6B07202 Пайдалы қазбаларды байыту в Дәулет Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университеті

Студент қара және түсті металдар өндірісінің негізгі процестерімен танысады. Оқудың аяғында студент алған біліміне сүйеніп материалдық және энергетикалық теңгерім жасай біледі, өңдеу өңімдерінің құрамы мен шығымын есептейді, жабдықтың өнімділігін анықтайды.

Бағдарламада минералды шикізат пен байыту процестерінің өнімдерінің физикалық қасиеттері және оны анықтау әдістемесі зерттелген.

Пәнді енгізу және әзірлеу Қазақстан Республикасының 2022 - 2026 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат тұжырымдамасын іске асырумен байланысты, онда жоғары білім беру жүйесіндегі басты басымдықтар сыбайлас жемқорлыққа қарсы білім беру мен тәрбие арқылы білім алушылардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениеті мен санасын, сыбайлас жемқорлық көріністері мен құқық бұзушылықтарға "мүлдем төзбеушілікті" дарытуға бағытталған азаматтық бірегейлікті және әлеуметтік-құқықтық дағдылар мен құзыреттерді қалыптастыру болып табылады. Пән студент жастардың білім беру мәдениеті мен санасын, академиялық адалдық пен ашықтық қағидаттарын нығайтуға бағытталған.

Физика материяның жалпы қозғалыс формаларын зерттейді. Бірінші бөлім материалдық нүкте мен қатты дененің кинематикасы мен динамикасына арналған. Екінші бөлім молекулалық физика және термодинамика негіздеріне арналған. Үшінші - электростатика, тікелей ток және электромагнетизм. Төртінші - тербелістер мен толқындар. Бесінші - геометриялық және толқындық оптика. Алтыншы - жарық пен кванттық механиканың кванттық теориясының элементтері. Жетінші - атом және атом ядросының физикасы.

Химия курсының жалпы теориялық базасын зерттейді және химияның негізгі ұғымдары мен заңдарын, заттың құрылысы туралы ілім, химиялық реакциялардың термодинамикасы мен энергетикасын құрайды. Негізгі химиялық жүйелерді, ерітінділерді, инженерлік-техникалық мәселелерді шешуде дисперсиялық жүйелердің рөлін қарастырады. Курсты оқу зертханалық жұмыстарды, жаттығуларды орындаумен, типтік және шығармашылық есептерді шешумен сүйемелденеді.

Сызықтық және векторлық алгебраның элементтері, аналитикалық геометрия элементтері, математикалық талдауға кіріспе; бір айнымалы функцияның дифференциалдық есептеулері және оларды қолдану; бірнеше айнымалылар функциясының дифференциалдық есептеулері және оларды қолдану. Есептеудің ең жаңа техникалық әдістері математикалық зерттеулерді кез-келген ғылым саласына қатысты қолдануға және шешімді тәжірибелік қолдануға мүмкіндік береді.

Бір айнымалы функцияның интегралдық есебі; дифференциалдық теңдеулер, сандық және функционалдық қатарлар. Негізделген математикалық қорытындылар әдістердің жеткілікті ортақтығын, қолдану аясының кеңдігін және нарықтық экономиканың барлық салаларында математиканың негізгі салаларына терең енуін қамтамасыз етеді.

Курс сызба геометриясының элементтерін де, техникалық сызбаны да қамтиды. Курста сызбаларды, геометриялық құрылымдарды және проекциялық сызбаларды орындау туралы қажетті ақпарат қарастырылады. Конструкторлық құжаттаманы әзірлеуге және ресімдеуге ерекше назар аударылды. AutoCad бағдарламасын игеру студенттерге осы бағдарламаның құралдарын қолдана отырып құжаттама жасауға, сонымен қатар әртүрлі жобаларды құру процесін автоматтандыру мүмкіндігін игеруге мүмкіндік береді.

Келесі параметрлер зерттеледі: минералды, химиялық, бөлшектердің мөлшерінің таралуы мен текстуралық және құрылымдық сипаттамалары; - әр түрлі байыту әдістерінің табиғи пайда болу кезіндегі физикалық -химиялық процестердің барысын анықтайтын кендердің физикалық -химиялық және физикалық -механикалық қасиеттерін сандық зерттеу; - кен денелері шегінде материалдық және физикалық -химиялық сипаттамалары бойынша кендердің және сорттардың табиғи түрлерінің жууға қабілеттілігін бағалау.

