі, комбинацияларына үйрету.

Осы пәннің бағдарламалық материалы дене шынықтыру мамандығының студенттеріне арналған және спорттық туризмнің даму тарихын зерделеуді, спорттық туризмнің әртүрлі түрлерінің техникасын меңгеруді, спорттық туризм бойынша педагогикалық және ұйымдастыру-шылық жұмыс үшін қажетті білім, оқу-жаттығулар мен дағдыларды игеруді көздейді.

Азаматтар арасында жемқорлыққа қарсы сана-сезім негізін қалыптастыру аясында педагогикалық ғылымдар үшін «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет» пәні қажет. Мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаты адамның біліміне негізделген, оның дамуы білім берудің барлық деңгейлеріндегі мұғалімдерге байланысты. Пәннің мақсаты - сыбайлас жемқорлыққа қарсы көзқарас, жемқорлыққа қарсы іс-қимылдарды оқыту

Курстың мазмұны рекреациялық технологиялармен және сауықтыру дене шынықтырудың заманауи ғылыми негізделген әдістерімен ұсынылған. Дәріс курсы оқытушының жетекшілігімен студенттердің практикалық және өзіндік жұмысымен біріктіріледі. Бұл курсты меңгеру студенттерге денсаулық пен сауықтыру саласындағы жаңа технологияларды меңгеруге мүмкіндік береді.

Пәннің мәні педагогикалық проблемалардың теориялық негіздерін жасау және болашақ дене шынықтыру оқытушылары, спорт жаттықтырушылары, дене шынықтыру мен спортты ұйымдастыру бойынша болашақ мамандар үшін қажетті алғышарттар жасау болып табылады.

Курс жеңіл атлетиканың практикалық, сауықтыру және қолданбалы маңызы бар жаттығуларының теориялық, техникалық, әдістемелік және практикалық негіздерін зерделеуді көздейді. Курстың мақсаты – «Жеңіл атлетика оқыту әдістемесімен» пәнінің ерекшелігі негізінде дене шынықтыру оқытушыларының кәсіби қызметінің технологиясын игеруі.

«Таңдалған спорт түрінің теориясы мен әдістемесі» курсы базалық дайындықтың кәсіби циклінің ажырамас бөлігі болып табылады. Курс бағдарламасы студенттерді дене шынықтыру бакалаврының кәсіби-педагогикалық қызметіне теориялық және практикалық дайындауға бағытталған.

Гимнастиканы оқыту әдістемесі» пәні гимнастиканы оқыту теориясы мен әдістемесінің негіздерін, гимнастиканың негізгі құралдарын, жалпы білім беретін мектепте гимнастикамен айналысуды зерттейді. Гимнастиканы оқыту әдістемесі гимнастика және оны оқыту әдістемесі туралы жаңа білімнің тұтас жүйесін ұсынады. Пән жаңғырту жағдайында ЖОО, ООО, фитнес-клубтар және т.б. мекемелердегі болашақ оқытушыларды, жаттықтырушыларды, спорт нұсқаушыларын даярлауға арналған.

Пәнінің мақсаты дене шынықтыру сабақтарында және жаттығу іс-әрекетінде педагогикалық шаралардың тиімділігін арттыратын педагогика мен психологияның мәні, ерекшеліктері мен заңдылықтары, әдістері туралы тұтас түсінік қалыптастыру болып табылады. Дене шынықтыру оқытушысының дене шынықтыру процесін ұйымдастыруын, жаттықтырушыға жаттығу процесін жүргізуді, спортшылардың жарыстарда сәтті өнер көрсетуін қамтамасыз етеді.

Пән болашақ педагогтың оқушылармен тәрбие жұмысының теориясы, әдістемесі және технологиясы саласындағы кәсіби-педагогикалық құзыреттілігін қалыптастыруға бағытталған. Студенттерге дене шынықтыру және спорттың терең теориялық негіздерін беру, сонымен қатар олардың негізгі ережелерін әртүрлі білім беру мекемелері мен спорт ұйымдарында, дене шынықтыру жоғары оқу орындары мен педагогикалық ЖОО-ның дене шынықтыру факультеттері түлектерінің болашақ кәсіби қызмет орны бойынша практикада жүзеге асыруға үйрету.

