6B03112 Психология: Медиация в Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті

Пәннің мақсаты болып студенттердің жалпы психология курсын меңгеру және меңгеру негізінде психологиялық ойлауын дамыту, семинарлық және практикалық сабақтар барысында психологиялық құбылыстарды жүйелі талдау дағдысы мен іскерлігін қалыптастыру табылады. Сонымен қатар, психологиялық ғылымның қалыптасу және даму тарихын, танымдық процесстерді жүйелі ұйымдастырудың заманауи теорияларын, қасиеттері мен жағдайларын білу және түсіну.

Психикалық денсаулық - адам өзінің қабілеттерін түсінетін, өмірдегі қиындықтарға төтеп бере алатын, табысты жұмыс жасайтын және қоғамға үлес қосатын әл-ауқат жағдайы. Физикалық және психикалық денсаулық ұғымдарын, физикалық және психикалық денсаулық белгілерін, денсаулық үшін қауіп факторларын, физикалық және психикалық денсаулықтың өзара байланысын, физикалық және психикалық денсаулықты сақтаудың психологиялық негіздерін қалыптастыру

Психофизиология – нейрофизиология мен психология тоғысындағы пәнаралық зерттеулер саласы. Психиканы оның нейрофизиологиялық субстратымен бірге зерттейді, психикалық іс-әрекетті орындауда, ми мен психиканың арақатынасын, физиологиялық факторлардың рөлін, оның ішінде жүйке жүйесінің қасиеттерін қарастырады. Пәнді оқу барысында психикалық белсенділіктің әртүрлі аспектілері талданады: естің қызметі, эмоциялардың реттелуі, түс және түс көру.

Пәнді оқу барысында адамның психологиялық, психофизиологиялық ерекшеліктерін өлшеу, жіктеу және саралау әдістері, сондай-ақ осы әдістерді практикалық мақсаттарды қолдану дағдылары қалыптасады. Психологиялық диагностика әдістерінің негізгі мақсаты – тұлғаның әртүрлі өмірлік жағдайларда және қызмет ету жағдайларында жеке психикалық көріністерінің барлық алуан түрлілігін мақсатты және жан-жақты зерделеуден тұрады.

Тұлға психологиясы – бұл адам тұлғасы мен даралығының мәнін зерттейтін ғылым бөлімі. Тұлға психологиясын оқытудың мақсаты білім алушыларда, жеке тұлға ұғымымен белгіленген құбылыстың күрделілігі мен әртүрлілігі туралы түсініктерді қалыптастыру болып табылады. Шетелдік психологияда бірнеше тұлға теориялары белсенді дамуда, олардың ең маңыздысы келесі бесеуі: психодинамикалық, феноменологиялық, диспозициялық, мінез-құлықтық, когнитивтік.

Білім берудегі психологиялық құбылыстарды жүйелі талдау дағдылары мен біліктерін қалыптастыру. Педагогикалық психологияның пәні, міндеттері, құрылымы мен әдістері. Білім беру қызметінің психологиясы. Білім беру процесінің субъектілері. Оқу іс-әрекеті мен тәрбие процесінің психологиялық ерекшеліктері. Оқу-педагогикалық ынтымақтастық және білім беру процесіндегі қарым-қатынас. Педагогикалық өзара әрекеттестіктегі, қарым-қатынастағы және оқу-педагогикалық қызметтегі "кедергілер".

Балалардың әр түрлі жас кезеңдерінде бала психологиясының маңызды ерекшеліктерін, қалыптасушы тұлғаның іс-әрекетінің ерекшелігін, мінез-құлқының және психикалық жағдайын, балалармен жұмыс істеу барысында осы заңдылықтарды есепке алу жолдарын түсінуін дамыту. Адам психологиясының қалыптасуының негізгі тенденциясын қарастыру. Студенттердің қалыптасушы тұлғаны жоғары құндылық ретінде түсінулерін қалптастыру.

Әлеуметтік-психологиялық тренинг өткізу дағдыларын қалыптастыру. ӘПТ теориялық және әдіснамалық негіздері. Топтық жұмысты ұйымдастыру және тренингтік топтағы динамикалық үрдістер. ӘПТ жүргізушісінің рөлі мен функциялары. ӘПТ ұйымдастыру және жүргізудің процедуралық аспектілері. Психологиялық жұмыс этикасы.Топтық пікірталас-тренингтің негізгі әдісі. ӘПТ жүргізу әдістері. Тұлғааралық қатынастардың ӘПТ Шығармашылық ӘПТ . ӘПТ жетістіктері.

