6B02116 Дәстүрлі музыка өнері: Халық әні в Махамбет Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті

Діннің мәнін, оның құрылымын, функциялары мен қоғам мен адам өміріндегі рөлін, оның тарихи даму ерекшеліктерін, Қазақстан дінінің қалыптасуы мен динамикасын, дін саласындағы мемлекеттік саясаттың мәнін зерттеу. Конфессияаралық диалог, діни жағдайды талдау және бағалау, сыни ойлау дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. Әдістері: проблемалық оқыту, салыстыру, талдау, герменевтикалық әдістер, эссегерменевтикалық әдістер, эссе

"Экология және тұрақты даму" пәні экологиялық дүниетанымды қалыптастыру, қоғам мен табиғаттың тұрақты дамуының негіздері туралы терең жүйелі білім мен түсініктерді алу, табиғи ресурстарды тиімді пайдаланудың және қоршаған ортаны қорғаудың қазіргі заманғы тәсілдері бойынша теориялық және тәжірибелік білімдерді қалыптастыру мақсатын алға қояды.

Студенттер гигиена, еңбекті қорғау талаптарына және сыртқы жағымсыз әсерлерден қорғану ережелеріне сәйкес салауатты өмір салтының негізгі құрауыштарын меңгереді, өмірлік жағдайларда алған білімдерін кеңінен пайдаланады. Топпен жұмыс істей отырып, студенттер алғашқы көмек көрсету тәсілдерін меңгеріп, тіршілік қауіпсіздігі үшін алдын алу шараларының маңыздылығын түсінеді.

"Мәңгілік ел" идеясының мазмұнын, оның құндылықтық сипатын, сыртқы қауіп - қатерлер мен қауіп-қатерлер жағдайындағы маңыздылығын, елді модернизациялаудағы рухани және әлеуметтік бағдарлардың рөлін, "Қазақстан-2050" Стратегиясының мазмұнын, қазақстандық қоғамды дамытудың экономикалық, саяси және әлеуметтік бағдарларын оқып үйрену студенттерде Серпінді әлемде құндылықтық бағдарларды, қазақстандық патриотизмді қалыптастыруға бағытталған.

Музыканың теориялық негіздерін білу. Дыбыстық талдау, жоғары және төмен дыбыстардың интонациялау, музыкалық дамудың метрикалық және құрылымдық ерекшеліктерін, музыкалық тілді, музыкалық сөйлеу құралдарын игеру, музыкалық диктант, ырғақты диктант, әуезді диктант, ауызша диктант жазу. Бір дауысты және екі дауысты әндерді айту, Есту қабілеті арқылы әр түрлі дыбыстарды, аралықтарды, аккордтарды айыра білу, оларды талдау.

Республикадағы кәсіпкерлік қатынастарды реттейтін нормалар жиынтығы қарастырылады. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлік қызметтің түрлері және ұйымдық-құқықтық нысандары. Шаруашылық серіктестігі мен акционерлік қоғамның құқықтық жағдайы. Аудиторлық қызметті құқықтық реттеу. Кәсіпкерлік субъектілерінің дәрменсіздігі (банкроттығы) ұғымын құқықтық реттеу. Кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу. Кәсіпкерлік құқық қатынастарды реттеудің екі әдісін: құқықтық реттеудің диспозитивтік әдісін (тараптардың теңдігіне негізделген) және құқықтық реттеудің императивтік әдісін (билікке және бағынуға негізделген) тең дәрежеде қолданумен сипатталады. Мәселен, қызметтің қандай да бір түрін лицензиялау бойынша міндетті талаптарды белгілейтін нормаларды іске асыру кезінде лицензиялаушы органның директивалық ұйғарымдары қолданылатын болады.

Студенттер нарықтық экономика жағдайында кәсіпкерлік қызметтің теориялық білімі мен практикалық дағдыларын меңгереді. Студенттер кәсіпкерлік қызметтің ұйымдастыру-құқықтық нысаны мен саласын таңдау мәселелерінде білім мен дағды алады,кәсіпкерлік қызметті жүргізудің функциялары мен негізгі принциптерін меңгереді

Домбыра аспабында ойнаудың негізгі міндеті. Домбыра аспабын меңгеру мақсатында аспапты дұрыс ұстай білу, қолдарың қойылымы. Түрлі қағыстар мен танысу. Домбыра үйренудің алғашқы баспалдағы- ашық ішекте орындалатын жаттығулар, гаммалар, этюдтар. Қолдардың аспапта дұрыс қалыптасуына арналған жаттығулар. Нота желісінде жазылуын түсіну. Музыкалық сауатын ашу.

Осы курсты оқудың басты мақсаты студенттердің жалпы және кәсіби білім беру үшін қажетті жалпы теориялық білім кешенін меңгеруі, сонымен қатар сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекет ету бойынша білім жүйесін қалыптастыру және осы негізде осы құбылысқа азаматтық көзқарасты қалыптастыру болып табылады.Құқықтық және моральдық-этикалық нормаларға сәйкес келетін сыбайлас жемқорлыққа қарсы мінез-құлықтың уәждемесін ынталандыру, сондай-ақ қажет болған жағдайда білім алушылардың сыбайлас жемқорлық проблемаларына көзқарасын анықтау және түзету.

