6B01709 Қазақ тілінде оқытатын және оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті в Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университетi

Білім алушыларға қазақ тілінің негізгі теориялық базасы таныстырылып, қазіргі қазақ тілінің негізгі ұғымдары, терминдері таныстырып, практикалық тұрғыда тілдік талдауға машықтандырады. Қазақ тілінен элементарлы мәлімет беру, тілдің деңгейлік жүйесі – фонетика, лексикология, сөзжасам және грамматиканың морфология мен синтаксис салаларынан, орфография мен пунктуация заңдылықтарынан жүйелі білім береді. Оқыту үдерісінде белсенді педагогикалық әдіс-тәсіл ретінде пікірталас, проблемалық дәріс, төңкерілген сынып, кейс әдістері негізінде қалыптасады.

Филологиялық мамандықтардың алғашқы курсында білім алушыларға тіл білімі ғылымының зерттеу нысаны, интра және экстра салаларынан, басқа да ғылымдармен қарым-қатынасы, өзіндік ерекшелігі, қоғамдық сипаты, тілдерді топтауда басшылыққа алынатын белгілер мен ұстанымдар, құрылым мен жүйенің бөлімдерінен, негізгі аппаратарынан, жазу, оның даму кезеңдерінен базалық білім беріледі. Оқыту үдерісінде белсенді педагогикалық әдіс-тәсіл ретінде әңгімелесу, пікірталас, проблемалық дәріс, ситуациялық талдау тәсілдері қолданылады.

Білім алушыларға критериалды бағалау технологиясын қолданып, көркем әдебиеттің қоғамдық, танымдық, тәрбиелік, эстетикалық мәнін ұғындырып, оның образдық табиғатын, көркемдегіш-бейнелегіш, суреттеу құралдары арқылы түсінік беріледі. Көркем шығарма болмысын, құрылымын, ерекшелігін таныта отырып, оның мазмұндық-пішіндік, тақырыптық-идеялық, композициялық-сюжеттік, тілдің жанрын айқындау, өлең құрылысы теориясына шумақ, бунақ, буын, ұйқас ұғымдары туралы жүйелі білім беріледі.Әдеби ағымдар мен бағыттар туралы мәліметтер зерденеледі.

Білім алушылардың мектеп бағдарламасы көлеміндеқазақ тілінен меңгерген білім-білік дәрежелерін жүйелі түрде тиянақтап, лексикалық, фонетикалық, сөзжасамдық, морфологиялық және синтаксистік кешенді талдауды терең игерту, жазу сауаттылығын, ауызша сөйлеу мәдениетін жетілдіріп, жоғары курстарда өтілетін ғылыми курстарға дайындайды. Оқыту үдерісінде белсенді педагогикалық әдіс-тәсіл ретінде пікірталас, проблемалық дәріс, төңкерілген сынып, кейс әдістері негізінде қалыптасады.

Филолог-студенттерге тіл туралы ғылымның негізгі мәліметтерінен, ғылыми аппаратынан, жалпы құрылымы мен жүйесінен, ішкі және деңгейлік салаларынан түсінік қалыптастыру. Сондай-ақ тілдің шығуы мен дамуы, өзара қатынастары теорияларынан, тілдің атқаратын қызмет түрлерінен, тілдердің генеологиялық және типологиялық топтастырылуынан, тіл ғылымының өзге қоғамдық және жаратылыстану ғылымдарымен байланыстары, қазіргі лингвистика шеңберіндегі пәнаралық байланыс ретінде тіл мен ойлау, тіл мен жазу ұғымдарынан түсінік беру.

Білім алушыларға ана тілінің лексикасын жүйелік сипатта түсіндіріп, сөздердің, фразеологизмдердің лексикалық жүйеде алатын орнын, сөздердің лексикалық мағынасының түрлері, оның даму заңдылықтарын, сөздің семантикалық қатынасына қарай жіктелуін, фразеологизмдердің қалыптасу заңдылықтары мен шығу арналары, сөздік түрлері туралы теориялық білімін қалыптастырады, лексикалық бірлікке кешенді талдау жасау және сөздікпен жұмыс істеу іскерлігін дамытады. Әдістер: коллаборативті оқыту, іс әрекеттегі оқыту немесе оқытудағы зерттеу, проблемалық оқыту.

Курстың мақсаты-болашақ педагогтарды кәсіби педагогикалық қызметтің ғылыми негіздері және тұрақты тұлғалық-кәсіби өзін-өзі жетілдіру қажеттілігін қалыптастыру. Кәсіби қызметінің шығармашылық сипатын ұғынуына ықпал етеді, қоршаған ортаға сәйкес өзгеру мүмкіндігін беретін эмоционалды интеллектісін басқара алу жағдайларын, білім алушылардың 12 жылдық білім беру бағдарламасы, жаңартылған білім беру және критериалды бағалау жүйесі тұрғысынан педагогикалық шеберлігін жетілдіреді.

Білім алушыларға критериалды бағалау технологиясын қолданып, жаңашыл оқыту әдістері арқылы ана тілінің лексикасын жүйелік сипатта түсіндіріп, сөздердің, фразеологизмдердің лексикалық жүйеде алатын орнын, сөздердің лексикалық мағынасының түрлері, оның даму заңдылықтарын, сөздің семантикалық қатынасына қарай жіктелуін, фразеологизмдердің қалыптасу заңдылықтары мен шығу арналары, сөздік түрлері туралы теориялық білімін қалыптастырады, лексикалық бірлікке кешенді талдау жасау және сөздікпен жұмыс істеу іскерлігін меңгертеді.