Студенттерді осы пән бойынша оқыту: адам анатомиясы, мектеп жас ерекшелігі гигиенасы пәндерін оқу кезінде алынған білім мен дағдылардың сабақтастығы негізінде жүзеге асырылады. Курстың мазмұны дене шынықтыру және спорт саласында кәсіби қызметте теориялық және әдістемелік дайындықтың қажетті дағдылары мен шебернлігін қалыптастыруға ықпал етеді.

«Бейімдік дене шынықтыру» пәні Қазақстанда дене шынықтыру және спорт саласында және дене шынықтыру жоғары біліміндегі жаңа бағыт болып табылады. Осыған байланысты бұл курс БДШ тарихы мен ұйымдастырылуын, БДШ теориясы мен әдістемесін, БДШ-ның жеке әдістемелерін қарастырады.

Спорттық медицина - азаматтарға емдеу-профилактикалық қызмет көрсету жүйесінің құрамдас бөлігі, сондай-ақ адамның дене тәрбиесінің бірыңғай жүйесінің ажырамас бөлігі. Спорттық медицинаның негізгі мақсаты - денсаулықты нығайту және аурулардың алдын алу үшін дене шынықтыру және спорт құралдарын ұтымды пайдалану, физикалық өнімділікті арттыру және т. б. Дене шынықтыру пәнінің мұғалімі мен жаттықтырушыларға жаттығу процесін, дене шынықтыру сабақтарын дұрыс құру және жүргізу үшін медициналық білім қажет.

Мектепке дейінгі білім беру мекемелеріндегі дене шынықтыру» пәні мектепке дейінгі жастағы балалардың дене шынықтыруының теориялық негіздерін және мектепке дейінгі мекемеде дене шынықтыру-сауықтыру жұмысын ұйымдастыру әдістемесін зерделейді. Пәннің мақсаты - студенттердің мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында дене шынықтыру саласындағы кәсіби-педагогикалық қызметі үшін қажетті теориялық-әдістемелік білім мен практикалық дағдыларды меңгеруі.

Дене шынықтыру және спорт психологиясы» пәні психомоторлық және танымдық қабілеттерді оқытудың, дамытудың және спорттық жетілдірудің психологиялық аспектілерін; дене шынықтыру процесіндегі эмоциялық-еріктік саланы; спорттық қызметтің жеке тұлғаның және ұжымның (команданың) психологиялық жай-күйіне әсерін; оны зерделеу және түзету әдістерін; психорегуляция және спорттық психодиагностика негіздерін; спорттық іріктеу психологиясын зерделеуді қамтиды.

Ғылыми зерттеулердің ерекшеліктері мен бағыттары. Дене шынықтыру сабақтарында уақыт пен пульсометрияны жүргізу мүмкіндігі. Тақырыпты, мақсаттарды, міндеттерді, болжамдарды, әдістемелік негіздерді, зерттеу объектісін анықтауды үйрену.

Қысқы спорт түрлеріндегі жаттығуларының теориялық негіздерімен танысу, қысқы спорт түрлері курстарын оқыту әдістемесі мен тәсілдері, қысқы спорт түрлеріндегі қимыл-қозғалыс ойындары туралы баяндалады. Әлемдегі және елдегі қысқы спорт түрлерінің тарихына шолу жасалады.

Дене шынықтыру және спорт жүйесі үшін менеджменттік білімі бар бакалаврларды даярлау өте маңызды, өйткені олардың қызметінің міндетті және тұрақты элементі жарыстар мен дене шынықтыру-спорттық іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу, спортшыларды даярлаудың оқу-жаттығу процесін басқару болып табылады. Қазіргі жағдайда сәтті әрекет ету үшін олар спорттық менеджмент туралы білімді қажет етеді, оның әртүрлі аспектілері осы оқу курсында ашылады.

Студенттерге жүзудің шығу тарихын оқыту, оқушылар мен ересектердің дене шынықтыру жүйесіндегі жүзудің орны, маңыздылығы, жүзуді оқытудың теориясы мен әдістемесі, негізгі жүзу техникасын меңгеру, қолданбалы жаттығуларды меңгеру, ұйымдастыру-педагогикалық жұмыс үшін қажетті білім мен дағдыларды игеру, барлық жүзу мектептеріндегі студенттер, сондай-ақ, ересек тұрғындармен сауықтыру сабақтарын өткізуді меңгеру.

