7M05109 Биотехнология в Қазақ инновациялық гуманитарлық - заң университеті

Экологиялық биотехнологиядағы ғылыми зерттеулердің мақсаты, міндеттері, пәні және объектісі. Ғылыми зерттеулердің жіктелуі, экологиялық биотехнологиядағы негізгі ғылыми бағыттары. Ақпаратты ұсыну тәсіліне байланысты ғылыми құжаттарды анықтау және жіктеу. Патенттік ақпарат. Бастапқы жарияланбайтын ғылыми құжаттар. Екінші ғылыми құжаттар: анықтамалық, шолу, реферативтік және библиографиялық. Ғылыми ақпараттың кумулятивтілігі.

«Ғылым тарихы және философиясы» курсы ғылым феномені мәселесін арнайы философиялық талдау пәні ретінде қарастырады, ғылымның тарихы мен теориясын, ғылымның даму заңдылықтарын және ғылыми білімнің құрылымын, оның мазмұнына назар аударады. Ғылыми танымның дамуы мен өсу динамикасын, таным формалары мен әдістерін, олардың эволюциясын сипаттайтын аса мәнді философиялық концепцияларды басшылыққа алынады.

Педагогикалық технологиялар. Педагогикалық технологиялар классификациясы. Дәстүрлі және инновациялық педагогикалық технологиялар. Қазіргі білім беру технологиялары объективті қажеттілік ретінде. Тұлғаға бағытталған оқытудың технологиялары. Сыни ойлау технологиялары. Кейс-технологиялар. Шығармашылық шеберханалардың технологиялары. Проблемалық оқыту технологиялары. Компьютерлік (ақпараттық) технологиялар. Бағдарламаланған оқыту технологиялары. Модульдік оқыту технологиялары. Интеграцияланған оқыту технологиялары.

Педагогикалық этиканың міндеттері және пәні. «Этика», «мораль», «адамгершілік», «этикет» ұғымдарының шығу мазмұны және өзарабайланысы: педагогикалық қарым-қатынастың этикалық принциптері мен қызметтері; педагогтің қарым-қатынас стилі және оқытудағы ықпалы, білім алушының тұлғалық дамуы және тәрбие; қарым-қатынас туралы түсінік, оның ерекшеліктері, стильдері, формалары; «педагог-білім алушы», «педагог-педагог», «педагог-әкімшілік»; оқытушының имиджі кәсіби жетістіктің кепілі ретінде.

Пән іскерлік және ғылыми салаларда ағылшын тілінде ауызша, жазбаша және электронды қарым-қатынас қызметін жүзеге асыру үшін жалпы ғылыми және арнайы терминологиямен және күрделі грамматикалық құбылыстармен таныстыруға бағытталған. Жалпы ғылыми және арнайы әдебиеттерді ауызша және жазбаша аударма әдістерін меңгеру, ағылшын тіліндегі ақпараттың үлкен көлемімен ұтымды жұмыс жасау технологияларын қолдану.

Қазақстанда биотехнологияның қалыптасу және даму тарихы. Ғылыми танымның философиялық аспектілері, әдіснамалық негіздері, ҒЗЖ құрылымы және негізгі кезеңдері. Қазіргі қоғамдағы биотехнологияның негізгі функциялары. Ғылыми қызметті реттейтін нормативтік құжаттар. Қазақстандағы және әлемдік ғылыми кеңістіктегі ғылыми ұйымдар, ғылыми дәрежелер мен ғылыми атақтар. Биотехнологиядағы теориялық зерттеу әдістері, ғылыми зерттеудің заманауи бағыттары және ғылыми экспериментті жоспарлау.

Жоғары мектептегі білім беру үдерісінің мәні мен құрылымы, жоғары кәсіби білім берудіңмақсаты мен мазмұны, оқыту мен тәрбиелеудің тұжырымдамалары, әдістері, құралдары және ұйымдастыру формалары ашылады. Студенттік өзін-өзі басқару және студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру мәселелері талданады. Жоғары кәсіби білім беру сапасын көтеруге, заманауи педагогикалық технологияларды енгізуге айрықша көніл бөлінеді.

Биотехнологияда қолданылатын биофизикалық, биохимиялық, молекулалық-генетикалық иммунологиялық әдістер мен ақпараттық технологиялардың теориясы, мәні және принциптері; биотехнология әдістерін дамытудағы жаңа жетістіктер және олардың даму перспективалары. Генетикалық инженерия, геномика және протеомика, диагностика мен терапияның жаңа технологиялары, жаңа материалдар мен биоинженерия саласындағы биотехнологияның жаңа бағыттарындағы революциялық өзгерістер.

