7M05103 Биоинженерия және биотехнология в Қазақ ұлттық аграрлық университеті

Пәнді оқып-үйренудің мақсаты - магистранттарға өсімдіктердің көбеюінің түрлі әдістерімен таныстыру және өсімдіктер көбею туралы білімді практикада қолдану дағдыларын қалыптастыру. Өсімдікті көбейтудің әртүрлі әдістері туралы теориялық білімдер мен практикалық дағдыларды меңгеру және өсімдіктерді өсірудің игерілген әдістерін қолдану дағдыларын қалыптастыру. Гүлді өсімдіктердің көбеюі, жоғары сапалы отырғызу материалын алу әдістері.

Пәннің негізгі мақсаты - болашақ магистрдың кәсіби қызметінде ағылшын тілін белсенді меңгеру дағдылары мен қабілеттерін одан әрі дамыту негізінде шет тілін оқытудың халықаралық стандарттарының шеңберінде коммуникативтік құзыреттілікті жүйелі түрде тереңдете білу. Магистранттың дағдыларын дамытудағы негізгі принциптер: - ғылыми ақпарат алу және беру үшін мамандық бойынша ағылшын тіліндегі әдебиеттерді оқу; - аудармалар, аннотациялар, рефераттар түріндегі алынған ақпаратты тіркеу; - магистрлік мамандығына және ғылыми жұмысына байланысты тақырыптар бойынша ағылшын тілінде әңгіме жүргізу.

Пән магистранттарды плоидтылық, гаметогенез, тотипоттілік және т.б. ұғымдармен таныстырады. Гамета жасушаларының гаплоидты өсімдіктерді немесе қосарланған гаплоидтарды түзе отырып регенерациялануы, гаметогенез деп аталатын өсімдік жасушаларының тотипотенттілігінің тамаша мысалы. Екі еселенген гаплоидтарды андрогенез немесе гиногенез арқылы алу бір вегетациялық кезеңде (жыл) гомозиготалы өсімдік алуға мүмкіндік береді. Әдіс өсімдік шаруашылығында, генетикалық манипуляцияда, іргелі және қолданбалы зерттеулердің басқа салаларында қолданылады.

Пән магистранттарды өсімдіктерді көбейту әдістерімен таныстырады. Тұқымдық өсімдіктер әдетте екі жолмен таралады: тұқымдық және вегетативті. Бұл курс шеңберінде вегетативтік, атап айтқанда микроклоналдық, көбею ерекшеліктері қарастырылады. Вегетативті көбею кезінде бастапқы өсімдіктің генотипі сақталады. Кейбір түрлер үшін (ең алдымен ағаш түрлері үшін) вегетативті көбею мәселесі соңына дейін шешімін таппады.

Білім алушылардың бойында ғылыми ойлау мәдениетін қалыптастырады. Сараптамалық қабілет пен ізденіс қызметінің дағдыларын дамытып, болашақ ғалымға қажетті теориялық және практикалық білімдер береді. Ғылымға және ғалымдарға қажеттілік күшейіп отырған қазіргі заманда бұл пәнді зерттеу қоғам үшін де, жас ізденуші үшін де аса маңызды. Арнайы философиялық талдау пәні болып табылатын ғылым феноменінің мәселелерімен таныстырып, ғылымның тарихы мен теориясы, ғылым дамуының заңдылықтары және ғылымның білімнің құрылымы, ғылымның мамандық және әлеуметтік институт ретіндегі ерекшеліктері, ғылыми ізденіс жүргізу әдістері, ғылымның қоғам дамуындағы рөлі туралы білім қалыптастырады.

Педагогикалық ғылымды және оның адам ғылымы жүйесіндегі орны, білім берудің қазіргі заманғы парадигмасы, Қазақстандағы жоғары білім беру жүйесі, білім беру және маманның жеке басын қалыптастыру және білім берудегі басшылықты қарастырады. Педагогикалық ғылымның әдістемесі, білім беру әдістері мен формалары туралы мәлімет беріледі. Оқытушының кәсіби және коммуникативтік құзыреттілігін ашуға ықпалы. Пән оқыту теориясы, білім мазмұны, оқу үдерісін ұйымдастыру, СӨЖ ұйымдастыру білімдерді қалыптастырады. Жаңа білім беру технологиялары, оқыту материалдарын құрастыру технологиясы туралы ұғымдарды қалыптастырады. Ғылыми жұмыс теориясы, СҒЗЖ туралы білімдерін дамытады.