Конституцияның, ҚР қолданыстағы заңнамасының негізгі ережелері; мемлекеттік басқару органдарының жүйесі, экономиканы мемлекеттік реттеудің өкілеттіктер шеңбері, мақсаттары, әдістері, экономикадағы мемлекеттік сектордың рөлі; қаржылық құқық және қаржы; материалдық және іс жүргізу құқығының өзара іс-қимыл тетігі; сыбайлас жемқорлықтың мәні, оның шығу себептері; сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар үшін моральдық-адамгершілік, құқықтық жауапкершілік шаралары; сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы қолданыстағы заңнама

Заң психологиясы-психологиялық ғылым саласы, оның мәні: сот төрелігін іске асыру (қылмыстық процеске қатысушылардың мінез-құлқы), заңды және заңсыз мінез-құлық (қылмыскердің жеке басын қалыптастыру және қылмыстық мінез-құлық ерекшеліктері), құқық қорғау органдары мен басқа да заң қызметтері қызметкерлерінің жұмысына байланысты іс-әрекеттің психологиялық ерекшеліктері болып табылады.

Тірі организмдердің, әртүрлі деңгейдегі экожүйелердің, жалпы биосфераның қызмет етуінің негізгі заңдылықтары, олардың тұрақтылығы; биосфера компоненттері мен адамның шаруашылық іс-әрекетінің экологиялық салдарының өзара әрекеттесуі, әсіресе табиғатты пайдалануды интенсификациялау жағдайында; ҚР және әр түрлі елдерде тұрақты дамудың концепциялары, стратегиялары және практикалық міндеттері туралы қазіргі заманғы түсініктер; экология, қоршаған ортаны қорғау, тұрақты даму мәселелері.

Пәнді оқу кезінде, психология бойынша эксперименталды зерттеуді ұйымдастыру, жоспарлау, жүргізу процедурасын жасау, зерттеу әдістері мен әдістемесін таңдау тәсілдерін меңгеруді көздейді. Пәнді оқу барысында эмпирикалық мәліметтерді өңдеу, зерттеу нәтижелерін түсіндіру және қорыту дағдылары қалыптасады. Зерттеу нәтижелерін баяндау түрлері мен оларға қойылатын талаптарды қарастырады.

Өмір тіршілігінің қауіпсіздігі, оның негізгі ережелері. Қауіптер, төтенше жағдайлар. Тәуекелді талдау, тәуекелдерді басқару. Адам қауіпсіздігі жүйелері. Қазіргі заманғы тұрақсыздандыру факторлары. Әлеуметтік қауіптер, олардан қорғау: рухани саладағы, саясаттағы қауіптер, олардан қорғау: экономикалық саладағы қауіптер, тұрмыстағы, күнделікті өмірдегі қауіптер. Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету және олардың қызметін құқықтық реттеу органдарының жүйесі.

Қоғамдық өндіріс. Капиталдың мәні, формалары, құрылымы. Өндіріс шығындары. Нарықтық экономикадағы өндіріс кірістері. Бизнес түсінігі. Кәсіпкерлік қызмет түрлері. Меншік теориясы, шаруашылық жүргізудің қоғамдық формалары. Тауар, ақша. Қоғамдық-экономикалық жүйе. Нарықтың пайда болуы. Қаржы жүйесі. Бизнесті дамытудағы мемлекеттің рөлі. Макроэкономика. Ресурс үнемдеу. Экономикалық дамудың циклділігі. Инфляция және жұмыссыздық. Қазақстан әлемдік шаруашылық байланыстар жүйесінде

Адамның әлеуметтенуіне, оның қоғамға кірігуіне, сондай-ақ еңбекке қабілеттілігіне және тіршілік әрекетіне кедергі келтіретін немесе шектейтін соматикалық, психикалық, қимыл-қозғалыстық, интеллектуалдық немесе мінез-құлық саласы бұзылған адамдардың (балалардың) психологиясы туралы ғылыми білім саласы ретінде коррекциялық психология туралы жүйелік түсініктерді қалыптастыру.

