6B01510 Биология в Семей қаласының Шәкәрім атындағы университеті

Курс адамның анатомиясы мен физиологиясы, жас ерекшеліктері туралы түсінік қалыптастыруға мүмкіндік береді, жоғары жүйке қызметінің заңдылықтары және адамның жүйке жүйесінің функционалдық ерекшеліктері қарастырылады. Оқушылардың онтогенездегі психикалық және физиологиялық дамуы, жас ерекшеліктері мен дамуының негізгі заңдылықтары, психофизиологиялық нормаларды есепке алу негізінде баланың дамып келе жатқан тұлғасының маңызды психикалық ерекшеліктері туралы жүйелі түсінігін қалыптастырады.

Бұл пән болашақ биология мұғалімдерінің түсінігін, оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыру қабілетін дамытады және болашақ биология мұғалімдерінің педагогикалық шеберлігін арттырады. Биология пәні бойынша педагогикалық тәсілдер мен әдістемелік материалдарды тиімді пайдалану дағдыларын береді. Студенттердің биология мұғалімі ретіндегі болашақ мамандықтарының ерекшеліктері туралы түсініктері қалыптасады. Сондай-ақ курсты оқу барысында Қазақстан Республикасының қазіргі білім беру жүйесінің негізгі тенденциялары, мәселелері, ерекшеліктері ашылады.

Пәннің мазмұны білім алушыларда педагогикалық ғылымның теориялық – әдіснамалық негіздері және кәсіби – педагогикалық іс-әрекеттің мәні туралы тұтас көзқарасты қалыптастыруға бағытталған. Курсты оқу білім беру ортасында тұтас педагогикалық процесті ұйымдастырудың мазмұны, принциптері, формалары мен әдістері туралы қажетті білімді қалыптастыруға мүмкіндік береді. Курсты оқу білім алушыларда оқу мен оқытудағы заманауи тәсілдерді сәтті жүзеге асыру үшін қажетті құзыреттерді қалыптастырады.

Аталған курс жалпы химияның теориялық негіздерін, атом-молекулалық ілімнің қазіргі заманғы химияның негізі ретіндегі мәнін; элементтердің химиялық қасиеттерінің периодтық өзгеруін; химиялық байланыс, ерітінділер теориясы туралы қазіргі заманғы көзқарасты зерделеуді көздейді. Курсты оқу кезінде білім алушыларда негізгі химиялық ұғымдар, химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары, заттар қасиеттерінің химиялық байланыс сипатына тәуелділігі туралы, тірі және жансыз табиғаттағы тотығу-тотықсыздану реакцияларының мәні туралы жүйелі білім қалыптасады.

Бұл пән химиялық элементтер мен олардың қосылыстары туралы ұғымды, олардың қасиеттерін, алу әдістерін және қолдану салаларын; бейорганикалық химияның даму тенденциясын зерттеуді қарастырады. Курсты оқу кезінде білім алушыларда заттардың құрылымы, элементтердің сипаттамасы, металдар мен бейметалдардың, олардың қосылыстарының физикалық және химиялық қасиеттерін салыстырмалы талдау туралы периодтық заң мен химиялық байланыс туралы ілім негізінде жүйелі білім қалыптасады.

Құқық негіздері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет, экономика, кәсіпкерлік және көшбасшылық, экология және тіршілік қауіпсіздігі саласындағы негізгі мәселелер мен қағидаттарды қамтитын интеграцияланған пән болып табылады. Нормативтік құқықтық актілерді пайдалану ерекшеліктері, Қоғамның іскерлік, этикалық, қоғамдық, экономикалық, кәсіпкерлік және экологиялық нормаларын пайдалана білу. Экологиялық-құқықтық, экономикалық, кәсіпкерлік қатынастардың, көшбасшылық қасиеттердің және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес қағидаттарының ерекшелігі.

Бұл курсты игеру барысында білім алушылар тірі организмдерді құрайтын химиялық қосылыстардың құрылымы мен қасиеттері, биохимиялық процестердің негізгі заңдылықтары және метаболизмді реттеу механизмдері туралы білім алады. Білім алушылар органикалық химия мен биологиядан алған білімдерін пәнаралық байланыс тұрғысында дамытады, сондай-ақ ақпарат көздерімен жұмыс жасау, жүйелеу, өз беттерімен ізденіс дағдыларын дамыта алатын болады

Бұл пәнді оқу студенттердің вирустар саласындағы терең кәсіби білімін қалыптастырады, ғылыми зерттеулерді өз бетінше жоспарлауға және жүргізуге мүмкіндік береді. Вирустардың табиғаттағы шығу тегі, құрылысы, морфологиясы туралы жаңа теориялық білім алады. Әртүрлі эксперименттік формаларды қолдана отырып вирустарды зертханалық зерттеу дағдылары қалыптасады, басқа пәндермен байланысты ескере отырып мамандық ерекшеліктеріне негізделген жаңа білімдерді меңгереді,

Бұл пән адам және жануарлардың әрбір ағза мүшелерінің құрылымы жайында табиғи әрі ғылыми көзқарасты қалыптастырауға бағытталған. Курсты оқу кезінде білім алушылар адам және жануарлардың эмбриональды дамуы, қаңқаның, қан тасымалдау, тынысалу, ас қорыту, зәр-жыныс, жүйке жүйелері және сезім мүшелерінің салыстырмалы морфологиясы мен анатомиясы жөнінде білім алады. Мүшелер жүйесінің құрылымы мен дамуының жалпы заңдылықтарын зерттеуді қамтиды.

Курс барысында студенттер инклюзивті білім берудің принциптері мен әдістемелік негіздері туралы білімдерін қалыптастырады. Ерекше қажеттіліктері бар балаларды психологиялық-педагогикалық қолдауға, инклюзивті білім беруді нормативтік-құқықтық қамтамасыз етуде туындайтын кедергілерді болдырмауға, сондай-ақ инклюзивті білім беру саласындағы ұйымдастырушылық және басқару құзыреттеріне қатысты заманауи талаптардың жаңа үлгілері туралы идеялар қалыптасады. Білім беру ұйымдарында мүмкіндігі шектеулі балаларды психологиялық-педагогикалық қолдау үлгілері туралы білімді меңгереді.

