7M05201 Экология в Ілияс Жансүгіров атындағы Жетісу университеті

«Экологиялық эксперименттерді ұйымдастыру» курсында өзіндік экологиялық әдістер (далалық-маршруттық, стационарлық,сипаттамалық,эксперименттік,зертханалық) сонымен қатар пәнаралық әдістер қарастырылады. Далалық әдістер - бұл организмдердің табиғи тіршілік ету ортасында жұмыс істеуін бақылау,эксперименттік әдістерге бақыланатын зертханалық немесе далалық жағдайда организмдерге әсер ететін әртүрлі факторлардың түрленуін қамтиды.

Әлемдік және қазақ философиялық ойлары мен дүниетанымдық үрдістерді дамытудың негізгі кезеңдерін қарастырады. Болмыс пен сананың жалпы теоретикалық мәселелерін зерттейді, әлем түсінігінің жалпыға ортақ мәселелерін зерттеудегі Әлемдік философиялық ойдың тәжірибесін сипаттайды. Қазіргі заман дәуірінің шынайылығын ұғыну мен бейбітшілікке тұтас көзқарастар қалыптастыруға бағытталған.

«Экологиялық ғылыми зерттеулерді ұйымдастыру» курсы экологиядағы заманауи ғылыми тәсілдері мен әдістерін зерттейді. Экологиялық зерттеулердің әдістерін, қоршаған ортаның ластануын зерттеу әдістері, қоршаған ортаны бақылау әдістерінің негіздері, сонымен қатар практикада экологиялық зерттеу әдістерін қолдану негіздері қарастырылады.

Курс бірінші және екінші ретті регрессиялық және дисперсиялық талдау, толық және бөлшек факторлық эксперименттер туралы негізгі ақпаратты зерттейді. Математикалық статистикадан негізгі мәліметтер келтірілген. Курс априорлық ақпаратты өңдеу және елеу эксперименттерін жүргізу әдістерін; жауап беру функциясының экстремумын іздеу және экстремум саласын зерттеу әдістерін қарастырады. STATISTICA пакетін пайдалану мүмкіндігі көрсетілген.

Курстың мақсаты-табиғи ресурстарды пайдалану мәселелерін шешуде ғылыми көзқарас пен экологиялық орындылық қағидаттарына сәйкес әрекет ету қабілетін қалыптастыру.Курс арналған қоршаған ортаға антропогендік әсерді талдау, сондай-ақ әсердің салдарын болжау мүмкіндігі.Қоғам мен табиғаттың өзара әрекеттесу ерекшеліктері. Табиғатты пайдаланудың экологиялық негіздері.Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану.Табиғатты қорғауды басқарудың құқықтық тетіктері. қызметпен.

Қазақстандағы жоғары білім берудің тарихы мен қазіргі жағдайы, оның даму үрдістері туралы түсініктерді қарастырады.ЖОО-да білім беру-тәрбие үрдісінің логикасы туралы түсінік береді; студент жастардың білім беру және тәрбиелеудің ғылыми негіздерін, мақсатын, мазмұнын анықтайды; педагогтердің әдіснамалық мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді.

Курс экология және табиғатты пайдалану мәселелерін шешуде ГАЖ және статистикалық әдістерді қолдану мәселелерін зерттейді. Геоақпараттық жүйелер (ГАЖ) жоспарлауды қоса алғанда, ғылыми және практикалық міндеттерді шешу үшін белсенді пайдаланылады және қалалық, өңірлік деңгейлерде басқару. Пайдалану тәжірибесі заманауи маманның кәсіби қызметінде геоақпараттық жүйелерді қолданудың кең спектрі мен тиімділігін анықтауға мүмкіндік береді.

Курс қалалық экожүйелердің ерекшеліктерін, қалалар мен өнеркәсіптік орталықтардағы адам өмірінің техносфералық жағдайларын, өндірістік және тұрмыстық өмір сүру жағдайларын, техногендік теріс факторлардың адам денсаулығын популяциялық деңгейде сақтауға және дамытуға әсерін, урбанистік процестерді зерттеуге географиялық көзқарасты, кеңістік туралы идеяларды және қаланың мәдени ландшафтын зерттейді.

