6B04203 Құқық және мемлекет в Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық тарихы пәні еліміздің аумағында мемлекет пен құқықтың пайда болуы, қалыптасуы мен дамуының ең көне заманнан бүгінгі күнге дейінгі үдерісін қарастырады. Пән бойынша Қазақстанның мемлекеттік-құқықтық түсінігінің қалыптасуына ықпал еткен нақты ғылыми фактілер мен тұжырымдар негізге алынады.

Құқықтық және саяси зерттеулер тарихы көне заманнан бүгінге дейінгі саяси-құқықтық көзқарастар бойынша ғылыми, кешенді білімді қамтамасыз етеді. Құқықтық және саяси ойлардың қазіргі заманғы өзекті мәселелері де түсіндіріліп, жоғары деңгейде құқықтық мәдениет пен білімді қамтамасыз етеді.

Мемлекет және құқық теориясы пәні мемлекет пен құқықтың мәнін, пайда болуы, қалыптасуы және нығаюының негіздерін қарастырады. Мемлекет нысаны мен типологиясын, құқықтың әлеуметтік мазмұнын түсіндіреді. Мемлекет пен құқық теориясының ең негізгі ұғымдарын, өзара байланысын қарастырады.

Конституциялық құқық - бұл адам мен мемлекет арасындағы қарым-қатынастың негізін, мемлекеттік билікті ұйымдастырудың және басқа да конституциялық-құқықтық қатынастарды реттейтін мемлекеттің конституциялық сипаттамаларын бекітетін құқық саласы. Конституциялық құқықтың негізі – конституция болып табылады. Конституциялық құқық - мемлекеттің құрылыс негіздерін және мемлекет пен азамат арасындағы қарым-қатынастарды реттейтін ең жоғары заңды күші бар құқықтық актілер жиынтығы.

Жария құқық - жалпыға ортақ игіліктерді қорғауға бағытталған қолданыстағы құқықтық жүйенің бөлігі, жеке тұлғаның мүддесін қорғайтын жеке меншік құқығын қорғайтын жеке құқыққа қарағанда, мемлекеттің мақсаттары мен міндеттерін орындау арқылы мемлекеттің өкілеттігі мен ұйымдастырушылық қатынастарын үйретеді.

Елбасы Н. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында қоғамның рухани дамуының басымдықтары айқындалып, бағдар берілді. Рухани жаңғыруды жедел жүзеге асыру міндеті қойылды. Қазіргі заманның талабына сәйкес қоғам дамуының іргелі қағидасының бірі жастардың білімге, прагматизмге, бәсекеге қабілеттілікке деген ұмтылыс болуы қажет. Білім алушылардың зердесі мен санасының ашықтығы – рухани жаңғыруды тиімді жүзеге асырудың басты шарты болып табылады.

Тауар-ақша қатынастары және қатысушылардың теңдiгiне негiзделген өзге де мүлiктiк қатынастар, сондай-ақ мүлiктiк қатынастарға байланысты мүлiктiк емес жеке қатынастардың құқықтық реттелуі туралы білімдер қалыптастырады.Мазмұны: азаматтық құқық ұғымы, азаматтық-құқықтық қатынастар, АҚҚ субъектілері, азаматтық құқықтар объектілері,АҚ мерзімдер және оларды есептеу, мәмілелер, меншік құқығы, міндеттемелер және оларды орындауды қамтамасыз ету әдістері.

Пән қолдану салалары бойынша Қазақстан Республикасының «Цифрлық Қазақстан» Мемлекеттік бағдарламасын ендіру және жүзеге асырудың негізгі кезеңдерін, электрондық қызметтерді көрсетудің сандық платформаларын, әртүрлі кәсіби салаларда цифрлық ақпаратты өңдірудің түрлі әдістерін қарастырады.

Әкімшілік құқық пәні атқарушы билік органдарының құрылымы мен жүйесін, әкімшілік құқық бұзушылық бойынша жауаптылық пен жазаның негіздерін қарастырады. ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген әкімшілік жаза тағайындау негіздерін, әкімшілік жауаптылық пен жазаның мақсатын және қағидаларын үйретеді.