ДШжС болашақ мамандарының спорттық ойындардың ерекшеліктері мен заңдылықтары туралы терең білімді меңгеруінің маңызы зор, өйткені олардың болашақ кәсіби қызметінің міндетті компоненті оқытудың инновациялық әдістерін қолдана отырып, оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың әртүрлі нысандарын білу және меңгеру, дене шынықтыру және спорт қозғалысының әртүрлі құрылымдарында оқытушылық, жаттықтырушылық және ұйымдастырушылық жұмыстарды бақылау мен диагностикалауды жүзеге асыру болып табылады.

Курстың мақсаты - дене шынықтыру сабақтарында оқу процесін ұйымдастыруға және өткізуге инновациялық дене шынықтыру және сауықтыру шараларын негіздеу және жетілдіру.

Спорттық нысандардың классификациясы. Спорттық жарыстардың, оқу-жаттығу процесін, спорттық және сауықтыру спорт түрлерінің, спорттық-сауықтыру іс-шараларын өткізуге мүмкіндік беретін жабық немесе ашық объектілерге арналған жабдықтар. Спорттық ғимараттардың (үй-жайлардың) өлшемдері мен басқа да параметрлерінің құрылыс нормалары мен ережелеріне сәйкестілігі.

Тренингтік қызмет әдістемесі бойынша егілген білім балалар мен жасөспірімдер спорт мектептерінде, колледждерде, жоғары оқу орындарында, дене шынықтыру ұжымдарында және білім беру мектептерінде ұлттық спорт түрлері бойынша болашақ маманды кәсіби даярлау үшін маңызды.

Дене шынықтыру мен спорттың теориясы мен практикасы инновациялық қызметпен тығыз байланысты. Спортқа инновациялық технологияларды енгізу - бұл кәсіби спортшыларды физикалық дамытудың жаңа тұжырымдамасын әзірлеу, даярлықтың жаңартылған жүйесін құру, барлық кезеңдерде спортшылардың қызметін сүйемелдеудің архаикалық әдістемелерінен озық әдістерге көшу.

Ұсынылған дәрістер дене шынықтыру және спорт саласындағы кәсіби қызметтің субъектісі ретінде болашақ мұғалімнің біліміне бағытталған. Дене шынықтыру мамандарын даярлау барысында дене тәрбиесі мен спорттың физиологиясы ерекше орын алады, ол медициналық-биологиялық циклдің басқа пәндерімен қатар адамның биологиялық табиғаты, оның функционалды және резервтік мүмкіндіктері туралы білімнің негізін құрайды.

Ұлттық спорт және ашық ойын түрлерін оқытудың әдістемесі мен териясын оқыту, оқытушы жаттықтырушының өз бетінше жұмыс істеуге қажетті дағдылар мен шеберлікті, әртүрлі контингентті оқытушылармен жұмыс істеуді игеру. Ұжымдық, топтық және жеке оқыту формалары.

Пәннің мақсаты – студенттерде дене шынықтыру мен спортты құқықтық реттеу, әртүрлі ұйымдастырушылық-құқықтық нысандағы дене шынықтыру-спорт мекемелерінің өзара іс-қимыл тетіктері, олардың құқықтың әртүрлі салаларының субъектілері ретіндегі қызметі; ДШжС саласындағы мамандар, кәсіби спортшылар құқықтарының мемлекеттік және әлеуметтік кепілдіктері; студенттердің құқықтық мәдениетін қалыптастыруға ықпал ету; олардың құқықтық қамтамасыз ету саласындағы құзыреттерінің деңгейін арттыру туралы жүйелі білімдерді қалыптастыру.

Спорттық және спорттық нысандар, түрлі масштабтағы, техникалық сипаттамалары, функционалдық мақсаттары. Дене шынықтыру мен спортты, спорт жарыстарын тиімді өткізу үшін қажетті спорттық тауарлар (киім және аяқ киім, инвентарь және жабдықтар, тест-өлшеу және басқа да техникалық жабдықтар және т.б.).

Бұл курста медициналық оңалту, спорттық медицина, дене шынықтырумен және спортпен шұғылдану кезінде нормада және патологияда физикалық жүктеменің адам организміне әсері туралы жалпы ақпарат; дене шынықтырушыларды, спортшылар мен науқастарды тексеру әдістері; дене жүктемелерін қолдану кезінде туындайтын патология алдындағы жай-күй мен ауруларды анықтау, алдын алу, шұғыл көмек көрсету және оңалту мүмкіндіктері оқытылады.

