6B01702 Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті в Шымкент университеті

Мәнерлеп оқу мәтіннің мазмұнын тыңдаушыға әсерлі жетуі үшін сөздің мәнін, дыбыстық үйлесімін, дауыс ырғағын сақтап айтуға үйретеді. Мәнерлеп оқу оқу техникасын, сөздің буынның айқын айтылуын қалыптастырады. Шешендік өнер қазақтың даналық үлгісін, ғасырлар бойы қалыптасқан құнды мұрасын, шешендік сөздердің үлгілерін, нұсқаларын , тапқырлық нақыл сөздерін оқытады.

Тіл білімінің диалектілер мен говарларды зерттейтін саласы – диалектология.Диалектология жергілікті тіл ерекшеліктерін зерттейді. Диалект – деген термин тілдегі жалпы халықтық сипат алмаған, белгілі бір жерде ғана қолданылатын ерекшеліктердің жиынтығын, өзіне ғана тән тілдік ерекшеліктері бар жекелеген аймақ, территорияны білдіреді. Пән арқылы жергілікті жерде қолданылған диалекті сөздердің мағынасын әдеби тіл ерекшелігімен салыстыра оқытылады.

Тілдердің шығу тарихы олардың өзара қарым –қатынасы, құрылымы және жүйесі қамтылған. Тіл білімінің салаларына, тілдің қоғамдық мәніне және қызметі, қажетті ұғымдық-терминологиялық жүйені қалыстастырады.

Балалар әдебиеті туралы түсінік қалыптастырады, балалар әдебиетінің даму жолдары мен өзіндік ерекшеліктерімен танысады. Сөз өнерінің бір саласы ретінде дамып келе жатқан балаларға арналған шығармалар , балалар фольклорындағы рухани құндылықтар , балалар әдебиетінің оқиғасы қызықты да тартымдылығымен ерекшелінетін ,тілі жеңіл,көркем әрі түсінікті ,әсерлі туындыларды оқып, тағылымдық мәнін ұғындырады.

Рухани жаңғыруға, руханиятқа, білім, ғылымға маңыз беруі-еліміздің әлеуметтік, саяси мен экономикалық жаңғыртуды қолға алып күн санап өзгеріп жатқан озық технологиялардың дамуы мен дүниетанымның өсуі негізінде заман ағымына қарай икемделуі.Білім алушы рухани жаңғырудың бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, ұлттық бірегейлік сақтау, білімнің салтанат құруы, сананың ашықтығы сияқты бағыттарын меңгере алады.

Белгілі бір аймақта өзгеріске ұшыраған сөз және дыбыстың, сөз бен мағынаның және ұғымның өзіндік айырмашылығын айқындау, сол аймаққа ғана тән сөздерді жинастыру, жазып алу және әдеби тілмен байланысын талдау және саралау. Практикада белгілі бір аймақта ғана қолданылатын сөздерді жазып алып ,оның қолданыстағы ерекшелігін, өзге тілдің ықпалынан өзгеріске ұшыраған себептерін айқындайды.

Фольклорлық оқу практикасы - қазақтың бай ауыз әдебиеті үлгілерін, әдет-ғұрыптарға байланысты тұрмыс-салт жырларын, батырлар жыры мен ғашықтық жыр дастандарын ел арасынан жазып алу, жинау, қағазға түсірудегі тәжірбиені қалыптастырады .Ел аузында сақталған, хатқа түспеген әдеби құндылықтары,ауыз әдебиетінің асыл қазынасын қағазға түсіріп, жазыып алып, жинақтайды. Ел аузынан жиналған мұраның өзіндік ерекшелігін, варианттар мен версияларын анықтайды.

