7M01402 Музыкалық білім в Семей қаласының Шәкәрім атындағы университеті

Пән ғылыми ойлау мәдениетін зерттеуге бағытталған, аналитикалық мүмкіндіктер мен зерттеу дағдыларын қалыптастырады, болашақ ғалымға қажетті теориялық және практикалық білім береді. Ғылымның тарихи эволюциясын және олар қалыптастыратын философиялық перспективаларды зерттейді. Қазіргі ғылымның пайда болуы, оның әлеуметтік және институционалдық байланыстары сипатталған. Ойлау эксперименттеріне, теорияларды растау мен теріске шығаруға, сандық және жоғары сапалы зерттеу әдістерінің пайда болуы мен қолданылуына байланысты жалпы философиялық мәселелер қарастырылады.

Тиісті білім саласының түпнұсқа әдебиетін шет тілінде еркін оқуға оқытуды көздейтін кәсіби қызметті жүзеге асыру үшін жалпы мәдени, кәсіби және арнайы құзыреттерді меңгеру; мамандық бойынша монологиялық және диалогтік нысанда ауызша қарым-қатынас дағдыларын дамыту; магистранттың ғылыми жұмысымен байланысты тақырыптарда жазбаша ғылыми қарым-қатынас дағдыларын дамыту, сондай-ақ ғылыми саладағы халықаралық ынтымақтастықтың нысандары мен түрлерімен танысу.

Қазақтың салт- дәстүрімен тығыз байланысты халық ән-күйлерінің маңыздылығын көрсету. Өмірдің әр сатысында, баланың дуниеге келуінен бастап, ұзату, үйлену тойларында, халықтың дәстүрі мен тұрмыс-салтын әндер арқылы таныстыру. Музыкалық стиль қалыптастыру арқылы тарихты сіңіру. Музыкаға бейімдеу арқылы, талғамды болуға үйрету. Халық ауыз әдебиетімен таныстырып, рухани байлығын арттыру. Музыкалық мұралардың маңыздылығын көрсету арқылы ділін жеткізу.

Түркі халықтарының соның ішінде, туыстас Орта Азия халықтарының музыкасымен танысу. Туыстас аспаптармен танысып, олардың жеке дара ерекшеліктерін білу. Құлақ күйі мен аспаптың сырт келбетімен танысу. Әр аспаптың өз халқына сай тотемдік шығу тарихы мен репертуарына тоқталу. Түркі халықтарына ортақ рухани құндылықты сезіну. Тарихи музыкалық байланысты меңгеру. Салт-дәстүрі мен тұрмысы бір түркілердің ортақ көзқарасын жоғалтпау.

Пән қазіргі психологияда ойлау ұғымдарының логикалық дұрыс әрекетін баламалы емес процесс ретінде қарастырып қана қоймай, оның интеллектуалдық және эмоционалдық құрамдас бөліктерінің арасындағы терең байланыс, тәжірибе жүзінде де дәлелдеуді оқытады. Осы пән бойынша музыкалық білім берудің ерекшеліктеріне сүйене отырып, білім алушылардың оқу-тәрбие процесіне қатынасынан туындайтын қате әрекеттерді талдау. Тәрбиелік, психокоррекциялық әсер ету құралдарын арнайы таңдауды меңгереді.

Курстың мазмұны басқару психологиясының тәсілдері мен бағыттарын, басқарудың психологиялық заңдылықтарын, басқару мәселелерін жоспарлау мен шешу ерекшеліктерін меңгеруге бағытталған. Білім алушылар конфликттік жағдайларды шешудің психологиялық әдістерімен танысады, жұмысты ынталандыру тәсілдерін, басқарудың тиімді стильдерін қолдану әдістерін меңгереді. Басқару процесінің тиімділігінің төмендеуінің негізінде жатқан психологиялық себептерді талдау дағдылары қалыптасады.

