6B04103 Экономика в "Сырдария" университеті

Статистика мәні мен міндеттері. Статистикалық байқау. Статистикалық мәлімет және топтау параметрлері. Абсолютті және салыстырмалы шамаларын көрсетеді. Түрлендірме ауқымы мен көрсеткіштері орташа. Іріктеме қадағалау. Серпін қатары. Индекстер. Өзара байланыс статистикалық зерделеу әлеуметтік-экономикалық міндетті. Халық өсуінің статистикасы және еңбек ресурстарын. Ұлттық шоттар жүйесі, негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер. Халық тұрмысы деңгейінің статистикасы.

Статистика әлеуметтік-экономикалық өмірін талдау үшін қуатты құрал болып табылады. Статистика бұл деректерді ғылыми жинау және талдау өнері. Статистикалық әдістерін шешім шығару процесстерінің негізгі бөлігі ретінде, статистикалық шешімдерді өндеу үшін мүмкіндік береді. Берілген ақпаратты жете талдау маманның пікірімен сәйкес келу керектігін қарастыру.

Қазақстан Республикасының заңдары, ҚР президентінің заңды күші бар Үкімет қаулылары, статистика мағлұматтары, сол сияқты Қазақстан экономикасының болжамдары бойынша ғылыми мекемелердің талдаулары, экономика ғалымдарының еңбектері пайдаланылады. Республиканың әлеуметтік – экономикалық дамуының нақтылы жолдары мен қаруландыру және үйрету. Елдің ғылыми негізделген экономикалық бейнесін көрсетіп беру.

Аймақтық экономика экономикалық ғылымның маңызды салаларының бірі болып табылады. Оны танудағы басты объект - ұлттық экономиканың тұтастай жүйесіндегі аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуы, және экономиканы реформалау, оның әрі қарай тұрақтануы қандай да бір аймақтық факторлар және шарттармен тығыз байланыстылығы.

Сызықтық алгебра элементтерін, векторларға амалдар қолдану, декарттық және аффиндік координаттар жүйесі, скаляр, векторлық, аралас көбейтінділер, олардың алгебралық және геометриялық қасиеттері, оларды координаталық түрде есептеу, түзу мен жазықтықтың теңдеулерінің әртүрлі түрде берілуі, нүктеден түзуге немесе жазықтыққа дейінгі ара қашықтық, түзу мен жазықтықтың арасындағы бұрыш, эллипс, гипербола, параболның канондық теңдеулері, шектер теориясы, функцияның туындысы оқытылады.

Экономика саласындағы тәжірибелік мәселелерді талдауға машықтануға жол ашады. Сондай-ақ экономикалық теория пәнінің әдістері мен заңдылықтарын оқып үйренуге жол ашу. Студенттің алған білімдері олардың білікті маман ретіндегі болашақ жұмысына негіз қалайды, оларға қазіргі кездегі экономикалық өмірде болып жатқан құбылыстарды, үрдістерді сауатты кәсіби деңгейде талдауға мүмкіндік береді.

Макроэкономика пәнінің ерекшеліктерін және экономиканы макроэкономикалық тұрғыда талдау қажеттілігіне негізделеді. Осыған байланысты курста төмендегілер қарастырылады. Ұлттық есеп жүйесіне негізделген макроэкономикалық өлшемдер жүйесі экономикадағы тауарлар мен ақша ағынының айналым үлгісі макроэкономикалық тепе-теңдіктің негізгі үлгілері: «AD-AS», «Кейнс кресі», «IS-LM».

Басқару ғылымы пəні мен əдісі. Менеджмент эволюциясы. Ұйымдастырудың ұғымы мен түрлері. Басқарудың ұйымдастырушылқ құрылымы мен басқарушылылық нормасы. Менеджменттің ақпараттық қамсыздандыруы. Менеджменттегі еоммуникация. Менеджменттегі басқарушылық шешімдер. Басқару əдістері жүйесі. Менеджменттегі жоспарлау.