Дәрілік өсімдіктердің рөлі. Халық және ғылыми медицинадағы өсімдік құралдарының маңызы. Жер флорасы-дәрілік заттардың негізгі көзі. Қазақстанның ботаникалық-географиялық және ресурстық сипаттамасы. Қазақстанның негізгі дәрілік өсімдіктері, олардың ботаникалық сипаттамасы. Дәрілік шикізатты Гүлдену, жеміс беру және жинау мерзімдері. Дәрілік шикізатты дайындау нысандары.

ЖОО-да оқытудың теориясы мен технологиясы. Мақсаты мен міндеттері, басқа пәндермен байланысы. Қазіргі кезеңдегі биотехнологиялық білім беру мәселелері. Биотехнологияны оқыту әдістері және оларды жіктеу. «Биотехнология объектілері», «Биотехнология негіздері» пәндері бойынша сабақтарды жоспарлау. Түсініктерді дамыту әдістемесі. Тірек конспектілерін қолдану. Оқыту нәтижелерін бағалаудың заманауи құралдары. Оқытудың аудиовизуалды технологиялары.

Биологиялық белсенді заттардың (ББЗ) және қоспалардың (ББҚ) биотехнологиясы саласындағы қазіргі жетістіктері. ББЗ және ББҚ биотехнологияда қолданудың ғылыми аспектілері. ББЗ және ББҚ жіктелуі. Алколоидтар, гликозидтер, фенолды қосылыстар, каротиноидтар, кумариндер: олардың физиологиялық рөлі. Арнайы тамақ өнімдерін өндіруде ББЗ, ББҚ пайдаланудың ғылыми-практикалық негіздері.

Мамандық пәндерін оқыту әдістемесі педагогикалық ғылым ретінде. Мақсаттары мен міндеттері. Басқа ғылымдармен байланыс. Қазақстандағы биотехнологиялық білім беру мәселелері. Биотехнологияны оқыту әдістері және олардың жіктелуі. Биотехнологияны оқытудың белсенді әдістері. "Биотехнология" мамандығының пәндері бойынша сабақтарды тақырыптық жоспарлау. Түсініктерді дамыту әдістемесі. Тірек конспектілері. Оқыту нәтижелерін бағалаудың заманауи құралдары.

Басқару ғылымының іргелі түсініктерін, отандық және шетелдік басқару ғылымының бағыттары мен тұжырымдамаларын, ұйымдардағы адамдардың әрекеті мен қызмет жасау механизмдерін, басқару іс-әрекеті мәселелерін шешуде ғылыми-психологиялық білімдерді қолдануды қарастырады. Ұжымды басқару мәселелерін зерттеуге және шешуге бағытталған психологиялық теориялар, жетекшілік пен көшбасшылықтың психологиялық аспектілері талданады.

«Экологиялық менеджмент» түсінігі. Экологиялық менеджменттің мақсаттары мен міндеттері. Экологиялық менеджмент жүйесі. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың экологиялық миссиясы, саясаты және мақсаттары. Экологиялық саясатты әзірлеудің мақсаттары, міндеттері және принциптері. Корпоративтік экологиялық менеджмент бағдарламасы. Стейкхолдерлер теориясы. Кәсіпорындағы экологиялық басқару жүйесіне қойылатын негізгі талаптар.

Биологиялық ғылымдар мен биомедициналық технологиялардың қазіргі жетістіктері. Дәрілік заттарды құрудың инновациялық жолдары. Өндіруге, сапаны бақылауға, генетикалық және экологиялық қауіпсіздікті сақтауға, алынатын дәрілерге, сондай - ақ биоообъект-продуценттерге қатысты халықаралық және отандық стандарттарға қатысты нормативтік құжаттар. Дәрілік заттардың сапасын бақылау. Өнеркәсіптік дәрілік препараттарды алу биотехнологиясы.

Өнімнің сапасын басқарудың негізгі ұғымдары. Сапаны қамтамасыз ету жүйесінің әртүрлі түрлері. Өндірістік жүйелердегі сапаны бақылау, талдау әдістері. Сапаны жетілдіру бойынша жұмыстарды ұйымдастыру әдістері. Техногенді жүйелердің сапасы мен сенімділігін басқару әдістемесі. Өнімнің сапасын қамтамасыз ету бойынша ИСО 9000 қазақстандық және халықаралық стандарттарының ұсыныстары. Берілген деңгейді болжаудың және қамтамасыз етудің заманауи әдістері.

