8D02201 Саяси философия в Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Пәннің мақсаты – докторанттардың өзіндік зерттеу жұмыстары мен жобаларын жүзеге асыруға, олардың нәтижелерін халықаралық академиялық қауымдастық нормаларына сәйкес жазбаша түрде ұсынуға дайындығы мен қабілетін қалыптастыру. Пәнді оқу нәтижесінде докторант: - ғылыми жұмыстың мақсатын, міндеттерін, пәнін және объектісін, сондай-ақ философиялық зерттеулер саласындағы өнімді зерттеу мәселелерін өз бетінше тұжырымдауға; - халықаралық академиялық қауымдастық нормаларына сәйкес диссертациялық зерттеу тақырыбы бойынша ғылыми мақала, сонымен қатар, мақалаға аннотация, конференция немесе грантқа өтінімдер және т. б. жазуға; - ғылыми жұмыстың сапасын рефераттау, рецензиялау және сараптау, сондай-ақ релеванттық библиографиялық дереккөздерді іздеу және олардың сапасын бағалау дағдыларын көрсетуге; - тиісті коммуникациялық құралдарды қолдана отырып, академиялық, сараптамалық және кәсіби ортада өз зерттеулерінің нәтижелерін жарияланымдар мен баяндамалар түрінде ұсынуға; - мәртебесі жағынан тең және ауқымды ғылыми қауымдастық және қоғаммен бірлесе отырып, өзінің зерттеу саласындағы өзекті мәселелерді талқылауында бастамашылық жасауға қабілетті болады. «Академиялық хат» пәні докторанттарды әр түрлі ғылыми жанрдағы ғылыми зерттеу нәтижелерін рәсімдеу және ұсыну талаптарымен таныстыруға бағытталған. Курс зерттеу мәселелерін қою дағдыларын қалыптастыру, әдіснамалық құралдарды таңдау және негіздеу, әдебиеттерді іздеу және іріктеу, әдебиеттерге шолу жазу, өзінің және өзге ғалымдардың жұмыстарын сыни оқу дағдыларын дамыту, кері байланыс, дәлелді пікірталас жасау, рецензияланатын басылымдарда жариялау үшін ғылыми мақала дайындау және т.б. мәселелерді қамтиды.

Пәннің мақсаты - ғылыми зерттеулердің әдіснамасы және философиясы, ғылыми қызметті жоспарлау және ұйымдастыру туралы ғылыми білім қалыптастыру. Пәнді оқу нәтижесінде докторант қабілетті болады: - философиялық зерттеулердің қажетті әдістерін және зерттеудің пәнаралық стратегияларының артықшылықтарын пайдалана білу, өз бетінше ғылыми зерттеу жұмыстарын жүзеге асыра білу және өзінің жеке ғылыми нәтижелерін жинақтауда құзіретті болу - ғылыми мәселелерді философиялық тұрғыдан талдай алу; - өздері жинақтаған философиялық білімдерін ғылыми мәселелерді шешудің теориялық базасына трансформациялау; - философияның концептуалды және методикалық аппаратын түрлі деңгейдегі шығармашылық мәселелерді шешуге қолдана білу; - болашақта теориялық және/немесе қосалқы ғылыми зерттеулерді жүзеге асырып, жоғары деңгейде өңдей білу, жаңа идеяларды, тәсілдерді және әдістерді туындатуға айтарлықтай үлес қосу. «Ғылыми зерттеудің әдістері» пәні «Философия» мамандығы бойынша PhD докторанттарын дайындауға арналған білім беру бағдарламасының міндетті компоненті болып табылады. Бұл пән болашақ ғалымдарға ғылыми зерттеулерді жүргізу жолдарын, тәсілдерін үйретеді. Курс болашақ философ ғалымның ғылымдағы әдіснамаларды жүйелі түрде қолданып, ізденістерінің ғылымилығын арттыра түсуге жан-жақты ықпал ете алады. Курс мынадай тақырыптарды қамтиды: Ғылыми зерттеулердің әдіснамасы, ХХ ғасыр философиясындағы ғылым әдіснамасы, Ғылыми білім және ғылыми қызмет, Ғылыми қызметті жоспарлау және ұйымдастыру, Ғылыми зерттеулердің аппараты, Ғылыми зерттеулердің сатылары, Теориялық және экперименталдық зерттеу әдістерінің ерекшеліктері, Ғылыми теория, гипотеза, проблема, Шығармашылық және ғылыми жаңалықтар, Интеллектуалдық меншік философиясы, Ғылыми зерттеулер аясындағы ғылым этикасы және ғалымның жауапкершілігі.

