6B02313 Қазақ филологиясы в Қазақ инновациялық гуманитарлық - заң университеті

Курс барысында фонетика туралы түсінік, тілдің қызметі, фонетика, оның нысаны, қазақ тілі фонетикасының зерттелуі, дыбыс, әріп, фонема, транскрипция мен транслитерация, дыбыстарды қарастырудың аспектілері, дыбыстардың түрлері, дауыстылар, дауыссыздар орфоэпия, графика, орфография ассимиляция, синхронизм заңы, ғылым, фонология, дыбыстың құрамы мен қазақ тілінің ерекшеліктері тақырыптарын қарастырады.

Курсты оқып-үйренуде тіл білімі ғылымы және зерттеу обьектісі, тілдің қоғамдық ғылымдар жүйесіндегі орны, тілдің шығуы және ол жайлы теориялар, тілдің дыбыстық жүйесі, тіл білімінің фонетика саласы, сөздік құрам және оның дамуы, грамматика, салалары мен түрлері, тілдің грамматикалық құрылысы, формасы, лексика-грамматикалық категориялар, дүние жүзі тілдеріне классификация жасауды, тілдердің морфологиялық типтерін қарастырады.

Құқықтық қатынастардың негізгі ұғымдары мен мәні, сондай-ақ құқықтық қатынастарды реттеудің құқықтық тетіктері, құқықтық қатынастарда жауапкершілікті қолдану тәртібі. Сыбайлас жемқорлықтың мәні және оның пайда болу себептері; сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар үшін моральдық-адамгершілік және құқықтық жауапкершілік шаралары; сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы қолданыстағы заңнама.

«Тіршілік және экология қауіпсіздігінің негіздері» пәні студенттерде экология туралы ғылым ретінде, адам мен қоршаған ортаның өзара байланысы мен өзара тәуелділігі туралы, тіршілік әрекетінің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі мәселелері туралы, сондай-ақ табиғатты пайдалануды қарқындату жағдайында адамның шаруашылық және басқа да кәсіпкерлік қызметі нәтижесінде туындайтын қазіргі заманғы негізгі экологиялық проблемалар туралы түсінік қалыптастыруға бағытталған.. төтенше жағдайлардың, азаматтық қорғаныстың және оларды шешу жолдарының кәсіби құзыретін қалыптастыру шеңберінде болуын қамтамасыз етеді. Пән пәнаралық сипатқа ие және «Экономикалық-табиғи білім» пәндер модулінде оқытылады.

Пән мазмұнында әдебиеттану ғылымы және оның салалары, басқа ғылыми пәндер жүйесіндегі орны, әдебиет пен эстетика, сөз өнері жайлы ұғым, әдебиеттану ғылымының туу, даму және қалыптасу кезеңдері, Қазақстандағы әдеби-эстетикалық ойдың даму тарихы, көркем әдебиеттің образдылығы, образ және образдылық, көркем образ түрлері, оның жасалу жолдары, тақырып пен идея, мазмұн мен пішін, сюжет пен композиция, әдебиеттегі тек пен түр тақырыптары қарастырылған.

Экономика негіздері- экономикалық процестер, экономикалық заңдар, санаттар, өндіріс, бөлу, алмасу, материалдық игіліктерді тұтыну деңгейіндегі қоғамдағы қатынастар туралы білім жүйесі. Курс кәсіпкерлік қызметті ұйымдастырудың принциптері, әдістері, шарттары мен формаларын зерттейді. Кәсіпкерлік қызметтің негізгі элементтерімен, коммерциялық мәмілелерді ұйымдастырумен, қоғамдағы бизнестің қалыптасу және даму заңдылықтарын зерттеумен байланысты мәселелер қарастырылады.

Көркем мәтінді лингвистикалық талдау-лингвистикалық пәндердің барлық циклін аяқтайтын курс. Ол студенттерге бұрын алған білімдерін жүйелеуге және олардың мектепте көркем шығармалармен жұмыс істеу қажеттілігін түсінуге көмектеседі. Курс көркем шығарма тілінің артықшылықтары мен кемшіліктерін өз бетінше бағалай алатын, болашақ оқушыларды тәрбиелеуге қабілетті көркем талғамы бар сауатты сөз тіркестерін дайындауға ықпал етеді.

