6B08104 Өсімдік қорғау және карантин в Қазақ ұлттық аграрлық университеті

Пән негізгі стехиометриялық заңдарды, қосы лыстар кластарының химиялық қасиеттерін, химиялық реакция жылдамдығын, диссоциацияны, бейорганикалық қосылыстардың гидролизін және ТТР, комплексті қосылыстардың түзілуін және олардың қасиеттерін, органикалық қосылыстардың құрылысы мен қасиеттерін білу. Практикалық мәселелерді шешуге, ғылыми зерттеулер жүргізу үшін білімдерін ұштастыру. Химияның жалпы теориялық және тәжірибелік принциптері мен әдістерін оқытады

Пән өсімдіктің негізгі вегетативті және генеративті мүшелердің құрылымын, жабықтұқымды өсімдік жасушалары, ұлпа және мүшелері деңгейлерін, олардың метаморфоздары мен тұқым мен жемістердің қалыптасу үрдісін, өсімдіктер әлемінің алуан түрлілігі, олардың жер бетіндегі өзгеріп отыратын жағдайларға бейімделу кезіндегі құрылымдық және функционалды ұйым эволюциясы туралы түсінік алу, оларды ауылшаруашылығында пайдалану мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін өсімдіктер экологиясы туралы білімнің негізін қалауды оқытады

Пән табиғаттағы зиянкестердің морфологиясының, экологиясының, көбеюінің және географиялық таралуының ерекшеліктерін, нысандардың даму циклінің барлық кезеңдерінде құрылымның, мінез-құлқының, тіршілік әрекетінің негізгі белгілері және қоршаған ортамен байланысын оқытады

Пән жануарлар топтарының немесе жеке түрдің, тұқымдастың таралуын оқытады. Зоогеография пәнінің теориялық-машықтану аспектілері планетамыздағы организмдердің көптүрлілігі. Зоогеография жер шарының әртүрлі бөліктеріндегі жануарлар фаунасының ерекшеліктері, жануарлардың шығу орталықтарынан таралу заңдылықтары мен олардың себептерін анықтайды;

Пән терминологияның айтылу ерекшеліктермен, сонымен қатар зиянкес-бөжектердің, өсімдік ауруларының, нематодтардың, кенелердің және кеміргіштердің түр атуларымен таныстырады. Пәнді оқу барысында, студент өзіне керекті латын тілінің қолдану аясы және тарихы туралы информацияларды жинақтайды. Биологиялық терминдерді құрастыру ұстанымдарын түсініп, әр кәсби биологтарды, соның ішінде өсімдік қорғаудың кәсіби мамандарын дайындаудың құрамдас бөлігін оқытады.

Пән іскерлік хат алмасудың жалпы талаптары мен ерекшеліктерін, Қазақстандағы іскерлік хат, хат жазысудың заңнамалық және нормативтік-әдістемелік негіздерін, ресімдеу ережелерін, бланкілерді, іскерлік хат құрылымын зерттейді. Іскерлік хаттың ақпараттылығы мен сенімділігі. Жазбаша жанрлардың ерекшелігі. Ұйымдастыру-тарату құжаттамасының жүйесі.

Экономиканың қызмет етуінің іргелі мәселелерін, қоғамның әлеуметтік-экономикалық даму эволюциясын, жеке ұдайы өндірістің заңдылықтарын (микроэкономиканы), ұлттық экономика деңгейіндегі ұдайы өндірісті (макроэкономиканы), мезаэкономиканы және әлемдік шаруашылықты зерттейді және қарастырады.

Курс студенттерді математика бойынша базалық білімдерін меңгеруге, сонымен қатар күнделікті тәжірибені шешу үшін математикалық аппаратты қолдануда дағдыларды дамытуға көмектесуге арналған. Курс келесі математика бөлімдерін қамтиды: сызықтық алгебра, векторлық алгебра, аналитикалық геометрия, математикалық талдау, ықтималдық теориясы және математикалық статистика элементтері

Пән микроорганизмдердің жалпы микробиология, морфология, физиология, генетика негіздерін, ауылшаруашылық дақылдары ауруларына қарсы микробты препараттарды, қоздырғыштарды және микроорганизмдердің сапрофитті және патогенді әртүрлі топтарын оқытады.