Курс микробиология мен вирусологияның негізгі ұғымдары мен әдістерін зерттеуді қамтиды. Студенттер қазіргі заманғы биотехнологияларда микроорганизмдерді пайдалана отырып, бактериялардағы заттардың алмасуы, олардың өсуі, көбеюі, таксономиясы, денсаулық сақтау, қоршаған ортаны қорғау туралы білімдерін дамытады. Студент микроорганизмдердің тіршілік әрекетінің ерекшеліктеріне байланысты микробиология және вирусология саласында алған білімдері мен дағдыларын бағдарлап, жүйелейді, сондай-ақ мұғалімдік болашақ мамандығында пайдаланады

Бұл пән өсімдік жасушасы органоидтарының морфологиялық және анатомиялық құрылысын, төменгі және жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің тамырларының, сабақтарының, жапырақтарының, көбею мүшелерінің, гүлдерінің, тұқымдарының анатомиялық және морфологиялық құрылысын оқытады. Сонымен қатар төменгі сатыдағы өсімдіктер мен жоғарғы сатыдағы өсімдіктердің құрылысындағы айырмашылықтар мен ұқсастықтарын түсіндіреді және де қосарынан ұрықтану жүретін жоғарғы сатыдағы гүлді өсімдіктердің гүл құрылысын нақтылап жете түсіндіреді.

Курс білім алушыларда адам ағзасының құрылымы мен функциялары, әртүрлі дене жүктемелері немесе спорттық белсенділіктің әсерінен тұтас дененің өзгеруі туралы жүйелі білімді қалыптастыруға бағытталған. Бұл курста бұлшықет анатомиясы мен спорттық іс-әрекетке негізделген адам қызметінің физиологиясына баса назар аударылады. Курс бойынша алған білім студенттерді салауатты өмір салтын ұстану үшін практикалық қолдануға үйретеді.

Бұл пән паразиттердің әртүрлі жүйелі топтарын зерттеуді қамтиды. Білімалушыларда паразитологияның даму тарихы туралы, паразиттердің барлық даму сатыларындағы құрылымының ерекшеліктері туралы, паразитология объектілерінің жүйеленуі туралы, паразит-иесі өзара қарым-қатынасы туралы, паразиттер мен тасымалдаушылардың даму циклінің ерекшеліктері туралы, тіршілік ету ортасы, жекелеген аумақтарда паразиттік аурулардың таралуы туралы, сондай-ақ паразиттермен және олардың тасымалдаушыларымен күрес жолдары туралы білім қалыптасады.

Бұл пән жануарлар әлемінің биологиялық әртүрлілігінің негізгі мәселелеріне, сондай-ақ олардың эволюциялық байланыстары мен жүйелілігіне байланысты мәселелерді зерттеуді қамтиды. Курсты оқу кезінде білімалушыларда омыртқасыздардың әртүрлі топтарының даму және шығу тегінің жалпы заңдылықтары туралы, жануарлардың қоршаған орта мен адам өміріндегі рөлі туралы, органдар мен жүйелер құрылысының принциптері, ағза функцияларының саралануымен интеграциясы туралы, жануарлардың көбеюі мен дамуының негізгі заңдылықтары туралы жүйелі білім қалыптасады.

Бұл пән адам ағзасының ішкі құрылысының ерекшеліктері туралы ғылыми түсінік қалыптастыруды қарастырады. Курс барысында білім алушылар адамның морфологиясы, жеке мүшелер мен жүйелердің анатомиясы, сонымен қатар адам ағзасындағы қозғалыс, ас қорыту, тыныс алу, қан айналымы, эндокриндік, несеп-жыныс, жүйке жүйесі және сезім мүшелерімен байланысы туралы жүйелі білімдерін дамытады. Курс білім алушылардың анатомиялық және морфологиялық білімдерін дамытуға ықпал етеді.

Курсты оқу барысында студенттер микробтар дүниесін және микроорганизмдердің морфологиялық құрылымының, көбею процесінің және экологиясының ерекшеліктерін, сондай-ақ олардың табиғаттағы және адамның экономикалық іс-әрекетіндегі рөлін біледі. Микроорганизмдерде болатын процестерді зерттеуде негізгі ұғымдарды қолдана алады. Морфологияға сәйкес микроорганизмдердің формаларын ажырата алады. Микроорганизмдердің метаболизмін жүзеге асыру механизмдерін зерттеу мақсатында эксперименттік жұмысты қою және негізгі ұғымдарды қолдану дағдыларын меңгереді

Бұл пән жәндіктер класының әртүрлі жүйелі топтарын зерттеуді қамтиды. Студенттер энтомологияның даму тарихы, жәндіктердің жүйеленуі мен жіктелуі, алтыаяқтылардың әртүрлі сыртқы және ішкі құрылымы мен функцияларының ерекшеліктері, жәндіктер тобын зерттеудің заманауи әдістері, сондай-ақ жәндіктер селекциясының жалпы принциптері, өсіру технологиясын жетілдіру, санитарлық-эпидемиология-лық бақылау және жәндіктер дақылдарының гендік қорын сақтау әдістері туралы жүйелі білім меңгереді.

Пән тарихи фактілерді, Абай Құнанбайұлы, Шәкәрім Құдайбердіұлы шығармаларының идеялық-эстетикалық құндылықтарды қалыптастыратын философиялық-көркемдік негіздерін игерте отыра, студенттің өз пікірін айта білу, практикалық дағдыларды және адамгершілік, адалдық, көркем мінез сияқты адами қасиеттерді қабылдауды меңгертеді. Қазақ әдебиеті қаламгерлерінің данышпандық қырлары мен М.Әуезовтің Абай мұрасын зерттеу, насихаттаудағы рөлін, шығармаларының тарих, әдебиет, ғылым үшін маңызын айқындайды.

Пән омыртқалы жануарлардың құрылысындағы және физиологиялық әрекетіндегі ерекшеліктерін, сондай-ақ олардың тіршілік ету ортасымен өзара қарым-қатынасы жөнінде және биоалуантүрлілігі туралы толық мәлімет береді. Курсты меңгеру барысында білім алушыларда омыртқалылардың ұйымдасу заңдылықтары, яғни органдар мен жүйелер құрылысының принциптері және тіршілік әрекеттері, систематикасы, географиялық таралуы , жануарлардың пайдалы және зиянды түрлері, жануарлар дүниесін халық шаруашылығында пайдалану мақсаты жөнінде білімдері қалыптасады.

