7M03133 Консультативті психология в M.S. Narikbaev atyndaǵy KAZGUU Universiteti

Курс барысында магистранттар ғылыми танымның негізгі ұстанымдары мен философиялық негіздерімен, зерттеу процесінің құрылымы мен кезеңдерімен, теориялық зерттеудің негізгі тәсілдері мен әдістерімен танысады. Курс аясында магистранттар зерттеу жобасын даярлау негіздерін талдайды және ғылыми зерттеулердің бағытын таңдау өлшемшарттарын қарастырады.

Пән аясында 20- ғасырдың екінші жартысынан кейін қалыптаса бастаған теорияларға баса назар аудара отырып, қазіргі заманауи тұлға теорияларының әртүрлі жіктелімдері талданатын болады. Тұлға теориясын білу магистранттарға жеке адамға және топқа практикалық психологиялық көмек көрсетуге бағытталған білім беру бағдарламаларын жасауға мүмкіндік береді.

Курс магистранттарды Қазақстан Республикасының білім беру мәнмәтінімен және реформаларымен таныстыруға, білім беру мәселелері, мүдделі тараптардың рөлі, жоғары білім тұжырымдамасы, оларды жүзеге асыруға әсер ететін факторлар туралы теориялық және практикалық түсінік беруге негізделген. Курс барысында магистранттар ұлттық және халықаралық жоғары білім беру саласындағы болашақ жоспарлармен, негізгі бағдарламалық құжаттармен және тұжырымдамалармен, сондай-ақ білім беруді өзгертудің негізгі мәселелерімен танысады.

Курс психолог мамандығына байланысты тақырыптар бойынша рецептивті және өнімді тілдік дағдыларды кеңейту және тереңдету арқылы магистранттардың коммуникативтік және кәсіби құзыреттіліктерін қалыптастыруға бағытталған. Магистранттар кәсіби тақырыптардағы мәтіндерді, кейстерді талдайды, іскерлік хаттар жазады, презентациялар жасайды, сөйлеу дағдыларын дамытады.

Осы курсты оқу аясында магистранттар арт-терапевтік форматта психологиялық араласуды жүзеге асырудың негізі ретінде бала мен ересек адамның сурет салудың жалпы заңдылықтарымен танысады. Қазіргі заманауи арт-терапияның әртүрлі бағыттарын талдау негізінде психологиялық көмек пен қолдаудың әртүрлі адресаттарымен жұмыс жасауда арт-терапевтік технологияларды қолдану мүмкіндіктері қарастырылады.

Осы курс аясында магистранттар мидың психикалық қызметтері мен белсенділігі арасындағы байланыс туралы ең заманауи ақпаратпен танысады. Курс аяқталғаннан кейін білім алушылар нейробиологиялық және нейрофизиологиялық факторлардың жоғары психикалық қызметтерге әсер ету ерекшеліктері туралы ақпаратты зерттеу, диагностикалау және түзету жұмыстарының негізі ретінде пайдалана алады.

Бұл пәннің аясында магистранттар жоғары мектепте жеке тұлғаны оқыту, тәрбиелеу және дамытудың негізгі тәсілдерімен, теорияларымен, тұжырымдамаларымен, әдістерімен, нысандарымен, құралдарымен танысады. Сондай-ақ, адамның жас, гендерлік және ұлттық ерекшеліктерін ескере отырып, білім беру қызметі субъектілерінің оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері қарастырылады.

Осы пәнді оқу барысында магистранттарда психология пәнінің қалыптасуы мен дамуы, психологтың зерттеу және практикалық қызметіндегі теориялық тәсілдер, сондай-ақ психология және психологтың консультативті қызметі бойынша ғылыми зерттеу жүргізу кезінде сенімді білім алу ерекшеліктері туралы түсінік қалыптасады.

Бұл пәнді зерделеу этнопсихологияның заманауи тұжырымдамалары, көпмәдениетті білім берудің психологиялық аспектілері, дінаралық өзара іс-қимыл психологиясы, мәдениетаралық ортадағы психологиялық кеңес беру, мәдениетаралық тренингті әзірлеу ерекшеліктері және т. б. сияқты тақырыптарды талдауды қамтиды, этникалық, ұлттық, мәдени және діни ерекшеліктерді ескере отырып. Пән болашақ магистранттарға мәдениетаралық өзара іс-қимыл жағдайында адамдардың қарым-қатынас процесінде туындайтын қиындықтарды білікті деңгейде жеңуге мүмкіндік беретін құзыреттерді қалыптастыруға бағытталған.