Төтенше жағдайларда адамның мінез-құлқын, топтық психологиның ерекше-ліктерін және Ерекше психикалық жағдайларды зерттейді. ТЖ қаупі және туындауы кезінде объект персоналын қорғау бойынша іс-шараларды жүзеге асыру. Ұйымдардың жұмыс істеу тұрақтылығы

Пәнді оқытудың мақсаттары мыналар: экономикалық теорияның жалпы негіздерін ашу; шаруашылық жүргізу заңдарын және шаруашылық жүргізуші субъектілердің әр түрлі деңгейдегі ұтымды мінез-құлқын зерттеу, экономикалық дамудың принциптері мен заңдарын анықтау; негізгі экономикалық ұғымдар мен санаттарды ашу.

Курс бағдарламасы мемлекеттің және құқықтың пайда болуының негізгі теориялары, Қазақстан Республикасының конституциялық, әкімшілік, еңбек, азаматтық құқығы, қылмыстық, отбасылық, жер, қаржы, салық, банк, сақтандыру құқығы сияқты құқық салаларының ерекшеліктерін, мәнін, әдістерін, принциптерін, ерекшеліктерін анықтауды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама саласында студенттердің құқықтық сауаттылығын арттыруды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы көзқарасты, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мінез-құлық стандартын, сыбайлас жемқорлықтың кез келген көрінісіне төзбеушілік қарым-қатынасты қалыптастыру.

Машина пайдалану саласында білім қалыптастыру. Ауыл шаруашылығында техниканы және техникалық қызмет көрсетуді пайдалану. Қазіргі заманғы доңғалақты және доңғалақты тракторлардың техникалық және операциялық өнімділігі мен жылдамдығы. Ауылшаруашылық машиналары мен қондырғыларына арналған негізгі агротехникалық талаптар.

Экология саласында теориялық білім береді, студенттердің экологиялық сауаттылығын арттыруға ықпал етеді, экологиялық ойлауды қалыптастырады, сондай-ақ осы білімді кәсіби және өзге де қызметте қолдану қабілетін қалыптастырады.

Өсімдік шаруашылығы пәні студенттерге алған теориялық білімін егістік дақылдардың морфологиялық құрылыстарымен және биологиялық ерекшеліктерімен танысады, ауылшаруашылығы дақылдарының алдыңғы қатарлы қазіргі заманауи жаңа өсіру технологияларын оқып үйрену арқылы, өсімдіктерді агротехникалық құралдармен қорғауға, ауылшаруашылығы техникаларын ұтымды және ресурс, энергия үнемдеуші технологияларды тиімді пайдалануға, дақылдарының ғылыми негіздегі өсіру технологиясын қолдану арқылы сапалы жоғары өнім алу жолдарын үйретеді.

Пән студенттерді ауыл шаруашылығы дақылдарының халық шаруашылығы және биологиялық ерекшеліктерімен сондай-ақ Қазақстан Республикасының аймақтары бойынша негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарын өсірудің қазіргі заманғы технологиясы, сапалы көрсеткіші жақсы және өнімділігі жоғары ғылыми негізделген технология негізінде өндірісте ауыл шаруашылығы дақылдарын өсірумен таныстырады.

Пән өсімдік және топырақ нематодтарының жіктелу жүйесі, биологиясы, экологиясы мен таралуын, олардың басқада топырақ организмдерімен байланысы мен өсімдік-иелерін, өсімдіктердің нематодтардың әсерінен болатын ауруларын, нематодтардың өсімдіктерге енуі мен оларды жою, өсімдіктердің патанатомиясы мен патфизиологиясын, топырақ нематодтарымен күресу шараларын оқытады.

