6B05105 Генетика в Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Пәннің мақсаты: студенттерге өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің биоалуантүрлілігі, биосферадағы және адам тіршілігіндегі олардың рөлі туралы тұтас жүйелік білімдерін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: табиғаттағы өсімдіктер және жануарлар биоалуантүрлілігінің морфологиялық ерекшеліктерін сипаттау; теориялық, практикалық мәселелерді шешуде және маңызды биологиялық процестерді түсіндіруге қатысты ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау барысында алған білімді пайдалану.

Мақсаты - заңдылықтарды, тұжырымдамаларды, кәсіби қызметті ғылыми зерттеуді ұйымдастыру мен басқарудың ерекшеліктерін қолдану дағдыларын қалыптастыру. Пән қазіргі ғылыми әдістемеге сәйкес ғылыми зерттеулерді ұйымдастыруды жоспарлау дағдыларын; ғылыми әзірлемелер, ғылыми байланыстар мүмкіндігі, әр түрлі деңгейдегі ғылыми гранттарға өтінім беруге, ақпараттарды іздеу тәртібінің дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.

Пәннің мақсаты - болашақ мамандардың кәсіби білімін, түсінігін, қабілетін елдің ынтымағы мен бірлігін нығайту, қоғамның интеллектуалдық әлеуетін арттыру мақсатында қолдану құзіреттілігін қалыптастыру. Қарастырылатын мәселелер:Абай ілімі туралы түсінік; Абай ілімінің қайнар көздері; Абай ілімінің құрамдас бөлімдері; Абай ілімінің категориялары; Абай ілімінің өлшеу құралдары; Абай ілімінің мәні мен маңызы.

Мақсаты: экономикалық ойлау тәсілін; коммерциялық іске асырылатын индустриялық-инновациялық жобаларға бағытталуды қалыптастыру үшін қажетті өз бизнесін құрудың теориясы мен практикасы саласында базалық білімдерді қалыптастыру. Кәсіпкерлік, шағын және орта бизнестің ішкі және сыртқы ортасының негізгі шарттары; мемлекеттік реттеу және мемлекеттің кәсіпкерлік орта үшін рөлі мәселелері қарастырылады.

Пәннің мақсаты: студенттердің әлемдік және ұлттық мәдениеттің даму контекстіндегі ұлы түркі ойшылы Әбу Насыр әл-Фарабидің ғылыми және философиялық мұрасы туралы түсініктерді қалыптастыру. Әл-Фараби мұрасының ерекшеліктері және оның түркі философиясының қалыптасуына тигізген әсері; шығыс философиясының Еуропалық Ренессансқа әсер ету сипаты; ұлттық және әлемдік философия тарихының дәстүрлі және қазіргі заманғы мәселелері қарастырылады.

Пәннің мақсаты тірі организмдердің тіршілік ету ортасымен өзара әрекеттесу заңдылықтары, биосфераның жұмыс істеуі, зиянды, зақымдайтын факторлардан адам өмірінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету негіздері, қауіптерден қорғау тәсілдері, авариялар, апаттар, табиғи апаттар салдарын жою жөніндегі іс-шаралар, қоршаған ортаны қорғау және табиғатты ұтымды пайдалану туралы білімді қалыптастыру.

Пәннің мақсаты: қарапайым заттар мен табиғаты бейорганикалық және органикалық қосылыстардың химиялық қасиеттерін түсіндіру үшін химия заңдылықтарын қолдану қабілетін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: реакциялардың жүру ерекшеліктерін, өнімдердің құрамын, құрылымын және қасиеттерін болжау үшін әрекеттесетін заттардың құрылымы, құрамының өзгеруі және реактивтілігі туралы білімдерін қолдану; тәжірибелердің нәтижелерін талдау және қисынды тұжырымдар жасау үшін химиялық эксперименттің дағдыларын игеру.

Пәннің мақсаты: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама нормаларын жетік білетін, құқық қолдану тәжірибесінде қолдана алатын, сыбайлас жемқорлықты дұрыс саралайтын жоғары білікті мамандарды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру. Оқытылатын болады: сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілерінің жүйесі, жемқорлыққа ықпал ететін жағдайлар, оған қарсы саясат, жемқорлыққа қарсы күрестің халықаралық тәжірибесі.

