7M02305 Филология в Қазақ инновациялық гуманитарлық - заң университеті

Пәннің негізгі мақсаты: қазақ және әлем әдебиетінің даму үлгісін, отандық әдебиеттің жаңа бағыттарын, қазіргі заманғы әдебиеттанудағы зерттеулерді зерттеу әдістерін, қазіргі кезеңде филология ғылымының әдебиетін дамытудағы ұлттық-түпнұсқа, типологиялық жалпыға елеулі үрдістерді қарастырады.

Жоғары мектептегі білім беру үдерісінің мәні мен құрылымы, жоғары кәсіби білім берудіңмақсаты мен мазмұны, оқыту мен тәрбиелеудің тұжырымдамалары, әдістері, құралдары және ұйымдастыру формалары ашылады. Студенттік өзін-өзі басқару және студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру мәселелері талданады. Жоғары кәсіби білім беру сапасын көтеруге, заманауи педагогикалық технологияларды енгізуге айрықша көніл бөлінеді.

Педагогикалық технологиялар классификациясын, дәстүрлі және инновациялық педагогикалық технологиялар туралы мәлімет беру. Тұлғаға бағытталған оқытудың технологияларыы, сыни ойлау технологияларыы, кейс-технологияларын, шығармашылық шеберханалардың технологияларын, компьютерлік (ақпараттық) технологияларын, бағдарламаланған оқыту технологияларын, модульдік оқыту технологияларын, интеграцияланған оқыту технологияларын үйрету. Педагогикалық технология ұғымы, оның құрылымы, педагогикалық технология әдіснамасы, оқу процесінде педагогикалық технологияны қолдану ерекшеліктерін меңгерту.

«Этика», «мораль», «адамгершілік», «этикет» ұғымдарының шығу мазмұнын және өзарабайланысын меңгеру. Педагогикалық қарым-қатынастың этикалық принциптерін, қызметтерін игерту. Қашықтықтан қарым-қатынас жасаудың ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін түсіндіру. Этиканың ғылым ретінде қалыптасуының тарихи аспектілерін, этиканың теориялық негіздерін, ұғымдық-категориялық аппаратын меңгерту. Этикалық нормалар мен стандарттарды кәсіби практикалық қызметте қолдана білуге үйрету.

Пән іскерлік және ғылыми салаларда ағылшын тілінде ауызша, жазбаша және электронды қарым-қатынас қызметін жүзеге асыру үшін жалпы ғылыми және арнайы терминологиямен және күрделі грамматикалық құбылыстармен таныстыруға бағытталған. Жалпы ғылыми және арнайы әдебиеттерді ауызша және жазбаша аударма әдістерін меңгеру, ағылшын тіліндегі ақпараттың үлкен көлемімен ұтымды жұмыс жасау технологияларын қолдану.

«Ғылым тарихы және философиясы» курсы ғылым феномені мәселесін арнайы философиялық талдау пәні ретінде қарастырады, ғылымның тарихы мен теориясын, ғылымның даму заңдылықтарын және ғылыми білімнің құрылымын, оның мазмұнына назар аударады. Ғылыми танымның дамуы мен өсу динамикасын, таным формалары мен әдістерін, олардың эволюциясын сипаттайтын аса мәнді философиялық концепцияларды басшылыққа алынады.

Дискурс ұғымына қатысты лингвистикалық мәселелерді игерту. Мәтін грамматикасы, мәтін стилистикасы, мәтін теориясының қалыптасуы, мәтінге тән белгілер, мәтін категориялары, мәтіннің құрылымдық бірліктері, дискурс ұғымы, дискурсқа берілген анықтамалар, дискурс пен мәтіннің арақатынасы сияқты мәселелерді игерту. Мәтін және дискурстың теориялық мәселелерін меңгерту. Мәтінге тән белгілер, мәтіннің ақпараттық, коммуникативтік, кумулятивтік қызметін игерту.

Магистранттардың жоғары оқу орнында қазақ тілі мен әдебиетін оқытудың заманауи әдістері туралы мәліметтері болу. Оқытушының дайындық сапасы мен біліктілік деңгейін арттыруға, пән арқылы білім алушының тілдік және кәсіби дамуына ықпал жасау. Филологиялық пәндерді оқытудың заманауи әдістерін меңгеру. Білім алушылар оқытудың заманауи әдістерін тәжірибеде қолданып игеру. Магистранттар заманауи әдістеме саласында кәсіби дағдыларды қолдану.

