6B08301 Аңшылықтану және аң шаруашылығы в Қазақ ұлттық аграрлық университеті

Мемлекеттік дендрологиялық саябақтардың құрылу мақсаты, ағашпен бұталардың, өсімдіктердің, жануарлар дүниесі мен микроорганизмдердің жиынтығы, орман қоғамдастығы мен қоршаған ортаның өзара байланысын қарастырады

Жануарлар ғылымы туралы міндеттерді, оның биологиялық ғылымдар жүйесіндегі орнын, кәсіптік маңызы бар және сирек кездесетін сондай-ақ жойылып бара жатқан жануарларды қолда ұстау және өсіру негіздерін, сүтқоректілермен құстарды өсіру ерекшеліктерін, аңшылықтану саласында құндылығы бар жануарлардың басқа да өкілдерін қолда өсіру жолдарын қарастырады.

Аңшылықтану және аң шаруашылығы саласындағы аңдардың биологиясы, таралуы ареалы, аңшылық жануарларды өсіру тәсілдерін меңгеру, жануарларды өсіруде аңшылық шаруашылығының дамуына дұрыс жол сілтей отырып, маңызға ие аңшылық-кәсіпшілік жануарлар қорларын пайдалану және сирек кездесетін және жойылып бара жатқан аңдар мен құстарды сақтау мен қайта қалпына келтірудің негізін қарастырады

Аңшылық алқаптардың типологиясы мәселелерін қарайды, аңшылық жануарлардың мекендеу ортасы болып табылатын аңшылық алқаптардың түрлерімен, сондай-ақ белгілі бір аңшылық жануарлар мекендейтін немесе мекендеуі мүмкін өндірістік алаңмен таныстырады

Пәнді оқытудың негізгі мақсаты – білімгерлердің ой өрісін кеңейту және іскерлік салада бағдарлануға үйрету, іскерлік хат алмасу және келіссөздер жүргізуге үйрету болып табылады.

Пән қорықтардың, ұлттық табиғи парктердің, қаумалдардың және басқа да ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың ғылыми зерттеу әдістері мен қызметін және ЕҚТА басқару тәсілдерін зерттеуге бағытталған. Қорғалатын өсімдіктер мен жануарларды қорғау және өсімін молайту мәселелері мен әдістері қарастырылады.

Аңшылық алқаптарды есепке алу мен түгендеудің теориялық негіздерін, аңшылық алқаптарды картаға түсіруді, жіктеу мен бонитеттерін, аңшылық алқаптар бойынша деректерді өңдеу тәсілдерін зерттейді

Құстар класына жүйелі шолу жасауды, дүниежүзілік орнитофауна туралы жалпы түрлер санын және ұғымды, сыныптың қазіргі отрядтарын, олардың қазақ, орыс және латын тілдеріндегі атауларын, негізгі ұғымдарын, олардың сипаттамасы мен морфологиясы мен биологиясының ерекшеліктерін қарастырады.

Жануарларды белгілі бір қағидаттар (таксондар) бойынша топтарға бөлу жолдарын және оларды орналастыру тәртібін, олардың ұқсас ұқсастықтағы айырмашылықтарын зерттейді. Латын тіліндегі терминологиялық сөздерді, атауларды, кәсіби терминдерді сауатты пайдалануға үйретеді.

экономиканың қызмет етуінің іргелі мәселелерін, қоғамның әлеуметтік-экономикалық даму эволюциясын, жеке ұдайы өндірістің заңдылықтарын (микроэкономиканы), ұлттық экономика деңгейіндегі ұдайы өндірісті (макроэкономиканы), мезаэкономиканы және әлемдік шаруашылықты зерттейді және қарастырады

Орман шаруашылығының заманауи мамандары үшін экономикалық оқытуды қамтамасыз етеді, бір жағынан, экономикалық теорияны (микро, макроэкономика) зерттеуге негізделген, ал екінші жағынан ол арнайы пәндерге (есепке алу, экономикалық қызмет, кәсіпорын қаржысы, маркетинг, баға белгілеу, салық салу, ұйымды басқару және т.б.

Сүтқоректілердің биологиясы мен экологиясын зерттеуге, кәсіпшілік аңдардың ресурстарын тиімді пайдаланудың биологиялық және экологиялық негіздерін әзірлеуге, оларды қорғау мен ұдайы өндіруге бағытталған мәселелерді қарастырады.