Жабдықты және қоректік орталарды дайындау, стерилдеу, биообъектіні себу, мақсатты өнімді бөлу және тазалау, оны кептіру және орау. Биотехнологиялық препараттардың сапасын қамтамасыз етудің негізгі бағыттары (GLP, GCP, GMP жүйелері). Биологиялық белсенді заттар (ББЗ) ұғымы. ББЗ классификациясы. Өсімдік, микроб және жануар тектес ББЗ

Толыққанды тамақтануды қамтамасыз етудегі сүт және пробиотикалық өнімдердің рөлі. Сүт және пробиотикалық өнімдердің құрамы, биологиялық, тағамдық құндылығы. Әртүрлі сүт өнімдері технологиясының теориялық және практикалық мәні. Сүт өнеркәсібіне енгізілетін жаңа технологиялық процестер. Өндірілетін өнімнің негізгі ассортименті. Шикізатты, технологиялық процестерді және дайын өнімді бақылау әдістері, сондай-ақ стандарттар талаптары.

Молекулалық-генетикалық биотехнология жалпы биотехнологияның дамуындағы басты бағыт ретінде. Молекулалық биотехнологияның пайда болуы және оның даму тарихы. Биологиядағы молекулалық-биотехнологиялық революция. Рекомбинантты ДНҚ технологиясы. Молекулалық биотехнологияны коммерцияландыру. Молекулалық биотехнология негіздері. Молекулалық биотехнологияда қолданылатын негізгі элементтер мен процестер. ДНҚ құрылымы. Репликация. Генетикалық ақпаратты талдау: РНК және ақуыз.

Қоршаған ортаның антропогендік ластануының көздері, түрлері және ауқымы. Гидросфераның ластануы. Биотехнологиялық кәсіпорындардың ағынды суларын тазартудың заманауи тәсілдері. Ағынды суларды тазартудың механикалық және физика-химиялық әдістері. Ағынды суларды тазартудың биологиялық әдістері. Биотехнологиялық кәсіпорындардың газ шығарындыларын тазартудың заманауи тәсілдері. Газ шығарындыларын шаңнан және аэрозольдерден тазарту әдістері.

Мамандандырылған өнімдердің мақсаты (емдік, арнайы және профилактикалық) және құрамы бойынша жіктелуі. Әртүрлі мақсаттағы арнайы өнімдердің сипаттамасы. Физиологиялық функционалдық тағамдық ингредиенттердің түрлері. Арнайы бағыттағы тағамдардың және аспаздық өнімдердің рецептуралары мен технологияларын әзірлеу әдістемесі. Арнайы азық-түлік өнімдерін жасаудың практикалық аспектілері.

Биологиялық қауіп және қауіпсіздік. Био қауіптіліктің ең қауіпті бағыттары. Биологиялық қауіптер: табиғи (жұқпалы аурулардың өсуі, эмердженттік инфекциялар), антропогендік (биожағдайлар, биотерроризм, биоагрессия). Қауіпсіздікті қамтамасыз ету әдістері. Биологиялық қауіпсіздік деңгейлері. Генетикалық қауіпсіздіктің қазіргі мәселелері. Табиғи экожүйелердің, агробиоценоздардың биологиялық қауіпсіздігі. Биологиялық инвазиялар және биологиялық әртүрлілік. Биоқауіпсіздік бойынша қазақстандық және халықаралық заңнаманың жай-күйі.

Заманауи қоғамның экологиялық мәселелері. Химиялық, физикалық және биологиялық ластану. Атмосфераның ластануы. «Парниктік әсер». Атмосфералық ауаны қорғау бойынша негізгі іс-шаралар. Гидросфераның, литосфераның ластануы. Қоршаған ортаны ластаудың экологиялық салдары. Қоршаған ортаны қорғаудың биотехнологиялық әдістері (экологиялық биотехнология). Қоршаған ортаны ластаудың антропогендік факторлары. Қоршаған ортаны қорғау міндеттерін шешу үшін биологиялық әдістер.

Тағам биотехнологиясының даму болашағы. Белоктар, аминқышқылдары, көмірсулар: адам тамақтанудағы рөлі. Тағамдық аллергия. Майлардың, май қышқылдық құрамы. Ақуыздардың, майлардың технологиялық ағымға айналуы. Көмірсулардың гидролизі. Тамақ өнімдерінің, сусындардың биологиялық құндылығын арттыру, олардың ассортиментін кеңейту, оларды дайындаудың жаңа технологиялық процестерін пайдалану. Салауатты тамақтану. Функционалдық ингредиенттер және өнімдер.