Пән басқару функцияларының психологиялық ерекшеліктерін талдауға, басқару объектісі және субъектісі ретінде тұлға туралы идеяларды дамытуға, көшбасшылық стильдерlің жіктелуі мен психологиялық мазмұнына қатысты заманауи зерттеулерді жалпылауға бағытталған. Сондай-ақ курс аясында басқару шешімдерін қабылдауды анықтайтын факторлар зерттеліп, басқару объектісі тұрғысынан компания мен әлеуметтік топтың психологиялық ерекшеліктері талданады.

Курс аясында магистранттар кеңес беру жүйесінде жобалау психодиагностикалық құралдарын қолданудың теориялық негіздемесімен және практикалық нұсқаларымен танысады. Клиенттің психикасының терең қабаттарын талдау мақсатында психологиялық кеңес беруде қолданылатын жобалау психодиагностикалық әдістері талданады. Курс жеке тұлғаны зерттеудің жобалау әдістерін қолданудың күшті және әлсіз жақтарына шолу жасайды.

Курс аясында магистранттар психоаналитикалық, когнитивті-мінез-құлық, гуманистік, экзистенциалды, постмодерндік бағыттарда кеңес берудің заманауи теорияларын зерттейді. Сондай-ақ әртүрлі тәсілдерді біріктіруге қатысты тарихи аспектілер мен заманауи идеялар талданады, соның ішінде өмірлік дағдылар бойынша кеңес берудің мультимодальды үлгісі зерттеледі.

Бұл курсты игеру магистранттарға психология саласындағы зерттеулерді ұйымдастыруға, жоспарлауға және жүргізуге мүмкіндік береді. Сабақтар аясында психологиялық зерттеуді дайындау және журналға мақала беру кезінде кәсіби этиканы сақтауға қатысты кейстік жағдаяттар қарастырылатын болады. Магистранттар зерттеу сұрақтары мен болжамдарын тұжырымдауды, зерттеу дизайнын және психологиядағы стратегияны құру жолын таңдауды үйренеді.

Бұл курс магистранттарды өздерінің қызметтерінің тиімділігін арттыру мақсатында ұйымдарға психологиялық көмек көрсетудің теориялық негіздері мен практикалық әдістерімен таныстырады. Курс барысында ұйымдастырушылық кеңес беру құрылымы, персоналды басқарудың өзекті мәселелері, қызметкерлердің психологиялық ахуалы мен кәсіби-маңызды қасиеттерін бағалау тәсілдері, жанжалды жағдайларды шешу әдістері және команданы іріктеу мен дамытудың психологиялық аспектілері, бизнес-кеңістікте психологиялық консалтингті ұйымдастыру ерекшеліктері талданатын болады.

Курс бастапқы сипаттамалық статистикамен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған: орташа үрдіс өлшемдері (сән, медиана, орташа) және өзгергіштік өлшемдері (ауқым, стандартты ауытқу, дисперсия, эксцесс, асимметрия), параметрлік, параметрлік емес өлшемшарттарын қолдану ерекшеліктері, психологиялық зерттеулерде корреляциялық, дисперсиялық, факторлық талдау. Магистранттар Excel және SPSS бағдарламаларында жұмыс істеуді үйренеді.

Психологиялық кеңес беру тәжірибесіндегі метафоралық карталар. Осы курс аясында магистранттар психологиялық кеңес беру процесінде метафоралық карталарды қолдану ерекшеліктерімен танысуға мүмкіндік алады. Курс аясында клиенттік сұранысты тұжырымдау, МАК қолданумен кеңес берудің әмбебап әдістерін қолдану ерекшеліктері, МАК-тың жиынтығын таңдау, сұрақтардың жалпы сұлба-кестесі, жеке МАК жиынтығы үшін нақты сұрақтар мәселелері қаралатын болады.

Бұл пән магистранттарға балалар мен жасөспірімдердің психологиялық жас ерекшеліктерін ескере отырып, арт-терапиялық көмектің ең қолайлы әдістерін анықтауға мүмкіндік береді. Магистранттар осы жас санатына қатысты жұмыстың ұйымдастырушылық және рәсімдік аспектілерін және арт-терапевтік процеске қатысты осы жас тобының ерекшеліктерін зерттейді.

Магистранттар арт-терапевтік тәсілді қолдану кезінде топтық динамиканың ерекшеліктерін зерттеуге мүмкіндік алады. Бұл курстың мазмұны әлеуметтік-психологиялық тренингтің шағын және үлкен топтарында қолдануға болатын арт-терапиялық көмектің әдістері мен технологияларына бағытталған. Магистранттар топтық арт-терапевтік жұмыстың түрлерімен танысады, топтық жұмыстың студиялық түрлерінен бірқатар түбегейлі айырмашылықтары бар топтық интербелсенді арт-терапия құбылысын талдайды.