Нарықтағы экономикалық жүйе және нарық тетігі. Тұтынушы әрекетінің теориясы. Өндіріс теориясы. Өндірістік шығындар. Капитал концентрациясы және нарықтық билік. Жетілген бәсекелестік жағдайы. Монополия жағдайында фирмалардың әрекеті. Олигополия жағдайында фирманың әрекеті. Монополиялық бәсекелестік жағдайындағы фирманың әрекеті. Еңбек нарығы. Капитал нарығы. Жер нарығы. Инновация нарығы. Нарық «сәтсіздіктері» және мемлекеттік басқару.

Тілдерді меңгеру деңгейі - В1-В2. Мамандықтың пәндік саласына шет тілінің кәсіби-бағдарланған тілінде кіріспе. Базалық категориялық ұғымдық аппарат және оның шет тіліндегі нұсқалары. Кәсіби және ғылыми терминология. Арнайы кәсіби-бағдарланған материал және оны берілген кәсіби жағдайларда пайдалану. Мамандық бойынша пәндік сала мазмұнының шет тіліндегі сипаттамасы.

Инвестиция мен инвестициялық қызмет мәнін зерттеу; инвестициялық менеджмент мақсаттары мен міндеттерін зерттеу; инвестициялық қызметі мемлекеттік реттеу негіздерімен таныстыру; инвестициялық нарықтың әрекет ету мәні мен механизмін зерттеу; инвестициялық жобаларды басқару әдістемесін қарастыру; кәсіпорынның қаржылық инвестициялары негіздерімен таныстыру; халықаралық инвестициялық ынтымақтастық рөлін айқындау

ҚР құқықтық жүйесі және заңнамасы, мемлекеттік-құқықтық және конституциялық дамуы, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері, құқықтық ұғымдар мен олардың арасындағы байланыстар қарастырылады.

Бухгалтерлік есептің ғылым ретінде қалыптасу тарихы, есеп жүйесінің қалыптасу кезеңдері, екі жақты жазу жүйесінің пайда болуы, экономикалық ғылымдар жүйесіндегі бухгалтерлік есептің орны, бухгалтерлік есеп ақпараттық жүйе ретінде, бухгалтерлік есеп бойынша негізгі заңнамалық құжаттар, бухгалтерлік есепке қойылатын талаптар, бухгалтерлік ақпараттарды қолданушылар, бухгалтерлік есеп әдістерінің элементтері, бухгалтерлік баланстың рөлі мен маңызы.

Қаржылық жобаларды бағалау, дивиденттік саясатын таңдау, қор және несие нарығының қаржыларын тарту негізінде капиталдың ұтымды (оңтайлы) құрылымын құру, активтерді басқару барысында, сонымен бірге тәуекелдерді бағалау және азайту тәсілдері бойынша қаржылық шешімдерді қабылдау амалдарын әзірлеу.

Қазақстан Республикасы экономикасының даму сипаттамасы. Қазақстан Республикасы экономикасын мемлекеттік реттеу. Кәсіпорын шаруашылық обьектісі ретінде. Өндірістің экономикалық және әлеуметтік тиімділігі. Кәсіпорынның негізгі капиталы. Шикізат, материалдық және отын- энергетикалық ресурстар. Айналым капиталы.Еңбек ресурстары. Еңбек ақы төлеу. Кәсіпорынның инвестициялық және инновациялық саясаты. Өнімді өткізу және өндіріс шығындары. Қәсіпорынның маркетингтік және бөлу өндірістік қызметі. Өнімнің бәсекеге қабілетілігін қамтамасыз ету. Табыс және өндіріс рентабельділігі. Кәсіпорын қаржысы.

Қатынастық-дискурстық аспектідегі қазақ (орыс) тілі, кәсіп пен мамандықтың негіздері, іскерлік қатынас мәдениеті. Ғылыми мәтіндермен жұмыс істеуге және көпшілік алдында сөз сөйлеуге арналған қазақ/орыс тілдеріндегі ауызша және жазбаша тіл. Алуан түрлі мәдени ортада кәсіби қызметті ұйымдастыру.

Экономикалық теория, макро және микро деңгейдегі экономика, қаржы, бухгалтерлік есеп және аудит және менеджмент және сол сияқты басқа оқу пәндерімен қосылып, қаржы қатынастарының, банктік қызмет теориясының және ұйымдастыру негіздерінің мәні туралы білімді қалыптастырып, олардың маңызы мен экономикадағы қолдану механизмін тереңірек түсінуге мүмкіндік беру.