Пәнді оқытудың мақсаты – студенттердің психологиялық ғылымның қалыптасуы мен даму тарихын, негізгі мектептер мен бағыттарын, ұғымдары мен әдіснамалық принциптерін, сондай-ақ психологиялық теориялар мен практикаларды талдау және субъективті бағалау қабілетін қалыптастыру, студенттердің сыни және шығармашылық ойлауын дамыту.

Көшбасшылық негіздері. Көшбасшылықтың тұлғалық теориясы. Мінез-құлық және ситуациялық көшбасшылық. Көшбасшы және команда. Функционалдық (рөлдік) көшбасшылық. Көшбасшылық стиліндегі PAEI функциялардың үйлесімсіздігі. Тиімді көшбасшылық стильдері. Тиімсіз көшбасшылықтың архетиптері. Ұйымдағы көшбасшылық стильдерін жүзеге асыру

Сөйлеу мәдениетін анықтау. Сөйлеу дұрыстығы. Сөзді дұрыс таңдау, сөздің формалары. Сөздің дәлдігі. Сөйлемдерді дұрыс құру. Сөйлеу мәнерлілігі. Экспрессивті синтаксис. Сөйлеу байлығы, тазалығы, логикасы. Айтылу және екпін нормалары. Практикалық стилистиканы анықтау. Кәсіби саладағы сөйлеу мәдениеті. Белгілі бір коммуникативтік жағдайлардағы сөйлеу жаттығулары. Тілдік мінез-құлық этикасы. Іскерлік қарым-қатынас түрлері.

Кәсіпкерлік типологиясы; кәсіпкерлік шешімдер; фирманың сыртқы, ішкі ортасы; кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтық нысандары; құрылтай құжаттары; мемлекеттік тіркеу, лицензиялау; жұмыс істеу тетіктері; кәсіпкерлік тәуекелдер; кәсіпкерлікте еңбек ақы төлеу; кәсіпкерлік қызмет мәдениеті; қорғауға жататын мәліметтер тізбесі; кәсіпкерлер жауапкершілігінің мәні мен түрлері; қаржылық талдау әдістері; ШОБ бухгалтерлік есеп негіздері; салық салу; кәсіпкерлік қызметтің көрсеткіштері, тиімділігін бағалау әдістері.

Балалармен қатыгез қарым-қатынас: себептері, салдары, психологиялық көмек. Отбасындағы физикалық, эмоционалдық, жыныстық зорлық-зомбылықты бастан кешкен балалар мен жасөспірімдерге психологиялық көмек көрсету дағдыларын қалыптастыру. Зорлық-зомбылыққа бейім ата-аналармен психологиялық жұмыс жасау дағдысы. Үйдегі зорлық-зомбылық жағдайларында әйелдерге психологиялық көмек көрсету. Бала кезіндегі психологиялық жарақаттар: ата-аналардың ажырасуы, жақындарының жоғалуы, бақытсыз жағдайлар, буллинг.

Адам психологиясының маңызды ерекшеліктері,оның түрлі әлеуметтік топтармен өзара әрекеттесуі туралы түсініктерді қалыптастыру,тұлғаның қалыптасуы мен дамуы процесінің әлеуметтік-психологиялық заңдылықтарын, оның қызметінің өзіндік ерекшелігін, мінез-құлқын және психикалық жағдайын, оның әлеуметтік ортасының ерекшелігін және қарым-қатынастың әлеуметтік-психологиялық заңдылықтарын ескере отырып ашу. Өзіндік мінез-құлқы мен қоршаған ортаның мінез-құлқын рефлексиялау, талдау дағдысын және іскерлігін қалыптастыру.

ЮНЕСКО. Дүниежүзілік мәдени және табиғи мұраны қорғау туралы Конвенция. Дүниежүзілік Мәдени мұра объектілері және шетелдік Еуропаның басқа да көрнекті орындары. Шетелдік Азия мен Австралияның ұлы мұрасы мен көрікті жерлері. Американың Дүниежүзілік Мәдени Мұрасының объектілері. Африка-тамаша кездесу. Қазақстандағы Дүниежүзілік мұра объектілері.