Музыкант-педагогтың әдіснамалық мәдениетін қалыптастырады. Музыкалық әдістемелік білімдерді меңгеріп, музыкалық-педагогикалық білім беру мәселелері мен алған білімдерін іс-тәжірибеде қолдануға жаттығады. Оқу және ғылыми-зерттеуде, музыкалық-педагогикалық іс-әрекетте дағдыларын дамытады. Әдістемелік деңгейде өзін-өзі тәрбиелеу қажеттілігін қалыптастырады. Жаңаша бағытта оқытудың үрдісін, білім берудің тың үлгілерін меңгерді. Музыка мұғалімінің әдістемелік дайындығына кәсіби тұлғалық-шығармашылық көзқарасын қалыптастырады және музыка мұғалімінің біліктілігін арттырады.

Магистранттарды ғылыми-зерттеу әдістеріне машықтандырады; дағдыларды қалыптастырады; білімін тереңдетіп, кеңейтетін пән олардың ойлар мен идеялардың мазмұнын дұрыс көрсетуге, диссертацияның әрбір бөлімінің логикасы мен құрылымын дамытуға көмектесетін ғылыми стиль ерекшеліктерін ашуына мүмкіндік береді. Оқытудың қорытынды кезеңі ғылыми білімнің әдістері мен тәсілдерін пайдалана отырып, өз бетінше ғылыми ізденіс жүргізуге, зерттеу барысында ғылыми мәселелерді шығармашылықпен тұжырымдау және олардың шешіміне қол жеткізуге қабілетті маманды дайындайды.

Қазақ халқының музыкалық мұрасындағы фолькорлық аспаптар орны. Олардың өзіне тән тембрі мен регистрін білу. Әр аспаптың ерекшелігін тану. Шертпелі, үрлемелі, ұрмалы аспаптардың маңыздылығы мен қызметін сипаттау. Аспаптардың жасалу жолдары мен дыбыс шығарудағы ерекшелігін түсіну. Жеке орындау мен музыкалық ұжымдардағы әр аспаптың орны мен олардың ұлттық музыканы нақышына келтірудегі мәнін түсіну.

Музыкалық-педагогикалық үдерісте музыкалық қабылдау және оның қалыптасу жолдары, дамуы және белсендіру мәселелері; музыкалық білім берудегі және жеке тұлғаның дамуындағы музыкалық образдарды, идеяларды және уайымдарды тану көзі ретінде адамның эмоциялық интеллект саласын тану мәселесі оқытылады. Білім беру процесінде оқушымен жұмыс жасауда, білгір шәкірт тәрбиелеуде маңызды біліктіліктерді меңгертеді. Қабылдау, түйсіну, нәтиже шығару – осы қасиеттерді дамыта отырып, қалыптастыруды үйретеді.

Ғылыми әдіс жөнінде пәннің негізгі ұғымдарын оқытады. Әдістемелер мен теорияларды, тарихи және әдіснамалық мәселелерді зерттеуде жүйелейді. Ғылыми тақырыпты зерттеудегі әдіс-тәсілдер мен әдістемелерді меңгертеді. Жүйелеу кезіндегі жалпы қағидаларды сақтауды үйретеді. Зерттеу жұмысы кезіндегі жалпыұғымдық, теориялық және эмпирикалық әдістерді қолдану арқылы нәтижеге қол жеткізу әдістерін меңгертеді. Нәтижелі болу жолындағы жалпы ғылыми, философиялық әдіснама, соған орай міндеттелген принциптарды ұштасуға дағдыландырады.

Бұл пән күрделі және алуан түрлі музыкалық және психологиялық мәселелер әлеміне енуді қарастырады. Психологиялық «левередждер» болашақ орындаушыға сабақ және көпшілік алдында сөйлеу процесінде оңтайлы шығармашылық әл-ауқатын табу және сахналық күйзеліспен байланысты мәселелерді шешуге көмектеседі. Шығармашылық әрекетті бақылайтын «психологиялық механизмдердің» жұмыс істеу принциптері мен «құрылғы» туралы хабардар болуды және реттегіштерге сәйкес әрекеттің өнімділігін арттыруды үйретеді.