Музыкалық қабылдау мен өзіндік орындаушылық тәжірибені байыту мақсатында музыкалық-теориялық білімді қолдануға мүмкіндік беретін дағдыларды дамыту. Музыкалық жүйенің және оның жекелеген компоненттерінің құрылымы мен жұмысының жалпы заңдылықтарын қамту, бірқатар негізгі музыкалық және теориялық ұғымдар мен құбылыстарды тарихи-теориялық зерттеу және практикалық дамыту.

Ән аппаратын және вокалдық техниканың негіздерін білу. Вокалды орындау мәдениеті. Жеке және ансамбль әні. Балалардың дауыстарының даму ерекшеліктерін және оларды әртүрлі жас кезеңдерінде қорғау әдістерін білу. Шығармашылық жұмыста дауыс кәсіби пайдалану үшін дауыс қою әдістеме және технологиясын қолдану.

Студент тәрбиелеудегі алғашқы қадамдар репертуар саралау, өте қарапайымнан күрделілікке біртен-бірте ауысу. Әншілік мектептегі домбыра сүйемелдеу мен қағыс қостау түрлерінің ерекшеліктері. Дем қолдану әдістерімен дауыс ерекшеліктерінің өлшемі жайлы мағлұмат беру. Шәкірттің есту, есте сақтау қабілеттерін дамыту және әншілік өнерге құштарлығын, ынтасын арттыруға ықпал ету.

Құқық негіздері пәнінің оқыту мақсаты негізгі заңнамалардың теориялық ережелерінің білімдерін қалыптастыру, қолданыстағы заңнаманың қабылдануы мен заңнамаға енген өзгерістердің мемлекеттік жүйемен байланысы және азаматтық қоғамда құқықтық мәдениет деңгейін арттыру болып табылады.

Шығарманы талдау. Аппликатура қою. Шығармадағы фразаларды, сөйлемдерді жеке-жеке ойнап жаттығу. Шығарманы жәй екпінде санап отырып талдау. Шығарманың әр бөліміне жеке дайындалу. Фортепианоның сүйемелдеуімен ойнау. Ансамбльдік қарым-қатынасты ести білу. Дыбысты таза басып, динамика белгілерін орындау. Техникалық қиын тустарды арнайы жаттығулар арқылы меңгеру.

Халық вокалының басқа пәндермен тығыз байланысты білімі мен практикалық дағдыларын қалыптастыру (халық өнері; аймақтық ән стилі; талдау, аранжировка); хор немесе ансамбль құрамында халық әндерін орындау; әртүрлі күрделі халық әндерін (әуен, метро-ритмикалық, ладогармониялық және регистрлік) жоғары деңгейде орындаудағы вокалдық дағдыларды игеру; орындаушылықтың әр түрлі дәстүрлі стильдік ерекшеліктерін игеру.

Сол қол саусақтар шеберлігін дамытуға алуан түрлі әдіс-амалдар арқылы орындау. Бас буын, негізгі буын және ортаңғы буындарда дыбыс шығару ерекшеліктерімен жұмыстану. Күйді буындарға бөліп ойнау. Шығарманың характерін жетілдіру мақсатында дыбыс сапасымен жұмыс жасау, динамикалық белгілерін қойып ойнау. Позицияларды дұрыс пайдалануды үйрену.

Дәстүрлі әншілік-жыршылық мектептерден терең түсініктеме беру, сал- серілер мен көрнекті әнші композиторлардың мол мұрасын игеру. Дәстүр ерекшелігін бұзбай, ата-бабамыз қалдырған қасиетті өнерді келешекке жалғастыру. Оқу процесінде студеннтердің өз бетінше дайындалуына ерекше көңіл бөлу.

Полифониялық жазудың күрделі компоненттері мен, қазіргі композиторлардың шығармаларын орындау шеберлігін дамыту, классикалық композиторлардың музыканы орындау . Музыкалық есту қабілетін және музыкалық теориялық білімдерін, іс-әрекеттерді орындау дағдыларын белсенді қолдану. Хор шығармаларын талдау және түсіндіру шеберлігін дамыту. Заманауи композиторлардың шығармаларын орындау шеберлігі, хордың әр түрлі күрделі компоненттері, классикалық композиторлардың музыканы орындау. Музыкалық есту қабілеті пен музыкалық теориялық білімді белсенді пайдалану, хор ұжымының қызметін орындау дағдылары.

Музыкалық ладтар. Тоника және пентатоника. Аспаптағы позициялардың схемасы. Оң қолдағы пиццикато штрихы. Бір октавалық натуралды, гармониялық және мелодиялық гаммалардың аппликатуралары (А-moll). Позициядан позицияға көшудің негізгі әдістері: бір саусақты жылжыту арқылы ауысу, қатар тұрған саусақтарды өзара алмастыру арқылы ауысу(1-2, 2-3), ашық ішек арқылы ауысу, бір дыбысты әр саусақпен басу арқылы, саусақтардың арасын тарылту арқылы және кеңейту арқылы жаттығу, т.б.