Пәнді оқытуда қазақ тілінің грамматикалық құрылысын, тарихи дамуын, бүгінгі тілдің фонетикалық, грамматикалық құрылымын, эволюциясын тарихи-салыстырма әдіс негізінде түсіндіреді. Қазақтың халық болу процесі кезіндегі тіл құрылымы туралы қағидаларды меңгереді.Қазақ тілі грамматикалық құрылысының тарихи дамуын зерттеп, алған білімдерін тәжірибеде қолдана алады

Пән тілдің лексикалық жүйесіндегі сөз орнын, шығу тарихын, тілдің құрамы мен сөздік қорын, лексикологияның негізгі бірліктерін, сөздердің негізгі ерекшеліктері мен функцияларын меңгеруге бағытталған.Лексикалық жүйедегі сөздердің рөлі, шығу тегі, әрекет ету қабілеті, сөз құрамы және сөздік қоры қарастырылады.

«Шешендік өнер негіздері» – ғылыми-теориялық білім беруді мақсат етіп, зерттелуге тиіс проблемаларына байланысты студенттерді ғылыми ізденіске баулиды. Қазақ шешендік өнерінің тарихы ерте замандардан бастау алатыны сөзсіз. Ежелгі, көне дәуірлердегі түркі шешендігі қазақ шешендік өнерінің негізі, би-шешендер мен ақын-жыраулар шешендігінің қайнар бұлағы. Шешендік өнердің тарихы, оқыту әдістемесіндегі зерттеулердің нәтижесіне сүйеніп қарастырады.

Пәнді оқу барысында қазақ әдебиеті тарихы пәнінің зерттеу нысаны, қазақ әдебиетінің даму кезеңдері, сақтардың қаһармандық дастандары, «Алып Ер Тоңға», «Шу» дастандары Ғұндардың батырлық жырлары, Орхон жазуындағы жәдігерліктер, эпостар, «Қорқыт ата кітабы» Ислам дәуірі әдебиеті (Х-ХІІ ғасыр), Әбу-Насыр әл-Фараби, А.Иүгінеки мен С.Бақырғанидың әдеби мұралары, Ж. Баласағұн мен М.Қашғаридің әдеби мұралары оқытылады.

Қазақ хандығының құрылуы қарсаңындағы қоғамдық, әлеуметтік, саяси жағдай. Ежелгі түркі поэзиясының жаңа қоғамдық-саяси жағдайдағы дәстүрлі жалғасы болып табылатын қазақ жырауларының тарих сахнасына шығуы. Жырау және жыршы. Қазақ әдебиеті тарихында жыраулар поэзиясының алатын орны. Жыраудың қоғамдық-әлеуметтік тұлғасы. Хандық дәуір әдебиетінің көркемдік-идеялық ерекшеліктері. Толғау жанрының табиғаты, ерекшеліктері туралы мәліметтер беру.

Бұл пәнді оқу бүгінгі күнге дейін сақталған фольклорлық мұра туралы бірыңғай түсінік қалыптастыруға бағытталған. Оқу барысында мынандай проблемалар қарастырылады: халық әдебиетінің тарихын және оның көшпелі мәдениетпен байланысын, фольклорды жанрлар бойынша жүйелеу, әрбір жанрдың сипаттамаларын түсіну, рухани және әдеби мұраның тарихи мәнін, мазмұнын және көркемдік шығу тегін талдау.

Курсты оқыту барсында грамматикалық мағына, грамматикалық тәсіл, грамматикалық форма, грамматикалық құрылым, негізгі грамматикалық ұғымдар туралы ғылыми теориялық білімді жүйелі жүргізудің бағыт-бағдарын ұсынады. Қосымша, көмекші сөз, сөздердің орын тәртібі, қосарлану, интонация, қазақ тіліндегі сөздердің тұлғалық өзгеруі, сөз және оның формалары, оны құрастырудың жолдары мен тәсілдері, амалдары туралы теориялық білім беруді көздейді.

Пәнді оқыту барысында қазақ әдебиетінің қалыптаса бастаған кезеңінен бастап, оның түп төркіні, арғы - бергі тарихы, жазба әдебиеті, көркем сөз өнерінің өсу жолы, бағыты, өзіндік түр, әдіс, дәстүрлері жайында мағлұматтар алады.

Пән ежелгі түрік және қазақ аңыздары мен хиаяларының пайда болу тарихын зерттейді. Ежелгі түркі ескерткіштері, оғыз-қыпшақ дәуірінің әдеби мұрасы, Ислам дәуіріндегі әдебиет, Алтын Орда дәуірінде жазылған әдеби, тарихи шығармалар қарастырылады.

Пәннің мазмұны студенттерге жүйенің тілі ретінде маңызды аспектілер туралы негізгі мәліметтер жинағын беруге және оларды лингвистикалық пәндерді оқып үйренуге қажетті ұғымдар мен терминдерді қамтамасыз етуге бағытталған. Әлемдік өркениеттің адам, қоғам, тарихы мен мәдениетіндегі қарым-қатынастарында табиғи тілдің пайда болуы, дамуы және жұмыс істеуі туралы жалпы заңдарын көрсету; диалектикалық дүниетанымның қалыптасуына ықпал ету; бастапқы лингвистикалық талдау дағдыларын дамыту.

