7M02324 Түркі филологиясы в Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Пәннің мақсаты - магистранттарға оғыз және қарлұқ әдеби ескерткіштеріне текстологиялық талдау жүргізудің әдістемесі мен практикасын үйрету, ежелгі әдеби жазбалардың текстологиясына сараптама жүргізу, оғыз және қарлұқ тілдеріндегі классикалық шығармалар мәтінін зерттеудің дағдыларын қалыптастыру, этностың тарихи-әдеби жәдігерін кәсіби бағалауға үйрету, оғыз және қарлұқ әдебиеті материалдары негізінде түркі классикалық текстологиясының даму тарихымен таныстыру.

Пәннің мақсаты: магистранттарда іскерлік және ғылыми салаларда қарым-қатынас жасауға қажетті дағдыларды қалыптастыру, халықаралық ғылыми ұжымдарда ғылыми-зерттеу қызметін жүргізуге мүмкіндік беретін коммуникативтік құзыреттіліктерді жүзеге асыру. Мыналар зерттелетін болады: ауызша, жазбаша және электронды коммуникация әдістері; ағылшын тілінде өнімді кәсіби маңызды мәтіндерді құру.

Болашақ маманның ғылыми-зерттеу мәдениетін, зерттеу құзыреттілігін қалыптастыру.Курс ғылымды дамыту және ҚР индустриялық-инновациялық даму бағдарламаларын іске асыру жағдайында ғылыми-зерттеу қызметін ұйымдастырудың теориялық-әдіснамалық және практикалық негіздерін, ғылыми зерттеудің әдіснамасы мен әдістемесінің негіздерін, педагогикалық зерттеудің логикасы мен құрылымын, ғылыми аппарат пен зерттеуді жоспарлауды зерделеуге бағытталған.

Курста көне түркі руникалық ескерткіштері тілінің негізгі лексикалық қоры, фонетикалық, грамматикалық жүйесі орта ғасырлық, қазіргі түркі тілдерімен ортақтығы қарастырылады. Сөзжасам, сөз түрлендіру, сөз таптары, сөйлем мүшелері, сөз тіркестері, сөйлем түрлерінің сипаты, түркі тілдерін компаративті тұрғыдан зерттеледі. Ескерткіштердің тілдік (графикалық, фонетикалық, грамматикалық) ерекшеліктерімен, түркі тілдерінің компаративті грамматикасы бойынша ғылыми білімін тереңдете түспек.

Пәннің мақсаты - магистранттарға қыпшақ және бұлғар әдеби ескерткіштеріне текстологиялық талдау жүргізудің әдістемесі мен практикасын үйрету, ежелгі әдеби жазбалардың текстологиясына сараптама жүргізу, қыпшақ және бұлғар тілдеріндегі классикалық шығармалар мәтінін зерттеудің дағдыларын қалыптастыру, этностың тарихи-әдеби жәдігерін кәсіби бағалауға үйрету, қыпшақ және бұлғар әдебиеті материалдары негізінде түркі классикалық текстологиясының даму тарихымен таныстыру.

Бұл пән басқару мен көшбасшылықтың психологиялық теорияларын оқытып, сонымен қатар топтық даму және ұжымдық қалыптасу динамикасын көрсетіп, және көпшілік пен тобыр психологиясының ерекшеліктерін, сондай-ақ қарым-қатынастың психологиялық теорияларын және басқарушылық қарым-қатынас шеңберінде өзінің кәсіби қызметі үшін қажетті жанжалды шешудің стратегияларын объективті бағалау бойынша әлеуметтік-психологиялық құзыреттілікті қалыптастыруға бағытталған болып табылады.

Пәннің мақсаты: ғылымның пайда болуы мен дамуының жалпы заңдылықтарын, қазіргі ғылым философиясының негізгі концепцияларын түсінуге және анықтауға қажетті құзыреттіліктерді магистранттарда қалыптастыру. Мыналар зерттелетін болады: әртүрлі фактілер мен құбылыстарды талдау және бағалау үшін ғылым философиясының ұстанымдары мен категориялары;ғылыми зерттеу құрылымындағы мәселенің,гипотезаның, философиялық, жалпы ғылыми, арнайы, қолданбалы және пәнаралық әдістеменің функцияларын; тұтас жүйелі ғылыми көзқарасты қалыптастыру.