Пән қоршаған орта және патогенмен өсімдіктің өзара әрекетінің биологиялық үрдісін, ауру өсімдіктің биологиясын, өнімнің төмендеу себептерін оқытады.

Пән топырақ түзілу факторлары, топырақтардың жіктелуі, олардың орналасу зандылықтары, топырақтың құрамы және қасиеті, олардың құбылымдары, топырақтардың аймақтық сипаттамасы, топырақ құнарлығын арттыру жолдарын оқытады

Пән ауылшаруашылық дақылдарының биологиялық ерекшеліктері мен өсіру технологиясына байланысты технологиялық операцияларды таңдауды, топырақ өңдеудің ғылыми негізін және негізгі арамшөптермен күресуді, негізгі егіншілік жүйесімен танысып, тұрақты сапалы өнім алу мақсатында топырақты дефляциядан және эрозиядан қорғауды оқытады

Ауылшаруашылық дақылдарының негізгі ауруларын, аумақтық фитосанитарлық ахуалын қамтамасыз ету мақсатында өсімдік қорғау әдістері мен әртүрлі құрылғыларды қолдануды оқытады.

Пән ауылшаруашылық дақылдарының ауру түрлерін, қоздырғыштардың биологиялық ерекшеліктерін, олардың жүйелік орнын, залалдайтын өсімдіктерін, таралу аймақтарын, ауру белгілері мен шаруашылыққа келтіретін зияндылығын оқытады. Студенттер ауылшаруашылық дақылдары ауруларының түр құрамдарымен танысып, олардың биологиялық ерекшеліктерін, ие-өсімдікпен өзара байланысын, таралу себептерін, ауруларды анықтау мен есептеу әдістерін, сондай-ақ экология мен қоршаған ортаны ескере отырып қорғау шаралар жүйесін дұрыс жоспарлап жүргізуді оқытады.

Пән міндеттері органикалық өнімді өндіру үшін шаруашылықтың климат аймағына сәйкес бейімделген жеміс-көкөніс дақылдардың сұрыптар мен гибридтер пайдалану, топырақтың минималды өңдеу тәсілдерін қолдану, органикалық тыңайтқыштармен әртүрлі жүйелерді құру. Топырақ процестерін минимализация шараларын қолдану нәтижесінде органикалық егіншіліктің негізгі технологияларын құрастыру өсімдік шаруашылығының экологиялық таза өнімділік алуға мүмкіндік жасайды

Биологиялық егіншіліктін басқа егіншілік жүйелерден айырмашылығы ауыл шаруашылық дақылдарды, негізінде көкөніс және жеміс-жидек дақылдарды минералдық тыңайтқыштар, пестицидтер және басқа да химиялық заттарды қолданбау өсіру. Өсімдік қорек ретінде әртүрлі органикалық тыңайтқыштарды, өсімдікті зиянкестер мен ауырулардан қорғау үшін биопреппараттарды қолдану және биологиялық азотты ауадан топыраққа түсіретін бұршақ тұқымдас дақылдардың үлесін жоғарылату

Пәнде келесі сұрақтар қарастырылады: агробизнестің түсінігі, маңызы және ерекшеліктері, Қазақстандағы агробизнестің құрылымы және қазіргі жағдайы, тамақ өнеркәсібі салаларының сипаттамасы, шикізат түсінігі, оның жіктелуі және шикізат базасын орналастыру нұсқалары, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, қайта өңдеу, сақтау және сату саласында шаруашылық-аралық және экономикалық байланыстарды ұйымдастыру мәселелері.

Пән ауылшаруашылық дақылдары зиянкестерінің негізгі жүйелік топтарын, зиянды организмдердің дамуына әсер етуші факторларды, өсімдіктерді зиянкестерден қорғаудағы практикалық аспектілерді сондай-ақ қоршаған ортаны қорғауды есепке ала отырып өсімдік қорғауда кешенді агротехникалық, биологиялық, химиялық және басқа да құралдарды дұрыс әрі тиімді қолдануды оқытады.