Курстың мақсаты - қазақ философиясының тарихындағы саяси идеяларды қалыптастыру және дамыту үрдістерін философиялық талдау дағдыларын қалыптастыру. Пәнді оқу нәтижесінде докторант қабілетті болады: 1. қазақ философиялық дәстүріндегі қоғамдық-саяси идеялар тарихын талдау; 2. Қазақстандағы саяси философияның даму мәселелерін зерттеу үшін философияның негізгі теориялық бөлімдерінде фундаменталды категориялық және әдіснамалық аппаратын қолдану; 3. қазақ және әлемдік философияның саяси тұжырымдамаларына салыстырмалы талдау жүргізу; 4. негізгі іргелі мәселелерді анықтау; түркі және қазақ философиясының тарихы мен қазіргі қазақстандық қоғамдық ой арасындағы сабақтастық байланысты анықтау, қазақ қоғамдық-саяси ойының қазіргі әлеуметтік процестерге әсер ету сипатын көрсету; 5. жаңа идеяларды, көзқарастар мен әдістерді құруға үлес қоса отырып, саясаттың қазіргі философиясы саласында дербес ғылыми зерттеулер мен әдістерді жүзеге асыру. Бұл курс негізінде ағартудың іргелі мәні тұрғысында қазақ халқының дүниетанымдық және рухани құндылықтарымен тікелей байланыстырылып , ұлттық мемлекеттердің дамуы, бірегейлігі мен өзін-өзі анықтау идеялары терең көрініс тапқан. Қазақ қоғамдық ойының тарихы терең қарастырылады. Курс қазақ философиялық және әлеуметтік-саяси ойының генезисінің негізгі кезеңдерін, оның проблематикасын, ерекшелігі мен ойшылдарын тереңдетіп қарауға бағытталған.

Пәннің мақсаты: - саяси философияның қазіргі мәселелерін, идеялары мен бағыттарын жүйелі түрде көрсете білу, қазіргі саяси философияның негізгі тұжырымдамалары мен деңгейлерін анықтау және талдау. Курсты оқу барысында докторанттердің қабілетін қалыптастыру: 1. қазіргі заманғы саяси ойдың негізгі мектептерінің негізгі мазмұнын жүйелеу — утилитаризм, либералдық эгалитаризм, либертариандық, марксизм, коммунитаризм, феминизм, мультикультурализм және т. б.; 2. қазіргі саяси үрдістердің даму бағыттары мен заңдылықтарын жүйелі түсінуді интерпритациялау және экстрапритациялау; 3. қоғамның саяси өмірі мәселелері бойынша талдау жасау және еркін пікірлесу; 4. көпмәдени әлемдегі ұлттық және жеке саяси бірегейлікті қалыптастырудағы рухани құндылықтардың, дәстүрлер мен жаңалықтардың мәнін бағалау; философиялық-саяси дискурс негізінде қазіргі заманғы әлеуметтік саяси процестердің сыни талдауын жүзеге асыру. Бұл курсты оқу барысында философиялық-саяси ойдың жаңа ағымдарының теориялық және әдіснамалық негіздері, модернистік және постмодернистік саяси Дискурстар, парадигмалар мен қазіргі саяси философияның концептілері ашылады. Курс аясында қазіргі әлемдегі саяси институттардың саяси философия идеяларымен және дүниетанымдық құндылықтармен өзара байланысы қарастырылады. Курс Қазіргі заманғы саяси теорияларда қоғамның саяси болмысының дәстүрлі және жаңа мәселелерін қарастырады: билік табиғаты, мемлекет және әділдік, этика мен еркіндік және т. б.; Р Нозика, М. Фуко, Н. Хомски және т. б сынды ХХ-ХХІ ғғ. философтарының саяси идеялары жүйеленеді.