Аттас мажор және минор ладтарды меңгеру. Параллельдік мажорды және минорды әндету. Халық музыкасының ладтарын әндету. Айрықша интервалдарды есту қабілеті арқылы талдау. Берілген аккордтарды және интервалдарды құру. Көмекші және өткінші хроматикалық дыбыстарды айту. Тональдіктерді меңгеру. Полифониялық құрылыс бойынша дауыстарды талдау және әндету.

Гамма ойнауға арналған жаттығулар. Хроматикалық гаммалар. Гаммалар мен арпеджиоларды әр түрлі штрихта, ырғақта, екпінде түрлі аппликатурамен әр тольнадықта ойнату. Шығарманы музыкалық көркемдік тұрғысынан үйрету үшін бірден оның нотасын толық саралау, қиын жерлерін барынша игеру, шығарманың мазмұнын дұрыс түсіне білу, шығарма мазмұнына байланысты орындау әдістерін талдау.

Әр түрлі көркемдік стильдерде жүру, бағыттарды орындау мүмкіндігі. Орындаушылық өнер тарихы туралы кәсіби білім қалыптастыру. Орындаушы мектептерді дамытудың негізгі кезеңдері. Аспаптық құралдардың эволюциясын талдау және орындау әдістері. Орындаушылық өнердің ірі өкілдерінің шығармашылығы.

Домбыра аспабының дыбыс шығару тәсілдерін меңгеру. Шағын және ірі көлемді шығармалармен жұмыс жасай білу. Студенттің өз бетімен жұмыс жасай ала білуі. Ансамбль, оркестрде орындаушы ретінде жұмыс жасай білу ерекшеліктерін меңгеру. Дәстүрлі орындау өнерінің шығу тарихы мен даму кезеңін меңгеру. Танымал аса көрнекті орындаушы-музыканттардың орындаушылық стилі мен қағидаларын меңгере отырып оны талдай білу, солардың үлгілерімен жұмыс істей білу.

Домбыра мен басқа да аспаптық, ән, эпикалық дәстүрлер мен Қазақстанның түрлі аймақтарының стильдерін тыңдау, ән фольклоры және аспаптық музыканың ежелгі қабаты, музыкалық диктанттың жазу, ырғақты диктант, әуендік жазба, ауызша диктант. Бір және екі дауысты ән айту.

Вокал өнері, әр түрлі жанрлар мен вокалды өнердің стилистикалық әртүрлілігі, мәнерлі құралдар, музыкалық тілдің ерекшеліктері туралы студенттердің білімдерін кеңейту. Болашақ мамандарды әлемдік мәдениеттің құндылықтарын шығармашылық дамытуға бағыттау. Практикалық музыкалық орындаушылық және оқытушылық қызметке дайындық.

Студенттердің дауыс сапасы, мүмкіншілігі және аспапты қаншалықты меңгергендігін ескеру. Әншінің дем қолдану әдістерін дамыту барысында дауысқа арналған түрлі жаттығулар қолдану. Демді алу жәнеде демді үнемдеп шығару арқылы дем алу техникаларын дамыту, дауыс күшін нығайту.

Қарапайым және күрделі интервалдарды білу және ән айту, негізгі тертциялық және терциялық емес аккордтарды, жеті сатылы диатоникалық және аралас ладтарды, негізгі және шартты ырғақтық бөлінудің фигураларын, негізгі сызбаларды білу. Тональды жақындықтың әр түрлі деңгейлері, ауытқулары мен атональды типтегі фрагменттері бар ауытқулар мен модуляциялардан тұратын парақтан қарапайым әуенді әндету; транспозицияда орташа қиындықтары мен әуенін айту. Бірнеше өздігінше дауыстарды бір уақытта ес��у, музыкалық тізбекті тез жаттау және қайталау дағдыларын меңгеру.

Музыкалық тілдің формасын, құрылымын, метроырғағын, әуенін және басқа компоненттерін талдау заңдылықтары мен қасиеттері. Музыкадағы уақытша және кеңістіктік факторлардың өзара әрекеті, гармония мен ритм, гармония және форма. Музыкалық форманы қалыптастыру процесін түсіну. Әуенді үндестіру, аспапты секвенцияларды ойнай білу.

Қазақстандағы ақын-жырау. Қазақ орындаушылары. Қазақстанның музыкалық өнері. Қазақтың музыкалық шығармашылығы. Өткеннің ауызша халық поэзиясының үлгілері. Эпостық, тарихи, ертегі және күнделікті тақырыптар бойынша аспаптық шығармалар. Қазақстанның музыкалық мәдениетінің жетістіктері.

Әуендерді өздігінше үйлестірудің теориялық білім мен дағдылары, практикалық жаттығулар мен гармоникалық айналымдарды фортепианода ойнау , практикамен байланыс, музыканың тарихи және стилистикалық ерекшеліктерін білу. Үйлесімділіктің негізгі заңдылықтарын игеру, эстетикалық ұғымдар мен әртүрлі дәуірдегі музыканың композициялық және техникалық құралдарын түсіну.

