6B02209 Түркітану в әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

Пәннің мақсаты – студенттердің әлемдік және ұлттық мәдениеттің даму контекстіндегі ұлы түркі ойшылы Әбу Насыр әл-Фарабидің ғылыми және философиялық мұрасы туралы түсініктерді қалыптастыру. Әл-Фараби мұрасының ерекшеліктері және оның түркі философиясының қалыптасуына тигізген әсері; шығыс философиясының Еуропалық Ренессансқа әсер ету сипаты; ұлттық және әлемдік философия тарихының дәстүрлі және қазіргі заманғы мәселелері қарастырылады.

Пәннің мақсаты: қаржылық ақпаратты түсіну мен олардың жеке қаржы мәселелеріне қатысты сауатты және негізделген шешімдер қабылдау үшін студенттерде ұтымды қаржылық мінез-құлықты қалыптастыру, сонымен қатар сыни тұрғыдан бағалау қабілетін арттыру, қаржылық құралдарды, оның ішінде цифрлық технологияларды пайдалану арқылы қаржылық қызметтерді тұтынушылар ретінде олардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға байланысты процестерді талдау.

Пән студенттердің экономикалық ойлауын қалыптастыруға және кәсіпкерлік құзыреттерін дамытуға бағытталған. Курстың аясында нарықтық экономиканың негізгі заңдылықтары мен кәсіпкерлік қызметті ұйымдастырудың негіздері қарастырылады. Студенттер экономиканың жұмыс істеу механизмін, бизнестің әлеуметтік-экономикалық дамудағы рөлін, кәсіпкерлікті құру және жүргізу кезеңдерін зерттейді.

Мақсаты – болашақ мамандардың бойында өзін-өзі тану қабілетін қалыптастыру, Абай ілімін қазіргі Қазақстанның руханилығы мен зиялылығының негізі ретінде пайдалану, ел бірлігін және қоғамның азаматтық ынтымағын нығайту мақсатында өзінің кәсіби білімін, түсінігі мен қабілеттерін гуманизм және білім беру призмасы арқылы қолдана білу. Оқытылатын болады: Абай ілімі туралы түсінік; оқыту қайнары; Абай ілімінің құрамдас бөліктері; Абай ілімінің категориялары; Абай бағалау құралдары; Абай ілімінің мәні мен мағынасы.

Мақсаты: әдіснамалық және ғылыми мәдениетті қалыптастыру; ғылыми зерттеулерді ұйымдастыру мен жүргізуде білім, білік және дағдылар жүйесін қалыптастыру. Зерттеудің жалпы ғылыми әдістері, оның ішінде ғылыми білімнің объективті мазмұнын табу үшін ғылыми ақпаратты іздеу, өңдеу, жүйелеу, талдау, синтездеу, жалпылау және дәлелдеу әдістері зерделенеді.

Пән адамның өмір сүру ортасында туындайтын қауіпті және зиянды факторлардан қауіпсіздікті қамтамасыз етудің теориялық және практикалық негіздерін, төтенше жағдайларда төнетін қауіп-қатерлерден қорғану ережелерін білуге студенттерді даярлау, зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету бойынша практикалық дағдыларды меңгеруге бағытталған.

Пәннің мақсаты – студенттерді тіл ғылымы пәнімен және міндеттерімен, қазіргі лингвистика құрылымымен, зерттеу бағыттарымен, тіл білімінің негізгі бөлімдерімен таныстыру; негізгі лингвистикалық ұғымдар мен лингвистикалық терминология туралы түсініктерін қалыптастыру; студенттерді одан әрі лингвистикалық цикл пәндерін оқуға дайындау.

Пәннің мақсаты: Мемлекеттік билік органдарының, саяси және қоғамдық ұйымдардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы қызметін талдау қабілетін қалыптастыру. Қазіргі қоғамдағы сыбайлас жемқорлық мәселелері туралы объективті білім беру. Жасанды интеллектінің (ЖИ) сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау, алдын алу және талдау үдерістеріндегі рөлін көрсету. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың негізгі ережелерін түсіндіру. Қазіргі заманғы цифрлық технологиялар мен ЖИ-дің талдамалық құралдарын ескере отырып, сыбайлас жемқорлықты еңсеру дағдыларын үйрету.