Басқару психологиясы-психологияның пәнаралық қолданбалы саласы, оның негізгі міндеті психологиялық білім мен теориялар көмегімен басқару қызметінің мәселелерін зерттеу және шешу болып табылады. Мәселелерді қарайды топтық мінез-құлық және тұлғааралық қарым-қатынас ерекшеліктері; көшбасшылықтың психологиялық аспектілері, шешім қабылдау ерекшеліктері; ұйымдағы билік психологиясы; ұжымдағы психологиялық климат мәселелері.

Шет тілі курсы сөйлеу тілінің ғылыми стилінің ерекшелігіне үйрету; мәтінге қойылған ғылыми ақпараттың түрі мен көлемін анықтай білуді қалыптастыру; атаулы, сұрақ және тезистік жоспарларды құру; ауызша қайта жазу (сұрақтарға жауап – ақпарат сұрату; өзекті диалог – дискуссия); жазбаша қайта жазу (мазмұнның конспектісі, мәтінге Аннотация жазу, мәтінді рефераттық сипаттау) дағдыларын қалыптастыру.

Пән қалдықтарды басқару және қалдықтарды көму схемасы, сондай-ақ өндірістк және тұрмыстық қалдықтармен жұмыс істеу және залалсыздандыру әдістері, оларды өңдеу технологиялары, қоршаған ортаның қатты қалдықтармен ластануынан келетін экономикалық шығынды болжау, тұрмыстық қатты қалдықтардан санитарлық тазарту жүйелерін зерттейді.

Курс экожүйелер: гомеостаз, энергия, өнімділік, экожүйелердің экологиялық компоненттерді,антропогендік экожүйелерді, биосфера туралы ілімді, ірі экожүйелердің өзін-өзі сақтау жағдайларын анықтайтын негізгі экологиялық заңдар мен ережелерді қарастырады.Ірі экожүйелердің өзін-өзі сақтау жағдайларын анықтайтын негізгі экологиялық заңдар мен ережелер. Биосфераның эволюциясы. Халықтың проблемалары. Экология және адам денсаулығы. Табиғи ортаның компоненттеріне антропогендік әсер.

Курстың мақсаты-аумақтардың табиғи сыйымдылығын бағалау және табиғи жүйелердің тұрақтылығы туралы идеялар негізінде заманауи экологиялық нормалау туралы білімді қалыптастыру. Аталған курс ҚР Экологиялық нормалау жүйесінің қалыптасу кезеңдерін қарастырады. Атмосфераға, жер үсті және жер асты су объектілеріне, топырақ-жер ресурстарына, биотаға антропогендік жүктемелерді нормалаудың маңызды бағыттары. Экологиялық нормалаудың шетелдік тәжірибесі және аумақтардың антропогендік әсерге қабілеттілігін бағалауға көзқарас.

Курс экологиядағы нормативтік стандарттарды, қоршаған орта сапасының стандарттарын зерттейді. Сондай-ақ, курс елді мекендердің атмосфералық ауасын гигиеналық нормалауды, жұмыс аймағының атмосфералық ауасын гигиеналық нормалауды, су қоймаларындағы су сапасының стандарттарын, топырақ сапасының стандарттарын, тамақ өнімдерінің сапасын нормалауды, қоршаған ортаның физикалық жай-күйінің нормативтерін, ПДУ ұғымын, экологиялық нормалауды, санитарлық және қорғаныс аймақтарының нормативтерін қарастырады.

Курс экологиялық кадастрдың негізгі мақсаттары мен міндеттерін зерттейді. Табиғатты қорғау заңнамасы. Экологиялық кадастрды құру.Мемлекеттік экологиялық ақпарат.Кадастрлық істі жасау. Топографиялық-геодезиялық жұмыстар.Жерге орналастыру. Жер қорларын қорғау жөніндегі іс-шаралар және меншік иелері мен жер пайдаланушылардың міндеттері. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер.

Курс жердің функциялары туралы ғылыми идеялардың қалыптасуын, тіршілікті қамтамасыз етудің экологиялық жүйесіндегі жердің рөлін зерттейді. Қазақстанның жер ресурстары. Жер ресурстарының орографиясы. Жер ресурстарын нысаналы мақсатына сәйкес жіктеу. Табиғи ресурстарды қорғау мақсаттары. Жер қорларын қорғау жөніндегі іс-шаралар және меншік иелері мен жер пайдаланушылардың міндеттері. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер.