Ауылшаруашылық дақылдарының және қоймадағы астық пен оның қайта өңделген өнімдерін сақтау кезіндегі зиянкестерінің морфологиясы, биологиялық ерекшеліктері, зияндылығы және ауыл шаруашылық дақылдарын қорғау әдістерін зерттейтін пән.

Пәнде көптеген ауылшаруашылық дақылдарында кездесетін әртүрлі топқа жататын жануарлар өкілдері, оның ішінде қауіпті түрлері оқылады. Жалпы бөлімінде зиянкестердің сыртқы және ішкі құрлысы, тіршілік ерекшеліктері мен көбеюі, экологиясы және жіктелуі оқытылады. Арнайы бөлімде зиянды организмдердің жеке түрлері мен оларға жақын топтарының таралуы мен зиян келтіру ареалы, арнайы өзіндік белгілері, зияндылығы және олармен күресу шаралары беріледі.

Пән химиялық элементтерді және олардың бейорганикалық және органикалық қосылыстарды уыттылығы бойынша жіктеуді, пестицидтердің физика-химиялық қасиеттерін, пестицидтердің әсер ету химиясын, пестицидтер және қоршаған орта, азық өнімдеріндегі пестицидтер туралы оқытады.

Пән тыңайтқыштардың көмегімен өсімдіктердің қоректенуіне ең жақсы жағдай жасау әдістерін, олардың топырақпен өзара әрекеттесуін, тыңайтқыштарды шаруашылықта енгізу әдістерін, ауыспалы егісті дұрыс қалыптастыру әдістерін үйретеді. Ауылшаруашылық дақылдарына тыңайтқыштарды қолданудың агрохимиялық және физиологиялық ерекшеліктерін оқытады.

Пән қоршаған орта жағдайында нақты ауру өсімдік пен патогеннің өзара байланысын, патологиялық үрдісте дамуын, табиғаттағы өсімдік иммунитеті және оның тұқым қуалаушылықтағы генетикалық фактотрларының рөлін оқытады.

Пән мақсаты қорғаулы топырақта дақылдардың дамуына оптималды жағдай жасау. Бірақ, субстратты ауыстырмай қолданғанда және жоғары температура мен ылғалдылық көптеген зиянкестер мен аурулардың көбею мен таралуына себепші болады. Жылы жайда зиянкестер мен ауыруларға қарсы күрес жүргізу көкөніс дақылдардың ерекшеліктерін ескере отырып нақты карантиндік, агротехникалық және арнайы шаралардың жүйесін қолдану талап етеді

Пән зиянды организмдерден ауылшаруашылық дақылдарын қорғау әдістерін және пестицидтердің жіктелуін, пестицидтерге зиянды организмдердің тұрақтылығы мен агрономиялық токсикология негіздерін оқытады. Өсімдіктер мен өсімдік өнімдерін зиянкестерден биологиялық өнімдерді пайдалану арқылы немесе зиянды организмдердің табиғи жауларының реттеуші және жоюшы әрекеттерін қолдану арқылы қорғау шаралары жүйесін қарастырады

Пән өсімдіктерді зиянды организмдерден қорғау жүйесін жетілдіру кешенді әсер ететін препараттардың ассортиментін үнемі жаңарту және оларды пайдаланудың неғұрлым тиімді және экологиялық қауіпсіз тәсілдерін іздеу арқылы өсімдіктердің патогенді организмдерге төзімділігін арттыру арқылы жүргізілуін, ауыл шаруашылығында қолданылатын препараттардың, аз зерттелген фунгитоксикалық белсенділігі бар заттардың тиімді және экологиялық қауіпсіздігін оқытады

Пән ауылшаруашылық дақылдарына сырттан келетін зиянды органимдердің әсерінен болатын залалдың алдын алу үшін олардың жергілікті және оқшауланған ошақтарын жойып, уақытында анықтау әдістерін үйретеді

Пән өсімдік иммунитеті сорттардың әртүрлі зиянды организмдерге беріктік типтерін; өсімдіктің аурулар мен зиянкестерден қорғану қасиеттерін; өсімдіктің төзімділік механизмдерін; ауру қоздырғыштарының патогенділік механизмі мен өзгергіштігін; иммунитет факторларын және олардың практикада қолданылуын; өсімдіктің төзімділік қасиетін тиімді қолданып, индукциялық иммунды сорттар шығару заңдылықтарын оқытады.