Пән құстардың жүйеленімі, жекеше және тарихи дамуы, физиологиясы, экологиясы туралы білімді қамтиды. Пәнді меңгеру барысында білім алушылар Қазақстанның орнитофаунасы туралы кең білім алады. Құстардың шығу тегінің заңдылықтары, органдар мен жүйелер құрылысының принциптері, сондай-ақ жер бетіне таралуы заңдылықтары, құстар әртүрлі аурулардың қоздырғышын тасымалдаушы , соған байланысты адам мен мал арасына паразиттер мен түрлі ауру таратуға құстардың ролі туралы білім қалыптасады.

Өсімдік жамылғысының типтеріндегі өсімдік қауымдастықтарын, олардың фитоценозды және эколого-флоралық ерекшеліктерін, экожүйедегі орнын, қоршаған ортаға әсері мен тәуелділігін, экожүйенің басқа да компоненттерімен өзара байланысын қарастыратын ботаника цикліндегі фундаменталды пән. Студенттер пәнді меңгеру барысында биогеография саласы, яғни организмдер мен оның бірлестіктерінің географиялық орналасу заңдылықтары, оның ғылым саласындағы орны, практикалық маңызы туралы білімдерін кеңейтеді.

Пән анализаторлар физиологиясының объективті және субъективті қырларына түсінік береді. Курсты меңгеру кезінде білім алушылар анализаторлардың - көру, тепе-теңдік, дәм сезу, иіс-сезу, сомалық-сенсорлық жүйелерінің ортақ қасиеттерімен, құрылыстық жалпы принциптерімен, сондай-ақ әлемді танудағы маңызымен, қызметтерімен, сигналды табу, ажырату, өткізу , басқа күйге айналдыру, кодтау, яғни сезгіштіктің айыру табалдырықтары туралы мәселелермен және заңдармен танысады.

Бұл курс өсімдік жамылғысын зерттеудің классикалық және заманауи әдістерін оқып-үйренуге, өсімдіктердің түрлік ерекшеліктерінің таксономиясымен, таралу аймақтарымен, түрлердің өзара байланысымен танысуға, студенттерге өсімдіктердің систематикасы туралы теориялық білімдерін сіңіруге, өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. Өсімдіктердің қоршаған ортамен өзара байланысын қарастырады, өсімдіктердің маңызын және оларды қорғау жолдарын анықтайды. Курсты оқу барысында студенттер табиғи фитоценозда өсімдіктерді зерттеу әдістерін меңгереді.

Бұл пән балықтардың морфологиясы мен анатомиясын, экологиясын , даму тарихын зерттеуді қарастырады. Курсты оқу кезінде білім алушыларда балықтардың сыртқы белгілері мен ішкі құрылысы туралы, балықтардың сырқы ортаға бейімделуі, эмбриологиясы және филогениясы, географиялық таралуы және балықтардың санын, оның өзгеру заңдылықтарын, этологиясын , балықтардың өндірістік қорын анықтау әдістерін жетілдіруді, балықтарды қорғаудың ғылыми негізделген шаралары мен мен балық аулауды тиімді ұйымдастыру жолдары туралы білім қалыптасады.

Бұл пән жоғары сатыдағы өсімдіктердің жіктелуін, негізгі таксономиялық топтардың филогенезі, өсімдіктердің маңызды топтарының теориялық және практикалық маңызын қарастырады. Дәрілік өсімдіктер құрамындағы биологиялық белсенді заттар, олардың жаңа тиімді қасиеттерін анықтау дәрілік шикізат ретінде қолданылатын өсімдік түрлерін зерттеуге мүмкіндік береді. Дәрілік өсімдіктерден алынатын дәрілік препараттар және әртүрлі ауруларда қолданылатын дәрілік өсімдік материалдары туралы студенттердің теориялық білімдерін қалыптастырады.

Бұл пән адам ағзасының тіршілік әрекетінің ерекшеліктерін және оның үнемі өзгеріп отыратын ортада бейімделу механизмдерін, ағзалар мен физиологиялық жүйелер қызметінің әртүрлі физикалық-географиялық аймақтардағы, табиғи айналымдардағы қоршаған орта факторларының әсеріне тәуелділігін зерттейді. Еңбек және өмір сүру жағдайларының адам ағзасына ерекше әсері, физикалық және эмоционалдық-психологиялық күйзелістің күшею процесі, сондай-ақ стресстік жағдайлар қарастырылады.

Бұл пән организмнің қызметін, ондағы көптеген физиологиялық жағдайларды теориялық тұрғысынан түсіндіруді көздейді. Курсты оқу нәтижесінде білім алушылар тірі организмнің, жекелеген жүйелердің, ағзалардың, ұлпалардың және жасушалардың тіршілік әрекеттері, бір-біріне әсері, өзара байланысы және сыртқы ортамен қарым-қатынасы, тіршілік үрдістерінің механизмдері мен реттелуі, көрсеткіштері және қасиеттері туралы мәліметтерді жүйелі түрде талқылайды және анализдейді.

Бұл курс мектеп бағдарламасында оқытылатын биология пәнін оқыту процесінде оқушылардың жаратылыстану туралы білімдерін қалыптастыруды көздейді. Курс білім берудің жаңартылған талаптарына, жаңа инновациялық технологияларға, студенттердің топтық жұмысына сәйкес құрастырылған. Дағдыларды студенттер жобаны қорғау, тест тапсырмаларын шешу және құрастыру, эссе жазу түрінде бағаланады. Курсты оқу барысында студенттер мұғалімнің іс-әрекетіне кәсіби құзыреттіліктерін қалыптастыру үшін білім мен тәжірибе жинақтайды.

Қазақстандық білім беру жүйесін реформалаудың негізгі мақсаты білім беру сапасын жаңарту және ұлттық білім беру жүйесінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру болып табылады. Білім берудің әлемдік стандарттарына сәйкес келетін білім берудің жоғары сапасын қамтамасыз ету, өзін-өзі тәрбиелеуге, өз бетінше білім алуға, өзін-өзі дамытуға дайын шығармашыл тұлғаны қалыптастыру қазақстандық білім берудің сапасын арттыруды және халықаралық деңгейге қол жеткізуді көздейді.