Пән магистранттарды өсімдіктердің көбеюімен (белгілі бір түр дараларының көбеюіне әкелетін процестердің жиынтығы) таныстырады. Өсімдіктердің көбеюі әртүрлі: жыныссыз, жынысты және вегетативті. Бұл курс репродуктивті биология саласына жататын өсімдіктердің көбеюінің әртүрлі аспектілерін зерттейді. Атап айтқанда, ангиоспермдердің жыныстық көбеюі гүлмен байланысты. Ал ең маңызды бөліктерге жынысты тозаңдану және ұрықтану процестері жүретін аталық және аналық жатады.

Пәнді оқу мақсаты-магистранттарды каллустық және суспензиялық дақылдардың түзілуіне және өсімдік жасушалары мен ұлпаларын қатты және сұйық ортада өсіру ерекшеліктеріне қатысты сұрақтармен таныстыру. In vitro жасушаларының морфологиясы мен физиологиясының алуан түрлілігін зерттеу нәтижелері қорытындыланады. In vitro жағдайында морфогенездің жолдары мен механизмдерін анықтауға ерекше назар аударылады.

Пән магистранттарды каллус және суспензия дақылдарының түзілуімен және әртүрлі өсімдік жасушалары мен ұлпаларын сұйық ортада немесе қатты негізде өсіру ерекшеліктерімен таныстырады. Жасанды жағдайда өсіру кезіндегі жасушалардың биохимиясы, физиологиясы және морфологиясының әртүрлілігін зерттеу нәтижелері қарастырылады. Морфогенез және эмбриогенездің in vitro механизмдерін, әдістерін және жолдарын нақтылауға да назар аударылады.

Бұл пәнді игерудің негізгі мақсаты жүйелі тәсіл негізінде студенттердің жаратылыстану дүниетанымын қалыптастыру мақсатында құрылымдық биология саласындағы теориялық білімді және биологиялық макромолекулалардың кеңістіктік құрылымын зерттеу әдістерін бекіту, сондай-ақ эксперименттік алынған деректерді өңдеудің және оларды талдаудың практикалық дағдыларын кеңейту болып табылады. Физикалық заңдардың мағынасын түсіндіруге және оларды молекулалық биология, биохимия, биофизика және биоинформатика саласындағы құрылымдық зерттеулерде практикада қолдануға ерекше назар аударылады.

Жобаларды басқару әдістерінің даму тарихы, жоба тұжырымдамасын әзірлеу, оны құрылымдау және бағалау, жобаның өмірлік циклінің түрлі кезеңдерінде жоба менеджерінің рөлі мен функциясын меңгеру туралы шешім қабылдаудағы әдіснамалық тәсілдер, жобаны басқарудың ұйымдастырушылық нысандары мен оларды әзірлеу мен оңтайландыру әдістерін енгізеді . Жобаның жоспарлануы мен барысын бақылауға арналған нұсқаулық; бағдарламалық жасақтаманы қолдана отырып, жобаларды экономикалық модельдеу, ғылыми-зерттеу және шығармашылық жұмыс дағдыларын алу және дамыту

Пән психологияны басқару психологиясының тақырыбын, сипатын, міндеттері мен құрылымын, оның психологиялық зерттеулер әдістерін және оны зерттеудің негізгі тәсілдерін қарастырады. Басқару әрекетіндегі тұлға психологиясын, танымдық әрекет психологиясын перцептивтік, мнемикалық және ойлау ұрдістерін басқару қызметтінде зерттейді. Курс заманауи іскерлік адамның қызметінде этикет туралы, менеджердің коммуникативті құзыреттілігі, басқарушылық қызметтегі эмоционалды және ерікті күйлері туралы және қызметті басқара білу туралы қабылеттерін қалыптастырады.

Зерттеу әдістемесі - бұл өзара тығыз байланыста болатын компоненттер жүйесі. Ғылыми зерттеу бағытында ғылыми -зерттеу жұмысының кезеңдері, ғылыми -техникалық мәселені тұжырымдау, теориялық негіздер мен эксперименттік зерттеулерді әзірлеу, сонымен қатар ғылыми жұмыстардың нәтижелерін рәсімдеп жазуды оқытады.