Кенді байыту процестеріндегі минералдардың бөліну мәселелері бөлінетін минералдардың қасиеттеріндегі айырмашылықтарда зерттеледі. Бұл жағдайда минералдар бетінің физика-химиялық қасиеттеріндегі айырмашылық қолданылады, атап айтқанда олардың қоршаған ортаны және олардың қасиеттерін бөлетін бос беттік энергияларындағы айырмашылық: тығыздық (нақты ауырлық), тұтқырлық және т. б.

Графика- сызбалар мен эскиздерді салу және мемлекеттік стандарттарды қолдану, оларды дұрыс жұмыс ретінде пайдалану. Негізгі геометриялық заңдылық, есеп шығару тәсілдерін оқыту және детальдарды, модельдерді көп жазықтықтарға бейнелеуді үйрету. Құрастырылған сызбаларға сәйкес бұйымдардың жұмыс сызуларын салу.

Органикалық қосылыстар мен олардың өзгеру заңдарын, сондай - ақ химиялық байланыстармен қосылған және басты тізбекте көміртегі атомдары, сондай-ақ оттегі, азот және күкірт бар қайталанатын мономерлік буындардан немесе молекулалық топтардан тұратын синтетикалық және табиғи полимерлердің химиялық қасиеттерін зерттейді.

Көміртектің басқа элементтермен қосылыстарын-органикалық қосылыстар мен олардың айналу заңдарын, органикалық қосылыстардың кластарын, әртүрлі түрдегі реакцияларды және олардың механизмдерін зерттейді. Халық шаруашылығының әртүрлі салаларында қолданылатын аса маңызды қосылыстар, Өнеркәсіптік органикалық синтездің маңызды процестерінің негізін құрайтын заттар мен реакциялар қарастырылады.

Курс Python жүйесі мен тілінің мен негізгі ұғымдарымен танысуға мүмкіндік береді. Курста негізгі тілдік құрылымдар мен кірістірілген функциялар, модульдер мен пакеттер, функционалды бағдарламалау құралдары, деректермен жұмыс істеуге арналған Python негізгі кітапханалары қарастырылады.

Заттар мен материалдарды химиялық талдаудың теориялық негіздерін, химиялық элементтер мен олардың қосылыстарын сәйкестендіру, табу, бөлу және анықтау әдістерін, сондай-ақ заттардың химиялық құрамын белгілеу әдістерін зерттейді. Сапалық және сандық химиялық талдаулардың негізгі ұғымдары, ерітінділер құрамын білдіру және ерітінділерді дайындау тәсілдері, талдау нәтижелерін есептеу формулалары; титриметриялық талдау әдістерінің теориясы: бейтараптандыру, редоксиметрия, комплексонометрия, тұндыру, гравиметрия, талдаудың физика-химиялық әдістері оқытылады.

Экологиялық және өндірістік орта мен олардың қауіпсіздігі арасындағы өзара байланыс, оларды сәйкестендіру тәсілдері мен өлшемдері, экологиялық және өндірістік сферадағы жағымсыз элементтердің әсерін төмендету мен алдын-алудың негізгі әдістері, өмір тіршілігінің факторларын бақылау мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін жағдайларды нормалау, сонымен бірге төтенше жағдайлардың мониторингі мен болжау және жою шараларын әзірлеу ұғымдарын қалыптастыру

Курстың дамуы мен енгізілуі білім беру жүйесін ізгілендіру, пәнаралық интеграция, жалпы ұлттық контексте ұлттық мәдениеттің мәселелерін терең зерттеу бағытында жетілдірудің объективті қажеттіліктерімен байланысты. Абай Құнанбаевтың философиясы мен шығармашылығы контексінде студенттердің бойында ашық сананы қалыптастыру, өзіндік ұлттық код пен ұлттық ерекшелікті түсіну, рухани жаңғыру, бәсекеге қабілеттілік, реализм және прагматизм, тәуелсіз сыни ойлау, білім мәдениеті, дүниетанымның негізгі тұжырымдамаларын, толеранттылық құндылықтарын, мәдениетаралық диалог пен мәдениетті игеру.

Бұл курсты оқу студенттерге экономика қалай жұмыс істейтіні және алған білімдерін нақты шешімдерді қабылдауда тиімді қолдану туралы негізгі идеяларды қалыптастыруға мүмкіндік береді.Құрылымдық тұрғыдан алғанда, пәнге экономикалық ғылымның іргелі біліміне арналған бөлімдер кіреді, сонымен қатар қазіргі экономикадағы бизнес-процестерді ұйымдастыру бөлімдері қарастырылады.