Пән оқушылардың «Өсімдіктер» және «Жануарлар» тарауларын оқу барысында алған жануарлар мен өсімдіктер әлемі туралы түсініктерін кеңейтуге мүмкіндік береді. Табиғатпен тікелей байланысқа ұмтылатын, жануарлардың мінез-құлқы, физиологиялық ерекшеліктері туралы көбірек білгісі келетін, оларға көмекті көрсеткісі келетін білім алушылармен жұмыс істеуге арналған. Мұғалімнің жетекшілігімен оқушы жүйедегі ғажайып табиғат нысандарын тамашалай алады, жан-жануарлар және жан-жақты зерттейтін қызықты нәрселер туралы көбірек біле алады.

Бұл пән кәсіпті меңгеруде кәсіби білім мен дағдыны қалыптастырады. Өсімдіктер физиологиясы жабайы табиғатты зерттеудің іргелі пәндерінің бірі болып табылады. Физиология өсімдіктердегі процестердің маңызын, олардың өзара байланысын, сыртқы ортаның әсерінен өзгеруін ашып, реттеу механизмдерін белгілейді, дақылдардың өнімділігін арттыруға бағытталған әдістерді жасайды. Тірі организмдермен эксперименттік жұмыстарды жүргізе білу. Бұл әсіресе студенттердің кәсіби-педагогикалық дайындығы үшін маңызды.

Пән жер шарында тірі ағзалардың таралу заңдылықтарын, флора мен фаунаның географиялық аспектісін, экожүйелердің құрылымдық-функционалды негіздерін қарастырады. Сондай-ақ, тірі организмдердің географиялық таралуын түсіну және түсіндіру үшін эволюциялық дамуын оқытады. Студенттердің қоршаған ортаның флорасы мен фаунасы, құрлықтың флоралық, фауналық, биотикалық аудасуы, әлем мұхитының заманауи аудандастырылуы, биомалардың негізгі типтері туралы жүйелі білімін қалыптастырады.

Бұл пән кәсіпті меңгеруде кәсіби білім мен дағдыны қалыптастырады. Өсімдіктер физиологиясы жабайы табиғатты зерттеудің іргелі пәндерінің бірі болып табылады. Физиология өсімдіктердегі процестердің маңызын, олардың өзара байланысын, сыртқы ортаның әсерінен өзгеруін ашып, реттеу механизмдерін белгілейді, дақылдардың өнімділігін арттыруға бағытталған әдістерді жасайды. Тірі организмдермен эксперименттік жұмыстарды жүргізе білу. Бұл әсіресе студенттердің кәсіби-педагогикалық дайындығы үшін маңызды.

Курс білім берудегі технологиялық тәсілдерінің теориялық және әдістемелік аспектілерімен танысудан тұрады, биологияны оқыту процесінде қолданылатын заманауи технологияларды қолдану арқылы оқу үрдісін модельдеу әдістерін үйретеді, болашақ биология мұғалімінің әрі қарай өз бетінше білім алуы үшін шығармашылық мүмкіндіктерін дамытады. Студенттердің инновациялық іс-әрекетке мотивациялық бағдарларын қалыптастырады және оқытуда тұлғалық, метапәндік және пәндік оқу нәтижелеріне қол жеткізу және оқытылатын пән арқылы оқу үдерісінің сапасын қамтамасыз ету үшін жүйелік-белсенділік тәсілін қолданады.

Гендік инженерия-биология, биохимия, генетика және вирусология пәндерінің түйіскен жерінде ДНҚ құрамын өзгерту технологияларын қарастыратын биотехнология саласы. Курсты Зерттеудің мақсаты-организмдердің қызметін басқаратын жеке гендердің 'қосылуы' және 'өшірілуі' механизмдерін, сондай-ақ генетикалық нұсқауларды бір организмнен екінші ағзаға беру механизмдерін зерттеу. Студенттер генетика мен молекулалық биологияны медицинада қолдану мүмкіндіктерін қарастырады.

Пән студенттердің мектеп биология курсының негізгі бөлімдері бойынша сабақ өткізудің әртүрлі әдістерін қолдануда ұйымдастырушылық қабілеттері мен дағдыларын қалыптастырады. Биологияны ағылшын тілінде оқытудағы заманауи педагогикалық технологияларды қолданады. Болашақ мұғалімдерге мектепте биология курсынан оқу-тәрбиелік процестерді тиімді жүзеге асыру үшін әдістемелік іскерлігі мен білімін, өз бетінше педагогикалық қызметінде шығармашылық көзқарасын дамытуға мүмкіндік береді.

Пән қоршаған ортаның биоалуантүрлілігін, оларды қорғау және ұтымды пайдалану жолдарын қарастырады. Биоалуантүрлілікті сақтау мен экожүйелердің тұрақтылығын зерттеу мониторингін жүргізу, өсімдіктер мен жануарлар алуантүрлілігін, олардың биоценоздағы орнын анықтай отырып, тіршілік ортасының шарттарына құрылымды-функционалды бейімделушіліктерін оқытады. Студенттердің тірі ағзалардың заманауи жүйеленуі, өсімдіктер мен жануарлардың эволюциялық процестерге бейімделуі туралы теориялық білімдерін кеңейтеді.

Пән популяциялардың генетикалық әртүрлілігін, табиғи популяциялардағы тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтарын, эволюция факторларының әсерінен популяциялардағы Аллель жиіліктерінің таралуын зерттеуге бағытталған. Популяция генетикасының мақсаты-бір түрдің әртүрлі популяциялары арасындағы генетикалық вариацияны анықтау. Әр түрлі популяциялардың генетикалық құрамын салыстыру тірі организмдердің популяциясының тұрақтылығын сақтау үшін ген ағынының маңыздылығы туралы түсінік бере алады.