Экология саласындағы теориялық білім, студенттердің экологиялық сауаттылығын арттыру, оларды экологиялық тәрбиелеу, экологиялық ойлауды қалыптастыру, сондай-ақ осы білімді кәсіби және өзге де қызметте қолдана білу және қажетті құзыреттілікті қалыптастыру. Экология жеке денеден жоғары деңгей жүйесін зерттейді. Оны зерделеудің негізгі объектілері: популяция-бір немесе ұқсас түрлерге жататын және белгілі бір аумақты алып жатқан организмдер тобы; биотикалық қоғамдастық пен мекендеу ортасын қамтитын экожүйе; биосфера-өмірдің жердегі таралу саласы

Қауіпсіздіктің кәсіби мәдениетін қалыптастырады, және алған білімдерінің жиынтығын кәсіби қызметте қолдану, кәсіби қызмет саласындағы қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін біліктілік пен дағдыларды қабілеттілігі түсініледі.

Пәнді оқып-үйрену нәтижесінде студент эстетикалық түсініктер мен категорияларды, құқықтық қызметтегі кәсіби этиканың мазмұны мен сипаттамаларын, адвокаттың кәсіптік қызметінде моральдық қақтығыстың жағдайын шешудің ықтимал жолдарын (құралдарын), кәсіби және моральдық деформацияның мәнін және оны болдырмау және жеңу жолдарын білуі керек, және адвокат оның негізгі нормалары мен функциялары; кәсіби қызметтің фактілерін және құбылыстарын этикалық тұрғыдан бағалауға, белгілі бір өмір жағдайында мінез-құлық нормаларын және мінез-құлық нормаларын қолдана білу

Экономиканың қызмет етуінің іргелі мәселелерін, қоғамның әлеуметтік-экономикалық даму эволюциясын, жеке ұдайы өндірістің заңдылықтарын (микроэкономиканы), ұлттық экономика деңгейіндегі ұдайы өндірісті (макроэкономиканы), мезаэкономиканы және әлемдік шаруашылықты зерттейді және қарастырады.

Құстар класының сипаттамасын, олардың шығу тегі мен эволюциясын, морфологиялық ерекшеліктерін және ұшу қабілетін, құстардың физиологиялық және экологиялық ерекшеліктерін, практикалық маңызы мен қорғалуын, Қазақстан құстарының аңшылық-кәсіпшілік және сирек кездесетін түрлерін зерттейді.

Пән жануарлардың физиологиялық мінез-құлық процестері мен психикасы туралы, жануарларды ұстау, азықтандыру және пайдалану үшін оңтайлы жағдай жасау, алдын-алу ғылыми шараларды жүргізу үшін қажетті жануарлар мен құстардың психикасы мен құстарының даму заңдылықтары туралы білімді қалыптастыруға бағытталған. Жануарларды тіршілік белгілері арқылы дұрыс шешім шығаруға үйретеді.

Аңшылық жануарларды есепке алу, санақ әдістерін анықтау және санақ жүргізу кезінде камералдық жұмыстар жүргізу, есепке алу жұмыстарын ұйымдастыру үшін деректерді талдау және өңдеу және жануарларды кәсіпшілік аулау санын анықтау, сондай-ақ нақты шаруашылықта, ауданда, облыста, республикада жүргізілген санақ жұмыстарына есеп дайындау мәселелерін зерделейді

Жабайы жануарларды аулау әдістері мен тәсілдерін, жабайы жануарларды аулау құралдарын, олардың биологиялық және экологиялық ерекшеліктері негізінде аулау мерзімдерін қарастырады.

Кәсіпшілік жануарлар санын есепке алудың теориялық негіздері және аңшылық жануарларды есепке алу деректерін өңдеу тәсілдері; есепке алудың биологиялық негіздері; аңшылық жануарлар санын есепке алудың негізгі тәсілдері және оны іске асыру техникасы; есепке алу бойынша жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу тәртібі зерттеледі.

Әртүрлі математикалық және статистикалық әдістерді пайдалана отырып, эксперименттік материалды талдау және олардың шынайылығын бағалаудың негізгі әдістерімен байланысты мәселелерді қарастырады

Аңшылық тұқымды иттердің төлін көбейту, аңшылық тұқымды иттердің сынау ұйымдастыру, аңшылық тұқымды иттерді тиімді бағалау сынау нәтижелері алу; аңшылық тұқымды иттердің түсінік сараптама және бағалау. Асыл тұқымды иттерді және жұмыс қасиеттеріне бағалау, үйрету және оқыту, иттерге арналған рационды қарастырады.