Пәннің мақсаты: студенттерде биохимияның іргелі ережелері, биомолекулалардың негізгі кластарының құрылымдық және функционалдық ерекшеліктері туралы тұтас жүйелік түсініктерді қалыптастыру. Клеткалар мен тіндердің химиялық құрамы туралы білімдерін көрсету, заттардың құрылымын түсіндіру, анаболизм және катаболизм реакцияларының ерекшеліктерін түсіндіру, организмдегі биохимиялық процестерді реттеу механизмдерін талдау.

Пәннің мақсаты – жануарлар мен адамның негізгі клеткалары мен ұлпаларын, эмбрионалдық дамуының жалпы заңдылықтарын анықтау және талдау қабілетін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: қалыпты жағдайда клеткалар мен тіндердің жұмысын түсіндіру; организмдегі патологиялық өзгерістерді бағалау және талдау; клеткалардың және клеткааралық заттарды сипаттайтын тіндердің түрлерін анықтау; зерттелетін объектіге гистологиялық және цитологиялық зерттеу жүргізу; түрлі модельдік объектілердің эмбриондарының қалыптасу кезеңдерін, олардың қалыптасу және реттеу жолдарын жіктеу.

Пәннің мақсаты - студенттерге тірі организмдердің тұқым қуалаушылық және өзгергіштік механизмдері туралы тұтас жүйені қалыптастыру, генетикалық эксперименттердің нәтижелерін талдау және зерттеу нәтижелері бойынша қорытынды жасау, мұрагерлік белгілердің негізгі заңдылықтарын, мұрагерлік түрлерін түсіну, аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесу механизмдерін түсіну, кроссинговер, популяциядағы генетикалық процестердің заңдылықтарын талдау.

Пәннің мақсаты – студенттердің математика мен физиканы практикада қолдану қабілетін қалыптастыру, іргелі физикалық заңдар мен теорияларды түсіндіру болып табылады. Пән жоғары математиканың негіздерін және механика заңдарын, молекулалық физика мен термодинамика, электромагнетизм және оптика, конденсацияланған күй физикасы, атом және ядролық физика тарауларын оқытуға бағытталған.

Пәннің мақсаты: адам мен жануарлардың анатомиясы мен физиологиясының негізгі ұғымдарын сипаттау және мүшелердің құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты, организмнің гомеостазын сақтау механизмдерін түсіндіру қабілетін қалыптастыру Оқыту нәтижелері: барлық ішкі мүшелері мен жүйелерінің құрылысын, олардың қызметін, қызметтің реттелу негіздерін түсіндіру; мүшелер топографиясы мен олардың жүйелерін түсінуді; организнің әртүрлі жүйелерінің, олардың жеке құрылымдық элементтерінің және организмнің қызметінің жалпы заңдылықтары мен ерекше белгілерін түсіндіру және жүйелеу; физиологиялық зерттеулерді қолдану және талдау дағдысын білу.

Пәннің мақсаты: генотоксиканттардың әсер етуінің молекулалық механизмдерін және организмнің генотоксиндық факторлардың әсеріне төзімділігін арттыру жолдарын бағалау қабілетін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: тірі организмдерде экотоксиканттарды енгізу, бөлу, конверсиялау жолдарын талдау; тұқым қуалайтын өзгерістердің механизмдерін түсіндіру; адам әсерінің биотаға генетикалық салдарын болжау; ағзаны жасуша деңгейінде генотоксиканттардан қорғаудың сайма-сай әдістерін қолдану; генотоксиканттардың себептерін және әсерін талдау.

Пәннің мақсаты: хромосомалардың жіктелуі мен талдауының заманауи цитогенетикалық әдістерін қолдана білу дағдыларын қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: интерфаза және метафазалық хромосомаларының, политендік хромосомалардың және "лампалы щетка" тәрізді хромосомалардың құрылымы мен функциялары туралы білімдерін көрсету; хромосомалық жиынтықта (хромосомалық, геномдық мутация) генетикалық өзгерістерді және оларды тудыратын себептерді талдау; цитогенетикалық талдауды жүргізу; қалыпты және хромосомалық патологиядағы өсімдіктердің, жануарлардың және адамдардың кариотипін талдау және құру.

Пәннің мақсаты: мутагендік факторларды сипаттау және олар туындаған бұзылыстарды бағалау қабілеттерін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: мутациялық процестің теориялық және тәжірибелік негіздерін түсіндіру; теориялық білімді тератологиялық кемістіктерді және өздігінен туындайтын тұқым қуалаушылық өзгерістерді талдауда қолдану; макромолекулалар, клеткалар және организм деңгейінде мутацияларды анықтауға арналған микробиологиялық, цитогенетикалық және молекулалық әдістерді практикада қолдану.

