7M02313 Цифрлік аударма в Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Бұл курс аудармадақолданылатынзаманауикомпьютерлік (ақпараттық) технологиялардымеңгерудіқарастырады; негізгііздеу жүйелерін білу, ақпараттық технологияларды (электрондық және желілік сөздіктерді, аударма бағдарламаларын, автоматтандырылған аударма жүйелерін) пайдалануды жетілдіру

Зерттеудің ауқымды саласы, аударма үрдісінде жаңа әдістерді енгізудің нақты әдістері туралы материалдар, сондай-ақ әр түрлі құралдар мен қызметтерді дәстүрлі әдістерден қол жетімді және шолудан өткізу.

Компьютерлік лингвистиканың орталық мәселесі ретінде мәтіндерді бір табиғи тілден екінші тілге автоматты аудару. Математикалық аспектілері. Машиналарды аудару жүйелерінің әртүрлі түрлері. Мәтінді табиғи тілде талдауға арналған жасанды интеллект жүйелерінің даму болашағы.

Берілген пән мәдениаралық қарым-қатынастың негізгі ұғымдары мен категориялары, даму тарихы және теориялық негіздерімен таныстыруды, тіліді мәдениетті жасаушы, сақтаушы, дамытушы және таратушы құрал ретінде таныстырып, түпнұсқа мен аударма мәтіндеріндегі тілдік бірліктерді талдау дағдыларын қалыптастыру.

Бұлкурсмыналардызерттеудіқамтиды: Компьютерліклингвистикасаласындағымақсаттарменміндеттер. Олардышешудіңнегізгіміндеттеріменәдістемесі. Есептеулингвистикасыныңпайдаболуымендамутарихы. Лингвистикалықэксперименттіңэнтропиясы. Табиғитілдегімәтіндердегіақпараткөлемінанықтау. Мәтінніңконтекстікшарттығыжәнеартықшылығы. Мәтінгесемантикалықақпараттыөлшеу. Лингвистикалықэксперименттіңэнтропиясы. Табиғитілдегімәтіндердегіақпараткөлемінанықтау. Мәтінніңконтекстікшарттығыжәнеартықшылығы. Мәтінгесемантикалықақпараттыөлшеу.

Аталған курс ХХ ғасырдың соңында ХХ ғасырдың басындағы ғылыми лингвистикалық парадигмасының табиғаты туралы идеяларды қалыптастыруды, жалпы ғылымды дамытуға байланысты ғылыми білімнің, осы саладағы ғылыми мүдделерінің өзгеруін анықтайтын себептер мен импульстарды түсінуді, оның ішінде адам және оның қарым-қатынасы туралы ғылыми идеяларды қарастырады, лингвистикалық мәселелер саласындағы білімді кеңейту және тереңдету; ғылыми прогрестің нәтижесінде қазіргі заманғы лингвистикалық түсініктерді меңгеру.

Берілген курс барысында аударма сәйкестіктер теориясының негіздері оқытылады. Екі тіл бірліктерін аудару үдерісінде бастапқы мәтіннің белгілі бір бірліктерінің беру үшін тұрақты түрде қолданылатын белгілі бір қарым-қатынастар және тіл бірліктері орнатылады. Пәнді оқу барысында ұқсас сәйкестік түрлерінің жіктелуі беріледі, олардың лингвистикалық және жағдайлық контекстімен өзара әрекеттесу жолдары анықталады, тұрақты сәйкестіктері жоқ бастапқы мәтінің тіл бірліктерін аудару әдістері сипатталады.

Бұл курс келесі негізгі бөлімдерді меңгеруді қамтиды: Аударма ғылым ретінде. Аударманы анықтау. Аударма түрлері.Аударма брліктері, аударма баламалылығы/ аударма барабарлығы және аударудың көрнекілігі.Аударма баламалылықа жетудің әдіс-тәсілдері. Аударма сәйкестігі. Форманың механикалық тасымалдаудың жолдары.

Қазіргі әлемді жүзеге асыру (жаһандану, мәдени интеграция, жаппай байланыс саласындағы цифрлық технологияларды дамытуға ұмтылу). Осындай міндеттердің бірі - аудармадағы сандық технологиялардың әр түрін терең зерттеу. Бұл технологиялар бағдарламалық қамтамасыздандырудың әртүрлі түрлерін қамтиды, олардың көмегімен мәтін өңделеді.

Корпус лингвистикасының пайда болуы және дамуы. Мәтін қоршауын орналастыру. Корпус лингвистикасының теориялық мәселелері. Контрасты корпус және когнитивтік лингвистика. Автоматты сөздерді өңдеу тапсырмаларында қолдану. Тезаурус ұйымы. Тезаурустарды сақтаудың тиімді алгоритмдері мен форматтары. Word Translators. Тезаурус іздеу мәселесінде псевдоморфология.