Курстың мақсаты-өндірістік, тұрмыстық қалдықтарды өңдеудің экологиялық қауіпсіз әдістері, сондай-ақ оларды халық шаруашылығында қайта пайдалану туралы қазіргі заманғы практикалық білім саласындағы эколог мамандарды арнайы даярлау. Курста келесі тақырыптар қарастырылады: қалдықтарды қайта өңдеу. Жүйенің қазіргі жағдайы ҚР-да қалдықтармен жұмыс істеу. Өнеркәсіптік қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату. Кәдеге жаратылмайтын өнеркәсіптік қалдықтарды экологиялық қауіпсіз орналастыру.

Бұл курс экологиялық дизайнның негізгі ұғымдарын, бағыттары мен нысандарын,табиғат қорғау қызметіндегі экологиялық жобалаудың рөлін, экологиялық қауіпсіздік саласындағы негізгі ұғымдар жобалауын,экологиялық жобалау объектілерін, жобалаудың геоэкологиялық принциптерін зерттейді. Сондай-ақ, өзара байланысты экологиялық жобалау және экологиялық сараптаманы, экологиялық дизайнның ажырамас бөлігі ретінде қоршаған ортаға әсерді бағалауын қарастырады.

Курс қоршаған ортаны қорғаудың және табиғи ресурстарды ұтымды пайдаланудың мемлекеттік бағдарламаларын, қоршаған ортаны қорғауды жобалау саласындағы негізгі міндеттер және қазіргі кезеңдегі табиғатты қорғау қызметінің негізгі бағыттарын, объектілерді есепке алу және табиғи кадастрларды жүргізуді, қоршаған орта мониторингін жүзеге асыруды, экологиялық бақылауды, сараптама және аудитты зерттейді.

Курстың мақсаты болашақ экологтарды қазіргі уақытта адамның алдында тұрған экологиялық проблемалармен таныстыру болып табылады, су бассейнін қорғаудың нақты проблемаларымен, жолдармен және перспективалық әдістермен осы міндеттерді шешу, яғни заманауи инженерлік-экологиялық дайындық беру. Бұл пән ағынды сулардың ластануын бағалауды және тиісті тазарту схемасын таңдауды қарастырады. Табиғи суларды тазарту, Ағынды суларды тазарту әдістері. Тазарту әдістері механикалық, химиялық, физика-химиялық, биологиялық.

кәсіби және ғылыми қызметте мәдениетаралық қарым-қатынаста ауызша және жазбаша сөйлеуді логикалық дұрыс, дәлелді және нақты құра білу;

көшбасшылық, көпшілік алдында сөйлеу, дәлелдеу және пікірталас жүргізу дағдыларын; жанжалды жағдайларда процесті басқару дағдыларын, педагогикалық қарым-қатынас психологиясын қолдану; өз қызметін жоспарлау және ұйымдастыру;

қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізу; қолайсыз әсерлерді және олардың қоршаған орта компоненттеріне әсер ету дәрежесін бағалау;

педагогикалық қызметті ұйымдастыру және жүзеге асыру, педагогикалық мақсаттар мен міндеттерді тұжырымдау және іске асыру; дербес алынатын ғылыми нәтижелерді толық және әдістемелік ұғыну үшін философиялық білімді пайдалану;

қазіргі кезеңде қоршаған ортаны қорғауды және табиғатты ұтымды пайдалануды жобалау әдістерін талдау.

экология және табиғатты пайдалану мәселелерін шешуде ГАЖ және статистикалық әдістерді қолдану;

қоршаған ортаны қорғаудың тиімді іс-шаралары мен тәсілдерін таңдауды талдау, қолдану және бағалау; қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жобалау;

қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми-зерттеу және ғылыми-өндірістік жұмыстарды ұйымдастыру мен жоспарлауда дағдылары мен біліктерді практикада қолдану; ғылыми зерттеудің проблемаларын, міндеттері мен әдістерін бағалау;

экологиялық нормативтік құжаттарда табиғатты қорғау технологияларын жетілдіру бойынша рационализаторлық ұсыныстарды пайдаланудың орындылығы туралы қорытындылар әзірлеу;

зерттеу нәтижесінде алынған суды және ағынды суларды тазарту жүйелерін жобалауға қажетті бастапқы деректерді бағалау.