Пәннің мақсаты: тұқымқуалаушылықтың молекулалық тасымалдаушылары, белоктар мен нуклеин қышқылдарының құрылысы мен қызметі туралы білімдерін қолдана білуді, молекулалық диагностикада нуклеин қышқылдарын талдау әдістерін қолдана білуді қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: про- және эукариоттар гендерінің геномын ұйымдастыру қағидаттарын негіздеу; ДНҚ, РНҚ және белоктардың физико-химиялық қасиеттерін талдау; нуклеин қышқылдарын талдаудың негізгі тәсілдерін қолдану; организмның кез келген даму сатысында тұқым қуалайтын ауруларды молекулалық диагностикалауға пайдалану.

Пәннің мақсаты: микроорганизмдер мен вирустарды зерттеу объектісі ретінде пайдалану қабілетін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: прокариотты клетканың құрылымдық ұйымдастырылуын сипаттау; микроорганизмдерді ғылыми зерттеу объектісі ретінде және практикалық мақсатқа қолдануын түсіну; микробты дақылдарымен жұмыс істеу, қоршаған орта объектілерінен бөліп алу; микроорганизмдерді зерттеу мақсатында микроскопиялық әдістерді қолдану.

Пәннің мақсаты: жүйке жүйесінің функционалдық ұйымдастырылуы туралы жүйелі білімдерін көрсете білуді қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: жүйке жүйесінің құрылысын, қызметін, дамуын, генетикасын, биохимиясын, физиологиясын және патологиясын зерттейтін ғылым ретінде нейробиология туралы білімдерін көрсету; адамның физиологиялық функцияларын реттеудегі және қалыпты мен патологиялық жағдайларда ағзаның резервтік мүмкіндіктерін мақсатты басқарудағы жоғары жүйке қызметінің рөлін талдау.

Пәннің мақсаты: ғылыми және қолданбалы қызметте пайдалану үшін тұқым қуалайтын материалдың эволюциясы туралы білімдерін көрсете білу. Оқыту нәтижелері: тұқым қуалайтын материалдың эволюциясы бойынша білімдерін көрсету және оны тәжірибеде қолдану; популяциялардың генетикалық гетерогенділігін және полиморфизмін талдау; эволюциядағы генетикалық өзгергіштік көздерінің рөлін бағалау; әртүрлі организмдердің геномының эволюциясының механизмдерін талдау.

Пәннің мақсаты: тәжірибелік зерттеулерде молекулалық-генетикалық әдістерді қолдану қабілетін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: гендік мутациялар мен аминқышқылдарының жеке алмастырылуларды анықтау әдістерді қолдану; ферменттердің сандық және сапалық өзгергіштігін, қандағы топқа тән заттарды, ферменттер мен басқа белоктардың полиморфизмін анықтау; организмдегі заттардың (амин қышқылдар, көмірсулар, липидтер, пуриндер және пиримидиндер, металдардың) алмасуы арқылы тұқым қуалайтын ауруларды анықтау үшін ПТР-тесті қолдану.

Пәннің мақсаты: студенттердің Жер бетінде тіршіліктің эволюциялық заңдылықтары туралы түсініктерін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: эволюциялық процестердің факторлары, механизмдері және заңдылықтары туралы білімді жүйеге келтіру; микро- және макроэволюция деңгейіндегі тірі организмдердің эволюциясы туралы фактілерді және мәліметтерді талдауға; эволюцияның синтездік теориясының негізгі ережелерін түсіну; нақты биологиялық деректерді және құбылыстарды талдауда эволюциялық тәсілді қолдану.

Пәннің мақсаты: гендік инженерияның молекулалық-генетикалық әдістерін тәжірибеде қолдану қабілетін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: гендік инженерия негізделген теориялық, іргелі білімін көрсету; генетикалық инженерияның қағидаттары мен даму сатыларын және геннің орналасуын түсіндіру; геннің немесе гендердің орналасуын анықтауға статистикалық және математикалық әдістерін қолдану.