Пәннің мақсаты - ғылымда қалыптасқан демократияның көп аспектілігімен және саяси тәжірибенің күрделілігімен ерекшеленетін концепцияларының әртүрлі тәсілдерін зерттеу барысында болашақ мамандардың дүниетанымдық ұстанымдарын қалыптастыру. Пәнді оқу нәтижесінде докторант мынадай қабілеттерге ие болады: 1. жекелеген саяси идеяларды, тұжырымдамаларды, демократия теорияларын талдауды жүзеге асыру; 2. демократияның қазіргі заманғы мәселелерінің негізгі идеялары мен аспектілерінің мәнін анықтау; 3. демократиялық даму үрдістерін ҚР-дағы әлеуметтік-экономикалық, мәдени-тарихи ахуалмен байланыстыру; 4. қазіргі халықаралық қатынастарға демократиялық үрдістердің әсерін талдау; 5. демократияның қазіргі теорияларының негіздерін және демократиялық саяси тәртіптің тарихи тұжырымдамасын білуін көрсету. Курс демократияның қазіргі теориялық концепцияларының негізгі ережелері мен қағидаларын баяндауға арналған, ол демократияны анықтау мен сипаттаудың әр алуандығын көрсетеді. Бұл курста демократияның қалыптасу және даму жолы, қазіргі заманғы демократиялық теориялар мен демократиялық институттар қарастырылады. Демократия негізінен саяси қоғамның және бүкіл нақты қоғамдық жүйенің белгілі бір бейнесі ретінде көрінеді. Әрбір бағыт тұжырымдамалық-нормативтік сипатқа ие, яғни идеалдағы демократияның қандай да бір түрін сипаттайды. Сонымен қатар, теориялық қарау нақты тәжірибеге, демек, эмпирикалық-сипаттау тәсіліне сүйенеді.

Пәннің мақсаты: студенттердің саяси кратологияның ғылыми-теориялық негіздері мен өзекті мәселелерін жүйелі түсінуін қалыптастыру. Пәнді оқу нәтижесінде студент: 1. әлемдік қауымдастықтың қазіргі мемлекеттеріндегі саяси биліктің қызмет ету ерекшеліктерінің мәнін түсіндіру; 2. билік пен билік қатынастарын зерттеу процесін мақсатты жоспарлау және жүзеге асыру қабілетін, сондай-ақ саяси биліктің қазіргі даму үрдістерін көрсету. 3. демократиялық мемлекетте оның дербестендірілуіне жол бермеу тұрғысынан саяси билік феноменіне сыни талдау жасау және баға беру; 4. сыни ойлау және шығармашылық көзқарас арқылы саяси билікті жүзеге асырудың ерекшеліктері мен тетіктерін зерттеуде жаңа идеяларды әзірлеуге үлес қосу. 5. социумның әлеуметтік және мәдени дамуына тиімді ықпал ету үшін билік туралы саяси білім концепциясын, ғылыми идеяларын, теорияларын, категориялық аппаратты тиімді пайдалануға қабілетті болады. Курс билікті саяси ғылымның базалық санаты ретінде, оның қоғамдық қатынастар жүйесінде одан әрі дамуының маңыздылығы мен перспективаларын зерттеуге арналған. Пәнді оқу кезінде келесі тақырыптар қарастырылады: билік туралы саяси ойдың даму тарихы; саяси билік әлеуметтік феномен ретінде; биліктің негізгі қағидалары, оның құрылымы, түрлері, формалары, типологиясы, ресурстары; биліктің қазіргі концепциялары; билік этосының ерекшеліктері; саяси биліктің пайда болу алғышарттары және даму кезеңдері; саяси биліктің әмбебап және арнайы ерекшеліктері; қазіргі қоғамдағы саяси билік.

Пәннің мақсаты: докторанттардың теориялық және тарихи аспектілерде қолданбалы ғылым ретінде саяси риторикалық білім алуы, сонымен қатар оны практикада қолдану. Курсты оқу барысында докторант келесідей қабілеттерге ие болады: 1. психология, логика және коммуникация теориясы контекстіндегі саяси риториканың негізгі категорияларын қалыптастыру, 2. негізгі риторикалық концепцияларды анықтау және саясат саласындағы әртүрлі риторикалық модельдерді бағалау 3. саяси дискурстың сипаты, стилі мен тәсілдерін анықтау 4. риторикада дәстүрлі және жаңашылдықты ажырату, риториканың категориялары мен принциптерін қолдану. 5. саяси мәлімдемелер мен сөздерге риторикалық баға беру. Курстың мақсаты жалпы риториканың жеке бөлімі ретінде саяси риториканың даму тарихы, оның ерекшеліктері, проблемалары мен перспективалары туралы түсінік беру. Ол саяси технологиялар мен саяси коммуникация саласындағы философиялық, психологиялық және саяси негіздерді терең түсінуге ықпал етуге бағытталған. Курстың міндеті, алынған білімді мақсатты ерекшелікте пайдалану, саяси сөйлеуді талдауды, пікірталастарды, саясат саласындағы тактикалық және стратегиялық мақсаттарды ескере отырып, бағалауға, қолдануға және тиімді пайдалануға үйрету.