Білім алушыларға халқымыздың сан ғасыр бойына жасаған рухани мәдениеті – фольклорлық мұраларды терең, жан-жақты таныстыру мақсат етіледі. Халық ауыз әдебиеті үлгілерінің жанрлық түрлері игерту көзделеді. Сол арқылы студенттерге халықтың рухани бай тарихи мұрасы таныстырылады. Мазмұн-мәні терең, әрі көркем халық әдебиеті аса бағалы тәрбие мен білімнің көзі ретінде проблемалық әдіс тұрғысында оқытылып, оның өзіндік сипаттары негізінде жастарға тағылым беру жүзеге асырылады.

Студентерге сөзжасамның зерттеу нысаны, өзіндік ерекшелігі, туынды сөз, түрлері, сөзжасамның тәсілдері, сөзжасамдық мағынаның түрлері, сөзжасамдық ұя, жұп, тізбек, тарам, саты, тип, үлгі, сөз таптарының сөзжасамы туралы жүйелі білім беріледі, кешенді сөзжасамдық талдау жасау дағдысы, туынды сөздерді салыстыру, бағалау, саралау, жүйелеу қабілеттері 12 жылдық білім беру бағдарламасы мазмұнына сәйкес пікірталас, проблемалық дәріс, төңкерілген сынып, кейс әдістері негізінде қалыптасады.

Критериалды бағалау жүйесі тұрғысынан студенттерге қазақ әдебиеті тарихы пәнінің мақсаттары мен міндеттері түсіндіріліп, ежелгі түркі әдебиеті кезеңдері, оның ішінде Орхон-Енисей жазба жәдігерліктері, Оғыз-Қыпшақ бірлестігі кезеңіндегі әдеби ескерткіштер, Қараханиидтер дәуіріндегі әдеби шығармалар, Алтын орда дәуіріндегі поэтикалық дастан-жырлар үйретіліп, жыраулық поэзияның көркемдік-идеялық нысандары талданып, қазақ әдебиетінің көркемдік даму үдерісі жүйеленеді.Тарихи-көркем, шежірелік, жылнамалық әдебиеттерге тоқталып, Дулати, Жалаири, Бабир еңбектері талданып,зерденеледі.

Пəнді оқытудың мақсаты – жаңартылған білім беру және 12 жылдық білім беру жүйесінде интербелсенді әдістерді қолдану арқылы педагогикалық іс-əрекетті жүзеге асырудың кəсіби-педагогикалық бағыттылығы мен кəсіби құзыреттілігін қалыптастыру. Оқу курсы білім берудің қазіргі парадигмасына сəйкес жүйелілік, тұлғалық-бағдарлық, тұлғалық-іс-əрекеттік, құзыреттілік, сонымен бірге əлеуметтік-педагогикалық құбылыс ретінде тəрбиеге тарихи-педагогикалық, тарихи-жүйелілік жəне аксиологиялық тұрғыдағы жетекші идеялар негізінде эмоционалды интеллектісін басқаруды меңгертеді.

Мақсаты - болашақ мұғалімге балалар мен жасөспірімдер ағзасының анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері, оның қоршаған ортамен қарым-қатынасы туралы қазіргі заманғы ақпарат беру, оқушылардың денсаулығын сақтау мен нығайтуға, әртүрлі оқу іс-әрекеттерінде олардың жоғары өнімділігін сақтауға негізделген заңдылықтар туралы біліммен қамтамасыз ету. Онтогенездің заңдылықтарын, дененің жасына байланысты анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктерін зерттеу. Әдістері: әңгіме, пікірталас, проблемалық дәріс, кейс әдісі және т. б.

Студенттерге атаужасам заңдылықтары, осы процестегі тіл мен ойлаудың қызметінің болмыспен байланыстылығын, атау беруге негіз болған белгілердің танылуы, уәждері мен атаудың тілдік жағдайына адам факторының рөлі қарастырылып, атаудың жасалу құралдары, үлгілері мен тәсілдері туралы жүйелі білім беріледі. Атаужасам саласындағы іргелі теориялық еңбектер мен өзекті ғылыми көзқарастар 12 жылдық білім беру бағдарламасы мазмұнына сәйкес сараланады және кешенді талдау жасалады.

12 жылдық және жаңартылған білім беру , критериалды бағалау жүйесі тұрғысынан студенттерге пәннің ортақ сипаттары, болмысы сарапқа салынады. Көркем шығарма тақырыбына өзек болған тарихи шындық, тарихи процестердің, тарихи фактілердің аясында қарастырылып, тарихи шындық пен көркемдік шындық диалектикасы талданады. Тарихи дәуір шындығын берудегі авторлық көркем қиял мен тарихи фактілер арақатынасындағы жазушы шеберлігін, қаламгерлік лабораториясының ерекшеліктерін инновациялық технологиялар арқылы танытады.

Филолог-студенттерге тарихи-салыстырмалы тіл білімінің дербес саласы ретінде түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасы, өзге жеке түркі тілдерінің қалыптасу, даму тарихына, тектік ортақтастығына, түркі тілдерінің құрылым-құрылысындағы ортақ сәйкестіктер жүйесіне, жалпытүркілік тектілдің дыбыстық және морфологиялық бірліктерінің болмысынан, түркі тілдерінің фонологиялық, фонетикалық жүйесі, ортақ лексикасы мен этнолингвистикалық ерекшеліктері, және түркі тілдері морфологиясының үғымдық аппаратынан жүйелі білім беріледі.