Пән білімалушыларды өсімдіктердің құрылымдық және биохимиялық ерекшеліктерімен және олардың зат алмасу белсенділігін талдау әдістерімен, ғылыми зертханаларда өсімдік объектілерімен жұмыс істеу дағдыларымен таныстырады. Өсімдік жасушасының органеллаларының сипаттамасымен және қызметімен, даму заңдылықтарымен және өсімдік төзімділігінің физиологиялық негіздерімен таныстыру. Пәнді оқу үшін өсімдіктерді зерттеу тәжірибесін меңгеруге үлкен рөл беріледі. Бұл зертханалық жабдықтар мен өсімдік материалдарын біріктіруді қажет етеді.

Генетика-болашақ биология мұғалімдерін даярлаудағы негізгі пән. Бұл курсты игеру барысында студенттер тұқым қуалаушылық белгілері мен олардың өзгергіштігінің негізгі заңдылықтарын, моно - және дигибридті будандастырудың цитологиялық негіздерін, аллельді емес гендердің өзара әрекеттесу ерекшеліктерін зерттейді. Білім алушылар тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясының негізгі ережелерімен танысады, планетадағы тірі организмдердің эволюциясы үшін мутациялық процестердің себептері мен салдарын және популяциялардағы белгілердің шоғырлану ерекшеліктерін зерттейді.

Пән клетка құрылымын, функциясын, клеткааралық заттарды, ағзаның ұлпалық деңгейіндегі заңдылықтарын, әр түрлі мүшелердегі ұлпалардың ерекшеліктерін қарастырады. Клеткалардың, ұлпалардың және мүшелердің биологиялық, физикалық, экологиялық, химиялық және басқа да факторлардың әсерінен бейімделушілік механизмдерін түсіндіреді. Студенттерде кәсіби мәселелерді шешуде негізгі физика-химиялық, математикалық және басқа да жаратылыстану-ғылыми түсініктері мен әдістерін қолдана білу дағыдларын қалыптастырады.

Пән өсімдіктердің әртүрлі жүйелі топтары, олардың экологиялық шектелуін ескере отырып, әрбір жүйелі топтың құрылымдық ерекшеліктері туралы мәліметтер береді. Курстың негізгі міндеттері өсімдік формаларының алуан түрлілігі мен құрылымын және олардың құрылымдарының дамуын эволюциялық аспектіде жоғары заманауи деңгейде ашу, өсімдіктер мен қоршаған ортаның байланысын көрсету, өсімдіктердің маңызы мен жолдарын анықтау және оларды қорғау.

Өсімдіктің эволюциялық бейімделу пәні анатомиялық-морфологиялық және физиологиялық-биохимиялық бейімделулерді (топырақ пен атмосфералық құрғақшылық жағдайында ылғалдың жетіспеуінде өсімдікке жер асты суын қолдануға септігін тигізетін бірнеше ондаған метрге жететін ұзын тамыр жүйесінің болуы, ксерофиттерде қалың кутикуланың болуы, жапырақтардың оралу қабылеті, жапырақтардың судың жоғалуын азайтатын тікенекке айналуы), сонымен қатар эволюциялық, онтогенетикалық және шұғыл бейімделу үрдістерін оқытады.

Бұл пән жануарлардың құрылымдық ұйымдасу деңгейлері және таксономиялық топтары, сонымен қатар филогениясы туралы білім береді. Курсты меңгеру барысында білім алушыларда жануарлардың әртүрлі топтарының құрылыс ерекшеліктері, дамуы мен өмір салты, жануарлардың қоршаған орта жағдайларымен байланысы, беімделушілігі, омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың алуантүрлілігі және географиялық таралуы заңдылықтары, адам үшін маңызы туралы жүйелі білім қалыптасады.

'Бөлме және декоративті гүл өсіру' пәні бөлме және сәндік өсімдіктердің биологиялық ерекшеліктерін, олардың жүйелілігі мен табиғат пен адам өміріндегі орнын зерттейді. Сондай-ақ, осы пәнді оқыған студенттер сәндік өсімдіктерге қоршаған орта факторларының әсері, сәндік өсімдіктерді өсіру технологиялары, көбейту әдістері және де ландшафтық сәулет объектілері мен интерьер элементтері ретінде жетекші және перспективалы сәндік гүл түрлерін пайдалану ерекшеліктері туралы білім алады.

Пән жануарлардың алуантүрлі экологиялық құбылыстарының ғылыми негізін, тірі ағзалардың барлығына ортақ экологиялық заңдылықтарды түсінуге мүмкіндік береді. Курсты меңгеру барысында білім алушыларда тірі ағзалар мен оларды қоршаған ортаның арасындағы және тірі ағзалардың арасындағы өзара қатынастың түрі, байланыстарының табиғи заңдылықтары, табиғатқа және адамның шаруашылығы мен денсаулығына тигізетін әсері, Қоршаған ортаның факторларына бейімделу заңдылықтары, жануарлардың популяциясы туралы білімдері қалыптасады.

Курс тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің негізгі заңдылықтарын, моно - және дигибридті будандастырудың цитологиялық негіздерін, Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясының негізгі ережелерін, генетикадағы жалпы ғылыми және жалпы биологиялық әдістерді, генетика мен селекцияның заманауи әдістерін зерделеуге және өнімділікті арттыруға және өсімдіктер сорттары мен жануарлар тұқымдарының сапасын жақсартуға арналған оларды зерттеуге бағытталған.

Пән жануарлардың әр түрлі топтарының құрылыс ерекшеліктері туралы білімді қалыптастырады. Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың дене пішіні, қаңқасы, тері жабыны, асқорыту жүйесі, қан айналу, тыныс алу және ыдырау өнімдерін шығару жүйесі, жүйке және сезім мүшелері, жыныс жүйесі, дамуы және омыртқасыз –омыртқалы жануарлардың түрлерін анықтау әдістері , омыртқалы жануарлардың ауылшаруашылығындағы маңызы және ұтымды пайдаланудың негізгі әдістері туралы жүйелі білімді қамтиды

Пән табиғатта ағзалардың экожүйелік және ландшафтты-географиялық принципке сәйкес таралуын, таксономиялық топтарын, факторлардың тірі табиғатқа әсерін қарастырады. Әртүрлі қорғауға алынған территорияларды – қорықтар, қорықшалар, ұлттық табиғи саябақтар, этникалық аумақтар, демалу-сауықтыру орындарының ерекшеліктерін оқытады. Болашақ мамандарды қорғауға алынған территориялардың табиғи ресурстарын табиғатты пайдалануды оңтайландыру құралы ретінде тиімді пайдалануға, фундаменталды экологиялық заңдарды дұрыс қолдануға үйретеді.