XІX ғасырдың бірінші және екінші жартысындағы тарихи-әлеуметтік жағдайдың ақындар поэзиясына негіз болып, шығармашылықтарында айқын көрініс табуы, ХІХ ғасырдың ІІ жартысынан бастап жүйелі түрде хатқа түсе бастауы, зерттелуі қарастырылады. Негізгі өкілдері Дулат, Махамбеттен бастап, ағартушы-демократтар Шоқан, Ыбырай, Абай және ХІХ ғасырдың аяғындағы әнші, сал-серілерге дейінгі ақындар.

Аталған курс студенттерге қазақ тілін оқыту әдістемесінің әдістемелік-теориялық негіздерін меңгертуді, қазақ тілі жүйесінің ішкі салаларын мектепте оқыту ерекшеліктерін теориялық және тәжірибелік тұрғыдан талдап көрсетуді, оқу-әдістемелік құралдарды оқып-талдау, баға беру, тиімді әдістемелік кешендерді таңдай білу, оларды тәжірибеде қолдана білу дағдыларын қалыптастыруды көздейді.

Отарлық дәуіріндегі әдебиеттің мәні мен мазмұны, қазақ әдебиетіндегі орны, отарлық дәуіріндегі әдебиет пен ояну дәуіріндегі әдебиет тарихының өзара сабақтастығы, аталмыш дәуірдегі әдеби бағыттар мен ағымдар, жанрлары мен түрлері, көркемдік дамуы мен поэтикалық өрнектері, әдебиет өкілдерінің өмірі мен әдеби мұрасы, ұлт азаттығын бейнелейтін шығармалардың сыр-сипаты, болмыс бітімі, эстетикалық, көркемдік өлшемдері оқытылады.

Осы пәнді оқу барысында мынандай мәселелер қарастырылады: этнолингвистиканың даму және қалыптасу тарихы, тіл біліміндегі этнолингвистикалық ғылым, этнолингвистика және оның ерекшеліктері мен этнолингвистикалық арналары, этнолингвистика және зерттеу объектілерінің мақсаттары мүдделері, этимология, терминология, лексикология және лексика-семантикалық тақырыптар, стильдері мен олардың ұлттық-мәдени ерекшеліктері.

Түркологияның негізгі мәселелері және оның қазіргі міндеттерімен таныстыру. Көне түркі тілдерін, түркі жазба ескерткіштерін зерттеудегі түркологияның алатын орнын түсіндіру. Студенттер бойына қазақ тілінің тарихы, оның тайпалық тілдерден халық тілі, одан ұлт тілі болып қалыптасуы – туыс түркі тілдерінің тарихымен тікелей байланыстылығы жайлы сенімді көзқарас қалыптастыру.

Пәнді оқыту барысында қазіргі заманғы әдебиеттану ғылымындағы жеке халықтардың әдебиеттері дүниежүзілік әдеби-мәдени даму аясында қарастырылады. Пән ежелгі дәуір әдебиетінің, орта ғасырдағы әдебиеттердің жанрлық ерекшеліктерін, Қайта Өрлеу дәуіріндегі әдебиеттің даму бағыттарын, ХҮІІ-ХҮІІІ ғғ., ХІХ-ХХ ғғ. әлем әдебиетінің дамуы, шет елдер әдебиетінің даму кезеңдерін, әдеби бағыттарын, жекелеген авторлар шығармаларын көркемдік-идеялық тұрғыдан талдайды.

Пәнді оқу барысында студенттер түркі тілдерінің морфологиялық құрылысына салыстырмалы талдау жасайды. Түркі тілдерінің грамматикалық ерекшеліктері мен оның қазіргі және ежелгі тілдердегі даму эволюциясын, түркі тілдерінің негізгі грамматикалық категорияларымен олардың жалпы және тарихи даму ерекшеліктерін, қазіргі түркі тілдері мен диалектілердің тілдік жүйелерін, сондай-ақ жазба ескерткіштерінің тақырыптарын, түркі тілдерінің грамматикасын меңгереді.

Пәнді оқу барысында келесідегідей білім, біліктілік дағдыларды игереді синтаксистегі жүйелік қатынастар мен қабаттар жайлы жан-жақты лингвистикалық түсінік қалыптастырады, синтаксистің ортақ және жеке мәселелерін ажырата алады, сөйлем жүйесі мен синтаксистік қатынастар заңдылықтары, синтаксистік талдау-сипаттамалардың жіктелуін меңгереді, синтаксистік ұғымдар мен атаулар жүйесін меңгеріп, кәсіптік іс-әрекетте пайдаланады.

ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің кеңес дәуіріне дейінгі кезеңі, шығармашылық ғұмырбаяндары, әдеби мұралары, ұлт азатшыл бағыттағы көрнекті қайраткерлер туралы білу. XX ғасырдағы әдебиеттің көркемдік сипаты мен ХХ ғасырдағы әдебиеттердің үлгілеріне салыстырмалы талдау жасау. Осы тұстағы қазақ әдебиеті өзіне дейінгі ұлттық әдебиетіміздің бар асылын, үлгілі дәстүрін ала отыра, дәуірге сай жаңа көркемдік мүмкіндіктерді ашқаны туралы мәлімет алу.

Қазіргі қазақ тілінің жай сөйлем синтаксисі курсы студенттің «Қазіргі қазақ тілі» пәнінің соңғы бөлімі болып табылады. Бұл фактор тілдік жүйенің басқа деңгейлері мен аспектілері туралы ақпаратты синтездейтін пән ретінде қазақ тіл білімі курсының синтаксистік компонентінің мақсаты мен міндеттерін түсіну үшін шешуші болып табылады.

Пәнді оқу барысында студенттер әдеби және теориялық түсініктер, көркем шығармалар, прозалық жұмыстар мен поэзияны оқыту әдістемесі, әдістемелік ғылымның өзекті мәселелері, оқытудың принциптері мен міндеттері, теориялық тұжырымдамалардың оқыту технологиялары, теориялық тұжырымдамаларды ұйымдастыру, жоспарлауды меңгереді.

Қазақ әдебиетінің үдерісін осы тұстағы саяси-әлеуметтік ахуалмен біртұтастықта қарастыра отырып, әдеби шығармалардың көркемдік-идеялық табиғаты, жанрлық түрлену ерекшеліктері, ұлттық әдебиеттің идеялық-көркемдік бағыттары, ақындық мектептер мен ағымдар, әдебиет өкілдерінің: Т.Әбдік, Д.Амантай, Д.Рамазан, Б.Қарағызұлы, т.б. шығармаларының ерекшеліктері мен жаңашылдық сипаты, постмодернистік әдебиеттің мазмұны, ұлттық поэзияның өлең өрнегі мен отаншылдық рухы қарастырылады.

Шығыс және түркі халқы ақын-жазушылар шығармашылығын идеялық-көркемдік тұрғыда талдау. Шығыс және түркі ақын-жазушылары жөнінде түсініктері болуы. Әдебиет пен эстетика тұрғысынан көркем шығармаларға, әрі әдеби үрдістің құбылыстарына сыни баға беру.

«Абайтану» курсы студенттердің осы курсты игеру барысында алған білімдерін одан ары тереңдете түсуге, Абай өлеңдерінің, қара сөздерінің, поэмаларының және көркем аудармаларының ішкі табиғатын тану арқылы оларға ақын шығармашылығының көркемдік-эстетикалық мәнін кең ауқымда игертуді мақсат етеді. Сонымен қатар Абай шығармашылығының зерттелуі, ақын мұрасының игерілуі, жариялану тарихы меңгертіледі.

Кәсіби тіл, оның ерекшеліктері. Стилистиканың жалпы мәселелері. Сөйлеу, сөйлеудің стильдері. Іс қағаздар стилі мен ресми стиль. Мәтіннің түрлері мен қызметі. Кәсіби тілдік құзыреттіліктерін қалыптастырудың жолдары. Кәсіби тілдік құзыреттіліктерін қалыптастыру. Кәсіби сипаттағы монолог, диалог құра білу. Кәсіби қызмет пен қарым-қатынас, кәсіби сала, кәсібилік, кәсіптік сөйлеу, маманның кәсіптік мәдениетінің құрамдас бөлігі қарастырылады. Кәсіби тіл, оның ерекшеліктері. Стилистиканың жалпы мәселелері. Сөйлеу, сөйлеудің стильдері. Іс қағаздар стилі мен ресми стиль. Мәтіннің түрлері мен қызметі. Кәсіби тілдік құзыреттіліктерін қалыптастырудың жолдары. Кәсіби тілдік құзыреттіліктерін қалыптастыру. Кәсіби сипаттағы монолог, диалог құра білу. Кәсіби қызмет пен қарым-қатынас, кәсіби сала, кәсібилік, кәсіптік сөйлеу, маманның кәсіптік мәдениетінің құрамдас бөлігі қарастырылады.

Бұл курсты оқу Абайдың Шәкәрім, Көкбай Жанатаев, Тұрағұл, Ақылбай және Мағауия Құнанбаевтар, Әсет Найманбаев, Әріп Тәңірбергенов және т. б. ақын – шәкірттерінің шығармашылық мұрасын тереңдете зерделеуді көздейді.