Пәннің мақсаты: инклюзивті білім беру негіздерінің ғылыми-теориялық білімдер жүйесін меңгеру, ерекше білім беру қажеттіліктері бар тұлғалармен өзара әрекеттесуді ұйымдастырудың құндылық бағдарларын қалыптастыру, инклюзивті ортада кәсіби қызмет саласындағы құзыреттерді меңгерту

Пәннің мақсаты студенттерді түркітану ғылымының қалыптасуы, түркі халықтарының қызығушылықтары және мәдени оқиғаларымен таныстыру; қазіргі және көне түркі тілдерінің негізгі ерекшеліктерімен таныстыру. Түркология – тіл, әдебиет, тарих, фольклор, дін, этнография, рухани және материалдық мәдениетті және басқа да түркі тілдес халықтардың кешегі, бүгіні және болашағын зерттейтін ғылыми гуманитарлық пәндердің жиынтығы.

Пән студенттерде экологиялық дүниетанымды қалыптастыруға, табиғат пен қоғам арасындағы өзара байланысты ғылыми тұрғыда түсіндіруге және тұрақты дамудың мақсаттары мен принциптері жөнінде кешенді білім беруге бағытталған. Пән аясында жаһандық және өңірлік экологиялық мәселелер, қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану жолдары қарастырылады. Студенттер тұрақты даму саласында ғылыми негізделген, жауапты шешімдер қабылдау дағдыларын меңгереді.

Пәннің мақсаты түрік тілінің теориялық негіздерін, фонетикалық қағидаларын, грамматикасы мен лексикасын меңгеру; түрік тілінің орфографиялық және орфоэпиялық нормаларын білу; меңгеріп отырған теориялық білімін практикада қолдану дағдысын қалыптастыру мен лексикалық қорды молайта отырып, түрік тілін жазбаша және ауызша тұрғыдан дамыту

Пәннің мақсаты – түркі халықтарының қазіргі әдебиетінің негізі ретінде танылатын ежелгі түркі әдебиеті жөнінде түсінік қалыптастыру. Оқыту курсы V-XI ғғ. түркі халықтарының тарихымен, мәдениетімен таныстырады; руна жазба ескерткіштерінің жанрларын, өзіндік ерекшеліктерін көрсетеді, қазіргі түркі халықтарының көне жазба ескерткіштерде айшықталған мәдениетіне қатынасын анықтайды.

Пәннің мақсаты түрік тілінің грамматикалық және лексикалық құрылымы туралы түсінік қалыптастыру; оқу процесінде негізгі лингвистикалық дағдыларды дамыту; ана тілінде сөйлейтіндермен тұлғааралық және мәдениетаралық қарым-қатынас қабілетін қалыптастыру; лексикалық және фразеологиялық бірліктердің маңызды сөздік қорын белсенді меңгеруге ықпал ету болып табылады

Пәннің мақсаты: түркі халықтарының фольклорын біртұтас концептіде қарау, салыстырмалы-тарихи әдістің негізінде архетиптерін анықтау және жүйелеу. «Қыз Жібек», яуттардың «Олонхо» жыры, Анадолы түріктерінің «Баттал Ғази», «Оғыз Қаған», «Манас» жыры, «Көкбөрі» эпосы. «Атилла» эпосы. В.Радловтың «Түркі тайпаларының халық әдебиеті үлгілері» атты еңбегі. Түркі мифологиясындағы Тәңір және Ұмай мифонимдері. «Қорқыт ата кітабы» туралы.

Пәннің мақсаты – студенттерге руникалық графиканы үйрету, VII және XII ғ. жазылған әдеби мәтіндерді оқу, руникалық жазба ескерткіштер (Білге қаған және Күлтегін, Тонұқұқ, Мойыншор т.б.), Орхон-Енисей ескерткіштер тілінің грамматикасы, фонетикасы, морфологиясын оқу, негізгі ерекшеліктерін үйрету болып табылады.