Курстың мақсаты – жоғары оқу орындарының дидактикасы, білім беру теориясы, педагогикалық іс-әрекетті талдау және өзін-өзі бағалау бойынша білімдер негізінде жоғары оқу орындары мен колледждерде педагогикалық құзыреттілік пен педагогикалық қызмет қабілетін қалыптастыру. Заманауи жоғары білімді дамытудағы мега-тренд, Болон процесі түрлі стратегиялар, оқыту мен тәрбиелеудің заманауи стратегиялары мен әдістері.

Пәннің мақсаты: түркі руникалық графикасын зерттеу, Қазақстан аумағында табылған эпиграфиялық жазуларға жан-жақты талдау жасау, жазудың көне түрлері бойынша бақылау жүргізу және түркі руникалық әліпбиінің генезисін түбегейлі жаңа түсіндіру. Оңтүстік Сібір, Моңғолия, Орта Азия және Қазақстанның ежелгі түркі руникалық жазуы (түркі руникасы) түркі тілдері мен тіл иеленушілерінің тарихы үшін құнды дереккөз ретінде қарастырылады.

Пәннің мақсаты: Түркі мәдениетінің әлемдік өркениеттегі орны мен рөлін анықтау қабілетін қалыптастыру. Рухани құндылықтардың заманауи даму парадигмасындағы түркі әлемі тұжырымдамасының ерекшеліктерін зерттеу. Түркі халықтарының мәдениеті мен тілінің әлем халықтарының өркениетіне әсері, оның ХХІ ғасырдағы жалпы адамзаттық және түркілік әлем бейнесіндегі концептуалдық үндестік пен айырмашылықтарды саралауға бағытталады.

Пәннің мақсаты: V-XII ғасырлардағы көне түркі әдеби мұралар туралы зерттеулерді жинақтау, топтау; зерттеулердегі ғылыми көзқарастарды салыстыру, бағалау және жаңа әдеби үрдістер бойынша талдау жүргізу біліктілігін тереңдету. Көне түркі әдеби шығармаларының поэтикалық әлеуетін, жанрлық ерекшелігін, стилін, көркем троптары мен кейіпкерлер бейнесін қазіргі әдеби туындылармен салыстыру.

Пәннің мақсаты – студенттерде Сібірдің байырғы аз санды түріктерінің орны мен рөлі және олардың тілдері, сондай-ақ шаманизм туралы социолингвистикалық түсінікті қалыптастыру; Сібірдегі түркі тілдерін жан-жақты зерттеу; демографиялық, этнолингвистикалық сипаттамалар мен әдістер; әлеуметтік функциялардың дамуымен байланысты социолингвистикалық зерттеулер, социолингвистикалық зерттеулер контекстінде жойылу жағдайындағы тілдердің қазіргі жағдайы.

Пәннің мақсаты: түркі әлемінің ортақ әдеби құндылықтарын талдау, олардың сақталуы мен жаңғыруына ықпал ететін әдеби-тарихи факторларды анықтау. Көне әдеби жәдігерлерінің түркі мәдениетіндегі орнын теориялық тұрғыдан кешенді ғылым саласы ретінде қазақстандық және шетелдік тюркологиялық ғылыми мектептер көзқарастарымен салыстыра талдау. Түркі әдеби ескерткіштерінің глотогенеологиялық және глотохронологиялық негіздері әдеби-этногенездік аспектіде қарасытырылады.

Пәннің мақсаты: Түркі-моңғол этнолингвистикалық қатынастарының тарихқа дейінгі кезеңін, ежелгі этноглоттогенездегі скифтік-сақтық факторының рөлін көрсету. Шыңғыс ханның Ұлы Моңғол империясының пайда болуы қарсаңындағы түркі және моңғол тайпалары арасындағы қарым-қатынас тарихын жаңаша талдау. Алтын Орда дәуіріндегі және қазақ хандықтарындағы түркі-моңғол қарым-қатынастарын нақты ашып көрсету, ойрат-жоңғар-қазақ тілдік қатынастары мен этнотілдік байланыстарға жан-жақты талдау жасау.