Бұл курс дене шынықтыру және спорт саласындағы болашақ спорт оқытушыларының акмеологиялық қалыптасуының негізгі ұғымдарының мазмұнын ашады. Онда оқытушының жеке басының дамуының оң динамикасы жан-жақты талданады, педагогикалық қызметтің ерекшелігі, коммуникативті құзіреттілік және дене шынықтыру оқытушылары қызметінің диагностикалық аспектілері жан-жақты қарастырылады.

Дене тәрбиесінің әдістемелік негіздері, дене шынықтыру әдістері мен құралдары бар. Дененің бейімделу қорларын ұлғайту және денсаулығын нығайту үшін оларды дербес қолданады.

Дене шынықтырудың әдістерімен және құралдарымен толыққанды әлеуметтік және кәсіби қызметті қамтамасыз ету, қауіпсіздік мәдениетін меңгеру, экологиялық жағдайдан хабардар болу.

Оқу сабақтарын, сабақтан тыс іс-әрекеттерді, әртүрлі деңгейдегі тапсырмаларды, оқушылардың өзіндік жұмысын жоспарлауға және модельдеуге дайындық, оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастыруға арналған құралдарды, құралдарды, әдістерді, құрылымдарды іріктеу мен құрылымдау процесіне қатысатындарды жоспарлау және модельдеу, проблемалық мәлімдеме.

Спорттық-педагогикалық қызметте рекреациялық әдістерін пайдалануға дайын болу.

Әлемдік көзқарасты қалыптастыруда философиялық білімді қолдана білу, сонымен бірге азаматтық ұстаным қалыптастыруда тарихи дамудың негізгі этаптары мен заңдылықтарын талдай білу мүмкіндігі.

Дене шынықтыру және спорт саласында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу кезінде тиісті ғылым салаларынан техника мен технологияны пайдалануға дайын болу және өздерінің ғылыми зерттеулерінің нәтижелерін түсіндіруге және олардың практикалық маңыздылығын анықтауға мүмкіндік береді.

Дене шынықтыру және спорт саласында компьютерлік технологияны пайдалана отырып ақпаратты алу, сақтау, өзгерту, өңдеу, қорғау және пайдалану әдістерін меңгеру.

Кәсіби араласуды қажет ететін əртүрлі спорттық-педагогикалық жағдайларда əрекет жасауға жəне тиісті шешімдер қабылдауға дайын болу және казіргі заманғы білім беру технологияларды педагогикалық қызметтіңде қолдану.

Жаратылыстану ғылымын, биомедициналық және гигиеналық ерекшеліктерін терең меңгеруге дайын болу; дене тәрбиесі мен спорттық жаттығуды әдіс-тәсілмен ұтымды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін құралдар мен әдістерді, организм механизмдерінің даму заңдылықтарын ескере отырып жүзеге асырады.

Жеке, мәдени тұрғыдан және кәсіби қарым-қатынас бағыттарындағы мәселелерді шешуде ауызша және жазбаша түрде қазақ, орыс және шет тілдерінде байланыс жасау.

Дене шынықтыру мен спорттың теориялық және әдістемелік негіздері туралы, ағзаның биохимиялық, физиологиялық, биомеханикалық, психологиялық ерекшеліктері туралы, дене шынықтыру құралдары мен әдістері туралы, жаттығу процесін жоспарлау, бақылау және түзету және спортшылар мен дене шынықтырумен айналысатын көп жылдық дайындық кезеңдерінде дайындық туралы білім мен дағдыларды біріктіру негізінде жоғары спорттық нәтижелерге және оңтайлы дене дайындығына қол жеткізе отырып, шұғылданушылардың дене шынықтыру, техникалық және тактикалық даярлығын ғылыми негіздеп басқаруға дайындығы.

Дене шынықтыру және спортты оқыту жүйесінде жалпы физикалық және арнайы дайындық негіздеріне ие. Денсаулықты нығайту үшін спорт түрлерін немесе дене жаттығуларын өз бетінше таңдауға қабілетті.

Ақпараттарды іздеу, сақтау, өңдеу, қорғау және таратуда цифрлық технологияны, әртүрлі ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қолдану және тіршіліктің әртүрлі салаларында кәсіпкерлік білімді қолдана білу.