Пәннің мақсаты – руна жазуларымен байланысты тарих, мәдениет, тіл, таңбалардың мағыналары мен олардың түрленуі туралы түсінік беру, адамзаттың мәдени мұрасын сақтауға үлес қосу. Негізгі тақырыптарға руна жазуының тарихы, руна әліпбиінің құрылымын талдау, руникалық ескерткіштердің түрлері, зерттеу әдістері, археологиялық және лингвистикалық тәсілдер, тас жазулар, ағаш тақталар, сына жазулар, дешифрлеу әдістеріне шолу жатады.

Пәннің мақсаты студенттерді түркі халықтары әдебиетінің осы тарихи кезеңдердегі даму кезең мұраларымен таныстыру. Алтын Орда әдебиеті түркі халықтарының ортақ мұрасы ретінде терең синкреттік сипатқа ие және 13-14 ғасырлар аралығын қамтиды. Алтын Орда дәуірлері (XIII-XIV ғғ.) туралы білім алады. Алтын Орда (ХІІІ-ХІV ғғ.) әдебиетінің негізгі өкілдерінің шығармаларын оқып, талдау дағдыларын қалыптастыру.

Пәннің мақсаты түрік тілінде белсенді лексика қоры мен нормативтік және лексикологиялық құрылымдарды қолдана отырып, аудармашы– референт қызметін орындау және түрікше тыңдалған мәтіннің идеялары мен оқылған мәтіннің негізгі ойларын тұжырымдай отырып, оны практика жүзінде қолдануды үйрену.

Пәннің мақсаты: студенттердің түркі халықтарының мифологиясы туралы көзқарасын қалыптастыру. Пәннің тапсырмалары: мифологиялық ойлау мен дүниетанымның ерекшеліктерін айқындату; мифтерді мәдени және идеологиялық контекстінде қарастыру. Пәнді оқу нәтижесінде студенттер төмендегі мәселелерді қарастырады: мифологиялық ойлауды уақыт ішінде дамыту, түркі халықтарының мифологиялық өкілдіктерінің ерекшеліктерін анықтау.

Пәннің мақсаты - студенттерге түркі халықтарының бай этникалық тарихын зерттеуге, түркі әлемінің ортақтығын анықтауға бағыт-бағдар беру және ежелгі дәуірден бүгінгі күнге дейінгі тарихтың негізгі кезеңдері, түркі этностарының этногенездік сабақтастығы туралы объективті тарихи білім беру.

Пәннің мақсаты: ескі қыпшақ жазба ескерткіштері қолданған жазу түрлері ескі араб әліпбиі, көне армян әліпбиі, армян қыпшақтары тілінде жазылған діни трактаттар, сөздіктер, тарихи жазбалар, т.б. еңбектер мен мәмлүк қыпшақтары тілінде жазылған шығармаларды қазақ тіліне аударып оқуға дағдыландыру, тілдік ерекшеліктерін талдауға машықтандыру.

Курстың мақсаты – студенттерге түркі тілдеріндегі ономастиканың өзекті мәселелері туралы, практикалық жағын түсіндіру. Топонимика, антропонимика, этнонимика, космонимия, зоонимия т.б. Ономастика лингвистика, география, этнография, тарих ғылымдарымен тығыз бірлікте зерттеледі. Көне топонимдер. Ономастикасының теориясы мен методологиясын білу; түркі халықтарының ономастикалық кеңістігінің шегін меңгеру.

Пәннің мақсаты-студенттерде түркі халықтарының тарихи, әлеуметтік, экономикалық, саяси және мәдени дамуының өзіндік ерекшелігі туралы тұтас түсінік қалыптастыру, сондай-ақ түркі халықтары мен мемлекеттері тарихының қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдері мен ерекшеліктеріне тарихнамалық шолу жасау

Пәннің мақсаты: студенттерге түркі елдері тарихының хронологиясы нақты тарихи материалдарға сүйене отырып сипаттау және негізгі деректерді менгеруді қалыптастыру. Тарихи дәстүр принциптерін, әлеуметтік, саяси жүйе мен қоғам құрылымын құру негіздерін анықтау. Түркі тілдері мен әдебиеті саласындағы жаңа және күрделі идеяларды, проблемаларды, тәсілдер мен тенденцияларды сыни талдау, бағалау және синтездеу.