Теориялық, ғылыми және практикалық білім арқылы «Кәсіпкерлік және бизнес» пәні бизнес жоспар жасауға, оны ұйымдастыруға және жүргізуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар кәсіпкерлік қызмет жүйесінде нақты және туындайтын мәселелерді шешу үшін құқықытық, экономикалық, басқару мен ұйымдастыру мәселелрін шешудің ғылыми – перактикалық ойлау жүйесін қалыптастырады.

Бүгінгі таңда халықаралық жеке құқықтың басты қайнар көзі - ағылшын құқығымен реттеледі. Қазақстанда жұмыс істеп бастаған Астана халықаралық арбитражы да ағылшын құқығы негізінде жұмыс істейді. Білім алушылардың ағылшын құқығын жүйелі түрде меңгеруі білім алушылардың жаһанданған әлемде білікті заңгерлер ретінде қалыптасуын қамтамасыз етеді.

Оқу пәнінің мазмұны ұлттық қылмыстық заңдылық және қылмыстық құқық бойынша толық білім жүйесін ұсынады. Бұл пәннің мазмұны Қазақстан Республикасы қылмыстық заңнамасының жүйесінен бастау алады және қылмыстық құқығы ғылымын терең зерттеуге бағытталған

Экологиялық қауіпсіздік - өмірдің экологиялық жайлылығы бұзылмайтын, өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін, адам өміріне, соның ішінде қауіпсіз өмір сүру ортасына, өмір сүру және табиғат ресурстарына құқық беретін адам. Жеке тұлғаның, ұлттың, өркениеттің экологиялық қауіпсіздігі жеке адам ретінде де, бүкіл қоғамның табиғатқа байланысты – биосфера.

"Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет" пәні "Бизнес, басқару және құқық" бағытындағы білім алушыларда сыбайлас жемқорлық көріністеріне мүлдем төзбеушілікті қалыптастыруға бағытталған. "Қазақстан-2050" стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" сынды мемлекеттік құжаттар сыбайлас жемқорлықты ұлттық қауіпсіздікке тікелей қауіп-қатер дәрежесіне көтерді.

Курс білім алушылардың жалпы сөйлеу мәдениетін арттыруға, коммуникативтік әрекеттестіктің әртүрлі жағдайында сөйлеу барысында тілдік құралдарды дұрыс қолдану біліктері мен дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.Сөйлеу мәдениетінің негізгі белгілері. Сөйлеу мәдениетінің нормативтік, коммуникативтік, этикалық аспектілері. Сөйлеу этикасы. Сөйлеу стратегиясы, әдіс, тәсілдер. Коммуникативтік сәтсіздіктердің себептері. Ауызша іскерлік сөйлеу мәдениеті және жазбаша сөйлеу мәдениеті.

Баланы құқықтық қорғауды ұйымдастырудағы маңызды элемент - адам, оның құқықтары мен бостандықтары ең жоғары құндылық болып табылатын және адамның құқықтары мен бостандықтарын тану, сақтау және қорғау болып табылатын нақты өмірде заңды мемлекет құру үшін ерте жастан бастап бастауы тиіс азаматтарды құқықтық тәрбиелеу және оқыту болып табылады.

Аталған пән заңдық нормалардың қалыптасу үрдісі және қайнар көздерінің, халықаралық құқық нормаларын ұлттық денгейде имплементациялау механизмдерін жауапкершілік, халықаралық дауларды бейбіт жолмен шешу сонымен қатар халықаралық құқықтың жекелеген салаларын қолдану аясындағы қағидаларын менгеруге және халықаралық құқықтын ерекшеліктерін зерделеуді қарастырады

Пәнде қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында қалыптасқан мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүйесі, сондай-ақ мемлекеттік қаржылар мен активтерді басқару жүйесі мен ерекшеліктері қарастырылған. Сонымен бірге, ішкі аудиттің тиімділігін арттыру арқылы мемлекеттік аудиттің әрі қарай тиімді дамуы үшін бағыттар айқындалады.

«Қазақстан Республикасының қаржы құқығы» модулінің мазмұны қаржы, қаржылық қызмет, қаржы жүйесі, қаржылық қатынастар субъектілері мен объектілері, қаржы қатынастарына қатысушылардың құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ қаржылық құқықтың ерекше бөлігінің институттарын зерттеу болып табылады

Сайлау құқығы Қазақстан Республикасының сайлау жүйесін, сайлау туралы заңнама және нормативтік актілерін, сайлау бойынша халықаралық стандарттарды үйретеді. Әділ және тең сайлау демократиялық мемлекет орнықтырудың басты шарты. Демократиялық мемлекеттердегі әділ сайлау өткізудің негіздері үйретіледі.

Мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық мәртебесі пәні білім алушыларға жалпы мемлекеттік қызметкерлердің міндеттері мен жауаптылығы, өз қызметін жүзеге асыру барысында құқықтық біліктілік негіздерін меңгеруін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, білім алушылар мемлекеттік қызмет бойынша заңнама және өзге де нормативтік құжаттарды жүйелі түрде меңгеруіне мүмкіндік береді.

Пән студенттерді мемлекеттік қызметке кірудің негіздері мен талаптарын жүйелі түрде зерттеуге, мемлекеттік қызмет туралы заңнамалық ережелерді, оның негізгі міндеттері мен функцияларын, кәсіби мемлекеттік қызметтің әртүрлі бағыттарын білуге бағыттайды. Пән студенттердің мемлекеттік қызметті реттейтін нормативтік құқықтық актілер туралы білімдерін қалыптастырады

Цифрлфық өркендеу дәуірінде мемлекеттік қызмет көрсетудің электронды негіздерін үйрету аса маңызды. Білім алушылар бұл пәнді оқу арқылы электронды үкімет қызметінің құқықтық негіздерін меңгереді. Мемлекеттік қызмет көрсетудің түрлі салаларында оның тиімділігін арттыруда электронды жүйені барынша ұлғайту негіздерін үйренеді.

Кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік-құқықтық реттеудің жалпы мәселелерін біледі, кәсіпкерлік қызметтің құқықтық негізін құрайтын негізгі нормативтік актілердің мазмұнын қалай басқаруға болатындығын біледі, сыртқы сауда, агроөнеркәсіптік, отын-энергетикалық туризм кешені, бағалы қағаздар банкі, еңбек нарығы саласындағы кәсіпкерлік қызметті құқықтық реттеу дағдыларына ие.

Пән халықаралық қауіпсіздік құқығын және құқықтық институттарды осы сала бойынша халықаралық қауіпсіздік құқығының қайнар көздерін, халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз ету аясында қызмет атқаратын халықаралық ұйымдар мемлекетаралық қатынастардың маңызды бағыттары мен механизмдерін қамтиды

Пәнді тергеу, іздестірудегі, қарау, қайта қараудың тәртібімен байланысты құқықтық қатынастарды ұйымдық құрлымымен, жүйесімен, осы құқықтық қатнастарға қатысатын тұлғалардың құқықтық мәртебесімен, құрамымен, міндеттерімен таныстырады. Сонымен бірге қылмыстық іс жүргізу құқығы пәніне де қатысты көптеген өзгерістер болды. Өйткені қылмыстық іс жүргізу құқығы, құқық саласы ретінде қылмыстық істің қозғалуымен байланысты қоғамдық қатнастарды реттейді.

Кеден заңнамасы мен оның негізгі ережелерін практикалық қолдануда құзыреттілік саласындағы білім мен дағдыларды игеру. Қолданыстағы кедендік заңнаманы және оның әртүрлі қоғамдық қатынастар жүйесіндегі функцияларын зерттеу. Кедендік реттеудің заңды негіздерімен және оны қолдану салаларымен танысу. Кедендік-тарифтік реттеу шараларын, ішкі нарықты, кедендік және салықтық заңнаманы қорғау шараларын қолдануға жағдай жасау.

Азаматтық іс-жүргізу құқығы Қазақстан Республикасының азаматтық құқығының просецуалдық негіздерін үйретеді. Азаматтық іс-жүргізудің негіздерін, ерекшеліктерін, қатысушыларын, қағидаларын қарастырады. Қазақстан Республикасы азаматтық іс жүргізу кодексі негізінде кәсіби, жүйелі просуалдық заң білімін береді.

Заң шығару қызметін жүзеге асыратын кәсіби парламентаризмнің теориялық және тәжірибелік негіздерін меңгеру заңгерлер үшін аса маңызды. Бұл пән білім алушылардың ҚР және шетелдердің кәсіби заң шығару қызметінің негіздерін үйренуін қамтамасыз етеді.