Пәннің мақсаты: студенттерде әлеуметтік-саяси таным әдіснамасы ретінде конструктивизм философиясы мен тәжірибесін жүйелі түрде түсінуді қалыптастыру. Пәнді оқу нәтижесінде студент: 1. конструктивизмнің базалық ережелерін, конструктивизмнің әртүрлі бағыттарының ерекшеліктерін анықтау қабілетін көрсету; 2. әлеуметтік-саяси таным әдіснамасы ретінде қазіргі конструктивизмді тәжірибелік қолданудың жетекші мәселелерін сыни талдауды жүзеге асыру; 3. саяси шындық саласындағы конструктивизмді қолданудың мүмкіндіктері мен шектерін зерттеуге жаңа идеяларды әзірлеуге үлес қосу; 4. философиялық конструктивизмнің негізгі бағыттарына әлеуметтік-философиялық талдау жүргізу 5. әлеуметтік-конструктивтік парадигманың негізгі теориялық тәсілдерін тиімді пайдалануға қабілетті болады. Курс қазіргі әлеуметтік-саяси таным әдіснамасы ретінде конструктивизмнің тарихын, ерекшеліктерін зерттеуге арналған. Пәнді оқу кезінде келесі тақырыптар қарастырылады: конструктивтік философияның тарихы және конструктивизм философиясы; конструктивтік ақыл-ойконтекст және зерттеу бағдарламасы ретінде; эпистемология және конструктивизмнің шекаралары; философиялық конструктивизмдегі негізгі бағыттар; әлеуметтік-конструктивистік парадигманың ерекшелігі; халықаралық-саяси ғылымдағы конструктивизм; этноәдіснама және этногеникаәлеуметтік танымдағы конструктивистік тәсілдер ретінде; синергетика және конструктивизм; саяси конструктивтік футурология.

Пәнді оқытудың мақсаты-саяси мифологияның қалыптасуының негізгі бастауын анықтау, сонымен қатар оның қызмет ету механизмі мен мазмұнын талдау, соның ішінде қазіргі жағдайда бұқаралық ақпарат құралдарының мифтік шығармашылық рөлін анықтау, коммуникацияның жаңа ақпараттық арналары мен қазіргі заманғы желілік жүйелердің дамуы. Пәнді оқу нәтижесінде докторант келесідей қабілеттерге ие болады: 1. негізгі әлеуметтік-философиялық тұжырымдамалар бойынша саяси миф феноменінің басты аспектілерін түсіндіру; 2. саяси мифті, мифтік ойлау мен қазіргі мифтік шығармашылықты түсінудің онтологиялық, антропологиялық, этикалық, әдіснамалық принциптерін анықтау; 3. курстың негізгі мәселелері контекстіндегі саяси мифтің өзекті философиялық мәселелерін тұжырымдау және зерттеу, 4. саяси мифтің мәні мен қазіргі мифтік шығармашылыққа қатысты жаңа философиялық теорияларды талдау және салыстыру, өзіндік көзқарасты дәлелдеу. 5. философиялық зерттеулер жүргізуде саяси мифтің және мифтік шығармашылықтың әдіснамалық және логикалық мәселелерін білу. Курс заманауи саяси философияның өзекті мәселелерінің бірі- заманауи мифтік шығармашылықты қарастыруға арналған. Бұл курста саяси мифологияның қалыптасуының негізгі қайнар көздерін, сондай-ақ, оның жұмыс істеуінің мазмұны мен механизмдерін қарастырады. Бұл курстың өзектілігі заманауи жағдайдағы бұқаралық ақпарат құралдарының мифтік рөлін нығайту, коммуникацияның жаңа ақпараттық арналарын және заманауи желілік жүйелерді дамыту болып табылады.