Пәннің мақсаты-шет тілін ғылыми жұмыста қолдануға мүмкіндік беретін ғылыми және кәсіби қызметті жүзеге асыру үшін қажетті коммуникативтік кәсіби бағытталған шет тілді құзыреттілікті жетілдіру қабілетін қалыптастыру. Пән ғылыми жарияланымдардың халықаралық жүйесін, ақпараттық дереккөздермен жұмыстарды, ағылшын тіліндегі ғылыми жарияланымдардың стилінің ерекшеліктерін зерделеуге бағытталған.

Пәннің мақсаты студенттерде шағатай тіліндегі мәтіндердің жазылу ерекшелігін, грамматикалық құрылымын, сөздік қорын және терминологиясын, шағатай тілі туралы түсінігін зерделеу, кодикологиялық талдау жүргізу және басқа кезеңдерде жазылған араб графикалық мәтіндерінен айырмашылықтарды анықтау.

Пәннің мақсаты – оғыз тілдер тобындағы халық әдебиет тарихы туралы объективті әдеби білім беру, бір-бірімен тығыз байланысты халықтар әдебиетінің тарихи даму ерекшеліктері, классикалық жазушылардың шығармаларының мазмұнын, әзірбайжан, түрікмен, түрік, гагауз шығармаларының жанрлық ерекшеліктерін білу; оғыз тобы әдебиетінің даму ерекшеліктерін меңгерту

Пәннің мақсаты – студенттерді қарлұқ тілдік тобына кіретін өзбек және ұйғыр әдебиетінің тарихымен, әдеби шығармалармен, түркілік кеңістіктегі өзбек және ұйғыр әдебиетінің қалыптасу кезеңдерімен таныстыру болып табылады. Өзбек және ұйғыр әдебиетіндегі дәстүрлі ұлттық мектептердің қалыптасу, даму кезеңдері жайлы мағлұмат беріліп, негізгі әдеби жанрлары мен аталған әдебиеттердің көшбасында тұрған тұлғалар туралы антологиялық білім беріледі.

Пәннің мақсаты – Сібір әдебиетінң әдеби жанрларының этномәдени ерекшеліктерін жаңаша түсіндіру. Алтай, Тыва, шор, хакас, саха-якут түркі халықтарының әдебиеті тарихи, тілдік және этномәдени бірлестікті құрайды. Қайта құрудан кейінгі кезеңде Сібір түркологтары XIX-XX ғасыр әдебиетін қайта қарастырады, түркі әдебиетінің тарихында ұмытылған, 30-жылдары қуғын-сүргінге ұшыраған жазушылардың есімдерін қалпына келтіреді.

Пәннің мақсаты: түркі тілдерінің фонетикалық жүйесін қалыптастыру және дамыту заңдарын терең меңгеру және заманауи түркі тілдерінің үнсіздік және үндесу жүйесін талдау. Пән түркі тілдерінің, қазіргі және ежелгі түркі тілдерінің сипаттамалары, түркі тілдерінде шоқпарлау, үндеткіштердің үйлесімділігі, түркі тілдерінде баса назар аудару.Пәнді оқу нәтижесінде студенттер төмендегі мәселелерді қарастырады: Слог пен сөздердің құрылымы. Қысқа және ұзын үні. Бастапқы және қайталама дыбыстар. Түркі тілдерінде жұқтыру. Ауыз үндерінің үйлесімі. Түркі тілдеріндегі көңіл аудару.

Пәннің мақсаты-студенттерді мәдениет жүйесіндегі адам туралы білімнің пәнаралық саласы ретінде қазіргі мәдени антропологияның негізгі ұғымдарымен және бағыттарымен таныстыру. Курстың міндеттеріне мыналар кіреді: студентте мәдени антропологияның пәні, әдістері мен тарихы туралы ғылыми түсінік қалыптастыру; негізгі мектептерді ұсыну.