«Есептеу биологиясына кіріспе» курсы магистранттарды ақуыздар мен нуклеин қышқылдарының қайталама және жоғары құрылымдарын болжау, макромолекулалардың кеңістіктік ұйымдастырылуын визуализациялау, құрылымдар мен биореакциялардың динамикасын модельдеу және т.б. таныстырады. Ақуыздардың маңызды бөліктерін табу тәсілдерімен таныстырады. Гомологиялық және ұқсас ақуыздардың құрылымын талдау және олардың кеңістіктегі құрылымын талдау негізінде жіктелуі.

Пәнді меңгерудің мақсаты - магистратура студенттерін заманауи постгеномдық технологияларды (молекулярлық таңбалау) зерттейтін генетика бөлімімен, сондай-ақ биоинженерия, биотехнология, генетика және медицинаның теориялық және қолданбалы мәселелерін шешу үшін жасушалық инженерия және жасушалық селекция технологияларының соңғы жетістіктерімен таныстыру. Курсты зерттеу барысында ауылшаруашылық маңызды организмдердің өнімділігін арттыру үшін де, бірқатар аурулардың генетикалық негіздерін декодтау және оларды емдеудің заманауи әдістерін жасау үшін гендік және жасушалық технологияларды кеңінен қолдануға баса назар аударылады.

«Геномды редакциялау» курсы магистранттарды ДНҚ-ны өңдеу және нәтижелерді талдау негіздерімен таныстырады. Микроорганизмдер, өсімдіктер мен жануарлар геномын редакциялау технологияларын пайдалану, ғылыми зерттеулерде компьютерлік модельдеуді пайдалану, геномдағы өзгерістерге әкелетін түрлі оқиғаларды айқындау дағдылары қалыптастырылатын болады.

«Биоинформатикадағы алгоритмдер» курсы магистранттарды биоинформатикалық деректерді талдау процесінде туындайтын ақпараттық есептердің типтерімен және оларды молекулалық биологияда қолданудың әдістері мен алгоритмдерімен, соның ішінде тізбекті теңестіру алгоритмдерімен, мотивтерді бөлумен, гендерді рекомбинациялаумен, гендердің нақты бөлімдерін іздеумен, гендердің экспрессиясын талдаумен, генетикалық заңдылықтарды бөлумен таныстырады.

Пәнді игерудің негізгі мақсаты-магистрлердің биоинформатиканың мазмұны мен мүмкіндіктері, молекулалық биологияның, молекулалық генетиканың, жасушалық биологияның, биомедицинаның, фармакологияның, экологияның іргелі және қолданбалы мәселелерін шешуге биоинформатика әдістерін қолдану мүмкіндіктері және осы ғылымдардың математика мен информатикамен түйісуінде туындайтын мәселелер туралы негізгі ақпарат алу. Курсты игеру нәтижесінде магистр биологиялық макромолекулалардың бастапқы тізбектері мен құрылымдарының банктерімен жұмыс істеу дағдыларын игеруі, библиографиялық базаларды белсенді пайдалануы, биологиялық Деректерді талдаудың биоақпараттық бағдарламаларын бағдарлауы тиіс.

"Бизнес-шешімдерді модельдеу" оқу пәнінің мазмұны магистранттарды кәсіпорындардың, салалардың және жалпы ауыл шаруашылығы өндірісінің бәсекеге қабілеттілігін қолдау және арттыру мүддесінде экономикалық ғылым жетістіктерін белсенді және мақсатты пайдалануға ынталандыра отырып, агробизнестің түпкі мақсатымен экономиканың пәндік саласындағы кәсіби білімді жүйелі байланыстыруды қамтамасыз етеді. Пәннің мазмұны бастапқы мәселені ресімдеуден бастап, математикалық модельді құру және компьютерді қолдана отырып шешу арқылы шешімді талдауға және басқарушылық шешімді қалыптастыруға дейінгі барлық шешім қабылдау процесін қысқаша сипаттайды

Оқу пәнінің мақсаты-өзгерген қасиеттері бар жасушалар мен ағзаларды, соның ішінде өнеркәсіптік масштабта пайдалы қосылыстар шығаруға қабілетті жасушаларды алу үшін рекомбинантты ДНҚ-ны құру, молекулалық клондау және экспрессия принциптері туралы түсінік қалыптастыру. Объектілер мен міндеттерге байланысты гендік инженерияның оңтайлы әдістері мен тәсілдерін анықтау қабілетін қалыптастыру. Гендік инженерияға арналған ферменттер жеткізушілерінің веб-сайттарымен ДНҚ мен ақуыздардың құрылымы туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер базасымен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру.