Жасуша биологиясы өсімдіктер мен жануарлар жасушаларының, жасушааралық заттардың құрылымдық ұйымдастырылуы мен құрамын; жасуша органоидтарының ультра құрылымы мен функционалдық ерекшеліктерін, олардың негізгі метаболикалық процестерге қатысуын: тыныс алу, фотосинтез, заттардың тасымалдануы, ақуыз биосинтезі жарық-оптикалық, электронды микроскопия деректері негізінде зерттейді. Пән жасуша биологиясы туралы тіршіліктің қарапайым құрылымдық бірлігі ретінде, жасушалық биологияның жетістіктерін медицинада қолданудың негізгі бағыттары мен перспективалары туралы негізгі білімді қалыптастырады.

Курс студенттерді теориялық және практикалық оқыту арқылы жаратылыстану ғылымдары мен ауылшаруашылығымен таныстыру арқылы басқа пәндермен байланысты түсіндіреді. Студенттер мектеп жанындағы тәжірибелік учаскеде жұмысты ұйымдастыру үшін қажетті білімді қалыптастырады. Студенттер топырақтың физика-химиялық қасиеттерін, тіршілік ету факторларын және олардың өсімдіктер үшін маңыздылығын, сондай-ақ өсімдіктердің морфологиялық құрылымдарының эволюциялық маңыздылығын бағалауды үйренеді және биологиялық зерттеулердің нәтижелерін түсіндіре алады.

Мектеп жанындағы учаскеде жұмысты ұйымдастыру курсы қолданбалы биология бойынша білімді кеңейту және тереңдету үшін әзірленген. Бұл курсты оқу барысында студенттер ауылшаруашылық технологиясы туралы қарапайым білім алады, өсімдіктердің әртүрлі топтарының жасушалары, ұлпалары мен вегетативті мүшелерінің әртүрлі құрылымын сипаттай алады, өсімдіктердің морфологиялық құрылымдарының эволюциялық маңыздылығын бағалауды үйренеді. Сондай-ақ, мектеп жанындағы учаскеде жұмысты ұйымдастыру әдістерін және қоғамдық-пайдалы еңбек дағдыларын меңгереді.

Молекулалық биология курсы тірі организмдердің олардың құрамына кіретін молекулалардың химиялық құрылымы, нуклеин қышқылдарының құрамы, құрылымы, ДНҚ репликациясы, транскрипция және РНҚ механизмдері және ақуыз биосинтезіндегі рибосомаларға генетикалық ақпаратты аудару тұрғысынан зерттеуге бағытталған. Пән тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің молекулалық механизмдерін, жасушадағы негізгі метаболикалық процестерді және заттарды биологиялық мембраналар арқылы тасымалдауды түсіндіреді.

«Өсімдік биотехнологиясы» курсы биотехнологияның объектісі ретінде мәдени өсімдік жасушаларының биологиясы туралы білімнің қазіргі жағдайын көрсетуге бағытталған. Курстың соңында студент жұмысты ұйымдастыру және мамандық бойынша типтік кәсіби тапсырмаларды шешу үшін ақпараттық-коммуникациялық технологияларды меңгереді. Студент өсімдік жасушасы мен ұлпа мәдениетін адамзат қажеттіліктері үшін пайдаланудың бағыттары мен өсіру әдістері туралы білімдерін пайдалана алады.

Өсімдіктер экологиясы әр түрлі өсімдіктердің морфо-физиологиялық ерекшеліктеріне қоршаған орта факторлары кешенінің әсерін, фитоценоздар мен биогеоценоздардағы өсімдіктердің әртүрлі топтары мен тіршілік формаларының өзара байланысын, фитоценоздарды сақтау және қалпына келтіру негіздерін, өсімдіктер қауымдастықтарының жұмыс істеуінің экологиялық-биологиялық және экологиялық-географиялық негіздерін, өсімдіктер қауымдастықтарын түзету және қалпына келтіру негіздерін зерттейді. Пән білім алушыларда жер беті бойынша өсімдік жамылғысының таралуының негізгі заңдылықтары туралы жүйеленген білімді қалыптастырады.

Топырақ биологиясы микро - және макрофлораны, топырақтың тіршілік ету ортасының микро - және макрофаунасын, эдафобионттардың өзара байланысының ерекшеліктерін және организмдердің әртүрлі топтарының топырақтың физика-химиялық қасиеттерінің өзгеруіне және оның құнарлылығының жақсаруына әсерін зерттейді. Пән жылу, су және ауа режимдеріне, сондай-ақ топырақ түзілу процесінде тірі заттың функциясына және экологиялық факторлар кешенінің топырақ биологиясына әсеріне байланысты топырақ ортасының орналасу тығыздығын бөлуді қарастырады.

Бұл пән эволюцияның синтетикалық теориясын (СТЭ), сондай-ақ қазіргі эволюциялық синтезді зерттеуді қарастырады. Курсты оқу кезінде білімалушыларда неоламаркизм және оның түрлері (механоламаркизм, ортоламаркизм, психоламаркизм) туралы, эволюцияның синтетикалық теориясының (СТЭ) құрылуы және негізгі ережелері туралы, өзгермелілігі және оның эволюциядағы рөлі туралы, эволюциялық процесс үшін материал ретіндегі мутация туралы, қазіргі заманғы әлемнің эволюционистерінің еңбектері туралы, эволюцияның түрлері өлшем шарттарының қазіргі проблемалары, адамның шығу тегі туралы жүйелі білімдер қалыптасады.

Пән тірі ағзалар мен қауымдастықтарының қоршаған ортада таралуын, жер шарындағы және оның жеке аудандарындағы өсімдік жамылғысының динамикасы мен таралу құрылымының заңдылықтарының маңызын қарастырады. Биогеографияның экологиялық негізі, экологиялық факторлары және олардың өзара әрекеттесуі, құрлықтағы және мұхиттағы өсімдік жамылғысының диффренциациялану заңдылықтары, мәдени өсімдіктердің географиялық тарауы оқытылады. Биоаулантүрлілік пен биоресурстарды сақтау туралы заманауи сұрақтар зерттеледі.