Ауыз және жақ қуысы, бет-бейне арналған жаттығулар. Ауызды ашып-жұму мәдениеті. Әншінің әдепті отырысы, әдемі қимылы, үні арқылы тыңдаушыға беретін әсері. Әншінің дауыс қойылымы. Ән барысында айрықша мән беретін заңдылықтар – қазақ тілінің фонетикалық қоры және ерекшеліктері.

Ырғақты фигураларды сольфеджиолау. Тритондарды әндету. Паузаларды меңгеру. Әр түрлі өлшемдерде жаттығуларды әндету. Бір дауысты және екі дауысты жаттығуларды айту. Полифониялық фактураны талдау жасау. Әр түрлі стильде жазылған жаттығуларды айту. Музыканың әсерлі түрлері. Екі дауысты диктантты жазу. Есту қабілеттер арқылы аккорд тізбектерін талдау.

Негізгі музыкалық жанрлардың қалыптасуы мен даму тарихын білу; әртүрлі дәуірлердегі әлемдік музыкалық мәдениеттің композиторларының өмірі мен шығармашылығы туралы мәліметтер. Музыкалық өнердің даму жолдары. Оларды қоғамдық-саяси және мәдени процестермен қамтамасыз ету. Музыкалық өнердің қызмет ету ерекшеліктері.

Студенттердің аспапта орындау шеберлігін арттыру үшін динамикалық белгілерінің дұрыс қойылымын қадағалау. Күйлерді, шығармалары бірнеше рет ойнап шығу. Дыбыс сапасымен жұмыс жасау. Тұтас игерумен қатар ондағы сан алуан динамикалық белгілерді игеру.Домбыра аспабында күйді немесе классикалық шығарманы орындағанда бабына келтіріп тамылжыта, теберіне орындау – көркемдік мәнін жеткізе орындауға көңіл бөлу.

«Тербеліс»-«вибрато» – сол қол саусағымен ішекті басып тұрып, дыбысты тербелту әдісі. «Тербеліс» түрлерімен танысу. Тербеліс әдісіне алғаш жаттыққан кезде квинта интервалын бармақ және 4-саусақпен басып тұрып, саусақтарды білек арқылы домбыра мойнын бойлай қозғалту керек. Тек содан кейін ғана түрлі интервалдарға басқа саусақтармен жаттыққан жөн. Бұл жаттығуларға әуелі дыбыссыз (қағыссыз) машықтанғанның тиімділігі. Домбыра репертуарларының таныс болу.

Қазақ халық аспаптар оркестрінің аспаптарын, заманауи симфониялық оркестрін, аспаптың құрылысын, олардың техникалық және экспрессивті мүмкіндіктерін, ерекшеліктерін (регистрлерді, диапазондарды, саусақтарды, негізгі соққыларды) зерделеу, құралдардың тарихымен танысу; аспаптық және оркестрлік ойлаудың музыкалық және стилистикалық дамуының тарихи үрдістерін жан-жақты зерттеу.

Салт-дәстүр, әдет-ғұрып, той салтының әндері. Қара өлең жанры. Жоқтау салтының әндері. Күрделі халық әндерінің құрылысы. Қазақ ән дәстүрінің аймақтық ерекшілектері. Жетісу, Батыс, Арқа әншілік мектебінің ерекшеліктері. Күйшілік мектептердің жіктелуі және ерекшеліктері

Музыкалық аспаптардың акустикасы туралы негізгі ақпарат. Оркестрдегі рөлі, оркестрлік аспаптар мен репертуарлардың рельефтері, жіптерді, жезден, перкуссиядан, жиналған және пернетақта аспаптарының топтарының техникалық және көрнекі мүмкіндіктерін зерттеу; оркестрлік текстураның негізгі түрлері.

Ұлттық мектептердің орындаушылық интерпретациясының сипаттамаларын, орындаушылық стильдерін талдау және бағалау әдістемесі. Музыкалық ойлаудың даму тарихы және тарихи қалыптасқан музыкалық форма-композициялар мен оларды өзгерту тәсілдері; музыкалық туындыларды мазмұн мен көркемдік форманың бірлігі тұрғысынан талдай білу.Әр түрлі талдау әдістерін игеру, музыкалық шығарманың тарихи-шынайы және заманауи тәсілдерін білу, әртүрлі дәуірлердегі музыкалық шығармаларды талдауда практикалық дағдыларды дамыту.

Музыкалық шығармаларды талдауға үйрету. Теориялық және практикалық дағдыларды меңгерумен қатар, музыкалық шығарманың мазмұны, формасы, жанры, стильдік ерекшеліктерін түсіндіру. Мазмұны мен формасының бірлігі тұрғысынан музыкалық шығарманы кәсіби, ғылыми түрде талдау жасау жөнінде, оның әдістемесіне білім беру. Тарихи қалыптасқан музыкалық форма – композициялар жөнінде, олардың музыка сабағында орынды қолдана алуға баулу.