Пәннің мақсаты – магистранттарды түркі әдебиетімен таныстыра отырып, олардың жалпы филологиялық танымын кеңейту, түркі әдеби ескерткіштерімен тікелей жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру, әдеби байланыстардың нысандары мен ғылыми зерттеу әдістері туралы түсінік беру; әлемдік әдебиет пен түркілік әдебиеттің сабақтастығындағы маңызды үлгілерді көрсету, әдеби шығармаларды талдау, әлемдік әдебиеттанудағы жаңа контекстер мен зерттеу аспектілері туралы білімдерін тереңдету.

Пәннің мақсаты: Түркі халықтарының әдебиетінде роман жанрының қалыптасуы мен даму тарихын нақты деректер негізінде жүйелеу; тақырыптары бойынша топтастыру; әдеби жанр ̶ романға тән ерекшеліктердің алғашқы түркі романдарында қамтылуын сипаттау және бағалау; олардың композияциялық, сюжеттік, құрылымдық ұйымдасуы мен көркемдік тәсілдеріне әдеби талдауды жүргізуді меңгерту.

Жалпыадамзаттық мәдениеттің бір бөлігі ретінде ғылыми ойлаудың тарихы мен философиясын терең ұғынуға негізделген пәнаралық, көпмәдениетті дүниетаным ұғымына ие болу;

Мәтін текстологиясының заманауи зерттеу әдістерін қолданып, түркітану саласындағы түрлі зерттеулерді, Қыпшақ, Оғыз және Қарлұқ, Бұлғар және Шығыс ғұн бұтағы тілдік топтарының қолжазба материалдарын талдау;

Түркі жәдігерлерін адами құндылықтардың философиялық аксиологиясы ретінде ғылыми-зерттеу жобаларын жүзеге асыру; Түркі концептуалдық әлем бейнесін, әдеби жанрлардың қалыптасуы мен ғылыми философиялық мәселелерін мұрағат материалдары мен қолжазбалардың негізінде зерттеу;

Түркі тілдерін ағылшын тілімен салыстырмалы-салғастырмалы бағытта тіл ресурстарының стилистикасы және функционалды стиль түрлері, сөйлем жүйесінің күрделі мәселелері, ағылшын әдеби тілінің орфоэпиялық, орфографиялық нормалары туралы білімін оқыту және аударма тәжірибесінде қолдану;

Текстологиялық зерттеулерден алынған ғылыми нәтижелер негізінде түркі тілдерінің Монғол, Славян тілдік қатынастарын үлгілеу арқылы түсіндіру;

Заманауи түркітану теориялары мен тұжырымдарына сәйкес ежелгі және ортағасырлық қолжазба материалдарын зерттеудің нәтижелері бойынша өз позицияларын дәлелдеу;

Түркі халықтары әдебиеті саласындағы ғылыми зерттеулердің міндеттері мен мәселелерін, тиісті әдіснаманы, көшпелі өркениеттің дамуының тарихи кезеңдерін саралау; ЮНЕСКО тізіміне енген және енуге үміткер түркі халықтарының материалдық және рухани мәдениеті негізінде ғылыми жобаларды жүзеге асыру;

Магистрлік зерттеулердің өзектілігінің траекториясын, мақсаттар мен міндеттердің анықталуын, зерттеу әдіснамасын, алынған ғылыми нәтижелерді бағалау;

Қазіргі түркі мемлекеттеріндегі тілдік саясат, тілдік жоспарлау, жазу реформасына байланысты әлеуметтік лингвистика мәселелері бойынша пәнаралық ғылыми-зерттеу жобаларын іске асыру жоспарын, ғылыми нәтижелері мен тұжырымдарын болжау;

Түркі филологиясы бойынша белгілі бір типтегі оқу түрлерінде білім беру қызметін, оқу бағдарламасын, түркітану пәндерін оқытудың дәстүрлі және инновациялық әдістерін және технологияларын ұйымдастыру;

Инновациялық идеяларды, тәуелсіз болжамдарды, кәсіби жетілдірудің траекториясын қалыптастыру;

Түркі филологиясы мәселелері бойынша халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларда оқытылатын шетел тілінде пікір алмасуға қабілетті; шетелдік ғылыми қауымдастықты түркітану мәселелерімен, зерттеу нәтижелерімен кәсіби ағылшын тілінде таныстыра алады; дәйексөз индексі жоғары мақалалар жариялау.