Биоиндикация түрлері мен формалары. Индикаторлар. Биоиндикацияның экологиялық негіздері. Индикаторларды таңдау критерийлері. Биотестілеу мүмкіндіктері мен принциптері. Биологиялық тест-жүйелер және тест-ағзалар. Биомаркерлер. Тест-ағзалар (топырақ және су микроорганизмдері, қарапайым, Сүлгілер, балықтар, жер үсті омыртқалы жануарлар, балдырлар, жоғары өсімдіктер) және тест-процедуралар. Биоиндикация үшін қолданылатын көрсеткіштер. Топырақтың және су экожүйелерінің ластануының биоиндикациясы.

Токсикологияның негізгі ұғымдары. Зиянды заттардың (улардың) және уланудың жіктелуі. Токсиндердің биологиялық объектімен әрекеттесуінің негізгі кезеңдері. Токсиметрия мен токсикокинетиканың негізгі зандылықтары. Зиянды заттардың уытты әсерінің ерекшелігі, механизмі. Заттардың токсикологиялық сипаттамаларын анықтау әдістері. Улы заттардың экожүйеге әсері. Экотоксикологияның негізгі міндеттері.

Микроорганизмдерді өсіру жаңа азық-түлік өнімдері мен медициналық препараттар өндірісінің негізі ретінде. Биотехнологияда қолданылатын микроорганизмдердің негізгі өкілдері. Микроорганизмдердің қажетті штаммдарын іріктеу. Ферментация, биотрансформация, микробтық синтез өнімдері. Дақылдан соңғы өнімге дейін микробиотехнологиялық өндірістің принциптік схемасы. Сыртқы ортадағы микроорганизмдердің тұрақтылығы. Микроорганизмдердің өсуі мен дамуына ортаның түрлі факторларының әсері.

Заманауи педагогикалық технологиялардың алуан түрлілігіне еркін бағдарлану, олардың элементтерін өзінің кәсіби қызметінде сауатты қолдана отырып, жоғары білім беру бағдарламалары бойынша педагогикалық және оқытушылық қызметті жүзеге асыру; өзіндік кәсіби және жеке даму міндеттерін жоспарлау және шешу; жоғары оқу орындарында оқу процесін жобалау және басқару; этикалық принциптер негізінде ұжымда толерантты әлеуметтік, этностық, конфессиялық және діни құндылықтар мен мәдени айырмашылықтарды қабылдай отырып, қызмет атқару.

техникалық, биохимиялық, токсиметриялық құралдар мен биотехнологияның заманауи әдістерін экожүйедегі пайдаланудың экологиялық зардаптарын болдырмау мақсатында бағалау; регламентке сәйкес технологиялық процесті жүзеге асыру және биотехнологиялық процестердің негізгі параметрлерін, шикізат пен өнімнің қасиеттері мен сапасын өлшеу үшін техникалық құралдарды қолдану

GMP ережелерін ескере отырып, жаңа қауіпсіз биотехнологиялық өнімді (оның ішінде ББЗ /ББҚ негізіндегі дәрілік препараттар немесе гендік түрлендірілген өнімдер) жасау үшін немесе қоршаған ортаны биологиялық тазарту үшін (газ-ауа шығарындыларын биологиялық тазарту және дезодорациялау, су және топырақ жүйелерін биоремидиациялау) ғылыми-техникалық ақпаратты, рекомбинанттық ДНК бар микроорганизмдерді қолданудың отандық және шетелдік тәжірибесін талдау; емдік-профилактикалық және функционалдық тағам өнімдер құрамының, қасиеттерінің және сапасының негізгі сипаттамаларын айқындау.

басқару шешімдерін қабылдау үшін менеджментте, оның ішінде экологиялық менеджментте, қолданылатын стандарттарды пайдалану; қоршаған ортаға (су, топырақ және атмосфералық экожүйелер) қабылданатын ұйымдық-басқару шешімдерінің шарттары мен салдарын және табиғатты қорғау іс-шараларының тиімділігін бағалау

жоғары оқу орындары мен кәсіпорындардың адами ресурстарын пайдалану туралы ақпаратты жүйелеу және жинақтау; белгісіздік болған жағдайда тығырықтан шығу үшін көшбасшы (басқарушы) ретінде жауапкершілікті қабылдау; қызметкерлер мен қоластындағылардың жетістіктерін марапаттау және ынталандыру жүйелерін құру; қызметкерлердің жұмысын басқару психологиясы мен педагогикалық этика тұрғысынан сауатты басқарушылық шешімдерді қабылдау.

