8D08101 Ауыл шаруашылығы дақылдарының генетикасы және селекциясы в С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті

Генетика және өсімдік селекциясы негіздерінде стресс жағдайларда өсімдіктердің тіршілік ету механизмдерімен молекулалық биология әдістері негізінде теориялық және практикалық білім мен дағдыларды қалыптастыру. Осы курс шеңберінде өсімдіктердің бейімделуімен және өсімдіктердің тіршілік ету молекулярлық, жасушалық механизмдерін анықтау және стресске төзімді нысандарын шығару саласындағы қазіргі заманғы әдістерді қарастыру көзделеді. Алынған білім мен дағдыларды кәсіби міндеттерді шешуде қолдану

Ғылыми қызметті жүзеге асырудың негізгі теориялық ережелерін, заңдарын, принциптерін, терминдерін, тұжырымдамаларын, процестерін, әдістерін, технологияларын, құралдарын, операцияларын меңгеру; туралы білімді қалыптастыру: ғылыми зерттеулерді жоспарлау және ұйымдастыру әдістері; ғылыми жобалаудың, шығармашылықтың жалпы әдістемесі, ғылыми зерттеулерді ұйымдастырудың жалпы схемасы; ғылыми зерттеулер, талдаулар, эксперименттер жүргізу

"Өсімдіктер төзімділігінің физиологиялық негіздері" пәнін оқыту мақсаты- өсімдіктің негізгі физиологиялық процестері, олардың реттелу механизмдері және өсімдіктердің қоршаған орта жағдайларымен өзара әрекеттесуінің заңдылықтары туралы заманауи түсінік беру. Бұл курста білім алушылар өсімдіктер өмірі туралы іргелі физиологиялық білімнің теориялық және практикалық қолдануының негізгі мәселелерін қарастырады.

Пән егістік дақылдарының селекциялық және тұқым шаруашылығының заманауи мәселелерін шешуге үлес қосатын жоғары білікті мамандарды даярлауға бағытталған. Пәннің мақсаты: Білім алушылардың селекциялық үрдісті жүргізу және жеделдету, оның тиімділігін арттыру, төзімділігі жоғары өнімді сорттар шығару, оларды ауыл шаруашылығы өндірісіне еңгізу, ғылыми негізделген тұқым шаруашылығын ұйымдастыру әдістері мен тәсілдерін қолдану дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.

Курс ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциясында қолданылатын заманауи технологияларды зерделеуге және қолдануға, селекциялық зерттеулерде молекулярлық генетиканы пайдалануға, оның ішінде МАЅ - селекция, сондай-ақ олардың теориялық негіздері мен әдістерін қолдануға бағытталған. Пән ауылшаруашылық дақылдарының жаңа сорттарын шығару үшін селекцияда генетикалық маркерлік талдаудың әртүрлі әдістерін қолдануды қарастырады, оның ішінде, генді карталау, геномды секвенирлеу, генетикалық трансформация және геномды редакциялау.

Пән практикалық генетика және өсімдік селекциясы саласындағы дағдыларды, ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциясында қолданылатын фенотиптік, биохимиялық және молекулалық-генетикалық маркерлік талдаудың негізгі заманауи әдістерін зерделеуге және игеруге бағытталған. Курс ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциясы мен генетикасы саласындағы теориялық және эксперименттік зерттеулер әдіснамасын меңгеруді, сондай-ақ арнайы әдебиеттермен, оның ішінде генетика бойынша электрондық деректер базасымен, сондай-ақ патенттік құжаттамамен және биологиялық және генетикалық бағыттағы жетекші ғылыми журналдармен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын қарастырады.

Докторанттардың зерттеу жобаларын іске асыруға дайындығы мен қабілетін дамытуға және халықаралық академиялық қоғамдастық нормаларына сәйкес нәтижелерін жазбаша түрде ұсынуға бағытталған тиісті құзыреттерін дамыту. Ғылыми мақалалардағы, диссертациялардағы, патенттердегі ғылыми зерттеулердің нәтижелерін ұсынудың дизайны мен құрылымына қойылатын талаптармен танысу.