Студенттерге критериалды бағалау технологиясын қолданып, морфема, түбір морфема, қосымша морфема, синтетикалық морфемалар, аналитикалық морфемалар, морфтар және морфосема туралы терең жүйелі теориялық білім беріледі, жалпы тіл біліміндегі морфема түрлері сараланады. Сөз тіркесі, синтагма, сөйлем мүшесіне негіз болатын сөзформаның өзіндік ерекшелігі жүйеленеді, морфология мен синтаксистің өзара байланысы анықталады, кешенді морфемдік талдау жасау дағдысы қалыптасады әрі ғылыми көзқарастарға сүйеніп, жүйелі талдау жасауға бейімделеді.

12 жылдық және жаңартылған білім беру , критериалды бағалау жүйесі тұрғысынан студенттерге ХХ ғасырдың І жартысындағы қазақ әдебиетінің қалыптасу, даму жолын әдеби тарихи, теориялық, әдеби сын тұрғысынан қарастырып білім береді. Қазақ жазба әдебиеті тарихындағы бұл кезең бұрыннан бар дәстүрлерді жалғастыра отырып, жаңашылдықпен ілгері дамытып, жаңа ғасыр талабына сай өркендеген қазақ әдебиеті жанрлық тұрғыдан жан-жақты дамып, әдеби ізденістер көркемдік тұрғыдан игертіледі.

Тілді танып білу арқылы ұлттың тарихын, мәдениетін, сол ұлттың тұтастай дүние болмысын тануға болады. Өйткені тілдегі таңба-бірліктер халықтың дүние танымынан, рухани мәдениетінен, өмір тіршілігінен, менталитетінен, әлеуметтік-саяси көзқарасынан мағлұмат береді. Пәннің мақсаты тілді халықтың сана-сезімінің дәрежесімен, өмір сүру салтымен, әдет- ғұрып, тұрмыс-тіршілігімен байланыстыра отырып, білу, үйрену және зерттеу болып табылады, студенттердің білік-дағдыларын одан әрі толықтырып дамытады, мемлекеттік тілді толық меңгеруге көмектеседі.

Cтуденттерге шығыстану ғылымының бір саласы – түркологияның зерттеу нысаны, түркі халықтары мен тілдерінің Алтай, Ғұн, көне түркі, орта түркі, жаңа түркі, кеңес дәуірі, бүгінгі түркі даму кезеңдерінен, жекелеген түркі тілдерінің фонетикалық, грамматикалық ерекшеліктері мен диалектілік құрамынан, түркі тілдерінің Махмұт Қашқари, А.Ремюза, В.В.Радлов, Ф.Корш, А.Н.Самойлович, В.А.Богородский, Б.А.Серебрянников, Н.А.Баскаков, Т.Текин, И.Бецинг, К.Г.Менгес жіктеулерінің ұстанымдары мен ерекшеліктерінен жүйелі білім беріледі.

Студенттерге балалар әдебиетінің генезисінен, даму сатыларынан, мектеп жасына дейінгі балалар мен мектеп жасындағы балаларға арналған шығармалардың ерекшеліктерінен, балалар әдебиетінің жанрлық түрлері мен ақын-жазушылар шығармаларының тақырыптық-идеялық, сюжеттік ізденістерінен жүйелі білім беріледі. Балалар әдебиетінің тәрбиелік мәні туралы, қазіргі заман балалар әдебиеті туралы мағлұмат беріле отырып, әлем елдері балалар әдебиеті шығармаларымен салыстыруда қоршаған ортаға сәйкес өзгеру мүмкіндігін беретін эмоционалды интеллектісін басқара алуды үйретіледі.

12 жылдық және жаңартылған білім беру , критериалды бағалау жүйесі тұрғысынан студенттерге ұлттық сөз өнері тарихының ауызша дәстүрлі жыраулық және ақындық поэзияның табиғи сабақтастығы, көркемдік,стильдік жалғастық мәселелері ғылыми-теориялық тұрғыда түсіндіріліп, ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиетінің әлемдік,озық көркемдік әдістер мен жанрлық-стильдік шеберлік үлгілерімен үндестігін , зар заман ақындарының поэзиясы және оның әдеби дамуындағы реалистік маңызын проблемалық дәріс,сүрақ-жауап әдістерін қолдана отырып тереңдетіле меңгертеді.

12 жылдық және жаңартылған білім беру және критериалды бағалау жүйесі тұрғысынан студенттерге жасөспірім әдебиетінің эстетикасын, шартты түрдегі жіктелісін үйретіп, балалардың жас ерекшеліктеріне сай фантастикалық, шытырман оқиғаларға құрылған шығармалары, жасөспірім әдебиетінің жанр, тақырып, көркемдік және мазмұны жағынан өркендеу ерекшеліктерінен жүйелі білім беріледі. Шығармаларды талдаудың түрлерімен танысып, әдеби талдау дағдысы қалыптасады. Жасөспірімдер әдебиеті шығармаларын әлем әдебиетімен салыстыра, бағалай білуге дағдыландырады.

Мақсаты: студенттерді мектеп ұжымындағы тәрбие жұмысының теориясы мен тәжірибесінің негіздерімен, оның әдістемесімен таныстыру. Пән сыныпта, мектепте тәрбие жұмысын жоспарлау және жүргізу дағдылары мен іскерліктерін қалыптастырады; оның мақсаттары мен міндеттерін, балалардың жас және жеке ерекшеліктерін ескере отырып, тәрбие түрлерін таңдау; балалар ұжымын қалыптастыру және оның қызметін ұйымдастыру процесіне педагогикалық басшылық пен басқаруды жүзеге асыру. Проблемалық оқыту технологиясы. Жоба әдісі

Білім алушыларға критериалды бағалау технологиясын қолданып, морфологияның теориялық мәселелері, негізгі грамматикалық ұғымдар, грамматикалық мағына, грамматикалық форма, грамматикалық категория, сөз формалары, сөздерді таптастыру принциптері, сөз таптарының лексика-грамматикалық ерекшеліктері, парадигмасы туралы теориялық білім беріледі, сөз таптарын салыстыру, бағалау, саралау, жүйелеу қабілеттері, кешенді морфологиялық талдау жасау дағдысы пікірталас, проблемалық дәріс, төңкерілген сынып, кейс әдістері негізінде қалыптасады.