Эссенің қара сөзбен жазылатын шағын көлемді прозалық мәтін, жеке адманың өзіндік еңбегі екендігін білу. Эссенің теориялық негізін ұғынады. Эссе жазуға қойылатын талаптарды, эссенің түрлерін ажыратып, құрылымдық талдау жолдарын меңгереді. Эссе жазуға қойылатын басты талаптар, эссе жазудағы стиль, әдеби стильдің түрлерін ажыратады. Эссе жазуда сөз қолданысын шебер, айтар ойдың нақтылығын ескереді.

Пәнді оқу барысында студенттер М. Мақатаев, Ф. Оңғарсынова, Ж. Молдағалиев, Т. Молдағалиев және т. б. шығармашылығымен, әдеби мұраларымен танысады. ХХ ғасырдың 60-жылдарынан бүгінгі күнге дейінгі әдебиеттің көркемдік даму кезеңдері қарастырылады. Студенттерге ұлттық сөз өнеріне енген көркем шығармаларды талдаудың ғылыми принциптерін теориялық негіздеу ұсынылады, әдебиеттің қоғамдық оймен байланысы зерттеледі.

Бұл пәнді оқу құрмалас сөйлем синтаксисін, оның түрлері туралы түсінік қалыптастыруға бағытталған. Оқыту барысында келесідей мәселелер қарастырылған: салалас және сабақтас құрмалас сөйлем синтаксисі, салалас және сабақтас құрмалас сөйлес сөйлемдерінде қолданылатын жалғау түрлері, құрмалас сөйлемдердегі тыныс белгілерінің қолданылуы, күрделі синтаксистік тұтастық құрылымдық ерекшеліктер, қазіргі қазақ тілінің синтаксисі курсының нормасының ғылыми принциптері.

Курс Абайдың ақындық айналасын, өңірдің ақын-жазушылар шығармашылығын, сол арқылы халықтың әдеби өміріне жаңа өрнек, тың өзгеріс әкелгендігін үйретуді мақсат етеді. Абайдың ақын шәкірттері Шәкәрім, Ақылбай, Мағауия, Көкбай Әріп, Уәйіс, Әрхам, Кәкітай сынды ақындардың өмірі мен шығармашылығы оқытылады. Абайдан кейінгі қазақ поэзиясы ақын салған дәстүрмен дамуы әдебиетіміздегі ақындық мектептің қалыптасқандығын айқындайды.

Тәуелсіздік жылдары жазылып жарық көрген, әдебиеттің тарихы мен процесінде айрықша орны бар көркем шығармалар мен көрнекті қаламгерлердің шығармашылық ізденістерін, проза жанрының тақырыптық тенденциялары, драматургияның поэзияның дамуына қатысты ілгері зерттеулер мен еңбектер оқытылады. Студенттер М.Мағауин, Ш,Мұртаза, Д.Исабеков, Қ.Жұмәділов, М.Шаханов, Ф.Оңғарсынова, Қ.Жұмәділов А.Алтай, Р.Мұқанова ақын-жазушылар, драматургтардың өмірі мен шығармашылығын жан-жақты зерттейді.

Кəсіби ортаға кіріспе. Карьераны жоспарлау. Жұмысқа орналасу. Жұмыс орнындағы қарым-қатынас. Кəсіби іс-əрекетке кіріспе. Кəсіби іс-əрекет объектісі. Ғылыми педагогикалық іс-əрекет кəсіби іс-əрекет ретінде. Жоба кəсіби іс-əрекет өнімі ретінде. Қазақ тілі мұғалімінің кəсіби тұлғалық сапалары. Білім берудегі ақпараттық жүйелердің орны мен ролі. Кəсіби мəдениет жəне кəсіби тіл. Тіл нормасы. Ұғым. Норма типтері.

Пән төмендегі мәселелерді оқытады: көркем шығарманы мәнерлеп оқу, көркем мәтіннің болмысына терең бойлау. мәнерлеп оқу – сөйлеу техникасын, дауыс сапасының даму жолдары, эстетикалық талғамға үйренеді, мәнерлеп оқу арқылы көпшілік алдына еркін сөйлеу, мәтіндегі астарлы ойларды, әрбір бөлшегін, керек болса әр сөз тіркесі мен сөзіне дейін іштей оқу.

Пәнді оқытуда шығармашылық жұмысқа баулудың педагогикалық негіздерін бағыттарын қарастырады. Шығармашылық жұмысты ұйымдастыруда алдымен жаңаны, тың нәрсені дамыту, түпкі идеяны табуға бағыт-бағдар беру жұмысын жоспарлайды. Логикалық ойды дамытатын тапсырмалар жүйесін ұсынудың әдіс-тәсілдерін меңгереді. Тапқырлық пен шеберлікке шыңдау жұмыстарын жүйелеу білуге машықтанады. Оқушыларды дамытуға арналған шығармашылық жұмыстар жүйесін топтастырудың жоспарын жасауға дағдыланады.