Салықтар мен салық салу жүйесінің қызмет етуінің теориялық аспектілерін оқып үйрену, яғни салықтардың экономикалық мазмұнын қарастырумен бірге салықтардың функциялары мен принціптерін, Қазақстан Республикасында салықтар мен салық жүйесінің құрылуы мен тарихи дамуының кезеңдерін, еліміздегі салық реформаларының негізгі концепциялық бағыт- бағдарын оқыту.

Ақшаның, несиенің және банктердің теориялық аспектілері бойынша, ақша және несие жүйелерінің қызмет ету негіздері, халықаралық несие – есептесу және валюта қатынастары, бағалы қағаздар нарығының негіздері бойынша біртұтас білім жүйесін қалыптастыру; пәннің мәнін және мазмұнын сипаттайтын терминологиялық ұғымдық ақпарат беру; барлық ұғымдардың өзара байланысын, олардың ішкі мазмұнын ашу.

Стратегиялық маркетингтің мәні және мазмұны. Стратегиялық маркетингтің категориялары: қажеттіліктер, нарық, нарық тартымдылығы, нарық әлуеті, фирманың өмірлік циклі, фирманың бәсекеге қабілеттілігі, бәсекелестік артықшылықтар. Стартегиялық маркетингтің үдерісі: фирманың миссиясын нақтылау, мақсаттарды анықтау, даму стратегияларын әзірлеу, шаруашылық портфельдің құрылымының теңгерімділігін қамтамасыз ету.

Тауар мен қызмет көрсетулердің бәсекеге жарамдылығын қамсыздандыру,жеке сату мен насихаттау, жарнама техникасын, өткізуді ынталандыру шараларын, баға белгілеу жүйесін, өткізім амалдарын және тиімді әдістерін пайдалану, бөлу арналарын бақылау мен ұйымдастыру, осы өнімнің нарығын зерттеу, жаңа өнімді шығару процесін қарастыру.

Еліміздегі саланың және фирмалардың еңбек ресурстарын пайдалану мен басқарудың экономикалық саясатын дайындау, бағалау және іске асыруға белсенді қатыса алу қабылеттігін дамыту

Ұйымдарда, әлеуметтік және еңбек қатынастарын реттейтін тиімді еңбек басқару әдістерін пайдалану, сондай-ақ; еңбек мәселелерді қоса алғанда, сыйақы жұмыспен қамту тиімділігін арттыру үшін ең тиімді жолдарын, қолдану тәжірибесін меңгеру тәсілдері; жұмысын ұйымдастыру мәселелерін, еңбек, қызметкерлерді ынталандыру

Бағалық құрылымның теориялық негіздері, Бағаның функциялары, Баға құрылымы, құрамы мен деңгейі. Бағаның базистік элементі ретіндегі өнімнің өзіндік құны.. Таза табыс және оның бағалармен байланысы. Агроөнеркәсіп кешеніндегі бағалардың жасалуы. Қызметтер көрсетулерге тарифтер. Ішкі саудадағы бағаны анықтаудың әдістері. Әлемдік нарық бағалары. Баға құрудың әлемдік тәжірибесіндегі реформалары.

Кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру, басқару және кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау, кәсіпкерлік тәуекелді басқару, бизнес-жоспар әзірлеу ерекшеліктерін меңгеру, кәсіпкерлікті жүзеге асыру кезінде еңбек ресурстарын басқару және басқа да мәселелер жөнінде теориялық және тәжірибелік дағдыларды меңгеру.

Қазіргі қаржы нарықтарының қызмет етуі және әр түрлі қаржы институттарының қызметі. Қаржы нарығындағы жас мамандар санының жетіспеушілігі Республикадағы қаржы нарығының әсіресе, қор нарығының дамымауының негізгі факторы болып табылады. Курс бағдарламасында қарастырылатын көптеген сұрақтарды толық ұғыну экономикалық теория мен халықаралық экономикалық қатынастардың жалпы курстар бойынша студенттердің толық болуын талап ету.