Егістік дақылдарын өсіру мен тұқым өсірудің заманауи мәселелерін анықтау, ауылшаруашылық дақылдарының жаңа сорттары мен будандарын құру үшін селекциялық процесті жеделдетудің заманауи әдістерін қолдану. Абиотикалық және биотикалық орта факторларына төзімділігі жоғары өнімді сорттарды жасауға қажетті білімді көрсете білу. Ғылыми негізделген тұқым шаруашылығын жүргізуді ұйымдастыру, ауыл шаруашылығы өндірісіне сорттар мен будандарды енгізу схемаларын салыстыру.

Ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттырудың жай-күйі мен болашағын талдау. Практикалық міндеттерді шешу үшін эксперимент жүргізу, оның ішінде агрономиялық зерттеулердің схемалары мен әдістемелерін жоспарлау және әзірлеу, танаптық, зертханалық және басқа да тәжірибелерді қою және жүргізу. Алынған нәтижелерге статистикалық және математикалық өңдеу жүргізу, тәжірибелердің нәтижелерін қорытындылау және ғылыми нәтижелерді талаптарға сәйкес ресімдеу.

Хаттарды дайындау техникасын сипаттау, эссе жасау принциптерін білу. Библиографияның негіздерін анықтау, ғылыми мақаланың қысқаша мазмұнын жасау, зерттеу тақырыбы бойынша академиялық хат жазу.

Селекциялық зерттеулерде молекулалық генетиканың заманауи әдістерін қолдана білу. Маркерлік селекцияны басқа селекция әдістерінен ажырата білу. Дақылдардың генетикалық маркерлері, гендік картаға түсіру, геномдық реттілік туралы білімді көрсету. Өсімдіктерді өсірудің молекулалық әдістерін, оның ішінде гендік трансформация, геномды өңдеудің генетикалық әдістерін іс жүзінде қолдану, талдау және бағалау.

Ауылшаруашылық өсімдіктерінің стресстік әсерлерге төзімділігінің экологиялық-физиологиялық және физиологиялық-биохимиялық аспектілерін білу, өсімдіктердің қолайсыз экологиялық факторларға бейімделу механизмдерін сипаттау және өсімдіктердің төзімділігін басқару жолдарын таңдау. Биологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тіршілік әрекеті үшін оңтайлы жағдайларды талдау және әзірлеу.

Әр дақыл үшін селекцияның негізгі мәселелерін, пәннің түсініктерін, анықтамалары мен терминдерін білу. Ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциясының негізгі әдістерін білу. Селекциялық материалды талдаудың заманауи әдістерін қолдану. Проблемалық жағдайды жүйе ретінде талдау. Заманауи әдебиетті зерттеу қабілетін көрсету. Селекция процесін жоспарлау. Зерттеу нәтижелерін есептер, жарияланымдар және ғылыми талқылаулар түрінде ұсыну.

Химиялық, физикалық, физикохимиялық қасиеттері және/немесе биологиялық белсенділігі бар заттар мен материалдардың құрылымы мен қасиеттерін талдау тәсілдерін түсіну. Танаптық және зертханалық жағдайларда биологиялық объектілермен жұмыс істеудің заманауи эксперименттік әдістерін, заманауи аппаратурамен жұмыс істеу дағдыларын қолдану. Биологиялық объектілерді, биофизикалық және биохимиялық негіздерді, мембраналық процестерді және тіршілік әрекетінің молекулалық механизмдерін жасушалық деңгейде ұйымдастыру принциптерін талдау. Нуклеин қышқылдары мен ақуыздардың биосинтезі, ген экспрессиясының реттелу механизмдері және жасушада молекулалық деңгейде болатын тіршілікті анықтайтын процестердің өзара байланысы туралы ақпаратты бағалау.