Орындаушының және оқытушының көпжақты қызметін ғылыми-теориялық негіздері; практикалық педагогиканың жетістіктері және өткен және бүгінгі әдістемелік ойлары; музыкалық мектептер мен колледждердің негізгі педагогикалық репертуарының классикалық үлгілері; музыкалық білім беру тарихындағы ең маңызды жұмыстарды түсінетін әлемдегі ең үлкен музыка мұғалімдерінің әдістемелік көзқарасын зерттеу

Актерлік шеберлік теория, сахна сөзі, қозғалысы, пластикалық білім жалпы негіздері. Ішкі және сыртқы жабдықтарды иелену, өзіне тәуелсіз жұмыс істеу әдістері, ансамбль театры және ұжымдық шығармашылықтың этикалық қағидаттарына сәйкес рөлі, заманауи талаптарға сай болу.

Studying the features of songs of the West Kazakhstan performing tradition. Functioning in the region of specific genres and forms, the influence of epic culture on the formation and development of the local song school. The influence of kyuyev music on the features of instrumental accompaniment. Identification of local features of musical and poetic creativity. Mastering the ritual, household, lyric songs of the region. Author''s songs of Mukhit Meraliyev and the Mangystau "qayqy", works of national-professional authors.

Әншіліктің биік сатысы – жақсы домбырашы болу. Әндегі сөздің атқаратын рөлі ерекше. Әншінің сөз сөйлеу қабілеті жетілген, сөзді нақпа-нақ, анық етіп жеткізу қажет. Ол үшін арнайы тіл, жақ, көмейді жаттықтыратын, сөз сөйлеу шеберлігін жетілдіретін арнайы жаттығулар. Жезтаңдай әнші Ғарифолла Құрманғалиевтің ән айту шеберлігі (Батыс мектебі).

Орындаушылық тәжірибені жүйелеу және педагогикалық жұмыстың практикалық дағдыларын меңгеру. Орындаушыны оқытудың жалпы принциптері мен әдістері. Әр түрлі мектептер мен бағыттардың педагогикалық принциптерін, ғылыми және әдістемелік еңбектерін зерттеу. Педагогикалық және орындаушылық тәжірибені талдау, педагогикалық қызметті оңтайландыру.

Күйді орындау кезінде оның ырғағына көңіл бөлу, көркемдік дәрежесін түсіну динамикалық белгілерге ден қою. Қағыс қағу мәнерімен жаттығу күй саздарын бағытына қарай ажырату(төкпе, шертпе). Әр күйшілік мектептің әуендік, ырғақтық құрылымы мен ырғақтық өлшемін ажырата білу(Арқа, Жетісу, Қаратау, т.б.) . Кәсіби композиторлардың шығармаларын орындау.

Сахналық шеберлікті, сахнадағы кәсіби дағдыларды және қайта көріктеу техникасын игеру. Көркем образ туралы түсінік қалыптастыру. Сахналық өнердің өндірістік және техникалық құралдарын (макияж, грим, киім және т.б.) қолдана отырып, сахналық дағдыларды, сөйлеу мәдениетін жетілдіру, жеке имиджі мен сахна бейнесін жасау.

Ұлттық музыкалық мәдениеттің шығу тарихы. Кәсіби музыканың жазбаша дәстүрін қалыптасуы; Қазақстан композиторларының шығармашылығы. Аймақтық ән-аспаптық мектептердің стилистикалық ерекшеліктерін ажырату, Қазақстан композиторларының жеке стилистикалық ерекшеліктерін анықтау, шығармаларды талдау, ауызша дәстүрдің кәсіби өнері.

Іскери өзара іс-қимылдың заманауи техникалары мен технологиялары, мәдениеті мен сөйлеу техникасы, этикалық нормалар мен мінез-құлық ережелері, теориялық білім мен практикалық дағдылар. Дикция. Тыныс алу және дауыс. Дайындық бөлімі (тыныс алу, денені, қолды, аяқты, басты қалпына келтіру). Көркем шығарма бойынша орындаушы жұмысының кезеңдері. Сөйлеудің логикалық мәнерлілігі. Парақтан оқу.

Психология пәні. Жеке тұлға туралы түсінік. Жалпы психологияның сұрақтары. Даму психологиясының сұрақтары. Педагогика негіздері. Педагогика, оның пәні. Музыкалық педагогика. Оқу процесі, оның негізгі принциптері, формалары, әдістері мен құралдары. Балалар музыка мектебіндегі оқу құралдары.

Қазақтың халық әні мен аспаптық өнерінің дәстүрлі жанрлары. Жанрдың тарихи шарты; облыстық мектептер (ән және аспаптық); қазақ фольклорының музыкалық мәдениетті дамытудағы негізгі компоненті және оның құрамдас бөлігі - кәсіби музыкасы рөлі; жүйелеу.

Дәстүрлі орындаушылық төкпе және шертпе мектептері. Төкпе , шертпе күй лерін орындау ерекшеліктері.Сол қол саусақтарының кою ерекшеліктері. Қағыс кезінде қолдың білезік буыны ,оң қол шынтағының дұрыс койылуы. Әр мектептің қағыс түрлері, дыбысты әрлеу тәсілдері. Әр буынның дыбыс шығару тәсілдерінің ерекшеліктері. Дыбыс күшімен жұмыстану тәсілдері.