Қазақстан Республикасында жәнешетелдердепрезиденттікбасқару пәні білім алушыларға президенттік басқару институтының теориялық және тәжірибелік негіздерін тереңдетіп үйретеді. Сонымен қатар, әлем елдеріндегі президенттік басқару нысандарын салыстырмалы құқықтану тұрғысынан талдау жасап, білім алушылардың жүйелі білімге ие болуын қамтамасыз етеді.

Білім беру құқығы азаматтардың білім алуға қатысты әлеуметтік құқығын және білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың құқықтық аспектілерін толықтай қамтып, білім алушыларға осы салаға қатысты кәсіби құқықтық таным қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

ҚР бюджет құқығының өзекті мәселелері заң және халықаралық құқық мамандығы бойынша білім алушылар үшін қажетті оқу пәні болып келеді, өйткені, әрбір болашақ заңгер қазіргі заманғы құқықтық өркениеттің қалыптасу және дамуының тарихи және теориялық негіздерін, қаржы құқықтарының негізгі субьектілері қызметін меңгеру арқылы заң білімінің ішкі мәнін түсіну қабілетіне ие болуы тиіс.

Азаматтардың әлеуметтік құқықтары мен бостандықтарының маңызды бір саласы ретінде денсаулық сақтау құқығы, сонымен қатар, денсаулық сақтау саласында мемлекеттік саясатты құқықтық реттеу туралы құқықтық білім беруді қамтамасыз етеді. Денсаулық сақтау саласындағы заңнаманы жүйелі түрде меңгереді.

Құқық және демоктария: билік тармақтарының бөліну және құқықтық мемлекет пәні білім алушылардың демократиялық мемлекет пен құқықтық мемлекетқалыптастырудың бүгінгі таңдағы әлемдегі озық үлгілерін жеке-жеке қарастырып, зерделеп, теориялық және тәжірибелік негіздерін үйретеді.

Қазақстанның стратегиялық әріптесі ретінде Қытай халық республикасының құқық жүйесі туралы заңгер мамандардың жалпы сауатының болуы аса маңызды. Аталған пәнді оқыту білім алушылардың ҚХР құқық жүйесі туралы білімге ие болуын қамтамасыз етеді.

Мемлекеттік қызметшілердің құқықтық мәртебесі Қазақстан Ресбубликасындағы қолданыстағы заңнама негізінде және мемлекеттің басты стратегиялық құжаттары аясында қарастырылып, білім алушылардың мемлекеттік қызметшілердің құқықтары мен жауапкершілігі туралы жүйелі және кешенді білім алуын қамтамасыз етеді.

Бүгінгі таңда мемлекет дербес экономикалық және шаруашалық жүргізуші субьект ретінде ереше рөл атқарады. Осы тұрғыдан мемлекеттің сатып алу-сату қызметін құқықтық тұрғыдан білу заңгерлер үшін аса маңызды. Бұл пән білім алушылардың мемлекеттік сатып алу және сатудың құқықтық негіздерін меңгеруін қамтмасыз етеді.

ҚР банк құқығы қажетті оқу пәні болып келеді, өйткені, әрбір болашақ заңгер қазіргі заманғы салықтық құқықтық өркениеттің қалыптасу және дамуының тарихи және теориялық негіздерін, салық құқықтарының негізгі субьектілері болып табылатын қызметін тереңнен меңгеру арқылы заң білімінің ішкі мәнін тереңнен түсіну қабілетіне ие болуы тиіс.

Мемлекеттік қызмет ұғымының теориялық-құқықтық танымын, мемлекеттік қызметтің қазіргі заманғы ұғымының мазмұнын үйретеді. Мемлекеттік қызмет туралы заңнаманы саралауды, өзекті мәселелеріне қатысты құқықтық таным қалыптастырады.Мемлекеттік қызмет, белгілі бір адамдар арқылы, елдегі әлеуметтік, экономикалық және саяси өзгерістерді қамтамасыз етеді. Себебі ол мемлекеттік биліктің іске асырылуында маңызды рөл атқарады.