Пәнді игеру барысында құндылықтардың адамдық болмыстың негізін қалаушы, адам өмірінің бағыт-бағдарын анықтаушы категория екендігі, олардың құрылымы мен сипаты, құндылық пайымдаулардың табиғаты мен ерекшелігі, құндылықтарды бағалау категориясының маңызы, бағалаудың обьектісі, жалпыадамзаттық, ұлттық құндылықтарды тани білудің мәні, жалпытүркілік таным, жалпытүркілік тілдік сана, жалпытүркілік ұлттық құндылықтар мәселелері жан-жақты ғылыми теориялық және практикалық тұрғыда түсіндіріледі. Пәнді белсенді оқытуда әңгіме, пікірталас, түрлі медиаконтенттер әдісі пайдаланылады.

Синтаксистік тіркестер – сөйлемнің материалы. Олардың сөйлемдегі функциясына, байланысу тәсілі, формасына, тіркесу валенттілігіне сай синтаксистік қатынастарды құрайтыны туралы студенттің білімі мен түсінігі қалыптасады. Сөйлем ‒ ойды жеткізудің формасы. Оның құрылымын, коммуникативтік, семантикалық ұйысымын меңгерген студент креативтілігімен инновациялық технологияларды, интеграциялық тәсілдерді қолдана алады, әрі қабілетті, білімді болашақ маман жаңа идеяның иесі болады.

ХХ ғасырдың І жартысындағы қазақ әдебиетінің қалыптасу, даму жолын әдеби тарихи, теориялық, әдеби сын тұрғысынан қарастыру курстың басты мақсаты болып табылады. Өзіндік ерекшелігі мол және қазақ жазба әдебиеті тарихындағы бұл кезең (1900-1960) бұрыннан бар дәстүрлерді жалғастыра отырып, жаңашылдықпен ілгері дамытып, жаңа ғасыр талабына сай өркендеген қазақ әдебиеті жанрлық тұрғыдан жан-жақты дамып, әдеби ізденістер көркемдік тұрғыдан игертіледі.

Мақсаты: студенттерде арнайы мүмкіндіктері бар тұлғаларды инклюзивті білім беру заңдылықтары туралы базалық білім жүйесін қалыптастыру. Пән шеңберінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың даму ерекшеліктері ашылады; Жеке оқу жоспарын әзірлеу және іске асыру әдістемесі қаралады, даму ерекшеліктері бар балалар санаттарын психологиялық-педагогикалық қолдауды ұйымдастыру бойынша практикалық ұсынымдар беріледі. Әдістер: әңгімелесу, пікірталас, проблемалық лекция, кейс әдісі.

Пәннің мақсаты: педагогикалық менеджмент негіздерін меңгеру. Пән шеңберінде педагогикалық менеджмент негіздері оқытылады. Білім беру менеджментінің негізгі тірек элементтерінің мәні мен сипаттамалары. Білім берудегі менеджмент және цифрландыру мәселелері. Оқу процесіне цифрлық құралдар мен технологияларды енгізу. Цифрлық білім беру ортасы мен мазмұнын құру. Заманауи бағдарламалық құралдарды пайдалану. Қолданылатын оқыту әдістері: IT-технологияларды (мобильді және бұлтты технологиялар), кейс-стади.

Жалпы білім беретін орта мектептер үшін мұғалім даярлайтын, олардың тәжірибесі мен іскер дағдыларын қалыптастыратын пәннің – мақсаты әдебиетті өмірмен байланыстыра оқыту, өзге тілді аудиторияда әдеби шығарманың тәжірибелік мәнін тиімді пайдалану, шәкірттердің көркем шығарманы оқуға қызығушылығын қалыптастырып, таным әдісіне үйретеді. Бүгінгі жаңартылған білім мазмұны мен 12 жылдық білім берудің ерекшеліктері мен оқыту технологияларын қарастырып игертеді. Теориялық білімдерін әдістемелік тұрғыда қолдану машықтарын меңгереді.

12 жылдық және жаңартылған білім беру , критериалды бағалау жүйесі тұрғысынан студенттерге ұлттық әдебиет тарихындағы Алаш қозғалысы дәуірі мен Алаш әдебиетінің ерекшелігі, көркемдік қырлары туралы білім береді. ХІХ ғасырдың аяғынан бері келе жатқан әдебиеттегі ағартушылық пен сыншылдық реализммен бірге романтикалық, сентименталистік тәсілдері кеңінен көрінеді. Студенттер ұлттық әдебиеттің мазмұн, тақырып ауқымының ерекшеліктерін, көркемдік таным, қаламгердің шығармашылық дүниетанымы мәселелерін меңгереді.

Жаңартылған білім беру және 12 жылдық білім беру мазмұнына сай студенттерге тілдік қатынас ұғымын, түрлерін, ерекшеліктерін, негізгі сипаты мен басты қағидаларын, тілдік қатынастың құрамын, ғылыми негіздері мен сөйлесім әрекеті, оны қолданудың әдіс-тәсілдерін түсіндіреді. Пәнді игеру барысында студенттер тілдік қатынастың методологиялық негізін біледі, оны құрамына қарай талдайды, қатысымдық тұлғаларды дұрыс ажыратады, сөйлесім әрекеті және оның түрлерін жан-жақты қолданады.