Курс жоғары білім берудің негізгі бағыттарын, қағидаттары мен заңдылықтарын зерделеуге бағытталған. Курсты оқу барысында қазіргі педагогиканың базалық ұғымдары, оқыту мен тәрбиелеудің тұжырымдамасы мен теориясы, жоғары мектептің дидактикасы қарастырылатын болады. Магистрант білім беру процесін ұйымдастыруды жобалау дағдыларын, жеке және топтық рефлексия тәсілдерін меңгереді, педагогикалық мақсаттарды сауатты тұжырымдай алады, білім беру технологияларын оқу үрдісінде қолдана алады, пәндердің жұмыс бағдарламаларын құрастыра алады.

Педагогикалық репертуарды зерттеу курсы балалардың музыкалық аспаптарына арналған музыкалық репертуар көркемдік сапасымен және қолайлығымен ерекшелену заңдылықтарын оқытады. Репертуар іріктегенде балалардың орындау мүмкіндігін, әуеннің диапазоны мен ән үнемі қимылға немесе қайталанатын айналымы бар шағын интервалда құрылуы қажеттігі сипатталады. Репертуар қорында негізінен оқушылардың өз Отанын шексіз сүюге, патриотизм мен ұлттық мақтаныш рухында тәрбиелейтін жоғары сапалы шығармалармен қамтамасыз ету жолдары қарастырылады.

Шығармашылық ұжымды басқару теориясы мен әдістемесі атты курс шығармашылық ұжымды басқару теориясының негізі, басқару психологиясының негізгі әдістері, шығармашылық ұжымдардың типтері, түрлері мен құрамы, шығармашылық ұжымды басқару пәнінің басқа ғылымдармен сабақтастығы және педагогикалық менеджмент басқару қызметінің мәдениетін дамыту және басқаруды жетілдіру факторларын анықтауды қарастырады.

Музыка мұғалімдерін даярлаудың деңгейлі жүйесін енгізу арқылы музыка саласында кең білім алу педагогикалық қызмет дағдыларын меңгеруді; ғылыми — зерттеу, шығармашылық, педагогикалық және музыкалық — орындаушылық қызмет барысында міндеттерді тұжырымдау және шешуді; магистратура білімін кәсіби қызметтің әртүрлі түрлерінде пайдалану, ойлау мәдениетіне ие болып, музыкалық өнер мен педагогикадағы жаңа ағымдарды хабардар болуды; музыкалық өнермен сабақтас салаларда қолдана алуды талап етеді.

Мұғалімнің білімін, дағдысын, кәсіби және өмірлік тәжірибесін пайдалана отырып, кәсіби педагогикалық қызметтің нақты жағдаяттарында туындайтын кәсіби міндеттерді анықтау. Және типтік кәсіби міндеттерді шешуге дайындығы мен қабілетін, сондай-ақ кәсіби және жеке қасиеттерін даралау. Әдістемелік іс-әрекет мұғалімнің өзін-өзі тәрбиелеуіне, дидактикалық құралдармен жұмыс істеуіне, оқу пәні бойынша біліктілігін арттыруға байланысты әдістемелік жұмыстар ұсыну. Әдістемелік іс-әрекетке белгілі бір пәнді оқытуға байланысты іс-әрекеттерді топтастыру.

Магистранттың кәсіби құзыреттілігінде әдістемелік принциптері бар ұйымдасқан жүйе ретінде әрекет ету; кәсіптік бағдар, жүйелілік, объективті және субъективтік арақатынас; диалектикалық принциптер: тұтастық, жүйелілік, ақпараттандыру, ізгілендіру; нақты функциялар – ақпараттық, өтемдік, құндылық-бағдарлы, технологиялық, мәдени мұрада қарастыру. Тәрбиенің эстетикалық жағы бірте-бірте адам жасаған барлық нәрсенің сапасының ажырамас атрибутына айналдыру. Эстетикалық іс әрекет музыкамен байланыса нағыз маман жолындағы кәсібилікті шыңдау.