Бұл пән ғылыми зерттеудің әдістемелік негіздері туралы, ғылыми зерттеулердің әдіснамасы мен ғылыми нәтижелерді рәсімдеу туралы, ғылыми зерттеудің негіздері туралы мәліметтерді, сондай-ақ, ғылыми-зерттеу жұмыстарын дайындау, жазу және рәсімдеу жөніндегі ұсыныстарды, ғылыми баяндамаларды, курстық және диссертациялық жұмыстар мен жеке тапсырмаларды дайындау, рәсімдеу жөніндегі түсініктерді қамтиды.

ЖОО-да оқылатын филология пәндерінің мазмұны мен құрылымы туралы нақты түсінік беріледі. Жоғары білім берудегі филологиялық пәндерді оқытудың кредиттік оқыту талаптарына сәйкес келетін түрлерімен танысады. Инновациялық технологияларды қолданудың жолдарын меңгеріп, филология пәндерінің әдіснамасы саласында кәсіби дағдыларын қалыптастырады.

Ғылыми мәтінге теориялық талдау жасау. Зерттеудің технологиясы мен әдістеріне меңгеру. Талдауда ұтымды әдістерді таңдап қолдана білу. Ғылыми мәтінді талдау барысында жаңаша зерттеуді анықтау. Ғылыми мәтінді зерттеу мәселелерін шешу әдістерін игеру, мәтіннің мазмұнын өңдеу және меңгеру. Ғылыми мәтінді тұтас талдауға дағдылану. Мәтіндегі теориялық білім, ұйымдастыру және типологиялық құрылысындағы ерекшеліктерді ажырата білу.

Лингвистикадағы жаңа бағыттардың қалыптасуы, зерттелуі туралы теориялық, практикалық, ғылыми-әдіснамалық көзқарастарды түсіндіру. ХХІ ғасыр тіл біліміндегі ағымдар мен көзқарастар, тіл білімінің жаңа бағыттары, прагмалингвистика, этнолингвистика, психолингвистика, паралингвистика, когнитивтік лингвистика т.б. туралы мәлімет беру. ХХІ ғасыр тіл біліміндегі антропоцентристік парадигма, тілді зерттеудегі орнын, тілді зерттеудегі басқа ғылыми парадигмалардан айырмашылығын меңгерту.

Бұл пән бойынша жоғары мектепте қазақ тілі мен әдебиетін оқытудың әдістемесі, қазіргі білім тберу үрдісінде кредиттік оқыту талаптарына сәйкес оқыту түрлері және тәсілдерімен танысады. Мамандық пәндерінің мазмұны мен құрылымы, оларды оқыту әдістемесі туралы нақты түсінік беріліп, кәсіби дағдылары қалыптастырылады.

Басқару ғылымының іргелі түсініктерін, отандық және шетелдік басқару ғылымының бағыттары мен тұжырымдамаларын, ұйымдардағы адамдардың әрекеті мен қызмет жасау механизмдерін, басқару іс-әрекеті мәселелерін шешуде ғылыми-психологиялық білімдерді қолдануды қарастырады. Ұжымды басқару мәселелерін зерттеуге және шешуге бағытталған психологиялық теориялар, жетекшілік пен көшбасшылықтың психологиялық аспектілері талданады.

Пәнді оқытуда көркем шығармаларды талдаудың тиімді де өнімді жолдары мен бағыттары, талдау мәселелері, талдау жүйесі қамтылады. Пәннің мақсаты - көркем шығармаға әдеби-теориялық талдау жасау дағдыларын арттыру, қазақ әдебиеттану ғылымындағы көркем шығарманы талдау әдістері мен әдістемесін меңгерту. Пәннің міндеті: көркем шығарманың ішкі құрылымы, астарлы, бейнелі көркем ойы, образдар жүйесі, жазушының даралығы мәселелерін сыни талдауға үйрету; көркем шығарманың теориялық компоненттерін, көркемдік элементтерді айқындау; көркем шығарманы эстетикалық талғам тұрғысынан терең талдауға дағдыландыру.

Бұл курсты зерделеу арқылы магистранттардың жоғары оқу орындарында филология бойынша заманауи білімдерін қалыптастыру, оқыту сапасы мен оқытушының біліктілік деңгейін арттыру және пән арқылы тілдік және кәсіби дамуын қалыптастыру. Филологияның қазіргі жіктелуі, қазіргі заманғы филология әдістемесі, филология дамуының жаңа тұжырымдамалық идеялар мен бағыттары жайлы түсініктерін негіздеу. Филология ғылымдарының қазіргі жағдайын тәжірибеде қолдануды үйрену. Заманауи әдістемелер саласында кәсіби дағдыларды дамыту.