Аспапты және аккомпанемент техникасын арттыру. Кәсіби-орындаушылық шеберлік негіздерін практикада дамыту: әртүрлі стильдер, жанрлар, мектепті орындайтын шығармалар негізінде шығармашылық ниеттерін ашып көрсету, көркемдік талғам және шығармашылық ойлауды дамыту. Студенттердің стилистикалық интерпретациясы тәрбиелеу

Этно-ансамбльде мазмұнды және орындауды ұйымдастыру. Фольклорды орындау және оның сипаттамалары. Фестивальды ұйымдастыру және ансамбльге арналған гармониялық негіз. Дыбыс қалыптастыру, сызық және ансамбль. Түрлендіру және импровизация үшін қабілеттерін дамыту. Түрлі ритмических үлгілерін меңгеру, репертуар қалыптастыру.

Әнді жүрекпен жеткізіп орындау жолдарына түсініктеме беру. Әнді орындау барысында артикуляция, мимика, актерлік шеберлікпен қолдана білуі, нюанс, динамика, әшекей (мелизм), бояулары т.б көркемдік құбылыстармен жұмыстану. Мұхит Мералы және Ақан Cерінің шығармашылығымен танысу.

Музыкалық шығармамен өз бетінше жұмыс жасау, музыка ғылымының озық дәстүрлері аясында көркемдік-аналитикалық ойлауды дамыту түрлі дәуірлерде, жанрларда, стильдердегі музыкалық шығарманы талдай білу; музыканың стильдік процестерін түсіну; музыканың және экспрессивті құралдардың ерекшеліктерін түсіну арқылы шығарма құрылымын талдау әдістерін жасау.

Музыкалық мәтінді дұрыс орындауға, музыкалық партитурамен жұмыс істеуге, парақтан ноталар оқуға дағдыландыру. Музыкалық құрылымдар мен олардың элементтерін талдай білу. Маңызды музыкалық және көркем құралдармен жұмыс, аппликатураны, динамиканы сақтау, фраза, шығарманың көркемдік түрін сақтау.

Фортепиано сүйемелдеуімен классикалық шығармаларды орындау арқылы студенттердің орындаушылық шеберліктерінің арттыру.музыкалық шығармаларды орындау арқылы басқа халықтардың мәдениетімен танысу. Дүниежүзілік классикалық туындылармен танысу. Классикалық шығармаларды орындағанды домбыра аспабының дыбыс көлемінің мүмкіндігін ескеру.

Қосымша музыкалық аспапты ойнатудың негізгі әдістері; аспаптың пайда болуы мен даму тарихы; қарапайым музыкалық шығармаларды орындау; қосымша құралдардың ерекшеліктері мен мүмкіндіктері. Қолды орнату, дыбыс шығару, аспапта ойнаудың негізгі әдістері. Таңдалған қосымша аспап үшін дәйекті оқу репертуарын меңгеру

Орта ғасырлардан қазіргі уақытқа дейінгі музыкалық формалардың тарихы мен теориясы. Кезең, қарапайым формалар. Күрделі формалар. Вокалды камералық музыканың түрлері. Контрасттық және концентрлік формалар. Рондо және вариациялық формалар. Соната формасы, оның түрлері. Циклдік формалар. Полифониялық формалар. Еркін және аралас формалар. Музыкалық форма құру принциптерін, авторлық стильдердің даму диалектикасын, тарихи қалыптасуындағы музыкалық композицияның негізгі категорияларын зер��теу.

Музыкалық талғамның дамуы, полифониялық мәнерлілік құралдарын, полифонияның барлық негізгі формаларының музыкалық материалын түсіну, полифонияның тарихи және теориялық негіздері. Суб-вокалды полифония, контрасттық полифония, имитациялық полифония, фуга құрылымы, фуганы жазу, канон.

Фольклорлық аспаптардың шығу тарихымен танысу; құралдың пайда болуы мен даму тарихы туралы білімді қолдану; қазақтың дәстүрлі музыкасы шығармаларын тұтас қабылдау; қазақтың дәстүрлі музыкасының ерекшеліктерін ашып көрсету. Фольклорлық аспаптарда ойнаудың негізгі әдістері мен тәсілдерін практикалық қолдануы.

Өткен және қазіргі заманғы композиторлардың шығармаларын оқу және орындау. Орындаушының ерекшеліктерін, орындаушының техникалық мүмкіндіктерін, музыканың стилистикалық және жанрлық бағдарлану қабілеттерін ескере отырып, орындаушының оңтайлы мүмкіндіктеріне сәйкес кішкентай және үлкен пішіндегі шығармаларды іріктеу. Көркемдік талғамын үйрету.

Халықтық мәдениеттің дәстүрлі даму дәстүрлері, диалектика, жанр стилінің ерекшелігі, этнографиялық контекст, тарихи даму траекториясын ескере отырып, халық мәдениетіне негізделген өнімділік дағдыларын қалыптастыру, күйлердің демалысын, әртүрлі жанрлар мен жергілікті стильдердің әндерін, этнографиялық түпнұсқалық формасында әндерді қалыптастыру.