Қазақстан Республикасының көші-қон туралы заңнамасы және мемлекеттік саясатын үйретеді. Сонымен қатар, көші-қон мәселесі бойынша мемлекеттік органдар қызметін қарастырады.Көші-қон заңы иммиграцияны, эмиграцияны, ішкі көші-қонды және шет елде уақытша болуды (туристік, іскерлік және басқа сапарлар) қамтиды.

Білім алушылардың құқықтық сауаттылығының жоғары деңгейде болуы болашақ заңгер маман ретінде іс жүргізу қабілетінің де жоғары деңгейде болуын қамтамасыз етеді. Кәсіби білікті, өз ісінің білгір маманы ретінде сауатты жазу және іс құжаттарын сауатты жүргізу дағдыларын үйретуді мақсат тұтады.

Заңгерлер үшін аналитикалық метод білім алушылардың аналитикалық және креативті ойлау жүйесінің қалыптасуын қамтамасыз етеді. Құқықтық логиканың негіздерін нығайтып, кез-келген мәселені құқықтық-аналитикалық ұстаным аясында қарыстыруға үйретеді. Аналитикалық метод болашақ заңгерлердің кәсіби біліктілігін шыңдап, жаратушы ойлау қабілетін арттырады.

Қазіргі заманғы құқықтық жүйелердің ерекшелігі, жүмыс істеу механизмі салыстырмалы құқықтану тұрғысынан үйретіледі. Жаһанданған әлемде құқықтық жүйелер мен мемлекеттер арасындағы тығыз әріптестік қатынастар білім алушылардың қазіргі заманғы құқықтық жүйелер туралы жалпы білімге ие болуын қажет етеді.

Цифрлфық өркендеу дәуірінде мемлекеттік қызмет көрсетудің электронды негіздерін үйрету аса маңызды. Білім алушылар бұл пәнді оқу арқылы электронды үкімет қызметінің құқықтық негіздерін меңгереді. Мемлекеттік қызмет көрсетудің түрлі салаларында оның тиімділігін арттыруда электронды жүйені барынша ұлғайту негіздерін үйренеді.

Салыстырмалы құқықтану білімін иллюстрациялау, мемлекеттік басқару және Мемлекеттік қызмет мәселелері бойынша пікірталастар жүргізу, өз ұстанымдарын дәлелдеу

Қаржылық қызмет саласындағы құқықтық және моральдық этикалық нормаларды білдіру; болашақ кәсіби қызметке қатысты нормативтік және құқықтық құжаттарды пайдалану және жасау

Ашық сөйлеу дағдыларын меңгеру және өз көзқарастарын жазбаша түрде нақты дәлелдей білу

Әлеуметтік ортада тұтас тұлғаны қалыптастыруға және жеке тұлғаның жауапкершілігін арттыруға ықпал ететін білімді көрсете білу

Қылмыстық-құқықтық, азаматтық-құқықтық, әкімшілік-құқықтық және процессуалдық ұғымдарды, анықтамаларды қолдану, ұлттық және халықаралық заңнама жүйесіндегі ұғымдарды талдау

Заң қызметінде юриспруденцияны зерделеудің Талдамалық әдістерін және ақпараттық технологияларды қолдану

АКТ саласындағы дағдылар мен бизнесті ұйымдастыруды мемлекеттік және шет тілдерінде игере білу.

Кәсіби қызмет саласын регламенттейтін заңнама және нормативтік құқықтық актілер жүйесінде бағдарлану; құқықтық ақпаратты алу және өңдеудің негізгі әдістерін, тәсілдері мен құралдарын меңгеру

Басқарушылық, ұйымдастырушылық, сараптамалық-талдау жұмысының дағдыларын қолдану, ұжымда жұмыс істеу қабілетін, өзін-өзі дамыту, өзінің біліктілігі мен шеберлігін арттыру қабілетін білдіру

Қоғамдық қауіпсіздік әдістерін қолдана білу

Заңды фактілерді және олармен байланысты туындайтын құқықтық қатынастарды талдай білу; құқықтық нормаларды талдау, түсіндіру және дұрыс қолдану; заңға дәл сәйкес шешімдер қабылдау және құқықтық әрекеттерді орындау

Философиялық және тарихи мазмұнды мәтіндерді талқылау әдістерімен және пікірталастарды қолдана отырып, талдау дағдыларын меңгеру