Психолингвистика ғылымының қалыптасу тарихы, Москва психолингвистикалық мектебінің пастулаттары, сөйлеу процесіндегі олқылықтар, сөйлеудің модельдері, сөйлеу процесіндегі қабылдау модельдері туралы мәліметтер беру. Тіл білімінің психолингвистика саласы және оның негізгі ғылыми теориялық негіздерін меңгерту. Сөйлеу әрекеті, әрекеттердің басқа да түрлерін меңгерту. Вербальді ассоциациялардың ұлттық мәдени сипатын, сөйлеудің биологиялық және әлеуметтік факторларын меңгерту.

Бұл курсты оқу барысында ғылыми жұмысты жазудың әдіснамалық негіздері, әдістері мен тәсілдері туралы толық мәлімет алу. Ғылыми ізденістерді жүргізуге бағдарлау мақсатында ғылыми зерттеудің әдіснамалық негіздерімен танысу. Ғылыми зерттеулердің теориялық-әдіснамалық негіздері мен технологиялары жан-жақты қарастырылып, жұмысты жазу әдіс-тәсілдерін меңгеру. Білім алушыларды ғылыми жұмысты жазудың тиімді әдістерін қолдана отырып, академиялық мәтін жазуға дағдыландыру.

Әдебиеттану ғылымы және оның даму бағыттары, әдебиеттану ғылымының бүгінгі таңдағы жаңа проблемалары, әдебиеттің әлеуметтік сипаты.

Пән бойынша әдеби шығармалардың эстетикалық қасиеттері, әдеби эстетикалық категориялар сияқты тақырыптарды оқыту. Әдеби эстетикалық категориялар туралы түсініктерді қалыптастыру. Білім алушыларға әдеби шығармаларды талдап, эстетикалық категорияларды анықтауға үйрету. Көркем эстетикалық категорияларды ескере отырып, көркем мәтінді тұтас талдау дағдыларын қалыптастыру.

XIX-XXI ғасырлардағы қазақ ауыз әдебиетінің озық үлгілерін, шешендік өнері мен әдебиеті шығармаларын меңгерту. Фольклордың жанрлары мен түрлері, халық ауыз әдебиетінің көп қырлы табиғаты мен тууы, таралу, сақталу ерекшеліктерін игерту. Фольклор ғылымының зерттелу тарихын меңгерту. Қазақ фольклорының көркемдік ерекшелігін, жазба әдебиетінің қалыптасуына әсер етуін әдеби талдау жұмыстары арқылы меңгерту.

Қазіргі поэзиядағы құрылымдық ерекшеліктер, өлең құрылысына қатысты ғалымдар еңбектері, ақын поэзиясындағы түрлік ізденістер, поэзиялық шығармалардың эпикалық және трагедиялық поэзия, сондай-ақ комедия мен дифирамбылық поэзия, авлетика мен кифаристика сияқты түрлері туралы мәліметтер беріледі. Қазіргі поэзиядағы өлең құрылысын, өзіндік болмысын, тіл оралымдылығын, көркемдік ерекшеліктерін талдауға дағдыланады.

Жазушы шығармаларына дәстүр және жаңашылдық көзқарастарды қалыптастыру. Көркем шығармалардың шығу тарихын зерделеу. Көркем шығарманы зерттеудің жүйелерін, жазушылардың шығармаларын дәстүр және жаңашылдық тұрғысынан түсіндіру. Әдеби шығармалардың шығу тарихына талдау жасауға дағдыландыру. Көркем шығарма механизмінің заңдылықтары жөнінде түсіндіру, көркем шығарманы зерттеу жүйелерін қалыптастыру.

Әдеби шығармаларды ғылыми талдаудың теориялық негіздері туралы мәліметі болу. Ғылыми талдаудың негізгі әдіс-тәсілдерімен танысу. Әдебиеттегі диахрондық және синхрондық талдау заңдылықтарын игеру. Рецептивті-эстетика теориясы туралы түсіну. Әдеби шығармаларға герменевтикалық талдау жасау жолдарын меңгеру. Әдебиеттанудағы формалистік концепциялар сипаты мен субъективті қабылдау қатынастарын ажырата білу. Әдеби шығармаларды ғылыми талдау жасау үдерісінде объективті-аналитикалық талдау жасауға дағдылану.