Магистранттардың бұл курсты оқуы оларға бихевиоризмнің тарихи тамырларымен, бихевиоральды тәсілдің өзгеруімен және оның қазіргі жағдайымен танысуға мүмкіндік береді. Магистранттар мінез-құлық тәсілінің ережелерін қолданбалы пайдалану нәтижелерін зерделеуге мүмкіндік алады. Білім алушылар осы мәселелерді шешудің мінез-құлық нәтижесіне сүйене отырып, психологиялық кеңес беру процесінде клиенттің мәселелерін тұжырымдауды қолдана алады.

Осы курсты оқу аясында магистранттар күйзелу мен жарақаттан кейінгі дағдарыстық бұзылуларды түсіну тәсілдерімен танысуға мүмкіндік алады. Магистранттар дағдарыстың когнитивті тұжырымдамасы мен ЖКСБ ерекшеліктерін, психологиялық араласу стратегиясын және жарақат алудан дағдарысқа тап болған адамдарға көмек көрсету ерекшеліктерін біледі. Сондай-ақ магистранттар дағдарыс пен ЖКСБ диагностикасының заманауи құралдық әдістерін қолдана алады.

Осы курсты оқи отырып, магистранттар дағдарыс жағдайындағы адамдармен жұмыс жасауда арт-терапевтік тәсілдің түзету-профилактикалық интервенцияларының нұсқаларымен танысады. Магистранттар нормативтік және нормативтік емес дағдарыстық жағдайлардың спектрін жүйелеуге мүмкіндік алады. Білім алушылар әр әдістің артықшылықтары мен шектеулерін ескере отырып, арт-терапевтік араласу әдісін мақсатты түрде таңдай алады және осыны ескере отырып, психотерапиялық сессияларды жоспарлай алады.

Осы курс барысында магистранттар когнитивті мінез-құлық тәсілі аясында жұптармен жұмыс істеуге арналған құралдар жинағын ала алады. Магистранттар ерлі-зайыптылардың дисфункционалды қарым-қатынасына әкелетін когнитивті бұрмалануларды, араласу нұсқаларын және КМТ тәсілінде жұппен байланыс орнату ерекшеліктерін зерттейді.

Магистранттар тәуелділікті түсіну тәсілдерімен танысуға, тәуелділіктің биопсихоәлеуметтік үлгісін және когнитивті мінез-құлық тәсілінде осы санаттағы мәселелермен жұмыс істеу ерекшелігін зерттеуге мүмкіндік алады. Магистранттар тәуелділік мінез-құлқымен байланысты қиындықтардың когнитивті концептуализациясының ерекшеліктерін және ең жоғары практикалық тиімділікті көрсеткен когнитивті мінез-құлық терапиясының әдістерін зерттейді.

Бұл курс магистранттарды зерттеу әдістерінің тарихи дамуымен таныстыру үшін әзірленген және зерттеу әдістерінің философиялық негіздері, зерттеулердегі дүниетанымдық парадигмалар арасындағы қақтығыстарды, сонымен қатар зерттеу жүргізу кезінде этикалық көзқарастар сияқты тақырыптарды қамтиды. Курс зерттеуді енді бастаған зерттеушілерге осы саладағы нақтылықты анықтауға көмектеседі.

Деректерді жинауға, өңдеуге, түсіндіруге бағытталған философиялық тәсілдерге, әдіснамаға және жалпы ғылыми әдістерді негізге ала отырып, психология саласындағы ғылыми және қолданбалы зерттеулерді жоспарлау, ұйымдастыру, жүзеге асыру.

Әдістемелік құралдарды іріктеу мен әзірлеуді жүзеге асыру; тапсырыс берушінің қажеттіліктері мен мақсаттарына сәйкес жеке тұлғаға, топқа, ұйымға практикалық көмек көрсетуге бағытталған эмпирикалық зерттеу бағдарламаларын, оқу-білім беру бағдарламалары мен бағдарламаларын әзірлеу.

Жеке және топтық жұмыста психологиялық кеңес беру сызбаларын меңгеру; психологтың этикалық кәсіби стандартына сәйкес психодиагностикалық әдістерді, әдістемелерді, техниканы, психологиялық көмек көрсету және тұлғаны түзету технологияларын қолдану.

Әртүрлі ақпарат көздерімен (кітаптар, ғылыми мақалалар, кейстер және т.б.) жұмыс істеу қабілетін қалыптастыру, оқу және өзін-өзі дамыту процесінде алынған ақпаратты сыни тұрғыдан түсіну.

Ғылыми зерттеу жүргізу, педагогикалық әсерді ұйымдастыру және консультациялық көмек көрсету үшін қажетті кәсіби және коммуникативтік дағдыларды меңгеру.

Әлеуметтік салада жеке адамның және топтың психикалық денсаулығына мониторинг жүргізу.