«Өндірістік менеджмент» курсында өндірістік жүйелерге байланысты мәселелер қарастырылады, өндірістік бөлімшелерді басқару мәселелері, оның үрдісіндегі жүзеге асатын шешімдер қарастырылады. Мұнда жер, материалдық және басқа да ресурстарды рационалды түрде пайдаланудың әдістері мен тәсілдері, аграрлық өндірістің еңбек және басқа да ресурстарын, оның өндірістік инфрақұрылымын қарастыру.

Инновациялық-инвестициялық жобалар бойынша тиімді шешім қабылдау Қазақстанның болашағына зор әсер етеді. Ғылыми-техникалық потенциал – кез-келген мемлекеттің ұлттық байлығының негізгі саласы. Барлық дамыған елдер тәжірибесі көрсеткендей, экономикалық дамудың негізгі жолы – ғылыми-техникалық және инновациялық салада лидер болу. Инновациялар экономиканың құлдырауына төтеп береді, ұлттық экономиканың тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін жоғарылату.

Экономиканы мемлекеттік реттеудің жəне оның объектісінің теориялық аспектілері. ЭМР əдістемесінің ұғымы мен оның элементтері, Экономиканы реттеудің ұйымдастырушылық негізі жəне шетел тəжірибесі. Өтпелі экономиканың жалпы сипаттамасы жəне оның заңдылығы. Экономикалық өсу: оны қамтамасыз ету бойынша мемлекеттік шаралар мен негізгі факторлар. Әлеуметтік-экономикалық болжамдау мен жоспарлау ретінде экономиканы реттеу бойынша мемлекет қызметінің бастапқы кезеңі. Ғылыми-техникалық прогрестің бағыттары жəне оны жылдамдатуда мемлекеттің рөлі. Мемлекет қызметін сыртқы экономикалық реттеу.

ҚР сыртқы экономикалық байланыстар, мемлекеттің дамуына халықаралық экономикалық қызметте қатысуынан жағымды және жағымсыз салдарын талдау; халықаралық сауда, жеке мемлекеттердің сыртқы сауда саясаты; елдер аралығындағы өндіріс факторларының қозғалысы, экономикалық интеграция мәселелері.

Өңдірістік-коммерциялық секторындағы есеп мөлшері мен валютасына аналитикалық және синтетикалық есеп ұйымдастыру. Өңдірістік-коммерциялық секторындағы жұмысының есептік мезгілі. Өңдірістік-коммерциялық сектордағы негізгі құралдар есебінің операциялары. Өңдірістік- коммерциялық сектордағы материалдық емес активтер есебінің операциялары. Өңдірістік-коммерциялық сектордағы тауарлық-материалдық қорлары есебінің операцияларын білу.

Болашақ экономистерге консалтингтік фирмалардың өкілдерімен, программалық өнім жеткізушілермен өзара білікті түрде ықпалдасу үшін ақпараттық жүйелер мен технологиялар құру саласынан теориялық білім беру, сонымен бірге есептік және қаржы-кредит саласындағы басқару мәселелерін шешуге арналған құралдарды қолданудың практикалық дағдыларын үйрету.

Елдегі әлеуметтік-экономикалық, инновациялық үдерістерді мемлекеттік реттеудің механизмі туралы тұтас мағлұматтар беру. Олардың экономикадағы мемлекеттің ролін анықтайтын негізгі көрсеткіштерімен таныстыру, экономикалық үлгілер құрып, талдау жасауға, шешімдер қабылдауға үйрету, көптеген шешімдер арасынан ең ұтымдысын таңдауда бағдар беру болып табылады. Сондай-ақ, студенттің инновациялық қызметті мемлекеттік реттеуды зерттеуде экономикалық ойлау, талдау қабілетін арттыру.

Адамның институционалдық экономикадағы, шаруашылық этика институты мен экономикалық тәртібінің іс-қимыл үлгісіне үлкен көңіл бөлінген. Сонымен қатар, берілген пәннің мазмұны студенттерге институциональдық талдау дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Нарықтық экономика мен мемлекеттік экономикалық саясатты дамыту шарттарымен негізделген. Белгілі бір мөлшерде экономикалық бейіндегі студенттерымен алынған білімдерді дамытады, нақтылайды және тереңдетеді.