Пән бойынша оқудан тыс жұмысты ұйымдастыру әдістемесі, сыныптан тыс жұмыстардың мазмұны мен ұйымдастырылуын, оның оқу-тәрбие процесіндегі мақсаты мен міндеттерін қарастырады. оқудан тыс жұмыстардың формалары мен түрлерін, оқудан тыс және ғылыми-зерттеу жұмыстарының тиімділігін арттыру құралдары мен танысады. Үйірмелерді ұйымдастыру мен өткізудің қазіргі жаңа әдістерін, биологиядан факультативтік курстарды, сыныптан тыс жұмыстардың әртүрлі формалары мен түрлерін ұйымдастыру және өткізу әдістерін қарастырамыз.

Мектеп ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру курсы ғылымның даму тарихы, теориясы мен практикасы, оның қоғамдық өндірістегі рөлі туралы жүйелі білімді қалыптастырады. Ғылыми зерттеу нәтижелерін оқу процесінде пайдаланудың практикалық дағдыларын қалыптастырады. Бұл пәнді оқу барысында студент жалпы мәдени, жалпы кәсіптік және кәсіби құзыреттіліктерді меңгереді. Кәсіби қызметінде техника мен технологияның дамуындағы заманауи тенденцияларды есепке алу қабілетті болады.

Курс студенттердің ландшафтық композициялар жасау және оларды мектеп интерьерінде пайдалану саласындағы теориялық және практикалық білімдерін жетілдіруге мүмкіндік береді. Студенттер ландшафтық дизайн, жоспарлау, стилистика, аумақты безендіру кезінде адамға қоршаған ортаны өзгертуге мүмкіндік беретін аймақтарға бөлудің негізгі принциптерімен танысады. Сондай-ақ, ұсынылған курс жобалық-жоспарлау шешімдерін бейнелеу дағдыларын дамытады, ландшафт өнерінің кәсіби терминдері туралы білімді қалыптастырады.

Бұл пән типтік және аралас Генетикалық есептерді шешу және рәсімдеу әдістемесін қарастырады, генетиканың алдыңғы теориялық курсына қосымша болып табылады, білім алушыларда тұқым қуалайтын белгілердің ұрпақтар арасында таралуын талдау дағдыларын дамытады, табиғи популяциялардағы белгілердің арақатынасының себептері мен салдарын ашады, әртүрлі организмдердің генетикалық карталарын құру дағдыларын қалыптастырады. Сондай-ақ, осы пәннің мақсаты биология сабақтарында міндеттерді шешу барысын түсіндіру әдістемесін оқыту болып табылады

Бұл пән эволюцияның қазіргі проблемасын зерттеуді қарастырады. Курсты оқу кезінде студенттер жасанды іріктеу, Дарвиннің өмір сүру үшін күрестің алғышарттарымен формалары, Дарвин ілімінің негізгі ережелері, Ламаркпен Дарвиннің бейімделудің қалыптасуы туралы және Ламарктың эволюциялық тұжырымдамасымен Дарвиннің эволюциялық ілімін салыстырмалы талдау туралы, бейімделудің салыстырмалы табиғаты туралы, түрлер тұжырымдамасының даму тарихы туралы, тіршіліктің және эволюциялық процестің негізгі деңгейлері туралы, табиғи және жасанды іріктеуді салыстырмалы талдау туралы жүйелі білім алады.

Пән STEM технологиясының ғылым, техника, инженерия, математика синтездерінің негізінде пәнаралық және қолданбалы тәсілдерді қолдану, аталған бағыттар бойынша бір оқыту схемасына біріктіре оқытуды қарастырады. Логикалық, инженерлік ойлау, қиял, сын тұрғысынан ойлау, себеп-салдар байланыстарын зерттеуге бағытталғын білім берудің негізгі әлемдік тренді. STEM технологиясы арқылы білім алушылардың ғылыми-зерттеу, инженерно-технологиялық, математикалық және жобалық дағдылары қалыптасады.

Бұл пән төменгі сатыдағы өсімдіктер мен жоғары сатыдағы споралы өсімдіктердің түрлерімен, оның ішінде қыналар мен мүктердің тіршілік ортасы, анатомиялық-морфологиялық ерекшеліктері, систематикасын қарастырады. Қыналар мен мүктердің таралу ареалы, антропогендік факторлардың әсері және оларды қорғау, өсімдік әлеміндегі орны оқытылады. Студенттерге жүйелі түрде түрлерді анықтау, экологиялық топтары мен жергілікті компонент түрінде қолдануға мүмкіндік береді.

Топырақтың экологиялық функцияларын және олардың Жер биосферасы үшін маңыздылығын зерттейтін пән. Топырақтың биосфераға маңызды мәні оның келесі қасиеттеріне негізделген. Топырақ тіршілік ету ортасының бірі болып табылады және биосферадағы биогеохимиялық заттар айналым процестерін реттеудегі маңызды буын болып табылады, ол жерде тіршіліктің болуын қамтамасыз ететін органикалық және бейорганикалық компоненттердің әртүрлі циклдері жүзеге асырылады.

Пән бейімделудің қалыптасу процестерін, организмдердің жеке дамуын анықтайтын факторларды және организмдердің жекелеген топтарының және тұтастай алғанда органикалық әлемнің тарихи дамуының нақты жолдарын зерттейді. Курсты оқу кезінде білім алушыларда салыстырмалы анатомия, эмбриология және палеонтология, үштік параллелизм әдістері туралы, сондай-ақ эволюциялық процесті, экологияны, молекулалық биологияны және антропологияны дәлелдеу үшін селекция, биогеография әдістерін пайдалану туралы жүйелі білімдер қалыптасады.

Пән биологиялық мәліметтерді статистикалық талдаулардың теориялық негізін, өлшеулер мен қателер теориясын, биологиялық талдаулардың заманауи әдістерін қарастырады. Биологиялық эксперименттік зерттеулердің талдаулар мәліметтерінің міндеттерін шешу үшін жүргізілетін биологиялық тәжірибелердің санын анықтайтын және оларға математикалық, статистикалық әдіспен дәл, дұрыс қорытынды беруді оқытады. Студенттердің биометриялық зерттеулердің нәтижесін математикалық тұрғыда жеткізу, биометриялық көрсеткіштерді анықтай алу қабілеттерін қалыптастырады.