Минералды шикізаттың техногендік кен орындарын игеру мәселесі көлемді және көп қырлы. Пән - техногендік депозиттер бұрыннан бар, яғни қалыптасқан жағдайды талдайды, олардың нақты тәжірибелік тәжірибесін зерттейді әзірлеу мен жобалау және қатысуға ұсыныстар максималды тиімділікпен пайдалануға беріледі.

Студент қара және түсті металдар өндірісінің негізгі процестерімен танысады. Оқудың аяғында студент алған біліміне сүйеніп материалдық және энергетикалық теңгерім жасай біледі, өңдеу өңімдерінің құрамы мен шығымын есептейді, жабдықтың өнімділігін анықтайды.

Метрология және метрологиялық қамтамасыз ету теориясының негізгі қағидаларын, өнімдерді геометриялық параметрлер бойынша өзара алмастыру қағидаларын, рұқсат беру және орнатуды орналастыру тәжірибесін, техникалық өлшеулер тәжірибесін жоғары еңбек тиімділігімен қол жеткізу үшін стандарттау және сертификаттаудың негізгі тұжырымдамаларын зерттеу.

Қазіргі Физикалық химия химиялық циклдің іргелі пәндерінің бірі болып табылады және қазіргі химияның теориялық негізі болып табылады. Физикалық химияны зерттеу әр түрлі физика-химиялық заңдылықтарды зерттеу , химия мен жаратылыстану саласының барлық салаларын біріктіретінін және нақты практикалық міндеттерді шешу үшін қажетті. Сондықтан, "пайдалы қазбаларды байыту" мамандығы үшін физикалық және коллоидтық химия курсы химиялық және арнайы пәндерді табысты оқу үшін қажетті база болып табылады.

Стандарттау принциптерін, оның ұлттық экономикадағы рөлін зерттеу; сертификаттау арқылы шешілетін мәселелер, сертификатталған өнімнің сапасы; өлшемдердің біркелкілігін қамтамасыз ету, метрология талаптарының сақталуын қамтамасыз ету мәселелері.

Физикалық химия пәнін және оның мәнін, физикалық химияның дамуындағы негізгі кезеңдерді, Физикалық химия әдістерін; дисперсиялық жүйелердің жіктелуін; термодинамикалық қарастыруды, пен мен эмульсияны тұрақтандырудың кинетикалық факторларын; жабысатын қысымды, беттік-белсенді заттардың концентрациясына тартылу сезімталдығын; адсорбциялық қабаттардың механикалық беріктігін; қатты бөлшектердің бөлім бетіне жабысуын; флотацияны; коллоидтердің коагуляциясының кинетикасын зерттейді.

Гравитациялық байытудың теориялық негіздерін қарастырады. Үрдістердің мәні (ауыр ортада байыту, отсадкалау, су ағынында байыту, пневматикалық байыту) және оларды қолдану үшін құрылғылар, гравитациялық байытудың технологиялық сұлбасы қарастырылады.

Байыту фабрикаларының технологиялық үрдістерінің үздіксіздігі мен ырғақтылығын қамтамасыз ететін көтеру-тасымалдау машиналары мен механизмдерінің әртүрлі типтерін қолдану туралы мәліметтерден тұрады. Байыту фабрикаларының қосалқы жабдықтарының құрылысы мен жұмыс істеу принципі қарастырылды.

Жобалаудағы негізгі ұғымдарды, терминологияны, шартты белгілерді қарастырады. Байыту фабрикалары мен кәсіпорындарының жіктелуімен танысу, фабрика мен оның цехтарының өнімділігін анықтау. Баланстың және су-шлам схемасының есептері; қосалқы жабдықты таңдау және есептеу; байыту фабрикасының бөлімшелеріндегі құрылымдық-кешенді шешімдер жүргізіледі.

Кенді дайындау процесі қарастырылады. Ол- ұсақтау, ұнтақтау, елеу және жіктеу үрдістерін және жабдықтарын қамтиды.

Материалдардың магниттік және электрлік бөлгіштігі туралы негізгі мәліметтерді қамтиды. Магнит және электр қасиеттері бойынша минералды бөлу үрдістерінің физикалық мәні, сондай-ақ магнитті және электр сепараторлардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі қарастырылды. Байыту фабрикаларының технологиялық схемаларында магнитті және электрлік байыту әдістерін қолдану мысалдары келтірілген.