Әртүрлі деңгейдегі мәтіндердің құрылу ерекшеліктеріне, олардың құрамындағы сөйлемдердің байланысу заңдылықтарына назар аударту. Мини, макрамәтіндердегі генетив, вокатив, мүшеленетін және мүшеленбейтін сөйлемдер контексте сараланады. Көркем шығармада қандай мақсатта қолданылатыны анықталады.Осы бағытта теориялық мағлұматпен қаруланған білім алушы сонда ғана тұлға ретінде қалыптасады. Ақпараттық технологияларды пайдаланып, сын пікірлерге сүйеніп, ғылыми тұжырым жасай алады.

Студенттер пәнді оқытудың дидактикалық-технологиялық негіздерін, әдістері мен тәсілдерін, дидактикалық материалдар мен құралдарын, жаттығулар жүйесін жасау мен тапсырмалардың өзіндік ерекшеліктерін меңгереді. Игерген білім-біліктеріне сүйеніп, ҚМЖ құруға төселеді. Тіл бірліктерінің функционалдық қырларын талдаудың және оны оқушыға меңгертудің жолдары үйренеді. 12 жылдық және жаңартылған білім беру , критериалды бағалау жүйесі негізінде қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімінің шеберлігін жетілдіруде оқытудың белсенді әдістері қолданылады.

Пәннің мақсаты еңбек, азаматтық, отбасылық және қылмыстық құқықта мемлекеттің түрлері мен нысандары туралы түсінік пен құзыреттілікті қалыптастыруды қарастыру, студенттерге сыбайлас жемқорлыққа жол бермеу бойынша жұмысты басқарудың негізгі технологиялары туралы Сыбайлас жемқорлық туралы түсінік беру.

Пәннің мақсаты біздің өміріміздегі қауіпсіз мінез-құлық саласындағы құзыреттерді қарастыру, қауіпті жағдайларда, оның ішінде қоршаған, техногендік және биосоциалдық сипаттағы қауіпті жағдайларда дұрыс шешімдер қабылдау және рөлдер, салауатты және қауіпсіз өмір салтын ұйымдастыру, алғашқы медициналық көмек көрсету дағдылары.

Академиялық мәтіндердің ұғымымен, функцияларымен және жанрларымен, жазуға қойылатын талаптармен таныстыру; дереккөздермен, кітапханалық және Интернет ресурстармен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру; академиялық ортада плагиат мәселелерін талқылау; академиялық мәтінді сауатты ресімдеу дағдыларын қалыптастыру (аннотация, эссе, рецензия, реферат, курстық және дипломдық жұмыс). Ғылыми-зерттеу және оқу-әдістемелік жұмыс нәтижелерін ғылыми ортада жариялау іскерлігін дәстүрлі және инновациялық технологияларды оңтайлы үйлесімді қолдана алуды қалыптастырады.

Студенттерге кешенді ғылым - гендерлік және когнитологиялық зерттеулер саласында қалыптасып келе жатқан отандық тіл білімінің жаңа ізденістерінен, шетелдік, қазақ этногендерлік, когнитивтік зерттеулерінен, ғылыми ұғымдық аппаратынан, тілдің деңгейлік жүйесі – фонетика және фонология, лексикология, грамматика саласындағы гендерлік және танымдық ерекшеліктер туралы жүйелі білім кәсіби бейімдеу қағидаттарына негізделіп белсенді педагогикалық әдіс-тәсіл ретінде әңгімелесу, пікірталас, проблемалық дәріс, ситуациялық талдау тәсілдер арқылы беріледі.

Пәнді оқытудың мақсаты студенттердің ғылыми-зерттеу дағдыларын дамыту; ғылыми білімге баулу, оларды ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге дайындау және қабілетін шыңдау. Пәнді оқытудың міндеттері: студенттердің ғылыми зерттеулер жүргізудегі практикалық дағдыларын дамыту; ақпарат көздерімен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын жетілдіру. Компьютерлік презентацияларды пайдалана отырып, интерактивті дәрістер, белсенді практикалық сабақтар өткізу, білім беру процесіндегі ғылыми зерттеулердің АКТ-мен өзара байланыстыру.

Студенттерге критериалды бағалау технологиясын қолданып, тіл және қоғам, тіл қызметінің түрлері, тілдік жағдаят, оның түрлері, этносаралық, тіларалық қатынастарының тең әрі тұрақты дамуына ықпал ететін демократиялық бағыттағы тіл саясаты мен этнолингвистикалық, тілдік жағдаяттар, мемлекеттік тілдің мәні, қызметі, рухани жаңғыру жағдайындағы тіл мәселесі, жазу реформасы мәселелері туралы жүйелі білім белсенді педагогикалық әдіс-тәсілдер арқылы беріледі.