Пәннің мақсаты – түркі халықтарына ортақ әдеби және материалдық мәдени жәдігерлерді зерттеу арқылы оларды ғылыми еңбек жазуда қолдана білу қабілетін қалыптастыру. Оқыту курсы ортағасырлық түркі жазба жәдігерлерінде сипатталған, салт-дәстүрлерінде көрініс тапқан түркілік дүниетанымға, мәдениетке қатысты мәселелерді талдау кезінде тілдік деректерді, танымдық, тарихи, діни мағлұматтарды қолдануды үйретеді.

Пәннің мақсаты-студенттердің түркі алғашқы мемлекеттік құрылымдарының даму үдерісін қалыптастыру. Түркі мемлекеттік бірлестіктерінің саяси тарихына талдау жасау; әлемнің түркі халықтарының әлеуметтік-экономикалық дамуын қарастыру. Түркі халықтарының тарихы әлем тарихының ажырамас бөлігі болып табылады. Түркі халықтарының тарихын біртұтас процесс, әлем тарихының ажырамас бөлігі ретінде дамыту.

Пәннің мақсаты: студенттерге түркі мемлекеттігінің қалыптасу үрдісін, тарихи принциптерін, қоғамның әлеуметтік әртектілігін, саяси жүйені құру негіздерін түсіндіру. Түркі елдері тарихының хронологиясы мен мәселелерін сипаттау және негізгі деректерді қолдану. Түркі мемлекеттігінің қалыптасуы, дамуы мен құлдырауының себептері мен салдарын талдау арқылы елдің саяси және әлеуметтік-экономикалық дамуын бағалау.

Пәннің мақсаты алты жүз жылдық тарихы бар Осман империясының тарихын, тілін, мәдениетін, тереңдей зерттеуге, осман тілі туралы мағлұматтар, мәтіндерді оқу арқылы қыпшақ және оғыз тайпаларының ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтауға, осмвн түрлі тақырыптағы мәтіндерді түсініп, аударуға бағытталған

Курстың мақсаты: түркі тілдерінің лексикография өзге ғылым салаларымен тығыз байланыстағы, көптеген жағдайларда осы ғылым салаларының тоғысында, шек-арасында дамып отыратын ғылыми пән болып саналады. Түркі халықтарының шағын және көлемді оқу сөздіктерінің құрылымына қатысты ғылыми-теориялық лексикографиялық ерекшеліктерін зерделеу, түркітану ғылымында әр дәуірдегі отандық және шетелдік сөздіктерді қарастыру болып табылады. Түркі тілдерінің сөздігімен жұмыс істеуді үйренеді. Түркі тілдерін салыстыру, салғастыру, анализ, синтез жасаудың әдіс-тәсілдерін меңгереді. Зерттеу нысанына сәйкес сөздік түрінің сөзтізбесіне алынатын тілдік бірліктердің сандық және сапалық құрамын айқындауды меңгереді. Шағын сөздіктің сөзтізбесіне алынатын лексикаға қатысты алғанда тілдік сананың лексикалық базасын құрайтын бірліктердің, құрылымдық сөздердің, жалпығылыми базистік сөздіктің құрамын анықтау.

Пәннің мақсаты студенттерге түркі тілдерінің сөзжасам жүйесі, түркі тілдерінің қазіргі даму кезеңіндегі аталған жүйенің жұмсалымы туралы түсініктерін қалыптастыру, сондай-ақ морфемалық және сөзжасамдық талдау дағдыларын игеру. Қазіргі түркі әдеби тілдерінің негізгі сөзжасамдық нормаларын, сондай-ақ сөздердің құрылымдық типтері және олардың арасындағы туыстық байланыстар туралы білімді меңгеру.

Пәннің мақсаты – студенттерге түркі тілдерінің семьясы туралы, олардың арасындағы туыстық қатынастар туралы, типологиялық сипаттамалары туралы жалпы түсінік беру, студенттерді салыстырмалы зерттеулердің жалпы бағыттарымен және түркі тілдерінің грамматикалық жүйелерін салыстырудың жеке аспектілерімен таныстыру; қазіргі түркі тілдерінің таралу аймағымен, жіктелуімен таныстыру; сондай-ақ қазіргі түркі тілдерінің жалпы және айрықша белгілерін грамматика саласында оқыту