Кәсіпорынның экономикасын білу, мамандардың құзіреттілігінің негізі, олардың кәсіпорынның экономикалық даму бағытын анықтай білу. Бәсекелі нарықтық ортадағы кәсіпорындардың қызметін, шектеулі ресурстар жағдайында тиімді шешімдер қабылдау және дамыту үрдістері оқытылады. Білім алушылар негізгі және айналым қаражаттары, еңбек ресурстар, жалақы жүйесі, шығындар, қаржылық көрсеткіштер және инвестициялық бағалау туралы білімді меңгереді.

Сынамаларды іріктеудің жалпы принциптері қарастырылады. Сынамаларды іріктеу кезеңдері: партияны жалпы тексеру; іріктемелерді немесе нүктелі сынамаларды іріктеу (бір объектіде сапаны сипаттайтын бір рет алынған сынама); біріктірілген сынама жасау (белгілі бір қатынаста араластыру жолымен бірнеше нүктелі сынамаларды біріктіру есебінен және ізделетін сипаттамалардың орташа мәні бар).

Түсті, сирек кездесетін, асыл, қара металдар, тау-кен-химия шикізаты, кенсіз пайдалы қазбалар мен көмірдің негізгі түрлері мен технологиялық ерекшеліктерін қамтиды. Кендердің негізгі типтерінің сұлбаларының технологиялық ерекшеліктері және оларды практикада өңдеу мысалдары қарастырылды.

Байыту өнімдерін сусыздандыру және жүзеге асыру әдістері туралы жалпы ақпарат. Байытылған өнімдерді құрғатуға арналған жабдықтың негізгі түрлері. Байыту қондырғысында шаңды жинау және қабылдау желдеткіші туралы жалпы ақпарат. Осы процестер үшін қолданылатын конструкциялар, техникалық сипаттамалар, есептеу әдістері және жабдықтардың жұмыс сипаттамалары қарастырылады.

Байыту фабрикаларында байыту өнімдерін сусыздандыру және шаң тұту процестері теориясының негіздері бар. Осы үрдістер үшін қолданылатын жабдықтардың конструкциялары, техникалық сипаттамалары, есептеу әдістемелері және пайдалану деректері қарастырылды. Сарқынды суларды тазарту әдістері мен технологиялық схемалары берілген. Байыту мамандықтарының студенттеріне арналған.

Байыту фабрикаларының үйінді қалдықтарының сипаттамасы бар. Қалдық қоймаларының құрылыстары мен қондырғылар кешені, қалдықтарды тасымалдау тәсілдері, сондай-ақ қалдық қоймаларын толтыру тәсілдері мен түрлері қаралды. Сарқынды сулардың құрамы және оларды тазарту әдістері баяндалған. Айналмалы сумен жабдықтауға және бүлінген жерлерді қалпына келтіруге назар аударылды.

Байыту фабрикаларында кеннің 85-95 пайызы қалдық ретінде алынады да қалдық қоймасына түсіріледі. Қалдық қоймасының құрылымы, қалдықты пульпаны тасымалдау жолдары, тұныған суды шығару əдістері, бөгеу көтеру əдістері келтірілген. Бұлармен қатар қойманың ағызындысын қайтарымды су ретінде пайдалану жан-жақты қаралған.

Кендер мен байыту өнімдерін сынамалау принциптері мен әдістерін, сондай-ақ сынамаларды өңдеу әдістемесін қамтиды. Кеннің физикалық қасиеттері мен заттық құрамын бақылау, Технологиялық жабдықтың жұмысын бақылау мәселелері қаралды. Металл балансын құрастыру бойынша мәліметтер берілген. Байыту процестерін басқаруды автоматтандыруға көңіл бөлінген.

Флотациялық байытудың теориялық негіздерін қамтиды. Флотациялық процесс технологиясының ерекшеліктері және флотациялық реагенттер, олардың минералдармен өзара әрекеттесу механизмі, сондай-ақ флотациялық машиналардың конструкциясы қарастырылған. Пайдалы қазбалардың жекелеген типтерін флотациялау схемалары мен режимдері.

Байыту фабрикаларына келіп түсетін әртүрлі кендердің технологиялық ерекшеліктерін зерттеу бойынша материалдар бар. Түрлі әдістермен кенді байытуға арналған зертханалық зерттеу әдістемелері, сондай-ақ флотациялық реагенттерді талдау және іріктеу баяндалған. Технологиялық схемалар мен байыту аппараттарын сынау қарастырылды.

Асыл металдар мен басқа да қоспалы компоненттерді кешенді алу мақсатында байытудың құрамдастырылған әдістерін пайдаланудың негізгі бағыттары баяндалған. Түсті металлургиядағы минералды шикізатты кешенді пайдалану проблемалары. Тотыққан және аралас полиметалл рудалары, полиметалдық кендердің шикізат базасын кеңейтудегі аралас байыту процестерінің рөлі.