өнімнің сапасын анықтау мақсатында биотехнологияның заманауи әдістерін (оның ішінде молекулярлық-генетикалық биотехнологияның: генетикалық инженерия, геномика және протеомика) пайдалана отырып, шикізатқа (оның ішінде дәрілік өсімдіктердің фиторесурстарына), дайын өнімге (тамақ өнімдеріне: сүт, пробиотикалық және т. б., дәрілік препараттарға) және технологиялық процестерге стандартты және сертификаттық сынақтар жүргізу; кәсіби қызметте гендік инженерия, нанобиотехнология, молекулярлық модельдеу негіздері туралы, қазіргі биотехнологияның экологиялық аспектілерін ескере отырып, биотехнологиялық процестердің биохимиялық негіздері туралы қазіргі заманғы түсініктерді қолдану.

жаңа білімді бағалау және дамыту және әртүрлі салалардағы білімді интеграциялау үшін психологиялық-педагогикалық зерттеулер жүргізу; студенттермен педагогикалық қарым-қатынасты этикалық тұрғыдан сауатты ұйымдастыру; жоғары оқу орындарының педагогикасы, заманауи педагогикалық технологиялар және арнайы пәндерді оқытудың теориясы мен әдістемесі бойынша білімдерін оқытушы мен оқытушының практикалық іс-әрекетінде қолдану.

өзінің азаматтық ұстанымын қалыптастыру үшін қазақстандық және әлемдік қоғамның тарихи және ғылыми дамуының негізгі кезеңдері мен заңдылықтарын талдау; кешенді, пәнаралық ғылыми зерттеулерді, оның ішінде биотехнологияның әртүрлі салаларындағы зерттеулерді жобалау үшін философияның әдіснамалық құралдарын пайдалану.

дәрілік препараттардың (соның ішінде ББЗ негізінде) биотехнологиялық өндірісінің GMP ережелеріне сәйкестігін бағалау; экожүйелер үшін биоообъект-продуценттердің (микроорганизмдердің) және мақсатты өнімдердің (гендік түрлендірілген, биологиялық белсенді заттардың) экологиялық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін талдау

шет тілін, ғылым тарихы мен философиясын білімдері негізінде заманауи отандық және шетелдік ғылыми жетістіктерге сыни тұрғыдан баға беру; ғылыми мәселелерді шешу кезінде жаңа идеяларды тудыру және ғылыми зерттеу әдістемесін қолдана отырып, биотехнологияның әртүрлі салаларында ғылыми экспериментті жоспарлау; өз ұстанымдарын дәлелдеу және шетелдік зерттеушілермен еркін ғылыми пікірталас жүргізу.

сүт және пробиотикалық өнімдер, дәрілік препараттар биотехнологиясында қолданылатын микроорганизмдер штаммдарын алу үшін микроорганизмдерді өсірудің негізгі әдістерін қолдану; топырақтың, гидрофераның ластануының биоиндикациясында, ағынды суларды және өнеркәсіптік шығарындыларды тазалауда; жаңа функционалдық (емдік және профилактикалық) өнімдерді өндіру үшін микробтық препараттарды алудың технологияларын әзірлеу.

басқару психологиясы және педагогикалық этика білімдері негізінде білім беруде және өндірісте тәуекел дәрежесін төмендету бойынша жұмысты ұйымдастыру бойынша тәуекел-менеджментін басқару және қолдану; ұжымда жұмысты жақсарту, еңбек өнімділігін арттыру үшін олардың қабілеттерін ашу мақсатында қарамағындағы қызметкерлердің жеке түсініктерін, когнитивті шектеулерін ашудың ерекше технологияларын қолдану.

ғылыми қарым-қатынас, салыстырмалы талдау және биотехнологияның әртүрлі бағыттары бойынша ғылыми-техникалық зерттеулерді, оның ішінде экологиялық биотехнологияны жоспарлау үшін орыс және шет тілдерін еркін пайдалану; шетелдік журналдардағы ғылыми мақалаларды және халықаралық конференциялардағы баяндамаларды қабылдау және талдау.

биотехнологияда, оның ішінде ББЗ және ББҚ өндіру үшін дәрілік өсімдіктердің фиторесурстарын пайдалану саласында, ғылым тарихы мен философиясын білім негізінде қалыптасқан тұтас жүйелі ғылыми дүниетаным негізінде кешенді зерттеулерді жобалау және жүзеге асыру.

биотехнологияның әр түрлі салаларында ғылыми және зерттеу міндеттерін жасау, шешу және жүзеге асыру бойынша қазақстандық және халықаралық зерттеу ұжымдарының жұмысына қатысу; теориялық үлгілермен эксперимент нәтижелеріне салыстырмалы талдау жүргізу; ғылыми зерттеудің қорытындыларын тұжырымдау; ғылыми зерттеу нәтижелері бойынша реферат, баяндама немесе ғылыми мақала құрастыру.