Халықаралық қатынастар теориясы Қазақстанның егеменді ел құзіретін алғаннан кейін енгізілген жаңа ғылымдардың бірі. ХХ-ғасырдың ортаңғы кезеңінен бастап бұл ғылым саласы дүние жүзінің бірқатар елдерінде, әсіресе, АҚШ пен батыс елдерінде сыртқы саясат мәселелерін шешуде зор ғылыми-тәжіребиелік қызмет атқарып келеді. Қазақстан Республикасы бүкіләлемдік қауымдастықтың өзгелермен тең мүшесі болу мақсатына жету үшін тәуелсіз сыртқы саясат жүргізеді.

«Бағалы қағаздар нарығы және биржа ісі» пәні болашақ мамандардың бағалы қағаз нарығында шаруашылық субъектілердің қызметін ұйымдастыру нарықта бағалы қағаздың айналасын ұйымдастыру бойынша кәсіби білім берудің теориялық және тәжірибелік бағыттарында жүргізіледі. Қазақстанның бағалы қағаздар нарығының негізгі қалыптасу кезеңдерін түсіндіруге, бағалы қағаздардың түсінігін ашу.

Өндірістік және экономикалық жоспарлаудың маңызды мәселелерін, қазіргі заманғы әдіснаманы және кәсіпорында жоспарлаудың қолданыстағы тәжірибесін қарастырады. Кәсіпорынның және оның өндірісінің кәсіпкерлікті дамыту жоспарларын әзірлеу және бағалау әдістері, кәсіпорындардың әртүрлі жоспарларын әзірлеу үшін қажетті теориялық білімдер және практикалық дағдылар берілген

Еліміздің, өңірлердің, өңірлердің және кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін реттеу мен басқарудың жүйелі ұйымдастырушылық-экономикалық механизмін іске асыру негізінде кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру мәселелерін қалыптастыруға және практикалық шешуге студенттердің ғылыми көзқарастарын қалыптастыруды зерттейді

Экономикалық даму стратегиясы еліміздің, өңірлердің және аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуын болжау және жоспарлау мәселелерін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының негізгі заңдарын, жоспарлау және болжау туралы ережелерін терең зерделеу. Өнеркәсіп пен өңірлерді дамыту жоспарларын жүзеге асыру үшін ғылыми, әдістемелік және мемлекеттік тетіктерді терең білетін менеджерлерді оқыту. Курсты оқып-үйренудің негізгі міндеті әлеуметтік-экономикалық болжаудың және жоспарлаудың теориялық негіздерін оқып үйрену, оны тәжірибеге енгізу

экономикалық қауіпсіздік мемлекеттің рөлін студенттердің кешенді түсінікті дамытуға, студенттерге мақсаты, міндеттері және мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз рөлін толық түсіну үшін қажетті білім беру.

Экономиканың аграрлық секторын қалыптастыру мен дамытудың объективті алғышарттары, сондай-ақ макро, мезо және микро деңгейлерде агроөнеркәсіптік кешеннің экономикалық механизмдері, бәсекеге қабілетті ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруде агроөнеркәсіптік кешеннің түрлі ресурстарын ұйымдастыру және пайдалану, аграрлық сектордағы экономикалық құбылыстар мен процестердің сипаты мен сипаттамаларын дамыту қарастырылады; агробизнесті ұйымдастыру үдерісінде орын алатын үрдістер мен құбылыстарды талдай білу

Экологиялық экономиканың теориялық және практикалық қағидаларын, пәннің негізгі санаттары туралы студенттердің білімін қалыптастыру, табиғи ресурстарға баға беру мен басқару тәсілдерін, мемлекеттік меншіктің табиғи объектілерін басқаруды жетілдірудің негізгі қағидалары мен шарттарын қалыптастырады

Студенттерде жүйелендірілген баға құрылымы туралы, баға белгілеудің принциптері мен факторлар туралы, қазіргі заманғышарттарда баға механизмін қолданудың негізгі бағыттары туралы білімдерді беру