Шығармашылықты тиімді ұйымдастыру үшін қажетті әртүрлі жұмыстарды көркемдік интерпретациялау барысында музыканттың кәсіби қасиеттер жүйесіндегі аспаптық мәдениет аспектілері, орындау шеберлігін теориялық негіздері, музыкалық ойлауды дамыту (өлшеу сезімі, дыбыс перспективасы, полифониялық жағына назар аудару).

Репертуар. Репертуар түрлері және олардың орындау мақсаттарына, орындау шеберлігіне, тыңдаушылар және аспаптың техникалық жабдықталуына тәуелділігі. Әр түрлі стильдегі және жанрдағы музыкалық туындыларға өз түсініктерін жасау. Орындаушының жеке ерекшеліктеріне және музыкалық әдебиеттерге негізделген концерттік репертуарды таңдау және қалыптастыру. Музыканттың көркемдік талғамын қалыптастыру

Халық аспаптары мәдениетіндегі домбыраның шығу тегі, орны және рөлі. Домбыра өнерінің академиялық формаларының пайда болуын және аспапты жетілдіру. Домбыра негізгі мектептер: даму жолдары. Домбыраның мәнерлі және виртуоздық мүмкіндіктерін ашу. Қазіргі кезеңдегі домбыра ән айту дамуы проблемалары

Студенттерінің әр түрлі құрамында (жеке, ансамбльде, оркестрмен, әнші-соломен бірге) орындаушылық концерттік қызметі, әр түрлі жерлерде концерттік бағдарламаларға қатысу, фестивальдарға қатысу, сыныптық және жеке концерттер. Педагогикалық психологияның негіздерін білу және сахна шеберлігін жетілдіру.

Ежелгі дәуірден бастап ауызша дәстүрдің және қазақ халқының шығармашылығының әндерін зерттеудің ерекшелігі. Отандық және шетелдік ғылымда халық музыкасын зерттеу әдістерін дамыту. Қазақстандағы дәстүрлі музыка композиторларының шығармаларындағы классикалық мысалдар мен жанрлармен танысу. Музыкалық этнографиялық, фольклорлы материалдарды жинау және өңдеу дағдыларын меңгеру. Түрлі стильдер мен жанрларды зерттеу.

Аспапта орындау өнерін және шығармашылық интерпретация бойынша дағдыларды меңгеру, талдау жасау, парақтан оқу және орындау, сүйемелдеу және ансамбль өнімділігін жетілдіру, аспапта ойнау дағдылары мен әдістерін жетілдіру, болашақ кәсіптік іс-әрекетке қатысты репертуарларды меңгеру.

Динамикалық құбылыстарымен жұмыстану. Еске сақтау қабiлеттерiн дамыту. Техникалық шеберлікті қалыптастыру. Сүйемелдеушiмен қосылып ойнау әдiстерiн нығайту. Орындаушылық мектептiң ерекшелiктерiн ұғыну, көрсете бiлу. Кәсіби шеберлікті жетілдіру

Өткен және қазіргі заманғы композиторлардың шығармаларын оқу және орындау. Орындаушының ерекшеліктерін, орындаушының техникалық мүмкіндіктерін, музыканың стилистикалық және жанрлық бағдарлану қабілеттерін ескере отырып, орындаушының оңтайлы мүмкіндіктеріне сәйкес кішкентай және үлкен пішіндегі шығармаларды іріктеу. Көркемдік талғамын үйрету.

Орындаушыны оқытудың жалпы принциптері мен әдістері. Түрлі мектептер мен бағыттардың педагогикалық принциптерін, ғылыми-әдістемелік жұмыстарын зерттеу. Оқу-әдістемелік және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды талдау, оқытушылық қызметті оңтайландыру. Әлеуметтік және білім беру қызметінің құралдары мен әдістерін игерту, өз міндеттерін одан әрі орындау үшін кәсіби даярлау.

Орындаушының жеке концерттік репертуары. Шетел және қазак композиторларының шығармаларын орындау кезінде дыбысты шығарудың ерекшеліктерін кәсіби тұрғыда шебер ойнай алу. Стиль, жанр туралы түсініктерін кеңейте отырып, әр түрлі деңгейде репертуар таңдай білу. Күрделі формадағы шығармаларға талдау жасап, өз деңгейінде орындау. Болашақ маманының орындау шеберлігі мен мәдениетін қалыптастыру.

Қазақстанның ұлттық кәсіби өнерінің феномені. Эпикалық әңгімелердің сипаттамалары. Эпостық дәстүрдің кішігірім формаларын меңгеру - толғау, терме, тілек. Ауызша дәстүрдің кәсіби музыкасының вокалдық және аспаптық жанрының өзара байланысы. Терме мазмұнның тақырыбы - белгілі бір адамға поэтикалық жауаптар (қайтару сөз), өсиет айту, тыңдаушыларға өзін таныстыру, өмір туралы ойлар, моральдық ойлау. Терменің ырғақ құрылым музыкасына өлең құрылысының әсер етуі

Әншінің дауыс қуаты. Ол үшін дауыс аппаратына кординациясы дұрыс болуы керек. Осыған байланысты акустикалық қуат, тыныс қуаты деген ұғымдармен таныса отырып, практика жүзінде пайдалану. Дауыс қою сабағымен мамандық сабағын тәжірибе жүзінде ұштастырып дамыту. Әсет және Естай шығармашылық мұрасымен танысу (Жетісу мектебі)

Репертуар базасын зерделеу арқылы орындаушының кәсіби құзыреттілігіне ықпал ететін дағдыларды қалыптастыру. Жұмыстарды орындау бойынша талдау. Орындаушының жеке, дауыстық, психикалық-физикалық сипаттамаларына және музыкалық әдебиеттің әртүрлілігіне негізделген егжей-тегжейлі зерттеу үшін көркемдік репертуарды дұрыс таңдау.