Пән білім алушылардың биология заңдылықтары мен түсініктемелерін ағылшын тілінде игере отырып, олардың теориялық білімдерін тереңдетеді және кеңейтеді. Студенттердің сын тұрғысынан ойлау, коммуникативті, когнитивті, кәсіби және жалпы мәдени құзыреттіліктерін дамытады. Әлемдік заманауи, ғылыми әдебиеттерге шолу жасауға, ағылшын тілінде лексикалық қоры мен лингвистикалық дүниетанымын кеңейтуге, шет тіліндегі биология жөнінде алған білімін жүйелеуге мүмкіндік береді.

Пән жердің тіршілік қабығын, бірліктің Ғаламдық экожүйесі ретінде зерттейді. Ғаламдық экожүйенің қажетті құрамдас бөлігі - тірі организмдер мен жансыз табиғат арасындағы күрделі цикл. Ғаламдық экожүйедегі маңызды процесс - автотрофтардың фотосинтезі. Бір азық-түлік тізбегіндегі тірі организмдер арасындағы негізгі трофикалық байланыстар да талқыланады. Биосфераны сақтау мәселелері және адамның табиғаттағы маңызды рөлі қарастырылады.

Пән су экожүйелері, құрылымы, функционалдық ерекшеліктері, гидросфераның экологиялық систематикасын, сондай-ақ, әлем мұхиттарының, өзен-көлдердің, су қоймаларының биологиялық ресурстары, яғни гидробионттардың тіршілік әрекеттерін қарастырады. Әртүрлі биожүйелердегі негізгі жалпы биологиялық заңдылықтарға сәйкес гидробионттардың функционалдануы мен эволюциясын оқытады. Су экологиялық жүйелері, олардың құрылымдық және бір тұтас түсініктерін, оларды ұтымды пайдалану ластанудан қорғауға сәйкес құзыреттіліктерін қалыптастырады.

Бұл пән Қазақстан өсімдіктері және омыртқалы жануарлар ресурстарының биоалуандығы, пайдалы түрлердің жеке топтарын зерттеу тарихы кезеңдері жөнінде білім береді. Курсты меңгеру барысында білім алушыларда дәрілік, дубильді, ароматты, техникалық ең құнды және танымал шикізат өсімдіктері қорының, балықтар, қосмекенділер, бауырменжорғалаушылар, құстар, жануарлар ресурстарының қазіргі жағдайы, сонымен қатар шикізат алу тәсілдерімен және оларды қолдану жолдары туралы жүйелі білім қалыптасады

Тіршілік кең таралған жердің сыртқы қабығын зерттейтін және барлық тірі организмдер мен сүйек табиғатының барлық элементтерін қамтитын пән. Білім алушылар Жердің жаһандық өмірлік қабығы туралы білім алады, Жер бетіндегі тіршіліктің сақталуы мен морфогенезінің негізгі мәселелерімен танысады. Биосфера туралы алынған білім планетаның экосферасын жердің дамып келе жатқан және өзін-өзі реттейтін экожүйесі ретінде зерттеудің жаңа тәсілі болады.

Әлеуметтік-мәдени, экономикалық-құқықтық, экологиялық білімдері мен коммуникативтік іскерліктерді көрсете білу, қоғамның қазіргі заманғы даму үрдістерін ескере отырып, ақпараттық технологияларды қолдану.

Заттардың негізгі қасиеттері мен құрылымдары, химиялық реакциялар заңдылықтары туралы теориялық білімді қолдана отырып, тірі ағзаның химиялық табиғатын түсіндіру.

Мектептегі биология бойынша оқу-тәрбие процесін тиімді жүзеге асыруға, өзінің педагогикалық қызметінде дербестік пен шығармашылық көзқарасты қамтамасыз ететін әдістемелік білім мен білік жүйесін меңгеру. Биология дамуының заманауи үрдістеріне сәйкес жаңа контекстке бұрын алған білімнің әртүрлі бөліктерін қайта құру және өзінің кәсіби қызметінде пайдалану.

Теориялық пәндер бойынша білімді көрсету және оларды кәсіби қызметте қолдану; өз бетінше жоспарлау және ғылыми-зерттеу эксперименттерін жүргізу дағдыларын бекіту.

Оқушылардың жеке, физиологиялық және психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, оқыту мен критериалды бағалаудың заманауи технологияларын қолдану.

Жануарлар мен өсімдіктер әлемінің әртүрлілігі мен таксономиясы туралы ғылыми түсініктерді, адам ағзасы мен жануарлар туралы тұтас жүйе ретінде білімді көрсету. Өсімдіктер мен жануарларды анықтау әдістемесін, натуралистік жұмыс және табиғатты қорғау қызметі дағдыларын меңгеру.

Биология бойынша жаратылыстану ғылыми материалды құрылымдау және биологияны оқыту процесін жобалау. Биология және сабақтас ғылымдар саласындағы ғылыми контентті сыни тұрғыдан бағалау, оларды трансформациялау бойынша идеялар ұсыну.

Ихтиофауна, герпетофауна, орнитофауна және сүтқоректілер фаунасының ресурстық маңызы туралы білімді меңгеру. Қазақстанның жануарларының аса маңызды өкілдерінің биоалуантүрлілігін, экологиялық жай-күйін және маңыздылығын сипаттау.

Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің негізгі механизмдерін түсіндіру; деректерді статистикалық талдау, биологиялық және экологиялық процестерді болжау және модельдеу әдістерін, оның ішінде қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды пайдалана отырып қолдану. Тірі организмдердің жеке және тарихи дамуының негізгі заңдылықтарын дәлелдеу.

Қазақстан өсімдіктерінің ресурстық маңызы туралы білімді меңгеру; өсімдіктердің әртүрлі топтарының жасушалары, ұлпалар мен вегетативтік мүшелерінің әралуандылығын сипаттау; өсімдіктердің морфологиялық құрылымдарының эволюциялық мәнін бағалау. Ландшафт композицияларын құру үшін жобалық-жоспарлау шешімдерін бейнелеу дағдыларын дамыту.