Пән бунақденелілердің басты эколологиялық-шаруашылық топтарын, олардық нақты пайдалы және зиянды түрлерін- сәндік өсімдіктер мен олрман зиянкестерін, олардың көгалдандыру нысандары мен ормандағы рөлін, санитарлық-гигиеналық қасиеттері мен төзімділікке әсер етуін, қалалық және орман екпелерінде пайдалы функциялары мен өнімділігін, сондай-ақ зиянкестерден қорғаудағы заманауи технологиялар, құрылғылар мен әдістерді оқытады.

Пән зиянды организмдерден өсімдік қорғауда экологиялық тәсілдерін, ауылшаруашылық дақылдарының зиянкестерін, ауруларын және арамшөптерін бақылауда негізгі биологиялық агенттер бойынша өсімдікті биологиялық қорғау негіздерін оқытады

Пән карантинді зиянкестерден, аурулардан және арамшөптерден өсімдіктерді қорғауды, табиғи және антропогенді факторлардың әсерінен карантинді нысандардың флорасы мен фаунасынын қалыптасуын, олардың географикалық таралуына себептерді анықтауды, ауылшарушылық дақылдардарының карантинді нысандарына болжау жасауды оқытады

Пән ауылшаруашылық дақылдарының зиянды организмдерінің таралу болжауларын, болжау мен хабарлауды ақпараттармен қамтуды ұйымдастыруды, зиянды организмдердің таралу көлемін есептеуді; қорғау шараларының биологиялық тиімділіктерін аңықтауды; зиянды организмдерге қарсы күресу шараларды хабарлау мен ұзақ мерземді болжауды даярлауда ақпараттардың жүйесін қолдануды, жүргізетін күресу жұмыстардың көлемін жоспарлауды үйретеді.

Пән ағаштектестілердің ауру қоздырғыштарының түрлері мен топтарын, олардың санитарлық-гигиеналық қасиеттері, төзімділіктің төмендеуі және орман функцияларына рөлін, өсімдіктің қаіупті әрі кең таралған аурулар түрлеріне диагностика әдістерін меңгеруді, оларды қорғауда заманауи әдістер мен құрылғыларды оқытады

Пән биотехнологияның жетістіктері және оның зиянды организмдерден қорғанудағы маңызын, өсімдік қорғаудағы биологиялық заттарды өңдірудегі технологиялық карталарды, биотехнологияның молекулярлық негіздерін, генноинженерлік жетістіктерді зиянды организмдерге қарсы өсімдіктерді қорғауды дамытуда қолдануын, өсімдік қорғау объктерін диагностикалауда биотехнологиялық әдістерді пайдалануды оқытады.

Пән карантиндік тексерудің жалпы ережелерін, карантинге жатқызылған өнімдерді мемлекет ішілік тасымалдауды енгізу, шығару және транзиттеу, жүктерді шет елдерден тасымалдаушы көлік құралдарын, өзен порттарды тексеруде энтомологиялық, фитопатологиялық, бактериологиялық, вирусологиялық, фитогельминтологиялық сараптамадан өткізуді

Пән көкөністерді өсіруде топырақ өңдеуде және үнемі булау жұмыстарын азайтуда, топырақта инфекцияның шоғырлануын, тамырмен қоректенуші ортаны реттеуде, ылғалмен қамтылған оңтайлы режимді сақтауда және химиялық заттарды қолданбастан жылыжайда өнімділікті жоғарлатуды, сондай-ақ өндірісте дақылдардың деңгейін зерттеуде жаңа технологияларды пайдалануды оқытады.