Күйшілік өнерде өзіндік орны бар күйші қыз-келіншектер әр кезеңнің өз дүлдүлін, ажырата көрсету. Репертуарымен және орындаушылардың шеберліктерімен танысу. Екі бағытты салыстыра келе, нәзік болмыс өзге образ тудырады. Күйшілік мұрада өзіндік стиль қалыптастыра білген қыз-келіншектер шығармашылығы туралы, оның музыкалық-стильдік ерекшеліктерін көрсету. Жаңа есімдермен танысу. Күйші қыз-келіншектердің жаңа буындары мен олардың еңбектерін көрсету.

Білім алушылардың ғылыми-зерттеу жұмыстары жалпы білім беру үрдісінің және барлық оқытылатын пәндер мазмұнын түсіну. Ғылыми-зерттеу жұмыстарына қатысуға оқушыларды баулу. Шығармашылық кәсіби ойлау арқылы ғылыми таным әдістерін меңгеру және зерттеу дағдыларын қалыптастыру. Білім беру бірлігін қамтамасыз ету, ғылыми және инновациялық үрдістердің шығармашылық қабілеттілігін дамыту, оқушыларды кәсіби-шығармашылық деңгейін көтеру мақсатында дайындығын жақсарту, ғылыми зерттеу жұмыстарына білім алушы-жастарды жетілдіру нысандарына тарту.

Жалпыға бірдей танылған құндылықтарды пайдалана отырып, педагогикалық қызметтің нақты жағдайларында туындайтын кәсіптік-педагогикалық проблемалар мен типтік кәсіптік міндеттерді тиімді шешу; қазіргі заманғы білім беру технологияларын, педагогикалық психологиялық-педагогикалық өнімді технологияларын меңгеру. Әдістемелік құралдармен, педагогикалық құралдармен қамтамасыз ету және қазіргі заманғы сабақтарды құру бағытында оқыту әдістемелері саласында әдістемелік идеяларды, жаңа әдебиеттерді және өзге де ақпарат көздерін пайдалану. Білім беру жүйесінің өнімділігін арттыру .

20-ғасырдың музыкалық өнері магистрантқа тарихи музыкалық өнер мен дамудан бастап жаңа бағыттар туралы ақпарат береді. Бұл адамзат өмірінде жаңа дәуір ашқан түбегейлі әлеуметтік өзгерістер, революциялар уақыты, бұл мәдениет пен өнердің, оның ішінде музыканың өркендеуі, өнердің үлкен жетістіктеріне жеткен, кеңестік музыка мәдениетінің қалыптасуы. Романтикалық тенденциялар С.Прокофьев, Д.Шостакович және басқа композиторлардың өнерінің мазмұнын деформациялауға ұмтылған модернистерге қарсы тұруға көп жағынан көмектесті.

Кәсіби музыкалық білім: тарихы, теориясы мен әдіснамасы курсы жалпы білім беретін мектептегі музыкалық-педагогикалық қызметтің міндеттерін, мазмұнын жəне ұйымдастырылуын зерттейтін орталық пəндерінің бірі болып табылады. Кәсіби музыкалық білім беру тарихы, теориясы мен əдіснамасы бірігіп мектепте музыка оқытудағы кəсіби тəсілдің негізгі заңдылықтары оқытылады.

Қазіргі заманғы педагогиканы, оның ішінде музыканы оқытудағы болашақ маманның кәсіби және мәдени даму негіздерін құру. Сөз арқылы музыка идеясын нақтылауға және байытуға көмектесу; оны қабылдау мен түсінуді тереңдету. Орындаушылық және сөйлеу әрекеті педагогикалық іс-әрекеттің оқу процесіндегі тиімділігін ұйымдастыру. Мұнда білім алушылармен өзара әрекетті ұйымдастыру, олармен қарым-қатынас жасау, олардың қарым-қатынасын басқара білу. Тілдің сақталуы мен дамуын қамтамасыз ету арқылы меңгерту.