Пәнді оқытуда келесі міндеттерді шешуді қарастырады: студенттерге қазіргі қазақ тілінің әлеуметтік жүйесін, осы жүйені тіл құрылымымен өзара байланыста меңгеруіне қол жеткізу, студенттерді мәтіннің пішінін, мазмұны, құрылымы, әлеуметтік-лингвистикалық қарым-қатынас процесіндегі функцияларын бөліп көрсетеді, социолингвистика бойынша әдебиетті өңдеуге үйрету, қазіргі қоғамдағы әртүрлі әлеуметтік жобалар мен идио жобалардың қызметі.

Пән стилистика және сөйлеу мәдениеті, сөйлеу нормаларын оқытуға бағытталған. Оқу барысында төмендегі мәселелер қарастырылған: тіл мәдениетінің формалары, тіл мәдениетінің формасы туралы ғылыми көзқарас, сөйлеу мәдениетінің негізгі салалары, тіл мәдениеті, функционалды стилистика, лингвистикалық стилистика және негізгі ұғымдар, функционалды стильдер мен тілдік белгілердің стилистикалық ерекшеліктері.

Бұл пәнді оқып үйрену Шәкәрім Құдайбердиевтің өмірі мен шығармашылығымен, оның өлеңдері мен поэмаларымен танысуды қарастырады. Студенттер Ш. Құдайбердиевтің өмірі, Шәкәрім шығармашылығының тақырыптық ауқымдылығы, Шәкәрім шығармаларының ғылыми - тақырыптық бағыттары туралы мәліметтер алады.; Студенттер ақынның шығармашылығын, оның көркем ерекшеліктерін жан-жақты талдайды.

Курс барысында студенттер эстетикалық ойдың даму кезеңдері, әдебиет теориясының методологиясы, көркем әдебиеттің табиғаты, ерекшелігі, әлеуметтік сипаты туралы қазіргі әдебиеттанудың өзекті мәселелерімен таныс болады. Сонымен қатар әдеби тұлға, орта және автор, шығарманы пайымдау, әдеби туынды, әлем және шығарма, көркем сөз бен мәтін, шығармашылық әлем және әдеби болмыс жайында толық ғылыми мәлімет алады.

Пәнді оқытуда студенттер поэтикалық шығармалар мазмұнының ерекшеліктерімен, өлеңнің теориялық аспектілерімен танысады; қазіргі күнге дейін өлең теориясының дамуы мен қалыптасуы туралы біледі, қазіргі поэзияны жан-жақты зерттеу және Абайдың қазақ өлеңіне қосқан үлесі сараланады. Студенттер өлеңді талдаудың ғылыми принциптерін, өлеңді құраудың тілдік тәсілдерін, халық поэзиясының тілін, өлең құрылымын, әдебиеттегі өлең құрылысының жүйесін меңгереді.

М.Әуезовтің шығамалары: әңгімелері, повестері. Әуезовтің өмірі, шығармашылығы. Әуезов шығармашылығы әлем әдебиеті контексінде. Жазушы лабораториясының әрқырлылығын шығармалары, аудармалары, мақалалары арқылы таныту, шетел әдебиетімен жүйелік байланыста таныстыру, М.Әуезовтің шығармашылығы, оның басқа ел әдебиетімен байланысы туралы терең білім қалыптастыру, жазушы шығармашылығы жайлы жан-жақты мәлімет беру.

Осы пәнді оқу барысында студенттер келесі бөлімдерді меңгереді: тілдің қалыптасуы және емле ережелері, орфоэпиялық, орфографиялық ережелер, сөздер және олардың айтылуы мен жазылуы, тыныс белгілер мен интонация, емле мен тыныс белгілерінің тарихын зерттейді, сонымен қатар ғалымдардың лингвистика мәселелері туралы көзқарастарын талдайды, жаңа инновациялық технологиялар көмегімен оқыту әдісін қолданады.

Қазақ әдебиетінің сан ғасырлар бойындағы дамуына үлес қосқан, ұлт әдебиетінің ауыр жүгін арқалаған талантты ақын-жазушылар мен олардың көрнекті шығармаларын, әдеби мұраларын білу. Қазақ ағартушыларының өмірін, шығармашылығын, өскен ортасы, ағарту саласына қосқан үлестері, шығармашылығының зерттелуі. Қазақ кітаптары, олардың авторлары, шығарушылары туралы мәлімет алады. Қазақ әдебиеті дамуына үлес қосқан ағартушылар шығармаларын оқиды.