Әдебиет тарихы мен фольклорды одан әрі тереңдеп тану үшін қажетті терминдер мен түсініктер жүйесін қамту, көркем шығармашылықты талдаудың ғылыми принциптерін теориялық тұрғыда пайымдауды үйрету. Әдебиеттің қоғамдық сана мен өнер түрі ретіндегі ерекшелігін, әдебиеттану ғылымының басты мәселелерін, көркем шығарманың құрылысы және оны талдаудың әдіс-тәсілдері мен ұстанымдарын, көркемдік даму заңдылықтарын, әдеби мектептер,әдеби бағыт пен әдеби ағым, әдеби үдеріс пен әдеби дамудың ортақ заңдылықтарын үйренеді

Оқушылардың физиологиялық дамуы пәні болашақ өсіп келе жатқан оқушылардың денсаулығын сақтау және нығайту, олардың оқу және дене процесстерін жақсарту. Студенттерге қоршаған ортаның абиотикалық және биотикалық факторлар әсері туралы ғылыми деректер негізінде жағдай мен өз денсаулығының қиындығын бағалауға мүмкіндік беру. Курста балалар мен жасөспірімдердің организміндегі тіршілік әрекеттерінің сандық және сапалық белгілері қарастырылады. Бұл пәннің негізгі міндеті өсіп отыратын организмнің тіршілік әрекетері процестерінің қалыпты өтуін қамтамасыз ететін жағдайлар мен ауруларды болдырмауға бағытталған гигиеналық шараларды алдын ала жасау. Сонымен қатар зиянды әсер ететін факторларды жою немесе әлсірету және еңбек, оқу, өмір жағдайларын жақсарту, денсаулықты нығайту жөнінде ұсыныстар қарастырылады.

Оқу және жеке жетістіктер деңгейінің салыстырмалы сипаттамаларын алу, білім беру мазмұнының сәйкестігін бағалау және оның мақсаты - өміршең тұлғаны дамыту. Адамға өзінің өмірлік мәселелерін шешу үшін білімдерін тиімді пайдалануға мүмкіндік беретін жобалық-бағытталған ойлауды қалыптастыру; тұлғааралық, мәдениаралық, мемлекетаралық деңгейде жағымды қарым-қатынасқа қабілеттілік пен дайындықты, сондай-ақ өзіне, жақын қоршаған ортаға, қоғамға, мемлекетке, адамзатқа, табиғатқа деген әлеуметтік жауапкершілікті қалыптастыру.

Сауатты жазу мен дұрыс сөйлеу заңдылыктарының негізінде студенттерге тілдің дыбыстык жүйесінен, дауысты, дауыссыз дыбыстардан, казақ тілінің дыбыстық кұрамы мен ерекшеліктерінен, үндестік заңынан, орфоэпия мен орфографиядан, сонымен катар қазақ тілінің фонетикалык даму заңылықтары туралы теориялық тұрғыдан жүйелі білім беріледі.

Педагогикалық практика мектеп тәжірибесін де оқу-тәрбие жұмыстарын ұйымдастыруда, теориялық білімін практикада қолдануға үйретеді. Теориялық білім, білік дағдыларын қалыптастыру,оқу-тәрбие ,білім, шеберлік, дағды және құзіреттілікті меңгеру,тұлғалық, бағдарлы білім беру және тәрбиелеудің жаңа заманауи технологияларын меңгерту.

Типологияны тілдер мен мәдениеттердің құрлымдық ерекшеліктеріндегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды типологиялық талдау әдісі дағдыларын дамытуды және типологияда дамыған әртүрлі зерттеу әдістері мен әдістерін практикалық қолдануды үйретеді.

«Тіл және мәдениетаралық коммуникация» - лингвистика және мәдениетаралық коммуникация бойынша негізгі ережелерді ұсынатын пән. Бірнеше мәдениет тоғысында өмір сүріп жатқан қазақстандықтар үшін бұл пәнді өтудің маңызы зор. Бұл пәнді оқу арқылы студенттер өзге тілдерді оқып-үйренудегі әлеуметтік факторларға аса мән беруді үйренеді. Тілді халық мәдениеті арқылы үйретудің, мәдениетаралық әдептің негізін түсінеді.

Кәсіпкерлікке оқыту бұрын тап осындай маңызды болған емес. Өскелең ұрпақ көптеген елдерде жастар арасында ұлғайып келе жатқан жұмыссыздықпен бірге жұмыс орындарының ашылуына және жұмысқа орналасу үшін кәсіпкерлік мінез-құлық мәдениетіне баса мән беруде

Қазіргі уақытта латын әрпін қолдану, ең алдымен, заман талабы болып отыр. Латын графикасына көшу мәселелеріне талдау жасайды. Қазіргі кезде латын әліпбиіне көшу мәселесіне қатысты айтылып жатқан пікірлерді, ғалымдардың тұжырымдары мен ұсыныстарын негізге ала отырып, қиындықтар мен кедергілерден шығу жолдарын қарастырады.