Музыкалық білім беруді басқару негізі ретінде қарастыру. Өнер саласындағы менеджментті пайда болу тарихы және Музыкалық білім беруді басқарудың арнайы ұстанымдары ретінде түсіндіру. Музыкалық білім менеджерінің кәсіби функциялары мен қызметтерін көрсету. Менеджердің маркетингтік қызметінің негізгі бағыттарын анықтау. Жоба менеджментін талқылау. Музыкалық өнер және білім беру саласындағы басқарманың нормативтік-құқықтық негіздерімен танысу. Басқарудың тиімді әдістері және ұжымдық өнер саласында нәтижелі жұмыс істей білу.

Адамның жай-күйін түсініп, танудағы психологияның пайдасын ұғындыру. Музыкалық психология күнделікті өмірдегі дәрменсіздік пен шынайы қарым-қатынасты сақтай білудегі қабілетті дарыту. Психологиялық деңгейдегі невроз симтомына жеткізбей, жүйкенің әлсіздігі мен іштей алаңдаушылық сезімінің санаға бейімдеу арқылы салауатты өмір сүруге баулу. Әр ісіне байыпты қарай алатын тұлға қалыптастырудағы пәннің білім алушыға тікелей меңгерту. Қарбалас өмірлі сәтсіздік пен сәттерді музыка емі арқылы санамен шешуге бағыттау.

Орындаушылық шеберлікті шыңдау. Ол үшін әдіс-тәсілерді меңгеру. Түрлі авторлық әдістерді үйрену арқылы білім саласына қолдану. Әдістеме бойынша әр орындаушының жеке мүмкіндігіне қарай өзіндік әдіс таңдауы. Аспаптық мүмкіншілігіне қарай жаттығудың тұрақты орындалуы. Түрлі штрихтарды орындау үшін көп жағдайда сол штрихтың орындалу тәсілі мен амплитудасын нақты сезіну. Мақсатты түрде Репертуардың таңдалуы мен орындаушының икемін арттыру.

Шетелдің әлемдік музыкалық педагогикалық білім беру курсында музыкалық білім беру педагогикасында музыка сабақтарын өзінің дидактикалық мақсаты, мазмұны және оқыту әдістемесіне қарай түрліше жүйелеу ұсынылған. Соңғы жылдары педагогикалық технология идеясының жандануы, білім беру саласына ғылыми техникалық жетістіктердің ендірілуіне байланысты сабақ беруді жетілдіру, оны ұйымдастырудың тың жолдары іздестірілген.

Күйшілердің өмірі мен шығармашылығы, күйдің дәстүрлі мектеп түрлері мен стильдері, жанр ерекшеліктері, тармақты күйлер, тараулы күйлер, т.б. домбыра аспабының күйшілік өнерін толықтай қамтиды. Орындаушылық тұрғыда күйшілік өнердің тарихын шертетін негізгі бағыт. Орындаушылықтың жеті мектебімен танысу. Ұлттық музыканың құндылығын сезіну. Аспаптық музыканың өңірлік ерекшеліктерін үйрету. Домбыра аспабының мүмкіншілігі бойына қалыптасқан үлкен өнер арнасын өз тарихы мен мәдениетіндей сауатты меңгеру.

Музыкатану ғылымының негізгі ұғымдары – әдістемелер мен теориялармен танысу. Осы өзекті мәселелеріне, музыкалық орындаушылық тарихы мен теориясына, қазіргі музыкалық педагогикаға, әдістемеге қатысты тың ақпараттарды үйрену. Шығармашылық адамның дамуы тұрғысында музыка ғылымындағы жаңа бағыттарды меңгеру арқылы сауаттылыққа баулу. Заманауи бағыт мәселелерін саралай отыра, магистранттың болашақ сол мәселелерді шешуіне бағыттау. Жас ғалым тәрбиелеудегі сапалы білімді меңгерту.