кәсіпорынның экономикалық механизмін және нарықтық экономикадағы өндірісті зерттеу негізінде экономикалық ойлауды дамытады. Кәсіпорынның басқару объектісі ретінде мәні, оның ұлттық экономика жүйесіндегі орны мен рөлі; кәсіпорынның ресурстық базасын және әртүрлі ресурстардың тиімділігін қарастырады; кәсіпорынның экономикалық механизмін және оның қызметінің қаржылық нәтижелерін зерделеу

Зерттеу процесі кезеңдерінің құрылымы мен мазмұны; жеңіл өнеркәсіп бұйымдарын жобалаудың теориялық-әдіснамалық негіздері; бұйымдардың көркемдік-конструкторлық шешімдерін әзірлеудің теориялық-әдіснамалық принциптері;бұйымдарды дайындау технологиясын автоматтандырылған жобалау; сертификаттаудың заңнамалық негіздері

Болашақ мамандарды шаруашылықтағы нақты жағдайды сипаттауда қаржылық талдау әдістерін қолдануға, тиімді басқару шешімдерін негіздеуде, сонымен қатар кәсіпорынның қаржы-шаруашылық жағдайын жақсарту жолдарын табуға үйрету

Статистикалық ақпаратты өңдеу әдістерімен танысу, әлеуметтік-экономикалық дамуды болжау және шешім қабылдау үшін экономикалық деректерді талдаудың негізгі әдістері қарастырылған. Бұл курс экономист-студенттерді дұрыс шешімдер қабылдау және әлеуметтік-экономикалық дамуды болжау үшін әр түрлі сипаттағы деректерді талдау үшін білім мен дағдыларды қамтамасыз етуге бағытталған

Нарық жағдайларында фирманың, кәсіпорынның экономикалық негізгі факторлары және оларды тиімді қолдану жөнінде, фирманың экономикалық және қаржылық тұрғыдан дамуын қамтамасыз ететін нарықтық әдістер туралы теориялық ақпарат пен нақты дағдылар беру, кәсіпорындағы негізгі өндірісті ұйымдастыру принциптерін, еңбек заттарының қозғалысын қарастыру, өндірістік процестерді ұйымдастыруды жан-жақты оқып-үйрену, кәсіпорынға қызмет көрсетуші шаруашылықтар мен қосымша цехтарды ұйымдастыруды қарастыру.

Адам ресурстарын басқару нарық жағдайында еңбек нарығында аса маңызды орын алады. Еңбек нарығында қалыптасқан қатынастар аса айқындалған әлеуметтік-экономикалық сипат алады

Пәндік және пәнаралық саланың негізгі бөлімдері бойынша білімді түсіну және интеграциялауды көрсету.

Берілген ақпаратқа сүйене отырып, білімін практикада қолдана алу

Оқушыларды сыни ойлауға, проблеманы шығармашылықпен бірлесе шешуге тарту мақсатында пәннің негізгі концепциялары мен зерттеу құралдарын және құрылымын айқындай білу

Пәнді оқытуда АКТ-ны және цифрлық білім ресурстарын пайдалану

Пән бойынша таңдалған мақсатқа сәйкес оқу жетістіктерін критериалды бағалауды және диагностикалауды қолдана білу

Командада, тұлғааралық қарым-қатынаста, тиімді жұмыс істеуде коммуникативтілік көрсете білу

Кәсіптік саладағы проблемалардың шешімін және қорытындылардың тұжырымдарын талдау

Өзінің және басқалардың идеялары, әрекеттері мен пайымдауларына қызығушылық таныту негізінде сыни және жүйелі ойлауын дамыту

Ортақ мақсатқа жету үшін командада, көшбасшылықта креативтілік көрсете білу

Экономикалық, яғни зерделенетін жүйелердің түрлі элементтері арасындағы логикалық және сандық тәуелділіктерді анықтау үшін экономикалық үдерістерді, құбылыстар мен міндеттерді математикалық құралдармен сипаттау

Экономикалық динамиканы және статиканы зерттеуді ұдайы өндірістік бағытта жүргізу және байланыстар мен тәуелділіктерді экономикалық өсу бағытынан зерттеу жасай алу

Басқару шешімдерін қабылдап, әрі талдау жасаумен байланысты кәсіби ойлау биімділігін жетілдіруге ықпал ету.