Курс барысында қазіргі қазақ әдебиетінің даму кезеңдері, қазіргі әдебиеттанудың өзекті мәселелерімен таныс болады. Қазіргі қазақ әдебиетінің көркемдік даму үдерісіне, басым бағыттарына тән теденцияларды қарастыру. Әлемдік көркемдік даму үдерісіндегі қазіргі қазақ әдебиетінің өзіндік тұғырын бажайлау. Сөз өнерінің типологиялық өрісін қазақ әдебиетінің қазіргі поэтикалық жүйесі бойынша талдау. Қазіргі әдеби дамуды талдаудағы соны теориялық еңбектерді игеру. Қазіргі қазақ әдебиетінің өкілдерінің шығармашылық жолын, өзіндік қолтаңбасын танытатын елеулі туындыларына шолу жасалады.

Заманауи әдеби үдерістің жаңашыл тенденцияларын қарастыру. Қазіргі модернистік және постмодернистік әдебиетке тән поэтикалық жүйе, эстетикалық қағидаттарын меңгеру. Заманауи әдеби үдеріс бағытын айқындап отырған ақын-жазушылар туындылары, шығармашылық тұлғаларына тән сипаттарын талдау.

Бұл курс қазақ жазуының тарихын, араб және орыс жазуын, ежелгі ұйғыр графикасын зерттейді. Студенттер ежелгі жазба ескерткіштерін зерттеп, талдайды. Қазақ жазуының пайда болу тарихы және оның қазақ халқының мәдениеті мен рухани мұрасын дамытудағы рөлі қарастырылады.

Пән мазмұнында жазудың пайда болу және даму тарихы және грамматологияның кейбір теориялық аспектілері туралы жалпы ғылыми және лингвистикалық ақпарат беріп қана қоймай, емле мен тыныс белгілерінің практикалық мәселелерін жақсы түсінуге көмектеседі, білім алушылар сөйлеу әрекетін қалыптастырып, философиялық, тарихи, саяси, әлеуметтік өзгерістер мен ғылыми жаңалықтарды қарастырады.

Алаштану пәнін оқу барысында білім алушылар Алаш тарихына арналған ғылыми еңбектерді оқып үйренеді, тарихи талдау жасап, ғылыми монографиялар мен құжаттық материалдармен танысып, осы негізде Алаш тарихын жете меңгереді. Отан тарихын мен туған өлке тарихын Алаш тұлғаларының саяси-қоғамдық қызметтері арқылы зерделеп, Алаш партиясының құрылу және Алаш автономиясының нысаналы өмірлік мұрат-мақсатымен танысады.

Пәнді оқу барысында студенттер Семей өлкесінде туып-өскен ақын-жазушылардың шығармашылығын тереңдете қарастырады. Мәселен, Абай, Шәкәрім,Мұхтар Әуезов, Қайым Мұхамеджанов және тағы басқаларының шығармашылығы жан-жақты қарастырылады.

Бұл пән қазақ тілінің емле заңдылықтары жайлы жан-жақты лингвистикалық түсінік қалыптастырып, білім беру мәселелерінен мағлұмат береді. Орфография мен орфоэпия мәселелерін ажыратып, қазақ тілі емле ережесінің зерттеу нысаны мен оның салаларына тоқталады. Дауысты және дауыссыз дыбыстар мен кейбір сөздердің жазылуы және сөздердің жазылуындағы сапалық өзгерістер, олардың айырмасы мен ұқсас жақтарын анықтайды.

Курсты оқу барысында студент Шығыс Қазақстан топокеңістігінің даму тарихымен танысып, ономастикалық кеңістігі мен даму ерекшеліктерін зерттейді. Шығыс Қазақстан облысы топонимдерінің (Тарбағатай, Аягөз, Үржар аудандары жер-су атаулары негізінде), (Катонқарағай, Алтай, Глубокий аудандары материалдары негізінде) лексика-семантикалық ерекшеліктерін қарастырады. Қазақ және көне түркі топонимдік жүйесінің этникалық бірегейлігіне тоқталады.

Студенттердің қазақ тілінен меңгерілген білім, білік дәрежелерін жүйелі түрде тиянақтап, сатылай комплексті талдауды терең игерту, студенттердің жазу сауаттылығын, ауызша сөйлеу мәдениетін жетілдіру, жоғары курстарда оқылатын қазіргі қазақ тілінің теориялық курсын жоғары деңгейде меңгерту.