Иттердің шығу тегі, дамуы және олардың халық шаруашылығындағы маңызы бойынша мәселелерді қарастырады, өсіру процестері мен тәсілдері зерттеледі

Аңшылық-кәсіпшілік аңдар мен құстарды аулау құралдары мен тәсілдерін жіктеу және пайдалану, аңшылық-кәсіпшілік жануарларды аулау тәсілдері мен құралдары, тегіс ұңғылы және ойық атыс қаруының, тірі ұстайтын құралдардың құрылысы, оларды орнату құрылғысы мен принциптері, аңшылық жануарлар ресурстарын ұтымды пайдалану қарастырылады.

Зоогеография негіздерін, зоогеографияның жалпы сипаттамасын, даму кезеңдерін, орта факторларын, жануарлардың экологиялық төзімділігін, жер бетіндегі жануарлардың тіршілік ету және таралу жағдайларын, жер шарының фаунасына антропологиялық әсерін қарастырады.

Жануарларды дұрыс өсіріп жетістікке жету үшін жануарлардың мінезін білу басты шарт.

Математикалық әдістерді қолдануға және эксперименттік деректерді өңдеуге негізделген статистика, талдау, корреляция, статистикалық өзгерістер, нәтижелердің сенімділік дәрежесін анықтау биометриялық талдау, сондай-ақ биологиялық процестердің математикалық модельдерін жасау мәселелерін қарастырады.

Жануарлардың таралу ареалдарын, табиғи және антропогендік факторлардың әсерінен фаунаның қалыптасу заңдылықтарын; жануарлар дүниесінің тіршілік ету орындарын жақын уақытта өзгертулерін зерттейді.

Қазақстандағы трофей ісінің жай-күйін зерттеу, аймақтық және халықаралық көрмелерді өткізудің әлемдік тәжірибесімен танысу, трофей шығару және оларды халықаралық көрмелерде ұсыну мәселелерін қарастырады.

Трофеялық іс тарихы және трофеяды бағалау жүйесін қалыптастыру, халықаралық аңшылық трофея көрмелері және трофея ісін дамыту кезеңдері; аңшылық трофея көрмелерін ұйымдастыру ережелері, мүйіздерді және жануарлардың басқа да параметрлерін бағалауды талдау зерттеледі.

Қазақтың дәстүрлі аң аулау тарихы, аң аулаудың ұлттық түрлерінің мақсаты және аң аулайтын жануарлар қорын тиімді пайдалану; аң аулайтын жануарларды аулаудың түрлері, тәсілдері мен құралдары зерделенеді; жыртқыш құстармен: бүркіт, ителгі және шұңқырмен аң аулау сипатталады.

Орманды қалпына келтіру және орманды күту бойынша іс-шаралар кешенін, алқаағаштарды құру және өсіру тәсілдерін және оларды іс жүзінде қолдануды; орман өсіру үшін тұқымдылар мен орман дақылдарының ассортиментін таңдауды зерттейді

Табиғи жағдайларда жануарлар санын көбейту және қорғауды, өнімділігін арттыруды, жануарлардың тіршілік ету ортасы үшін қолайлы жағдай жасауды, аңшылық алқаптарының жемдік қорын жақсартуды (жемдік өсімдіктерді отырғызу және ұстау, малға арналған жемдерді қоса алғанда, минералдық және витаминдік қоспаларды азықтандыру) зерделейді

Табиғатта жабайы жануарларды тану және аңшылық аңдарды аулау техникасын, елде мекендейтін жануарлармен және құстармен аң аулаудың дәстүрлі тәсілдерін, дәстүрлі қазақ құстарымен аң аулау аң аулау нәтижелерін көрсететін деңгейге жетеді

Ерекше, нормативтік құжаттар мен анықтамалық әдебиеттерді, еңбекті зерделеу бойынша практикалық дайындық деңгейін арттыру, проблемаларды шешу, жануарларды ұтымды пайдалану және күрделі міндеттерді өз бетінше шешу мәселелерін қарастырады

Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы аңшылық ресурстарын басқару және мониторинг жүргізу әдістерін, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды басқару әдістерін, табиғи кешендердің қорығы мен қол сұғылмаушылық принципін, жануарларды мониторингілеу және бақылау әдістерін, жануарлар санын талдау және болжау, жануарлар санын талдау және болжау әдістерін қарастырады.