Тақырып бойынша толық баяндамалар. Жаңалықтар мен репортаждар. Қазіргі заманғы проблема бойынша мақалалар мен хабарламалар, қазіргі заманғы көркем проза. Таныс мәселе бойынша пікірталасқа белсенді қатысу, өзінің пікірін түсіндіру және қорғау. Өзекті мәселе бойынша «қолдаймын» және «қарсымын» барлық дәлелдерді айту. Ерекше маңызды оқиғалар мен әсерлерді көрсете отырып эссе, баяндама, хаттарды жазу.

Курстың мақсаты психология бойынша маманданған студенттерде психологиялық ғылым мен практикадағы отбасылық қарым-қатынас мәселелерін әзірлеудің қазіргі жағдайы туралы толыққанды түсінік қалыптастыру болып табылады. Отбасы психологиясындағы эмпирикалық зерттеулерге арнайы көңіл бөлінеді, олар отбасы ішіндегі, балалар-ата-ана, ерлі-зайыпты, балаларды тәрбиелеу, т. б. мәселелерді меңгертеді

Отандық өнер мен көркем мәдениеттің ежелгі дәуірден қазіргі уақытқа дейінгі қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдері туралы базалық білім. Курс өнердің барлық түрлерін қамтиды, бұл қазақтардың адамгершілік-эстетикалық әлемі эволюциясының жалпы көрінісін, әдет-ғұрып элементтерін және қазіргі қазақстандық келбетін қалыптастыру үшін олардың маңызын құруға мүмкіндік береді.

Медиация негіздері-дауларды баламалы реттеу технологиясын зерттейтін ғылым бөлімі Пәннің мақсаты білім алушыларды жүргізу шарттары мен ережелерімен, іс-әрекеттердің кезектілігімен, фазалармен, сондай-ақ дауларды баламалы реттеу технологиясының негізгі принциптерімен таныстыру болып табылады: еріктілік, құпиялылық, өзара құрмет, тараптардың тең құқылығы, медиатордың бейтараптылығы мен бейтараптылығы, рәсімнің ашықтығы.

Курстың мақсаты студенттерге дауларды шешудің баламалы тәсілдерінің мәні мен түрлері туралы түсінік қалыптастыру болып табылады, олар сот жүйесінен тыс немесе оның қосымша элементі ретінде жанжалды шешуге бағытталған іс-шаралар кешендерінің, әдістердің, механизмдердің алуан түрлілігін білдіреді. Дауларды шешудің баламалы тәсілдерін меңгеру.

Жанжалдарды реттеудегі психотехнология ұғымы. Қақтығыстарды басқарудың психологиялық стратегиясы. Жанжалдарды зерделеудің заманауи тәсілі қақтығыстың басқарылуы мүмкін және оның аяқталуы сындарлы сипатта болады. Қазіргі қақтығыстар кезінде "қақтығыстарды конструктивті басқару" термині қолданылады, бұл қақтығысты қатысушылардың өздері немесе сыртқы күштермен бақылау процесін білдіреді.

Клиникалық психология - психикалық құбылыстарды олардың аурулармен өзара байланысы тұрғысынан зерттейтін психологияның бөлімі. Клиникалық психология саласы психикалық денсаулықты диагностикалауды, психофизиологиялық мәселелерді түсіну үшін ғылыми зерттеулерді ұйымдастыруды және жүргізуді қамтиды. Клиникалық психологияның психотерапиялық әдістері: кеңес беру, жеке психотерапия, психологиялық мәселелерді бастан кешетін адамдарды қолдаудың әртүрлі формалары.

Курстың мақсаты студенттердің жасөспірімдердің девиантты және суицидалды мінез-құлықтарының мәні, себептері және себептері туралы түсініктерін қалыптастыру болып табылады. Девиантты, аддиктивті және суицидалды мінез-құлықтың алдын алу. Өзін-өзі бағалау, агрессия және дұшпандық деңгейін зерттеу, девиантты және суицидтік мінез-құлыққа бейім жасөспірімдердің бейімделуі әдістері мен әдістерін меңгеру.

Пәннің негізгі мазмұны психологиялық практика мен психология ғылымының арақатынасы мәселелерін, практикалық психологияның ұғымдық өрісін, психологиялық практиканың негізгі түрлерін зерттеуді қамтиды. Психологиялық практика психопрактикалық жүйе, процесс және іс-әрекет – құрушы, психологиялық практиканың қосымша аспектілері ретінде. Пәнді оқу барысында нақты психопрактикалық жүйелерді, алғышарттарды, әдіснамалық негіздерді, нақты психологиялық практикалардың әдістерін полиаспективті талдау дағдылары қалыптасады.