«Биоинформатикаға кіріспе» курсы магистранттарды биоинформатиканың қазіргі жағдайымен және есептеу-математикалық әдістермен және оларды шешу тәсілдерімен таныстырады. Геномика мен протеомикадағы ақпараттық, математикалық және статистикалық технологияларға шолу, сондай-ақ организмдердің тұтас жүйелерінің динамикасын және есептеу биологиясын зерттеу жүргізіледі.

Пәнде конфликтологияның негізгі категориялары, қақтығыстық технологияларды жанжалды басқару типологиясы қарастырылады. Курста қақтығыс жағдайында адамның мінез-құлқы туралы теориялар, тиімді қарым-қатынас технологиялары және қақтығыстың ұтымды мінез-құлқы зерттеледі. Жанжалдарды шешудегі келіссөздер процесінің психологиясын, жанжалдарды шешу технологиясы ретінде медиация қолданады. Қоғамдағы қақтығыстар, ұйымдардағы қақтығыстар, жанжалдар мен стресстер қарастырылады.

Ғылым тарихы мен философиясы, психология мен педагогика негіздері, болашақ ғылым магистрінің кәсіби қызметінде ағылшын тілін жетік білу және дамытылатын білімдер мен түсініктерді көрсете білу

Кәсіби қызметтің әр түрлі түрлерінде жоғары оқу орындарының дәлелдеу теориясы мен практикасы, оқыту әдістемесі, педагогикасы саласындағы білімді қолдана білу қабілетіне ие болу. Педагогикалық іс-әрекет және оны ұйымдастыру барысында туындайтын дидактикалық және тәрбиелік міндеттерді тұжырымдау және шешу мүмкіндігі. Оқыту процесінде оқытылып отырған саланың озық білімдеріне негізделген заманауи білім беру технологияларын қолдана білу.

Ұжымдық ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастырудың әдістері мен тәсілдерін білу, топ үшін міндеттер мен жауапкершіліктерді бөлу арқылы ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыра және жүргізе білу, мәселелерді мейлінше кең пәнаралық жағдайда шешу үшін ұйымдарда топтық ғылыми-зерттеу жұмысын ұйымдастыру дағдыларын қолдана білу.

Биоинженерлік және геномдық зерттеулердегі заманауи биотехнологиялық әдістер мен технологияларды түсіндіру.пікір қалыптастыру

Жаңа биоинженерлік конструкциялар мен биотехнологияларды жасау кезінде бастапқы материалды бағалау үшін өз білімін, түсінігі мен қабілетін кәсіби деңгейде пайдалана білу

Әлеуметтік, этикалық және ғылыми көзқарастарды ескере отырып, пайымдауларды қалыптастыру үшін қолданыстағы талаптарға жаңа биологиялық конструкциялар мен технологияларды жасау және пайдалану саласында ҚР Заңдары мен басқа да нормативтік-құқықтық актілерін қолдану.

Зерттеу контексінде идеяларды әзірлеу және қолдану кезіндегі ғылыми-техникалық прогрестің талаптарына сәйкес инженерлік және биотехнологиялық өндірістердің техникалық жабдықталу бағыты мен кәсіпорынның даму перспективасын анықтау.

Оқуды өз бетінше жалғастыру үшін қажетті оқу дағдыларының болуы және биотехнологиялық және биоинженерлік технологиялар, гендік инженерия, нанобиотехнология, молекулалық модельдеу негіздері туралы заманауи идеяларды қолдана білу. Далалық, өндірістік және зертханалық биологиялық ақпараттарды, ғылыми-техникалық жобалар мен есептер құрастыру ережелерін өңдеу, талдау және синтездеудің заманауи әдістерін қолдана білу. Далалық зерттеулер мен зертханалық биологиялық жұмыстарды жүргізуге арналған заманауи аппараттар мен жабдықтарды қолдана білу.