Бұл курс ағылшын тілінен орыс тіліне және орыс тілінен ағылшын тіліне саяси мәтіндерді, шет тілдегі коммуникативтік құзыреттілікті қалыптастыру, жалпы дүниетанымды тереңдету және жалпы лингвистикалық білім беру саласында жазбаша және ауызша аударма саласында білімі, дағдыларды меңгерген мамандарды дайындайды.

Табиғи тілдің морфологиялық талдауы. Компьютерлік морфологияны модельдеу. Сөздік морфология, модельдер және оларды пайдалану мәселелері. Мәтінді өңдеудің морфологиялық талдауының аналитикалық әдістері. Теория Мәтіннің мәтіні. Лексикалық функциялар.

Бұл курс магистранттарды сөйлем құраудың заманауи тәсілімен, оның семантикалық ұйымдастырылуымен таныстырады: ұсыныс құрылғысы, сөйлемнің диктум мазмұны, ұсыныстар мен модустар категориялары типологиясы, сонымен қатар сөздердің семантикасын білдіру тәсілдері.

Құжаттың лингвистикалық сараптамасы (құжат мәтіні) лингвистикалық сараптаманың ерекше түрлерінің бірі болып табылады. Сонымен қатар, мұндай сараптаманың мақсаттары мен әдістері жобалау кезеңінде және қолдану кезеңінде ресми құжат үшін бірдей емес. Бірінші жағдайда мәтіннің тілдік нормаларға, стилистикалық және композициялық ерекшеліктеріне сәйкестігін бағалауға бағытталған нормативтік құқықтық актілерді сараптау жүргізіледі. Екінші жағдайда, сараптама құжат мәтінінің кейбір ережелерінің нақты мағынасын белгілеу қажеттілігіне байланысты.

Бұл курс магистранттарға аударманың фразеологиялық аспектілері туралы білімдерін жетілдіруді, жазбаша және ауызша аудару дағдыларын дамыту және дамыту үшін меңгеру керек.

Берілген пән ағылшын тілінен қазақ орыс тіліндеріне және қазақ орыс тіліндерінен ағылшын тіліне техникалық мәтіндерді жазбаша және ауызша аудару саласында білімі, біліктілігі және дағдылары бар мамандарды дайындауды, шетел коммуникативтік құзыреттілікті қалыптастыруды, жалпы лингвистикалық дайындықты және жалпы ой-өрісін тереңдетуді көздейді.

Мәдениетаралық коммуникацияны аудармашы болмай-ақ елестету қиын, бірақ аудармашы құзыреттілігін алу көп уақыт пен күш жұмсайды. Сондықтан, машина аудармасымен байланысты мәселелерді зерттеу мен шешудің өзектілігін және оның тілдік кедергілерді еңсерудегі практикалық қолданудың маңыздылығын бағаламау қиын. Курстың мазмұны машина аудармасының негізіне аударылады, аударманың осы түрін дамытудың негізгі кезеңдерін сипаттайды, кәсіби қарым-қатынас үшін оның артықшылықтары мен кемшіліктерін талдайды, мәдениетаралық кәсіби қарым-қатынаста осы технологияның келешегін талқылайды және зерттеу нәтижелерін ұсынады.

Мәтінді зерттеудің функционалдық және прагматикалық аспектілері. Толық ақпараттық және құрылымдық тұтас мәтін ретінде. Мәтін бірлігі. Ақпарат түрлері және функционалдық-семантикалық сөйлеу түрлері (таныстыру жолдары). Мәтінде ақпаратты қысу процестері.

Мәтінді талдау дағдыларын меңгеру

- Мәтінді өңдеу үшін лингвистикалық бағдарламалық қамтамасыз ету дағдылары; аударманы орындауға дайындалу әдістемесіне, ақпарат іздеу, баспа және электронды көздерін игеру..

Мәтінді терең семантикалық талдау дағдыларын көрсету

Мәтіндік ақпаратты өңдеу үшін автоматтандырылған жүйелерді қолдану дағдыларын көрсету

Әр түрлі бағыттағы мәтіндерді жіктей білу

Компьютерлік құралдардың көмегімен сөйлеуді тану және аударманы жүзеге асыру қабілетін көрсету.

Жарияланымдар массивінде қажетті ақпаратты интеллектуалды іздеу алгоритмдерін қолдану

Лексикалық баламалылық нормаларын сақтай отырып, грамматикалық, синтаксистік және стилистикалық нормаларды сақтай отырып ақпаратты анықтау және талдау