"Байытудың арнайы және комбинирленген әдістері" пәні түсті металдардың қиын байытылатын кендерін, түсті, асыл және сирек металдардың тотыққан және аралас кендерін, тау-кен металлургия өндірісінің техногендік өнімдерін, руда емес құрылыс материалдарын байыту бойынша тереңдетілген материалдан тұрады.

Мұнда технологиялық схемалар мен жабдықтарды таңдау, есептеу техникалары мен бөлімшелердің жұмыс режимдері, өңдеу және байыту фабрикаларының күнделікті және сағаттық өнімділігін есептеу әдістемесі, кәсіпорынның негізгі және қосалқы материалдарға, энергия тасымалдаушыларға қажеттілігін анықтау және байыту фабрикаларын салу үшін өнеркәсіптік алаңды таңдау.

Пән "тұрақты даму"моделі қағидаттарында кәсіпкерлік қызметті жүргізудің теориялық-әдіснамалық және практикалық негіздерін ашады. Бұл модель басқару арқылы ұзақ мерзімді қаржылық тұрақтылықты үш фактормен қамтамасыз етуге бағытталған: экономикалық, әлеуметтік, экологиялық.

Байыту және Байыту жабдықтарының схемаларын таңдау және технологиялық есептеу әдістерінен тұрады. Фабриканың бас жоспарын жобалау, жабдықтарды орналастыру жөніндегі негізгі ережелер, сондай-ақ байыту фабрикалары жобаларының жобалық-сметалық құжаттамасының мазмұны мен көлеміне қойылатын талаптар қаралды.

Еңбекті қорғау саласындағы ұғымдарды қалыптастыру, еңбекті қорғау жөніндегі халықаралық және мемлекеттік нормативтер мен стандарттарды, ұйымдарда еңбекті қорғауды басқару жүйелерін зерделеу, қауіпсіздік міндеттерін шешу, өндірістік санитарияның, қауіпсіздік техникасының, электр қауіпсіздігінің және өртке қарсы профилактиканың қазіргі заманғы талаптарын ескере отырып, нақты өндірістік жағдайларда қауіпті және зиянды факторлардың әсер ету тәуекелдерін төмендету және жою.

Жобалардың алдын-ала техникалық-экономикалық негіздемесін жүргізу, жұмысты және персоналдың еңбек ақы төлеу қорын жоспарлау

Жаңа технологияларды енгізу; материалдар мен жабдықтарды ұтымды пайдалану мақсатында жобаға техникалық-экономикалық негіздеме әзірлеу

Әртүрлі физикалық және химиялық ұғымдарды, заңдарды түсіндіру, эксперименттер жүргізу, нәтижелерді жинақтау

Минералдық және техногендік шикізатты өңдеу бойынша нәтижелерді өңдеу және талдау арқылы берілген әдістемелер бойынша қажетті эксперименттер жүргізу

Кәсіби қызмет саласында ақпараттық технологиялардың негізгі әдістерін пайдалану

Пайдалы қазбаларды байыту өнімдерін шығару кезінде технологиялық тәртіпті сақтау, байыту бойынша жаңа технологияларды игеру

Пайдалы қазбаларды өндіру және өңдеу саласындағы негізгі тұжырымдамалар мен теориялық тәсілдерді сипаттау

Байыту үрдістерін жетілдіру кезінде сәйкес заманауи технологияларды, ақпараттық жүйелерді қолдану

Экономикалық-құқықтық ортада біртұтас тұлғаны қалыптастыруға және индивидтің жауапкершілігін арттыруға ықпал ететін білімді көрсету

Тұлғаның, қоғам мен мемлекеттің тиімді жұмыс істеуін сақтау, дамыту және тиімді жұмыс істеуі мақсатында әлеуметтік жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету әдістерін қолдану

Технологиялық процестердің негізгі есептерін жүргізу, жобалау-конструкторлық жұмыстарды орындау және жобалау және технологиялық құжаттаманы ресімдеу

Енгізілетін жаңа жабдықты игеру, қолданыстағы технологиялық жабдықтың техникалық жай-күйі мен қалдық ресурсын тексеру

Ұйымдастыру-басқару қызметі, орындаушылық шешімдер, ұжым жұмысын ұйымдастыру дағдыларын қолдану

Байыту кезінде технологиялық процестерді және объектілерді модельдеу мақсатында кешенді инженерлік қызметте алынған білімді пайдалану