Функционалдық тіл білімі бағытының қалыптасуы, дамуы, теориялық мәселелері туралы мәлімет беру. Функционалдық тіл білімінің негізгі мәселелерін игерту. Тілдің функционалды-коммуникативтік табиғатын, категорияларын меңгерту. Жалпы функция атқаратын тілдік бірліктердің сөйлеу кезіндегі мағынасын талдауға үйрету. Функционалды грамматика, функционалды–семантикалық өріс туралы мәлімет беру. Отандық және шетелдік тіл біліміндегі функционалдық бағыттағы зерттеулерімен таныстыру.

Заманауи маманның гуманитарлық ойлауын әмбебап антропософиялық критерийлеріне негіздей отырып, әлеуметтік шындыққа, бүкіл әлемге шығармашылық, сезімтал-көркемдік және көркемдік көзқарасқа негізделген кәсіби мәдениет элементі ретінде дамытады; әртүрлі фактілер мен құбылыстарды талдап, бағалауға, білім, білім заңдарын, ғылыми пәндерді қалыптастыру және дамыту туралы заңдарды сипаттау үшін философияның тұжырымдамалық аппаратын қолдана біледі.

Азаматтық қоғамды дамытудағы эстетикалық сана құндылықтарының мәртебесін көтереді, адам құқықтары мен бостандықтарын дамыту және тіл мәдениетін сақтау идеясын қалыптастырады.

Педагогиканың гуманистік идеяларына ең жоғары әлеуметтік және эстетикалық құндылықтарына бағынады; педагогика және психология саласындағы білім беру мазмұнын таңдай алады, білім беру үдерісін жобалау формасын, әдістер мен құралдарды, білім беру технологияларын меңгереді.

Мамандық бойынша пәндерді оқу мен оқытуда заманауи техникалық және бағдарламалық құралдарды, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданады.

Қазіргі заманғы гуманитарлық ғылымдар саласының отандық, орыс және шетел тіл білімі мен әдебиетінің орнын анықтай алады, ғылыми теориялар мен филология тұжырымдамаларын зерттеу арқылы кәсіби құзыреттілігін кеңейтеді және жүйелі түрде тереңдетеді.

Отандық және шетел әдебиетінің маңыздылығы мен рухани-мәдени құндылығын танытады; ұлттық және әлемдік классиктердің ең танымал және бағдарламаланған туындыларын жаңғыртады; тіл мен әдебиеттің елеулі құбылыстарын түсінеді, отандық әдеби шығармаларды әлемдік мәдениеттің жетістіктері тұрғысынан сыни зерттеу және бағалай білу дағдыларын дамытады; еліміздегі филологиялық зерттеулердің одан әрі дамуын болжай алады.

Ғылыми зерттеулердің теориялық-әдіснамалық негіздері мен технологияларын игереді, әлеуметтік, этикалық және ғылыми көзқарастарға негізделген пікір қалыптастыру үшін ақпаратты жинайды және түсіндіреді; диссертациялық зерттеудің құрылымдық бөліктерін жасайды және жоспарлайды; ғылыми зерттеулерді жүзеге асырудағы отандық және шетелдік тәжірибені қолданады.

ХХІ ғасыр тіл біліміндегі ағымдар мен көзқарастар, тіл білімінің жаңа бағыттары, олардың теориялық мәселелерін ажырата алады, функционалдық лингвистика, психолингвистика т.б. лингвистикалық мектептердің теориясы мен тұжырымдамалары меңгереді, қазіргі филология саласының әртүрлі ғылыми мектеп өкілдерінің тіл, әдебиет және мәдени құбылыстарды зерттеуге арналған әдістемелік тәсілдерін біледі.

Филология пәндерінің кең ауқымды тіл мен әдебиетті дамытудың жалпы үрдісіне қалай кіріктірілгенін түсінеді; филология саласындағы ең озық білімдерді қоса алғанда, зерттеу саласында білім мен түсінігін тәжірибеде қолдана біледі, мәтінді ғылыми зерттеу, көркем шығармаға ғылыми талдау жасау дағдыларын жетілдіреді.

Педагогикалық әдептің негізгі компоненттері және олардың мазмұны, педагогтың әдеп құндылықтары, кәсіби қарым-қатынастың этикалық негіздерін түсініп, кәсіби іс-әрекетке қажетті әдеп қағидаттарын бойына сіңіреді.