Пәннің мақсаты: студенттерде саяси билік заңдылығының қазіргі заманғы стратегиялары мен өзекті мәселелері туралы жүйелі түсінік қалыптастыру. Пәнді оқу нәтижесінде докторант: 1. саяси легитимацияның қазіргі заманғы теориясы мен философиясының мәселелерін анықтау, оларды зерттеудің күрделілігі мен өзектілігі бойынша саралау; 2. әртүрлі ғылыми мектептер мен бағыттар тұрғысынан саяси легитимация тетіктеріне сыни талдау жүргізу және баға беру; 3. заңдылық феноменін зерттеу барысында саяси ғылымның қазіргі теориялық-әдіснамалық тәсілдерін өз бетінше меңгерудің дағдылары мен икемділігін көрсету; 4. күрделі мәселелерді шешу кезінде және білім беру және кәсіби міндеттерді шешу үшін саяси легитимация саласында нақты міндеттер қою кезінде жаңа идеяларды әзірлеуге үлес қосуға қабілетті болады. 5. жаһандану дәуіріндегі легитимділік мәселесін түрлендіру бағыттарын болжау. Курс биліктің генезисін, қалыптасуы мен заңды дамуын; саяси легитимацияның ерекшеліктерін, құрылымын және функционалдық механизмдерін зерттеуге арналған. Пәнді оқу кезінде келесі тақырыптар қарастырылады: билік заңдылығының қалыптасу тарихы мен генезисі; легитимділік белгілері, қайнар көздері, механизмдері, деңгейлері мен типтері; легитимділік түсінігі мен шегі; легитимділіктің әлемдік тәжірибесі; легитимділік дағдарысы және оларды реттеу тәсілдері (әртүрлі елдер мысалында); тәуелсіз Қазақстанның қалыптасу үрдісіндегі билік заңдылығының әр түрлі көрінісі; жаһандану дәуіріндегі легитимділік мәселесінің түрленуі.

ғылыми білімнің саласындағы сараптамалық бағалау (peer-review) талаптарына сәйкес келетін, ғылыми саланың дамуына үлес қосатын және ғылыми басылымдарда жариялауға лайық сапалы бірегей ғылыми зерттеу жүргізу жолымен жаңа білімді жасау және түсіндіру;

қазіргі саяси ғылымның ұғымдары мен тәсілдерін пайдалана отырып, іргелі және қолданбалы зерттеулер дағдыларын меңгеру негізінде сапалы және нәтижелі ғылыми әдістердің процесін жоспарлау, үйлестіру және іске асыру;

саяси философия саласындағы терең білімді кәсіби қызметте интерпретациялау және шығармашылық негізде қолдану, ғылыми жалпылама жасау және жаңа идеяларды генерациялау;

кәсіби мәселелерді шешу, жүйелік талдау принциптерін ұстану негізінде кәсіби міндеттерді, әртүрлі құбылыстарды баяндау және болжау мақсатында үлгілерді құрастыру және қолдана білу, оларға сапалық және сандық талдау жасау–кәсіби міндеттерді шешу қабілетіне ие болу, кәсіби салада басқару қызметі мен ұйымдастырушылық әрекеті дағдысына машықтану, жүйелі талдау принциптерін білу, түрлі құбылыстарды сипаттау және болжау үшін үлгілерді құрып, оларды пайдалана білу, оларға сандық және сапалық талдауды жүзеге асыру

кәсіби қызметте заманауи саяси рефлексия рөлін ашатын теориялық және әдіснамалық принциптерді қолдану. және саяси өмірді философиялық ұғыну.

жоғары ғылыми-педагогикалық деңгейде ғылыми мәліметтерді жүйелеп, жинақтай білу, қазіргі заманғы ғылыми парадигмалар аясында өзекті философиялық бағыттардың ұғымдық-терминологиялық құрылғысын, теориялық-әдіснамалық принциптерін қолдана білу дағдысына ие болу.

қазіргі саяси үрдістерді, даму бағыттары мен заңдылықтарын жүйелі түсінуді интерпритациялау және экстраполирациялау;

жаңа идеяларды, тәсілдерді және әдістерді жасауға елеулі үлес қоса отырып, жоғары деңгейде дербес теориялық және/немесе қолданбалы ғылыми зерттеулер мен әдістерді жүзеге асыру;

институционалдық реформалау, әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-саяси процестерді болжау, Білім қоғамының қалыптасу заңдылықтарын талдау, саяси ғылымдардың әдіснамасы және т. б. сияқты салаларда ғылыми және қолданбалы міндеттерді шешетін пәнаралық ұжымдарда басшылықты жүзеге асыру;

әлеуметтік-саяси таным әдіснамасы, демократия және заңдылық теориялары, саясат пен билік философиясының қазіргі тұжырымдамалары ретінде қазіргі заманғы конструктивизм негізінде сыни қазіргі заманғы әлеуметтік саяси процестерді жүзеге асыру;

философиялық зерттеудің жаңа әдістерін және пәнаралық зерттеу стратегияларының артықшылықтарын пайдалана отырып, жаңа және күрделі идеяларды сыни талдау, бағалау, синтездеу;

өз дәрежесі бойынша тең және кең ғылыми қоғамдастықпен және қоғаммен зерттеудің өзекті мәселелерін талқылау;