Имиджиология пәні-тұлғаның экономикалық теория, құқық негіздері сонымен қатар сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетің, кәсіпкер қызметінің тиімділігін, экологиялық ақпаратқа қол жеткізу, экологиялық маңызды шешімдерді қабылдауға, қоршаған ортаға қатысты сот әділдігіне қол жеткізу жолдарын оқытып үйрету, тіршілік қауіпсіздік саласында жалпы біліктілікті көтеру, қоғамға, ұйымға немесе топқа ықпал етуге қабілетті лидер тұлғаларды қалыптастыру жолдарын оқыту.

Жалпы қазіргі қазақ тілінің тарихи грамматикасы пәнінің шығу, қалыптасу кезеңдерін, зерттелу тарихын студенттерге түсіндіру. Қазіргі қазақ тілінің тарихи грамматикасы пәнінің зерттеу нысанын, қазіргі қазақ тілінің тарихи грамматикасының шығу тарихын, қазақ халқының құрылу процесіндегі басты кезеңдер және ол процеске тікелей қатысы бар тайпалар, тілдік ерекшеліктері ,тарихи ерекшеліктері жайында зерттеулерді оқытады.

Фонетика ғылымының құрамдық бөлшектері. Графика – тіл дыбыстарын жазуда таңбалайтын шартты белгілер жиынтығы. Дыбыс алғашқы, табиғи, ал графикалық таңба соңғы жасалынады. Қазақ орфографиясы – бүгінгі қоғамдық-әлеуметтік міндеттерге толық жауап беріп отырған, кемел дәрежедегі орфографиялардың бірі. Тіл дыбыстарының дұрыс жазылу ерекшеліктерін үйретеді.

Жыраулар толғауларында маңызды елдік мәселелермен бірге әдеп пен адамгершілік,ар-намыс туралы мәселелерді жырлағанын ұғындыру.Жыраулар поэзиясындағы толғаулардың тақырыптық-идеялық ерекшеліктері,көркемдік-стильдік ерекшеліктері қарастырылады. Жыраулар поэзиясындағы даналық, дидактикалық сарын ,философиялық көзқарастарының мәнін үйретеді.

Қазақ әдебиетіндегі зар заман ақындарының шығармашылығы дәуір құбылыстарымен, ұлттық мақсат-мұратымен байланыстыра талданады. Зар заман ақындары Дулат, Шортанбай, Мүрат,Нарманбет шығармаларындағы тарихи көзқарастар,басты бағыты айқындалып ,зар заман сарыны,отаршылдыққа қарсылық,наразылық,халық қасіретін танытқан жырлары оқытылады. Зар заман ақындарының поэзиясының түрі, тұрпаты, сарыны қарастырылады.

ХIII ғасырдың екінші жартысынан XV ғасырдың соңына дейінгі Алтын Орда мемлекетінің тарихы мен жазба мұраларымен танысады. Алтын Орда дәуірінде де ханның жарлықтарымен бірге кеңсе құжаттарымен қоса көптеген көркем туындылар жеткен. Алтын Орда әдбиеті –екі арнадан нәр алғанын, сол кезең туындыларының тақырыптық, идеялық мәнін қарастырып, Құтб,С.Сараи сынды ақындардың туындыларын оқиды.

Қазіргі білім беру мекемелерінде ұрпақ тәрбиелеудің міндеттерін тәрбиелік жүйенің жаңа моделін дайындаудан, жеке тұлғаның ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар негізінде қалыптасуы мен дамуы және оның кәсіби жетілуі үшін қажетті жағдайлар жасаудан; баланың ана тілін, ұлттық салт - дәстүрлерді сақтауынан, тәрбиелену, білім алу және жан-жақты қалыптасу, ақпараттану, денсаулығын нығайту сияқты құқықтарын іске асырудан көрінеді.