Бұл пәнде нормативті қазақ тілінің фонетика, орфография, графика, орфоэпия, лексикология, морфология, сөзжасам, синтаксис, сөздердің байланысу формалары, тіркес түрлерін жетік меңгеру, сөз тіркесінің, оған тән белгілерін меңгеру бойынша мектеп бағдарламасында оқытылған мәселелер қамтылады. Теориялық білімді тәжірибемен ұштастыру көзделеді.

Жалпы тіл білімінің нысаны мен негізгі проблемалары, салалары, тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы, тілдің өзіндік сипаттары, тіл білімінің тарихы, даму үрдістері мен даму кезеңдері, тіл білімінің қазіргі заманғы бағыттары, тілдік зерттеу әдістері, тілдің басқа әлеуметтік, жаратылыстану және техникалық ғылымдармен байланысы, сияқты тақырыптармен танысады.

Заманауи ақпараттық технологияларды қолдану, жаңартылған білім берудің жаңа әдістері мен тәсілдерін білу, оқыту процесін ұйымдастыру және жүзеге асыруда, оқыту мен тәрбиелеудің әртүрлі формаларына анализ жасай алады.

Қазақ әдебиетінің кезеңдерін, көрнекті ақын-жазушылар шығармаларын, көркем шығармалардың эстетикалық, тәрбиелік мәнін көрсету, қазақ зиялыларының ел мүддесін қорғаудағы іс-қимылдарын бағалай алады.

Гуманитарлық ғылымының теориялық мәселелері мен әдебиет теориясындағы ғылыми терминдерін біледі, ежелгі дәуір әдебиеті, халық ауыз әдебиеті үлгілеріне, ақын-жыраулар шығармаларына әдеби теориялық талдау жасай алады.

Тіл білімінің этнолингвистика, ономастика салаларына қатысты зерттеулерді жинақтау, қазақ жазуының қалыптасу кезеңдері, тілдердің тарихы, жазба ескерткіштерінің зерттелуі, рухани мұра мен этикалық құндылықтар жайлы түсінеді.

Қазіргі филологияның өзекті мәселелері, оның тарихи даму және қалыптасу сатыларын меңгеру, әдеби бағыттар мен мектептер өкілдерін біледі, олардың ғылыми көзқарастары мен зерттеулерін түсінеді.

Ауызша және жазбаша түрде, өз ойларын дұрыс және логикалық безендіру дағдыларын қолданады.

Қазіргі заманғы гуманитарлық ғылымдар саласындағы ережелер, орфография және орфоэпиялық, пунктуация заңдылықтарын біледі, сауатты жазу, сөйлеу мәдениетін жетілдіреді.

Көркем шығарманы талдаудың ғылыми принциптерін, эссенің түрлерін, құрылымын, әдіс-тәсілдерін тәжірибеде қолданады, көркем мәтінге талдау жасау, эссе, шығарма жазу үлгісін біледі.

Туған өлкенің дәстүрлі және мәдени мұрасын білу арқылы ғылыми және тарихи философиялық талдауға негізделген қазіргі заманғы проблемаларға ықтимал шешімдерді түсінеді.

Қазақ тілінің дыбыстық жүйесін, фонетикалық заңдылықтарын, қазіргі қазақ тілі грамматикасы, лексикология және сөзжасам салалары бойынша ғылыми теориялық мәселелерді түсінеді, сөздердің мағыналық және тұлғалық өзгеруі, сөз және оның формалары мен сөйлем құрылысына тілдік талдау жасау үлгісін біледі.

Ауызекі сөйлеу стилі, көркем әдеби стиль, публицистикалық, ғылыми стильдердің, сондай-ақ кәсіби тілдің қолдану жағдайларын ажыратып, тілдік дағдыларды көркем мәтінге филологиялық талдау жасауда қолданады.

Әлем халықтары әдебиетінің даму кезеңдерін, әдеби бағыттарын, тарихи ескерткіштерін, жанрлық ерекшеліктері мен жекелеген авторлар шығармаларын дүниежүзілік әдеби-мәдени даму аясында зерделейді және бағалайды.

Тіл теориясының дамуы мен қалыптасу принциптерін, ғылыми парадигмаларының ауысуын ескере отырып, тіл білімінің теориясы ғылыми терминдерді білу, ғылыми тұжырым мен көзқарасты нақты дәлелмен талдай біледі, тілдердің жалпы заңдылықтарын, шығу тарихын түсінеді, қолданыстағы қызметін бағалайды.

Азаматтық қоғамды дамытудағы, адамның құқықтары мен бостандықтарын дамытудағы, кәсіби, соның ішінде кәсіпкерлік қызметте қолдану үшін құқықтық және экономикалық ақпаратты жүйелеп, жинақтайды. Экономикалық ақпаратты талдау, қорыту және кәсіби қызметте қолдану үшін қауіпсіздік нормаларын жүйелей біледі.