Пәннің мақсаты: иммундық жүйенің туа пайда болған ерекшелік емес және жүре пайда болған ерекшелік иммунитеттердің барлық түрлері мен механизмдерін, иммундық жасушалардың қызметтерін және лимфомиелоидты мүшелердің қалыптастыру, өсу және инволюция кезендерін тану қабілеті болу тиіс. Курсты оқу барысында студент төмендегідей білімдерді меңгереді: алған білімді ғылыми-зерттеу жұмысында, педагогикалық практикада және басқа қолданбалы ғылым салаларында қолдану керек, иммундык жүйенің құрылысы мен қызметтерін, иммундык жауаптың даму механизмдерін, қалыпты жағдайда және патологияда иммундык реакциялардың даму және өзара іс-қимыл жолдарын талдай білу керек.

Пәннің мақсаты: ғылыми-практикалық жобаларды жасау және жүзеге асыру үшін өсімдіктер мен қол тұқымдар жануарлар селекциясының заманауи жетістіктерін талдау қабілеттерін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: өсімдіктер және жануарлар генетикасы мен селекциясының теориялық негіздерін талдау; жыныстық көбею кезінде белгілердің тұқым қуалаушылық заңдылықтарын саралау; аллельдік және аллельдік емес гендердің өзара әрекеттесу механизімдерін және олардың негізінде құрылған жаңа формалардағы ауылшаруашылық құнды белгілердің тұқым қуалау маңыздылығын түсіндіру.

Пәннің мақсаты: тұқым қуалайтын факторларға байланысты адам ағзасының дәрілерге реакциясын сипаттау және бағалау қабілетін қалыптастыру және ісіктің молекулалық-генетикалық негізін талдау. Оқыту нәтижелері: жеке организмнің дәрілік заттарға сезімталдықтың фармакодинамикалық және фармакокинетикалық механизмдерін анықтау; фармакогенетика және онкогенетикасы бойынша алған білімдерін практикада қолдануға және пәнаралық тұрғыдағы мәселелерді шешу; қоршаған ортаға канцерогенді факторларының таралуына байланысты қатерлі ісік ықтималының қаупін түсіну, талдау және бағалау.

Пәннің мақсаты: органогенездің және онтогенездің генетикалық механизмдерін түсіндіру сипаттау және адамдар және жануарлардағы тұқым қуалау мен мінез-құлық заңдылықтарының қалыптасуы арасындағы байланысты талдау қабілетін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: дамудағы гендердің өзара әрекеттесуін, дамуды бақылайтын генетикалық жүйелердің ұйымдасуын және жұмыс істеуін талдау; онтогенездің әртүрлі деңгейлерін бақылайтын гендерді (клеткалардың бөлінуі, апоптоз, эмбриогенез, гистогенез, клеткалардың дифференциациясын) анықтау; адаптивті мінез-құлықтың стереотиптік формаларының тұқымқуалаушылығын сипаттау; онтогенезде мінез-құлықтың қалыптасуында генетикалық және экологиялық әсердің салыстырмалы рөлі мен өзара әрекеттесуін анықтау.

Пәннің мақсаты: генетикалық зерттеулердің нәтижелерінің сенімділігін анықтау үшін статистикалық талдау әдістерін таңдау және қолдану қабілетін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: ғылыми зерттеулердің нәтижелерін талдау және өңдеу және биостатистика негізіндегі ғылыми негізделген қорытындыны шығару; статистикалық өңдеудің негізгі әдістерін (Стьюдент тесті, Фишер тесті, хи-квадрат, корреляциялық талдау, бір факторлы дисперсиялық талдау), сонымен бірге бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану.

Пәннің мақсаты: адамның тұқым қуалайтын патологиялардың пайда болуында тұқым қуалайтын факторлардың рөлін талдау қабілетін қалыптастыру, криминалистикада пайдалынатын молекулалық-генетикалық әдістерді қолдана білу дағдыларын қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: генетикалық аурулардың молекулалық, биохимиялық және цитологиялық негіздерін түсіндіру; адам ауруларының тұқымқуалу типін анықтау үшін шежіре құрастыру; тұқымқуалайтын аурулардың пайда болуына тұқымқуалаушылық фактордың үлесі мен қоршаған ортаның әсер ету дәрежесін есептеу; тұқымқуалайтын патологиялардың популяциялық көріну жиілігін есептеу; аталық, аналық, туыстас ДНҚ-ны анықтау әдістерін қолдану; биоматериалдардың нақты үлгілері үшін молекулалық диагностикалық сынақтардың тиісті әдісін анықтау.