Кәсіби оқыту құрылымында аспаптық және орындаушылық іс-шаралар, аспаптық орындау үшін музыкалық педагогты дайындаудың педагогикалық технологиясының негізгі сипаттамалары; музыкалық білім берудің перспективалық әдістері, кәсіптік оқыту деңгейін жоғарылату және жетілдіру, мазмұнды және оқыту әдістерін жүйелі түрде жетілдіруге саналы ынталандыруды қалыптастыру.

Қосымша ғылыми және теориялық материалдарды және жеке орындаушылық іс-тәжірибеде жинақталған практикалық тәжірибені дамыту, студенттердің ғылыми ойлауын дамыту, ғылыми-зерттеу жұмыстарын, курстық жұмысты, дипломдық жұмыстарды, диссертациялық жұмыстарды, ғылыми материалдармен жұмыс істеу қабілетін білу.

Қазақстанның дәстүрлі музыкалық фольклорының түрлері мен жанрлары. Қазақ қоғамындағы бақсы функциялары. Халық аспаптары және оларды жіктеу. Қобыз немесе сыбызғымен сүйемелдеу арқылы күйдін орындалуы. Жыр, жылау, қайым, қара өлең, өлеңнің мазмұны мен формасы. Тарихи аңыздар және эпостықтарды құру уақыты. Ұлы даладағы қазақ ақындарының импровизациясы. Айтыс түріндегі музыка мен поэзия.

Музыкалық және этнографиялық материалдардың теориялық шығармалары мен жарияланымдарына негізделген қазақ күйінің дәстүрлі өнерінің тарихи-теориялық зерттеулерінің қазіргі заманғы әдістері, аймақтық аспаптық дәстүрлер мен мектептер зерттелетін материалдың ерекшелігін ескере отырып, білімнің практикалық қолданылуы үшін дағдыларды игеру

Дауыс сақтау гигиенасы. Күнделікті ән салу, тұрақты дайындық, дауыс аппаратына күш салмау және сақ болуы. Жасөспірімдердің өтпелі кезеңіндегі дауыс жағдайын, оларға лайықты репертуар таңдау жолдарын ескеру. Сахна мәдениеті және әншінің өзін сахнада ұстауы (сахнаға шығу, иіліп сәлем беру, шығарманы орындап болған соң халықтың қошеметіне ізет білдіру). Жаяу Мусаның шығармашылығы.

Шығармашылық, ғылыми-зерттеу және кәсіптік қызметінде негізгі және кәсіби мамандық бойынша алған теориялық білімдерін, академиялық адалдықтың негіздері мен принциптері, ғылыми зерттеулер мен академиялық жазба әдістерін іс жүзінде қолдану.

Заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып және ақпараттық қауіпсіздіктің негізгі талаптарын ескере отырып, ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және ұсынудың негізгі міндеттерін шешу.

Кәсіби және шығармашылық жағдайларда мемлекеттік, орыс және шет тілдеріндегі ауызша және жазбаша қарым-қатынас үшін және арнайы әдебиеттерді оқу, аудару кезінде әртүрлі коммуникативтік-лингвистикалық құрылымдарды қолдану.

Дене шынықтыру және денсаулықты нығайту әдістерін, сонымен қатар сыртқы жағымсыз әсерлерден қорғау ережелерін толық әлеуметтік және кәсіби белсенділікті қамтамасыз ету үшін қолдану.

Әр түрлі классикалық және қазіргі заманғы репертуарды игеруде музыкалық-орындаушылық шеберлікпен жоғары көркемдік деңгейде орындау (жеке, ансамбльде, оркестрде).

Аймақтық ән-аспаптық мектептердің стильдік ерекшеліктерін, композиторлардың жеке стильдік ерекшеліктерін, сондай-ақ музыкалық сөйлеу заңдылықтарын және әртүрлі музыкалық-теориялық құбылыстар мен ұғымдарды талдау.

Оркестр аспаптарының техникалық мүмкіндіктері мен мәнерлік ерекшеліктерін, оркестрлердің түрлері мен үлгілерін, оркестрлік фактураларды, тембрлік драматургияны анықтау.

Зерттеудің жаңа ғылыми әдістерін өз бетінше игере отырып, музыкалық өнерге, мәдениетке және педагогикаға қатысты жеке көзқарасты дәлелдей білу.

Музыкалық білім беру саласында оқу процесін әртүрлі педагогикалық әдістерді, электронды ортаны пайдаланатын қашықтықтан оқыту технологиялары қолдана отырып, сонымен қатар оқушылардың жас ерекшеліктерін, психологиялық және физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, ұйымдастыру.