Қазіргі марал шаруашылығының теориясы мен практикасы, марал шаруашылығы мен қоян шаруашылығының экономикалық тиімділігі, марал мен қояндардың шығу тегі, азықтандыру және ұстау, өсімін молайту, қояндардың негізгі тұқымдары, марал және қоян шаруашылығы өнімдерін өндіру және өңдеу технологиясы қарастырылады.

Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы бақылау, шаруашылық және өзге де қызметтің әсерімен жануарлар дүниесінің жай-күйі мен өзгеруін қадағалау, іс-шаралардың орындалуын тексеру, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы заңнаманы бұзу мен сақтаудың уақтылы жолын кесу мәселелерін зерделейді.

Аң шаруашылығынан алынатын негізгі және косымша өнімдер. Аңдарға арналған үйшіктерге, клеткаларға және торларға (шедтерге) қойылатын талаптар. Аң шаруашылығынан алынатын өнімдердің санын көбейтуде және сапасын жоғарылатуда асылдандыру ісінің маңызы. Аңдарды бағалау. Бонитировканың мағынасы. Аң шаруашылығындағы келешекте өсіруге болатын аңдар. Ересек құстарды күтіп-бағу әдістері.

Адам қоғамының табиғатқа әсерін талдау мәселелерін, тәжірибелерді, шетелде табиғатты қорғаудың озық үлгілерін; ерекше қорғалатын табиғи аймақтардағы қоршаған ортаны зерттеу әдістерін, экожүйелердегі эволюциялық процестерді болжауды қарастырады.

Осы саладағы ғылыми зерттеулерді, ұлттық табиғи парктерді, қорықтарды және басқа да ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру қажеттілігін, ерекше қорғалатын табиғи аймақтарды басқару әдістерін, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жұмысының тиімділігін арттыруға бағытталған іс-шараларды жоспарлау және іске асыру мәселелерін, биологиялық процестерді болжау және бағалау, экологиялық зерттеулер жүргізуді зерделейді

Табиғи еркіндік жағдайындағы жануарлар өмірін басқару негіздерін, жануарларға және олардың тіршілік ету ортасына әсер етудің биотехникалық әдістерінің дағдыларын қалыптастыру, елдің нақты табиғи-экономикалық аймақтары жағдайында биотехникалық іс-шараларды тікелей жүзеге асыру дағдыларын қалыптастыру.

Жануарларға аң аулау өнімдері (мамық терісі, тері шикізаты, құс терісі), олардың еті, майы, қауырсын мен түбіті, бұғы, бұғы, жемістері, бас сүйегі, мүйіздері (табиғи жолмен лақтырылған немесе сойылған жануарлардан басқа), тістері және жануарлардың денесінің басқа бөліктері, құстар мен бауырымен жорғалаушылардың жұмыртқалары, сондай-ақ жануарлардан алынатын өнімдердің әртүрлі түрлерін өңдеу технологиясы зерттеледі.

Жабайы аңдардан алынған өнімді алғашқы өңдеу технологиясы, өңдеу түрлері, консервілеу әдістері, суыту және мұздату, қақтау және кептіру, бекіре уылдырығын консервілеу технологиясы (түйіршікті, банкалы, пастерленген, паюсты уылдырық) аңшылық шаруашылықтарында етті алғашқы өңдеу технологиясы, ет өнімдерінің тауарлық шығуы және сапасына қойылатын талаптар, сақтау шарттары, союдан кейінгі ерекшеліктері, аулау техникасының әсері және алғашқы өңдеу технологиясының ет өнімдерінің сапасы қарастырылады

Геоақпараттық технологиялар бойынша сұрақтарды қарастырады: функциялар мен қолдану типтері, ГАЖ тақырыптық бөлімдері, картография элементтері, номенклатура, негізгі картографиялық проекциялар, кеңістіктік объектінің деректер базасы болып табылатын элементтер.