Пәннің мақсаты: пәнаралық зерттеулер жүргізу үшін қолданбалы генетиканың жетістіктері мен перспективасын талдау қабілеттерін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: қолданбалы генетика әдістері туралы білімді көрсету: трансгендік өсімдіктер мен жануарларды алу; тұқым қуалайтын аурулардың гендік терапиясы, генетикалық дактилоскопия және оларды практикада қолдану; қоршаған ортаның ластануының генетикалық аспектілерін болжау, организмдерді мутагендік факторлардан қорғау тәсілдерін талдау.

Пәннің мақсаты: Өсімдіктерді қорғау үшін өсімдіктердің зиянкестерге қарсы иммунитетінің механизмдерін талдай білуді қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: тұқымдық өсімдіктердің иммуногенетикалық жүйесі туралы білімдерін көрсету; Ұйымдастырудың әртүрлі деңгейлеріндегі иесі мен зиянкестер жүйесіндегі қарым-қатынас ерекшеліктерін бағалау: молекулалық-генетикалық, организмдік және биоценоздық; конституциялық және индукциялық иммунитеттің механизмдерін және олардың өсімдік шаруашылығында қолданылуын анықтау; зиянкестерге қарсы тұру үшін әртүрлі өсіру стратегияларын қолданыңыз.

Пәннің мақсаты: өсімдік иммунитетінің түрлері мен механизмдерін сипаттау және өсімдіктердің патогендерге сезімталдығы мен төзімділігіне әсер ететін факторларды бағалау қабілеттерін қалыптастыру. Оқыту нәтижелері: саңырауқұлақтар, бактериялар мен вирустардан туындаған, сондай-ақ қоршаған орта факторларының әсерінен пайда болған, өсімдіктердің жұқпалы ауруларының генетикалық және молекулалық негіздерін түсіндіру; мәдени өсімдіктердің генетикалық коллекциясының фитопатогендерге төзімділігін бағалау; фитопатогендік микроорганизмдердің геномдық полиморфизмін зерттеу.

Кәсіби және жеке, өз-өзімен білім алу арқылы болашақ карьерасын модельдеу және оқыту жолын жоспарлау.

Молекулалық-генетикалық, биохимиялық, морфофизиологиялық ерекшеліктерді талдау және түсіндіру;

Селекциялық орталықтарда қолайсыз қоршаған орта факторларға төзімді мәдени өсімдіктердің өнімділігі жоғары сорттарын және ауылшаруашылығы жануарларының жоғары өнімді тұқымдарын шығару үшін жалпы және молекулалық генетиканың заманауи әдістерін қолдану

Генетикалық заңдылықтарды анықтайтын модельдік организмдер мен тест-жүйелермен эксперименттерді жүргізу;

Ғылыми-өндірістік орталықтарда және зертханаларда GLP ережелері мен биоэтиканың қағидаттарына сәйкес генетикалық әдістемелерді қолдануда жұмыстардың қауіпсіздігін және сапасын бағалау;

Интерактивтік әдістерді, формаларды және оқыту құралдарын пайдалану; материалдарды ауызша, жазбаша және графикалық нысанында ұсынуды білу;

Перинатальды орталықтарда тұқым қуалаушылық ауруларды диагностикалау және алдын-алу үшін және сырттан тыс ұрықтандыру зертханаларында халықтың репродукция мәселелерін шешуде жалпы және молекулалық генетиканың қазіргі заманғы әдістерін қолдану;

Тіршілік ортаның түрлі факторларына байланысты организмдердің генетикалық өзгергіштігін бағалау;

Молекулалық, клеткалық және организм деңгейлерінде тұқымқуалаушылық және өзгергіштікті түсіндіру;

Қоршаған ортаның генетикалық мониторингне қатысты генетикалық зерттеулердің заманауи жабдықтарын және есептеу құралдарын зертханалық және дала жағдайларында пайдаланып генетикалық зерттеулерді іске асыру;

Информациялық технологияларды пайдалану негізінде ғылыми-зерттеу және ғылыми-техникалық ақпаратқа талдау жасау;

Кеден және санитарлық-эпидемиялогиялық қадағалауда ГМО-ы бақылау үшін, криминалистика зертханаларында жеке адамды идентификациялау және туыс болуын анықтау үшін сараптамалардағы молекулалық-генетикалық әдістерін қолдану;