Пәнді игеру барысында білім алушылар қазақ жазу тарихынан және мемлекеттік тілдегі іс-қағаздарынан толықтай мағлұмат алады. Жалпы алғашқы суретті қазақ жазуынан бастап, бүгінгі күнгі ауысқалы жатқан латын негізді әліпбиіміздің дыбыстық, әріптік құрылымы мен емле ережелері оқытылатын болады. Сонымен қатар қазақ халқының жазуындағы әдеби, мәдени, саяси жақтарынан сапалы білім беру мақсат етіледі. Мемлекеттік тілде кеңселік, іскерлік іс қағаздары, қызметтік хаттардың құрылымы мен мазмұнын, өзіндік ерекшелігі мен жазылу үлгісін, тірек сөздері мен жазылу стильдерімен және Қазақстан Республикасында қалыптасқан құжат айналымы мен түрлі құжаттардың рәсімделуіне қойылатын талаптарымен танысып, іс жүзінде меңгеретін болады

Студенттерге пәннің методологиялық аспектісі, прозалық және поэзиялық, драмалық мәтінге филологиялық талдаудың мәні мен талдаудың негізгі бағыттары, сюжет және композиция шығарманың құрылымдық принципі, көркем шығарманың құрылымдық мотивінен білім беріледі. Көркем шығарма талдау түрлерін игере отырып, мәтіннің жанрлық сипаты мен мәселелерін, оның образдар жүйесін және шығарма композициясының табиғатын анықтауда кәсіби бейімдеу іске асырылады, эмоционалды интеллектісін басқара отырып, командада жұмыс істеу дағдысы қалыптасады.

Пәннің мақсаты пәннің мазмұны Қазақстан экономикасының даму кезеңдері, монополия және нақтылау, Ұлттық экономика, жұмыс істемейтін және инфляция деңгейі, алдын – ала кәсіпкерлікті ұйымдастырудың дәлдігі мен нысандары, әлеуметтік кәсіпкерлік, кәсіпкерлік тәуекел, кәсіпорындағы жаңа идеялар, тиімді бизнес-жоспарды дамыту, Қазақстан Республикасындағы шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау сияқты тақырыптарды қамтитынын түсіндіру. Бизнес-жобалардың тұсаукесерлерін ұйымдастыру және өткізу.

Студенттерге критериалды бағалау технологиясын қолданып, қазақ әдебиетіндегі көркем шығармашылықтың даму заңдылықтарын, заман, уақыт ұсынған әлеуметтік құбылыс, проблемаларды игерте отырып, ақын-жазушылардың көркемдік-философиялық дүниетанымы, көркем шығармалардың идеялық-тақырыптық, жанрлық, образдық, көркемдік ерекшеліктері жөнінде жүйелі білім беру көзделеді. Тәуелсіздік жылдардағы әдебиеттің өзіндік даму бағыттары, ұлттық сипаты, ұлттық әдебиеттің көркемдік-эстетикалық дамуының жайынан мәлімет беріледі. Әдеби шығармаларды талдау дағдысы қалыптасады.

Білім алушылар 12 жылдық және жаңартылған білім мазмұны бағдарламасының нормативтік-базалық құжаттарымен, үлгілік оқу бағдарламасының өзіндік ерекшеліктерімен танысады. Критериалды бағалау түрлері мен ұстанымдары, қалыптастырушы бағалаудың әдіс-тәсілдері, жиынтық бағалаудың спецификациясы, бағалаудың негізгі мақсаттары, Блум таксономиясы бойынша ойлау дағдыларының деңгейі туралы білім беріледі. Оқу жоспарының түрлері, олардың өзара байланысы, ҚМЖ құрудың қадамдары және эмоционалды интеллектісін басқару үйретіледі.

Мақсаты: студенттердің Шоқановатану минимумын меңгеруі, Ш.Уалихановтың өмірбаяны мен өмірі саласындағы орыс тарихының негізгі мәселелерін білуі. Аннотация: Бұл пән Ш.Уалихановтың тұқымын, Ш.Уалихановтың жеке басының қалыптасуының тарихи алғышарттарын, оның қызметін зерттейді. Ғылымды насихаттауды, шығыстану мәселелерін оның еңбектерінде, этнографиялық мұраны және Ш.Уалихановтың тарих ғылымына қосқан үлесін қарастырады. Ш.Уалихановтың қоғамдық-саяси және ғылыми көзқарастарымен таныстырады. Эссе жазу.

Пәннің мақсаты экологияның мақсаттары, міндеттері және әдістерімен таныстыру. Экологиялық білімнің қалыптасуы мен дамуының қысқаша тарихы. Табиғат пен қоғамның тұрақты дамуының негізгі заңдылықтарын беру. Экологиялық проблемалар, олардың қазіргі экономикалық және саяси тенденциялардағы орны мен рөлі. Экология бойынша практикалық міндеттерді шешу.

Студенттерге көркем образ болмысын, көркемдік, көркемдік қуат, көркемдік шындық категорияларын сараптау, көркем образ табиғатындағы характер, тип ұғымдарын ұғындырып талдату, көркем шығарма құрылымындағы мазмұн мен пішін, тақырып пен идея, композиция мен сюжет, көркем тіл компоненттерін аналитикалық тұрғыда сараптау, әдеби жанрлар теориясы, көркемдік процесс ұғымдарына теориялық білім беруде эмоционалды интеллектісін басқара алу көзделеді. Көркем әдебиеттегі ағым мен бағытқа, көркемдік әдіс, стильге түсініктеме беріледі.

Жаңартылған білім беру және 12 жылдық білім беру мазмұнына сай студенттерге тіл ғылымының қалыптасу, даму тарихы мен кезеңдердегі негізгі ғылыми бағыттар мен мектептердің ұстанымдары, қазіргі заман тіл ғылымының теориялық проблемалары, қалпы, ішкі және сыртқы лингвистика салаларынан, тілдердің генеологиялық, типологиялық және ареалдық жіктелімінен, семиотикалық сипаты,, құрылымдық, жүйелік болмысы негіздерінен, лингвистика әдіснамасы мен парадигмаларынан теориялық білім беріледі.