Қазіргі жағдайда аңшылық шаруашылығын жүргізу мәселелерін қарастырады - қоғамдағы аңшылық саласының даму заңдылықтарын зерттейтін, аңшылық шаруашылығы өндірісінде объективті экономикалық заңдардың көрінуін зерттейтін, халық шаруашылығы құрылысында пайдалану үшін өнімнің шығуын барынша арттыру мақсатында шаруашылық тиімділікті арттырудың жолдарын және әдістерін қарастырады

Курс қоршаған ортаға тигізген әсерді бағалау әдістері мен принциптерін зерделеуді, бұзылған табиғи жүйелерді қалпына келтіруді, биосфераның эталондық учаскелерін сақтауды, қоршаған ортаға әсердің тікелей, жанама және өзге де салдарларын, табиғи ресурстарды ұтымды пайдаланудың ғылыми негіздерін талдауды және есепке алуды, адам қызметінің ықпалымен табиғаттың өзгерістерін болжауды және биосферада өтетін процестерді басқаруды қамтиды.

Аңшылық ресурстары мен аңшылық алқаптарын есепке алу және бағалау, биотехникалық және аңшылық шаруашылығы жұмыстарын ұйымдастыру, аңшылық ресурстарын бағалау, аңшылық шаруашылығын жүргізудің теориялық негіздері мен практикасы; аңшылық таксациялық ақпаратты дұрыс өңдеу және алу дағдыларының мәселелерін қарастырады.

Аңшылық алқаптардың өнімділігі мен өнімділігін арттыру бойынша биотехникалық іс-шараларды әзірлеу

Әлеуметтік, этикалық және ғылыми көзқарастарды ескере отырып, пайымдауларды қалыптастыру үшін ақпарат жинау және түсіндіру, құстар мен жануарларды табиғи мекендейтін жерлерде сипаттау, алынған білімді аңшылық және коммерциялық құстар мен жануарларды ұтымды пайдаланудың биологиялық негіздерін жасау үшін пайдалану

Қазақстанның әр түрлі табиғи аймақтарында аң аулаудың негізгі ерекшеліктерін көрсету, аргументтерді тұжырымдау және тірі заттардың әр түрлі түрлерінің зоологиялық классификациясы мәселелерін шешу.

Жаратылыстану-ғылыми пәндер саласындағы базалық негіздерді, құқықтық, сыбайлас жемқорлыққа қарсы, экологиялық және экономикалық мәдениеттің құрылымы мен функцияларын, академиялық жазу жанрларын есте сақтау, академиялық адалдық қағидаттары мен мәдениетінің мәнін түсіну.

Ғылыми зерттеулердің әдістерін білу және шаруашылықішілік аңшылықты ұйымдастыру жобаларын әзірлеу, басқа да аңшылықты ұйымдастыру іс - шараларын уақтылы жүргізу

Аңшылық ісін ұйымдастыру, биотехния, жануарларды есепке алу, спорттық-әуесқойлық аң аулау мен интурохоттарды ұйымдастыру жөніндегі қызметке баға беру

Қазіргі заманғы басқару әдістері негізінде аңшылық шаруашылықтарының қызметін, кәсіпшілік аңшылық жануарларын, әуесқойлық аң аулауды, аңшылық ит өсіруді және қыран құстар ісін ұйымдастыру жөніндегі жұмысты жоспарлау

Аң аулау саласында фактілерді, құбылыстарды, теорияларды және олардың арасындағы күрделі тәуелділіктерді білу мен түсінуді қолдану, ақпараттық аншлагтарды, азықтандыру алаңдарын және басқа да биотехникалық, аңшылық шаруашылығы құрылыстарын сақтау бойынша эксперименттер жүргізу

Жабайы аңдар мен құстарды өсірудің, сандық технологиялар арқылы ақпарат берудің қазіргі заманғы әдістерін қолдану; аң аулау саласындағы озық білімге негізделген ғылыми зерттеулер, сертификаттау және экологиялық лицензиялау жүйесін жүргізу

Аң аулау олжаларының артықшылықтары мен кемшіліктері және олжалы жануарлардың терілерін, мүйіздерін өңдеу тәртібі

Аңшылықтану саласындағы оқу-практикалық және кәсіби міндеттерді шешу үшін теориялық және практикалық білімді қолдану, аңшылық жануарларды есепке алудың негізгі әдістерін және оны жүргізу техникасын білу, есепке алу жұмыстарын ұйымдастыру тәртібі мен есептілік нысандары, әлеуметтік, этикалық және ғылыми пайымдауларды ескере отырып, пайымдауларды қалыптастыру үшін ақпаратты жинауды және түсіндіруді жүзеге асыру

Аңшылық шаруашылығы үшін маңызды құстар топтары мен түрлерінің динамикасын басқару бойынша жұмыс жоспарын құру