Әлеуметтік сала ұйымдарындағы психологиялық қызметтің рөлі, маңызы мен ерекшелігін түсінуді және алған білімдерін психологиялық қызметті ұйымдастыру практикасында қолдана білуді қалыптастыру. Әлеуметтік сала ұйымдарындағы психолог қызметінің негізгі бағыттары. Әлеуметтік сала ұйымдарындағы практикалық психолог жұмысының мақсаты, міндеттері мен принциптері. Әлеуметтік саланың психологиялық қызметінің құрылымы.

Оқушылардың психикалық дамуының заңдылықтары мен кезеңдері. Оқушылардың психикалық денсаулығы бұзылуының факторлары мен формалары. Оқушылардың психикалық денсаулығын сақтау бойынша алдын-алу жұмыстарының жүйесі. Оқушылардың психикалық денсаулығын сақтау бойынша алдын алу жұмысындағы заманауи технологиялар

Психологиялық кеңес беру – психотерапиядан бөлінген психологиялық көмектің бір түрі. Пәннің негізгі мазмұнына психологиялық кеңес беру жүйесінің қалыптасу тарихы мен міндеттері және пәнін оқытуды; психологиялық кеңес берудің қағидалары, формалары мен мазмұнын; тұлғаның психологиялық зерттеу және психологиялық кеңес беру этикасы мен технологияларын; психологиялық кеңес беру технологияларын меңгеру кіреді.

- онтогенездегі психиканың негізгі психологиялық түсініктерін, құрылымы мен функцияларын, заңдылықтарын, жағдайларын, факторлары мен даму механизмдерін біледі;

- адамның психикалық белсенділігінің жүйелі негізін құрайтын әр түрлі психикалық құбылыстарды (танымдық процестер мен реттеушілік механизмдер, жай-күй мен уайымдар, жеке қасиеттері мен жеке ерекшеліктері) түсінеді және талдай алады;

- кәсіби психодиагностикалық және психометриялық құралдарды пайдалана отырып және кәсіби этика қағидаларын сақтай отырып, адамның психикалық үдерістерінің, қасиеттерінің, жағдайларының, мінез-құлқының және қызметінің ерекшеліктері мен динамикасын диагностикалауды жүзеге асырады;

– тұтас, әлеуметтік жетілген және психикалық сау тұлғаны қалыптастыруға мақсатты орнатумен түзету-дамыту процесін практикада модельдеуге және іске асыруға қабілетті;

– мамандықтың жоғары әлеуметтік маңыздылығын түсінеді, ұйымдарда консультациялық, профилактикалық және болжамдық психологиялық қызметті жоспарлауға, ұйымдастыруға және жүзеге асыруға қабілетті: білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет, спорт, өндірісте, армия, құқық қорғау органдарында, Ұлттық қауіпсіздік органдарында және төтенше жағдайлардың, құқықтық алдын алу мен пенитенциарлық қызметтерінде, қоғамдық пікірді зерттеу орталықтарында және саяси технологиялар, әлеуметтік қызметтері, жұмыспен қамту орталықтарында және т.б.

– ғылыми зерттеуді жоспарлауға және ұйымдастыруға, ғылыми-психологиялық зерттеу әдістерін адекватты қолдануға, зерттеу нәтижелерін талдауға, қорытуға және ұсынуға қабілетті;

- этномәдени және конфессиялық айырмашылықтарды және қоғамның әлеуметтік-мәдени құрылымының ерекшеліктерін ескере отырып, көпмәдени ортада кәсіби қызметті ұйымдастыру тәсілдерін меңгерген;

- Медиация теориясын, дауларды баламалы шешудің стратегиясы мен тәсілдерін, жанжалдарды реттеу технологияларын білу, тиімді мәдениетаралық коммуникация дағдыларын меңгеру негізінде ұйымдардағы жанжалды жағдайларды анықтауға, ескертуге және шешуге қабілетті;

- кәсіптік міндеттерді шешуде пәнаралық және ведомствоаралық өзара іс-әрекеттерге қатысуға қабілетті, өзгермелі еңбек нарығына бейімделу үшін қажетті құзыреттілікті дамыту үшін оқуға және ұтқырлыққа қабілетті.