«Ғылыми жоба және халықаралық жариялау» - атты курс болашақ музыкант-педагогқа, қазіргі заманғы Қазақстанның негізгі ұлттық идеясын қалыптастыруда және тұрақты даму жағдайында қоғамдық-гуманитарлық және рухани-танымдық қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды саналатын отандық ғылым жетістіктері мен жетекші ғылыми мектептердің даму тенденцияларын және әлемдік ғылым дамуын сараптау, ғылымның приоритеттері жайлы кепілдемелер дайындау, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы қазақстандық маңызды ғылыми зерттеулер мен өңдеулерді насихаттау.

Музыка мұғалімінің кәсіби құзіреттілігі психология ғылымының негізгі бөлімдерінен, жалпыдан бастап жас ерекшелік психологиясы, педагогикалық, әлеуметтік және т.б. психология, сондай-ақ музыкалық психология немесе музыкалық әрекет психологиясы; негізгі психикалық процестерді, есте сақтауды, ойлауды-қиялды және бағдарлау. Оқушылардың психологиялық ерекшеліктерін және олардың оқу-тәрбие процесінде даму заңдылықтарын білу; тұлғаның даму деңгейі мен мотивтерін анықтау. Болашақ шебер музыканттардың вокалды-хор музыкасын меңгеру жолдары, әдістері мен формаларымен таныстыру.

Музыкалық білім берудің негізгі бағыттарымен таныстыру. Білім алушының музыкалық педагогикалық жұмыстарға қызығушылын қалыптастыру, өз бетімен музыкалық білім алуға қажеттілікті, алған білімдерін практикада қолдану, жалпы білім беретін мектептегі оқытудың әр кезеңінде музыкадан бағдарламаларды жүзеге асыру барысында оқушылардың жас ерекшеліктерін, қызығушылықтарын, бейімділіктерін ескеру. Музыкалық жұмыстардың әдістемелерін меңгеруге көмектесу. Өз тәжірибелерін жинақтауда шығармашылық ізденуіне жағдай жасау. Жеке тұлғалық қалыптасу жолындағы нақты бағыттылық қалыптастыру.

Музыкалық білім беру әдіснамасы, ғылыми зерттеу әдістемесі мен методологиясы, ғылыми жоба бойынша теориялық-әдіснамалық білімдерді түсіну, түсіндіру және практикада қолдану.

Музыкалық білім беру саласында іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулер жүргізу.

Ғылыми-зерттеуді және ғылыми-педагогикалық істерді ұйымдастырудың методологиясын және жоспарлау алгоритмдерін білу.

Кәсіби қызметте негізгі ғылыми, педагогикалық, басқарушылық, коммуникативті білім мен дағдыларды қолдану.

Музыкалық білім беруде тәжірибелік-эксперименталды зерттеу жүргізудің заманауи тәсілдері мен талаптарын білу.

Музыкалық-педагогикалық қызмет нормаларын әзірлеу қағидаларын қалыптастыру тәжірибесін жинақтау.

Музыкалық білім беру саласындағ зерттеу қызметін жүргізу. Зерттеуге қажетті әдіс-тәсілдерді жинақтай білу, топтастыру.

Музыкалық-тарихи білімді меңгеру, музыка тарихы мен музыкалық мәдениетті дамытудағы маңызды тарихи кезеңдерді ұғынуға бағытталған талдауды жүзеге асыру.

Музыкалық қызметтің барлық түрлерінде игерілген теориялық білімді қолдану.

Қазақ халық аспаптарының ерекшеліктерін, оларды түркі халықтарының басқа құралдарымен салыстыра отырып анықтау