12 жылдық білім беру мазмұнына сай студенттерге орыс тілді аудиториядағы қазақ тілінің тілдік дағдысын қалыптастыруда байланыс тілінің (орыс тілі) теориялық негіздерінен жан-жақты меңгертеді. Білім алушылардың қазақ тілінің теориялық негіздерін орыс тілімен пaрaллель түрде беруде екі тілдің игерілетін тілдік бірліктері мен категорияларын саналы түрде игертеді. Тілдік интерференция aрқылы тілдік кедергілерді жеңу дaғдылaрын қaлыптaстыратын білім мен білігін қалыптастырады.

Студенттерге көркем өнердегі, оның ішінде көркем әдебиеттегі көркем образ болмысын, ұғымын көркем образдың жалпылық және жалқылық мәнінде айқындау, көркем образ бен көркемдік идея арасындағы диалектикалық қатынасты сараптау. Көркем образды ашудағы жазушы шеберлігіне, көркем шығарма құрылымына аналитикалық талдау жасау, көркемдік процесс мәнін ұғындырып игертуде командада жұмыс істеу және қақтығыстарды шешу, қоршаған ортаға сәйкес өзгеру мүмкіндігін беретін эмоционалды интеллектісін басқара алу дағдығын меңгертеді.

Абай Құнанбаевтың әлемдік деңгейдегі поэзиялық мектебінің ерекшелігі мен сипаты, дәстүрлік болмысы мен ойшылдық тереңдігін жөнінде білім беріледі. Қазіргі білім беру технологиялары бойынша жүйелі білімдерді меңгеру, оқу процесінде жаңа технологияларды қолдану, болашақ педагогтың кәсіби-тұлғалық қасиеттері мен қабілеттерін дамыту, еліміздегі білім беру реформасының мақсаттары мен талаптарын жүзеге асырудың жаңа технологиялары мен әдіс-тәсілдері үйретіледі.

Білім алушыларға аударманың қоғамдық қызметі, шығармашылдық сипаты, аударма теориясының негізгі салалары және аудармадағы ұлттық реалия мәселесі анықтап, аударматанудың тіл білімі ғылымдарымен байланысын ашады. Аударманы көп мәдениетті және көпконфессиялы білім беру ортасында сындарлы диалог үшін коммуникация стратегияларын таңдау, қоршаған ортаға сәйкес өзгеру мүмкіндігін беретін эмоционалды интеллектісін басқара ала отырып, аударманың лексикалық, грамматикалық мәселелерін талдап, аударма тәсілдерін, аудармадағы трансформациялық үдерістерін меңгертеді.

12 жылдық білім беру мазмұнына сай білім алушыларға функционалды грамматика теориясына қатысты негізгі ұғымдар, негізгі теориялық мәселелері, функционалды -семантикалық категориялар: аспектуалдылық категориясы, модальділік категориясы, темпоралдылық категориясы, функционалды-семантикалық өрістер: персоналдылық функционалды-семантикалық өрісі, шақтық локалдылық, бейлокалдылық, интонацияның қызметі, интонемалардың жай сөйлемдер мен күрделенген және құрмалас сөйлемдегі көріністері туралы білім беріледі.

М.Әуезовтың алғашқы кездегі шығармашылығы, кемел жасқа жеткендегі шығармашылығы, қаламгердің басқа ел әдебиетіне көзқарасы, шетел жазушыларымен рухани байланысы, жазушы лабораториясының әрқырлылығын шығармалары, аудармалары, мақалалары, шетел әдебиетімен жүйелік байланысы қарастырылады. Қазақ тілін оқытудың инновациялық әдіс-тәсілдері, сабақты жоспарлаудың заманауи үлгісі, жаңартылған білім мазмұны бойынша критериалды бағалауды ұйымдастыру түрлері, әдістемелік құжаттармен жұмыс жасауға үйретіледі.

Білім алушылар оқулықтану негіздерін меңгеру арқылы қазақ тілі оқулықтарының құрылымы мен мазмұнына сараптамалық талдау жасай алады. Қазақ тілі оқулықтарының дидактикалық, методологиялық-теориялық негіздерін меңгереді. Оқу-әдістемелік кешендерді оқып-талдауға, баға беруге, тиімді әдістемелік кешендерді құрастыра алуға машықтанады және оларды практикада қолдана білу дағдылары қалыптасады. Қазақ тілі оқулықтарын ғылыми тұрғыдан зерттеп-тану қабілеттері дамыйды. Өз бетімен ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді іріктеуге және оларды талдай білуге дағдыланады.

Оқулықтану – оқулық жасау туралы ғылым. Онда оқулық және білім сапасын көтеру, оқулық сапасын бағалау әдістемесі, оқулыққа қойылатын талаптар, мектеп оқулықтарының дидактикалық аппаратын құрастыру критерийлері, оқулық құрылымы, оқулық мазмұны, меңгертуді ұйымдастыру аппараты, қабылдау аппараты, бағдарлау аппараты, иллюстрациялық материал, оқулықтың электрондық қосымшасы, оқулық эргономикасы сияқты мәселелер қарастырылады. Пәнді оқыту барысында белсенді оқытудың проблемалық дәріс, төңкерілген сынып түрлі сараптамалық талдау жасау әдістері қолданылады.

Студенттерге қазақ және орыс тілінің өзіндік ерекшеліктерін салғастырмалы аспектіде қарастырады. Шығу тегі мен құрлысы әртүрлі екі тілдің дыбыстық жүйесі мен фонетикалық заңдылықтары, сөзжасамдық тәсілдері мен үлгілері, морфологиялық және систаксистік жүйесіндегі айырмашылықтары мен ұқсастықтарын саралап, нақты тілдік деректердің негізінде жан-жақты теориялық мәліметтер беріледі, практикалық тұрғыда меңгертеді. Әдістер: коллаборативті оқыту, іс әрекеттегі оқыту немесе оқытудағы зерттеу, проблемалық оқыту.