Қорғаулы топырақтың минералдық қоректенуі өзінің ерекшелігі бар. Өсімдіктердің қоректік элементтерді қажетсінуі дақылдардың биологиялық ерекшеліктері, сұрыпы және өнімділігіне байланысты. Жылы жай өсімдіктерінің тамыр жүйесі әлсіз болуы және жақсы дамыған вегетативтік массасымен салыстырғанда қолданылатын минералдық тұздар мөлшерін жоғарлату талап етеді. Жоспарланған өнім алу үшін қорғалы топырақтың грунт құрамында минералдық элементтердің мөлшерін қадағалайды

Биологиялық термин құрастыру қағидаларын, ауылшаруашылық дақылдары зиянкестерінің экономикалық зияндылық шегін, зиянкестер мен ауруларға төзімді сорттар түрін және механизмін салыстыру.

Ауыл шаруашылығы дақылдарының зиянкестері мен ауруларын есепке алуды, карантиндік нысандардың алдын алу шараларын, зиянды организмдерге қарсы күресте химиялық және биологиялық әдістерді жүргізу

Жаңа пестицидтерді өндірісте сынау және тіркеу, ғылыми эксперименттер жүргізу және жасау техникасының негізін жасау

Ауыл шаруашылығы егістіктеріне, орман алқаптарына және жылыжайларға фитосанитариялық мониторинг пен сараптама жүргізудің теориялық және практикалық білімдерін қолдану және қазіргі заманғы технологияларын қолдану

Қорғау шараларының мерзімі туралы дабыл хабарламаларды, фитосанитарлық іс-шаралар жоспарлары мен сызбаларын заманауи техникалық құралдармен тексеру

Пестицидтер ассортиментін қолданғаннан кейінгі аппараттар мен жабдықтарды залалсыздандыру технологияларын, өнімділікті арттыру үшін тыңайтқыштарды қолдану

Зиянкестер мен аурулардың негізгі түрлерін, ауыл шаруашылығы дақылдарының зақымдануын, ауру қоздырғыштарының табиғатын және олардың пайда болу себептерін көрсету

Ауылшаруашылық егістіктеріндегі зиянкестер, аурулар және арамшөптердің таралу ошақтарын, олардың таралу шекарасын тестілеу

Зиянды организмдерді ескере отырып, ауыл шаруашылығы дақылдарын өсірудің технологиялық карталарын, зиянды организмдермен залалданған егіс алқабының күнделігін оқыту дағдыларын ұсыну

Бейорганикалық қосылыстар класын, топырақ құрылымы және жіктелуін, өсімдіктердің анатомиялық-морфологиялық құрылысы мен көбеюін, математикалық үлгілеу және талдау әдістерін сипаттау және білімі мен түсініктерін қолдану

Өсімдіктерді қорғау мен карантинінің жай-күйін, карантиндік нысандардың енуіне және таралуына жол бермеу жөніндегі ақпаратты, өсімдіктер карантині жөніндегі қорғау іс-шараларын жүргізу қажеттілігін бағалау, сондай-ақ ғылыми зерттеулер мен академиялық жазу әдістерін білу және қолдану

Жаратылыстану-ғылыми пәндердің негізгі заңдарын, экономикалық заңдарды, адамгершілік даму ережелерін, негізгі этикалық қағидалар мен нормаларды, негізгі нормативтік-құқықтық актілерді түсіну, академиялық адалдық қағидаттары мен мәдениетінің мәнін түсіну.

Ғылыми пікірлерді қалыптастыру, өсімдіктердің иммунитеті бойынша эксперимент жүргізу үшін ақпаратты жинау мен түсіндіруді жүзеге асыру, өсімдіктерді қорғаудың агротехникалық, химиялық, биологиялық және басқа да тәсілдерінің кешенін дұрыс және тиімді пайдалану

Ауыл шаруашылығы дақылдарын аурулар мен зиянкестерден қорғау саласында фактілерді, құбылыстарды, теорияларды және олардың күрделі тәуелділіктерін білу мен түсінуді қолдану