Қазақ хандығы дербес хандық құрған кездегі әдебиет, яғни ақын-жыраулар поэзиясынан халықтың салт-санасын, тілек-мақсатын айқын аңғаруға болады. Жыраулар толғауларында елдің елдік мұраты, халықтың мұң-мұқтажы,күйініш-сүйініші, қайғы-қасіреті айқындалды. Қазақ даласының қоғамдық-саяси , әлеуметтік ой-пікірлерін Асан қайғы, Доспамбет, Қазтуған, Бұқар жырау толғауларын оқытады. Қазақ хандығы дербес хандық құрған кездегі әдебиет, яғни ақын-жыраулар поэзиясынан халықтың салт-санасын, тілек-мақсатын айқын аңғаруға болады. Жыраулар толғауларында елдің елдік мұраты, халықтың мұң-мұқтажы,күйініш-сүйініші, қайғы-қасіреті айқындалды. Қазақ даласының қоғамдық-саяси , әлеуметтік ой-пікірлерін Асан қайғы, Доспамбет, Қазтуған, Бұқар жырау толғауларын оқытады.

Білім беру саласында стратегиялық тұрғыдан ойлай алатын, басқарудың заманауи технологияларымен құралдарын меңгерген жаңабуынның менеджер-практиктерін дайындау. Тыңдаушылардың бойына кәсіби және басқарушылық құзыретін қалыптастыру, сонымен қатар тиімді ойлау мен оңтайлы шешім қабылдау дағдыларын оқыту.

Критерийлер - оқытудың міндеттерін жүзеге асыратын өлшемдер, атап айтқанда, оқушылар жұмыс барысында орындайтын іс-әрекеттер тізбесі.Критериалдық бағалау - бұл білімнің мақсаты мен мазмұнына сәйкес келетін, оқушылардың оқу-танымдық біліктілігін қалыптастыруға себепші болатын, айқын анықталған, ұжыммен шығарылған, білім процесінің барлық қатысушыларына алдын ала белгілі критериялармен оқушылардың оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген процесс.

Қазақ әдебиеті тарихының бастауларымен таныстырады. Тасқа жазылған әдеби жәдігерліктерден бастап, қазақ хандығы құрылған кезеңге дейінгі түркі тілдес халықтардың бәріне ортақ бай мұраны оқиды. Орхан Енесей жазбалары, көне түркі тілінде жазылған көркем шығармалардың қазақ әдебиеті тарихынан алатын орны, өзіндік ерекшеліктері, тәрбиелік мәнін ұғындырады.

Жыраулар поэзиясының XVIII-XIX ғасырлардағы еліміздің тарихын бейнелеумен және қазақ поэзиясының поэтикалық кезеңімен тұлғалардың өмірі мен шығармашылығымен таныстырады. ХVІІІ ғасырдың екінші жартысы-ХІХ ғасырдың басындағы қазақ халқының поэзиясы мен ақындық өнерінің негізгі ерекшеліктерін анықтайды .Дамудың жаңа бағытына енген мәдениет пен әдебиетті зерттейді.

Пәнінде білім алушы әлеуметтік лингвистикада тілдің функционалды жағын жан-жақты зерттеу жұмыстарын жүргізеді. Пәннің қарастыратын басты мәселелері: тілдің қоғамдық мәні, әлеуметтік қызметі, тіл болмысының қатынастық түрлері (әдеби тіл, ауыз екі сөйлеу тілі, жергілікті диалектері ), тілдің әлеуметтік сипаттағы түрлері (жаргон, арго, кәсіби тіл), билингвизм процестері. Әлеуметтік лингвистика үшін аса қажетті мәселелердің қатарында тілдің (тілдердің) өмір сүру формасынан туатын тілдік жағдайлар, тіл мен мәдениеттің байланысы, тіл саясатын ұғындырады.

Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілін оқыту әдістемесі пәнінде –пәннің зерттейтін нысаны, мазмұны, зерттеу әдістері мен тәсілдері қарастырылады. Бұл пәнде студенттер оқытудың неғұрлым пайдалы, үнемді және тиімді әдістері мен тәсілдерін үйренеді. Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілін оқыту әдістемесінің зерттейтіні оның оқыту жолдары мен жағдайлары туралы заңдылықтар,салыстыра оқыту, жаңа әдістемелік негіздер оқытылады.

Білім алушы бұл пәнде қазақ лексикасының көне түркілік негізіне, орта ғасырларда қазақ лексикасының өзіндік белгілеріне, қазақ лексикасының одан кейін халықтық және ұлттық дәуірлерде даму сипатын қарастырады. Көне заман мен орта ғасырдағы лексиканың ескерткіштер арқылы танимыз. Ол кездегі сөйлеу тілі лексикасы бізге толық жетпегеніне, сөздердің жазылуы мен айтылуы қашан да бірдей бола бермейтіндігіне көз жеткізеді.Тарихи лексикология тілдің сөздік құрамын, шығуын, замандар бойында қалыптасуын және дамуын, лексиканы құрастырушы арналарын үйретеді.