12 жылдық білім беру мазмұнына сай білім алушыларға қазақ әдеби тілінің қалыптасып даму тарихын дәуірлеу мәселесіне байланысты туған ғылыми пікірлерді, әдеби тілдің әлеуметтік қызметін, оның халық тарихы, мәдениеті, әдебиеті және рухани дүниесімен байланысын меңгереді. Қазақ әдеби тілінің ұлтқа тән құндылықтарды қалыптастырушы, дамытушы, сақтаушы, кейінгі ұрпаққа жеткізуші құрал екендігін әр түрлі тәсілдер арқылы оқып таниды. Ғылыми көзқарастармен дәлелдеп, өз пікірлерін білдіреді.

Студенттерге стилистика ғылымының негізгі ұғымдары, категориялары, функционалды стильдер: ресми стиль, ғылыми стиль, публицистикалық стиль, көркем әдебиет стилі,ауызекі сөйлеу стилі; мәтін талдаудың теориялық және практикалық негіздері мен ұстанымдары,мәтін категориялары, мәтінге лингвистикалық, стилистикалық талдау жасаудың түрлері мен әдістері, мәтіндегі автор бейнесі, баяндау түрлері, мәтіндегі тірек сөздердің қолданысы, экспресивтік-стилистикалық бояуы туралы түсінік беріледі.

Көп мәдениетті және көпконфессиялы білім беру ортасында сындарлы диалог үшін қазақ, орыс және шет тілдеріндегі коммуникация стратегияларын таңдау, белсенді тыңдау, әсер ету және шабыттандыру, ұзақ мерзімді қарым-қатынасты сақтау, командада жұмыс істеу немесе оны басқару және қақтығыстарды шешу, қоршаған ортаға сәйкес өзгеру мүмкіндігін беретін эмоционалды интеллектісін басқара алу.

Оқытылатын саладағы озық білімге негізделген адам құқықтары саласындағы білімнің теориялық негіздерін көрсету, баланың құқықтары мен мүдделерін, педагогтың кәсіби ар-намысы мен қадір-қасиетін қорғау, педагог мамандығының әлеуметтік маңыздылығын бағалау, білім алушылардың азаматтық құқықтарын құрметтеу, қоғамның әлеуметтік даму үрдістерін талдау, академиялық адалдық қағидаттары мен мәдениетінің мәнін түсіну, негізгі қоғамдық, экономикалық процестер мен бағдарламаларды кәсіби деңгейде қолдану.

Қазақ тілінің орфографиялық, орфоэпиялық, лексикалық, грамматикалық және стилистикалық нормаларын меңгергендігін көрсету, сөздерді, сөйлемдерді, мәтінді талдауды орындау,инновациялық технологияларды пайдалана отырып зертттеулер, талдау және зерттеу нәтижелерін бағалауды жүргізу, қазақ тілінде ауызша және жазбаша коммуникацияның әртүрлі типтерінің негізгі әдістері мен тәсілдерін меңгеру, жүйелі ғылыми ойлау мәдениеті, креативті ғылыми, инновациялық және білім беру қызметі дағдыларына ие болу.

12 жылдық білім беру бағдарламасының мазмұнындағы кәсіби бейімдеу және ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушылар үшін критериалды бағалау технологиясын (ФБ,БЖБ, ТЖБ және т.б.) және мамандандырылған оқыту әдістемесін практикада қолдану, педагогикалық менеджмент саласында білімдерін көрсету, педагогикалық мониторингті жүзеге асыру біліктері мен дағдыларын қолдану.

Білім беру саласындағы нормативтік және құқықтық құжаттардың негізіндегі білімін көрсете отырып негізінде педагогикалық мониторингті жүзеге асыратын білім беру менеджері ретінде мектепте оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру, педагогикалық өлшеуіштер мен индикаторлар жүйесін әзірлеу, білім беру ұйымының жұмыс істеу тиімділігін болжау және т.б.

Ғылыми зерттеулердің, академиялық жазудың әдістерін білу және лингвистика мен әдебиеттанудың теориялық ұғымдарының негіздерін қолдану, жаңартылған білім беру мазмұнына сәйкес орта мектептің мектеп бағдарламасына енгізілген бөлімдер мазмұнын, тіл мен әдебиетті дәуірлеудің негізгі кезеңдерін сипаттау.

Сөз өнері ретінде әдебиетке тән ерекшеліктері қалыптастыру, әдеби терминологияны пайдалану, түрлі жанрдағы әдеби мәтіндерді талдау, материалды жалпылау және салыстыру, авторлардың көркемдік әдістері мен шығармашылық жүйелерінің ерекшеліктерін анықтау, ғылыми-зерттеу және оқу-әдістемелік жұмыстан дәстүрлі және инновациялық технологияларды оңтайлы үйлесімді қолдану, филологиялық пәндерді жоғары теориялық және әдістемелік деңгейде оқытуды ұйымдастыруда, 12 жылдық білім беру бағдарламасы, жаңартылған білім беру және критериалды бағалау жүйесі тұрғысынан қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімінің педагогикалық шеберлігін жетілдіру.

Сандық білім беру ресурстарын пайдалана отырып, ҚР білім берудің жаңартылған мазмұны бағдарламасы сай бойынша қазақ тілі мен әдебиеті бойынша оқу материалын сыни іріктеу, бағалау және әзірлеу үшін психологиялық-педагогикалық ғылым саласындағы білімі мен іскерлігін көрсету.