Пәннің мақсаты: түркітілдес мемлекеттердің сыртқы саясатының негіздері мен мақсаттарының ерекшеліктерін анықтау, жаңа тәуелсіз мемлекеттердің халықаралық қатынастарын дамытудың негізгі бағыттары. Түркі мемлекеттері мен халықтарының геосаяси жағдайының, сыртқы саясаты және ынтымақтастықтың тарихи ерекшеліктерін қамтиды. Түркі халықтарының дипломатиясын қалыптастыру, түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастық тарихы, қазіргі кездегі және аймақаралық қатынастардың саяси мәселелері, дипломатиялық миссиясын қарастыру

Пәннің мақсаты: студенттерде алтай тілдерінің қалыптасуын түсіндіру, алтай тілдерінің генетикалық жіктелуін түсіну. Түркі тілдері мен алтай тілдері арасындағы айырмашылықтарды, тарихи даму жолы мен типологиясын зерттеуді меңгерту. Студенттің алтаистика саласындағы зерттеулерді оқыту, кәсіби ортада алтай тілдерінің тарихына қатысты іргелі білімді пайдалану, алтай тілдерін салыстырмалы-тарихи тұрғыдан талдауға машықтану бағытына көңіл бөлінеді.

Пәннің мақсаты студенттерді түркі тілдерінің негізгі лексикалық, фонетикалық және грамматикалық ерекшеліктерімен таныстыру, таңдалған мамандық бойынша ғылыми әдебиеттерді оқу және аудару, студенттерге тарихи-филологиялық, елтану және тұрмыстық тақырып көлемінде ауызша және жазбаша сөйлеуді еркін меңгеруге үйрету

Пәннің мақсаты студенттерге қазақ тілі тарихының негізгі кезеңдері және оның фонетикалық, грамматикалық және лексикалық жүйелерінің негізгі ерекшеліктері туралы жүйелі білімді, зерттелетін тілдік құбылыстар шеңберіндегі себеп-салдарлық байланыстарды анықтау дағдыларын, тілде болып жатқан құбылыстардың жүйелік сипатын айқындау біліктерін қалыптастыру.

Пәннің мақсаты – қазіргі түркі тілдерінің лингвомәдени бағыты бойынша зерттеулер жүргізу және лингвомәдениеттану, этнолингвистикалық және когнитивтік аспектілердегі даму жағдайын қарастыру. Сондай-ақ әлемде жойылып кету қаупі төніп тұрған түркі тілдерінің жалпы мәселелері, тілдік жағдайы, әліпбиі, аумағы мен тілдік ерекшеліктері барлық жерде зерттеледі. Түркі халықтарының территориялық таралымы.

Пәннің мақсаты түркі халықтарының материалдық және рухани мәдениетіне жататын дәстүрлі баспанасы, киім-кешегі мен отбасылық әдет-ғұрыптарымен байланысты ерекшеліктерін, түркі тілінің диахронды этникалық процестерді объективті талдау және зерттеу мүмкіндігін теориялық және практикалық тұрғыдан қалыптастыру, түркі халықтарының материалдық және рухани мирасының қалыптасуы, салыну тәсілдері мен техникасының ерекшеліктерін зерделеу.

Пәннің мақсаты студенттерге түркі тарихи даму кезеңінде түркі тілдерінің лексикасындағы сөздердің пайда болу заңдылықтары, өзгерістер туралы түсініктерді қалыптастыру. Басқа халықтармен мәдени және тарихи сөздердің шығу көзін анықтау. Түркі этимологиясының қазіргі жағдайы мен негізгі теориялық және әдістемелік мәселелері, негізгі ұғымдары мен терминдері түсіндіріледі, түркі тілдерінің маңызды этимологиялық сөздіктеріне шолу жасалады.

Пәннің мақсаты-студенттерді егеменді түркі мемлекеттерінің пайда болуы мен ыдырауы, жаһандану мен аймақтандыру, көлік дәліздері мен энергетикалық ресурстарға тәуелділік, халықаралық ұйымдар мен қаржы институттарының өсіп келе жатқан рөлі, нақты Халықаралық инвестициялық жобаларды іске асырудың геосаяси аспектілері және басқа да көптеген мәселелер сияқты саяси-экономикалық-географиялық мәселелердің кең ауқымымен таныстыру.