Жазушының сөз өрнегін келісті сала білуі, қаламгердің даралық стилін, тіл өзгешелігін, шеберлігін таныту,көркем тіл стилі оқырманға эмоционалды, бейнелі, яғни эстетикалық әсер ету функциясын қарастырады. Жазушылар өз шығармаларында троптың түрлерін құбылта қолдану және семантикалық категориялардың мағыналық реңктерін орнымен жұмсау, фразеологизмдерді тақырыптық мағыналық жағынан сұрыптап суреттеу тәсілін қарастырады.

Білім алушылар салыстырмалы-тарихи тәсіл негізінде туыс тілдердің дамуын, салыстырмалы-тарихи грамматика және этимологиялық сөздіктерді қарастырады. Студенттер тілдердің бір-біріне жақын, өзара туыстас болатындығын жан-жақты зерттейді. Білім алушы тілдердің туыстығына, өмір сүрген уақытына, территориялық орналасуына байланысты, олардын бәріне тән және ерекше зандылдылықтарды салыстыра қарап үйренеді.

Сөзжасам – тіл білімінің өзіндік дербес саласы . Тілдің сөзжасамдық жүйесін, сөзжасамдық бірліктерді, сөзжасам заңдылықтарын, сөзжасамның амал-тәсілдерін, сөздердің жасалу жолдарын, сөзжасам арқылы жасалған туынды сөздерді, олардың түрлерін, сөзжасамдық мағынаны, әр сөз табының сөзжасам жайында теориялық мағлұматтарды оқытады.

Салыстырмалы лингвистика пәнінде білім алушылар лингвистиканың объектісі – адамдардың дыбыстық тілінің құрылымын да, функциялық сипаттарын да, даму заңдылықтарын да, сыртқы дүниемен, қоғаммен, ой-санамен, мәдениетпен қарым-қатынасын да жан-жақты зерттейді. Сонымен қатар студент бұл пәнде салыстырмалы тәсіл негізінде туыс тілдердің дамуын, салыстырмалы тарихы грамматика және этимологиялық сөздіктерді қарастырады.

Кең мағынадағы инклюзивті білім беру – кедергілерді жоюға және оқыту процесіне ерекше оқытуды қажет ететін барлық адамдарды қосу мен сапалы білімге тең қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында оларды әлеуметтік бейімдеуге бағытталған білім беру процесі.

Салыстырмалы типология негіздері пәнінде білім алушылар - тілдердің туыстығына, өмір сүрген уақытына, территориялық орналасуына байланыссыз зерттеп, олардын бәріне тән және ерекше зандылықтарын анықтауды мақсат етеді. Бұл пәнде типологияның қарастыратын объектісіне,типологияның эмпирикалық негізіне, типологиялық әдістің ерекшелігіне, жалпы жүйелі және жеке типологияға, типологиялық мүмкіндіктердің кеңістігі жөнінде қарастыруды меңгертеді.

Білім алушылар бұл пәнде сөздік құрам және сөздердің жиынтығымен танысады. Сөздік құрам ұлттың өзіне тән кәсібі мен қоғамдық, әлеуметтік тіршілігін тұтас сипаттайды. Білім алушы сөздік құрам жалпыхалықтық лексикамен қатар кірме сөздерді, терминдерді, кәсіби сөздерді, диалектілерді, жаргондарды, әдеби және ауызекі тіл лексикаларын меңгереді. Сонымен қатар сөздік құрамда күнделікті жиі (актив) қолданылатын, сол тілде сөйлеушілерге түсінікті болып келетін ортақ сөздерді, сондай-ақ сирек (пассив) қолданыстағы, барлығына бірдей түсінікті емес терминдерді, көнерген сөздерді, диалектілерді, жаңа сөздерді үйренеді.

Абай туындыларының көркем тілі, қазақ поэзиясына енгізген жаңалығы, Абай шығармаларының текстологиясы, Абайдың ақындық мектебі, Абай мектебінің қалыптасқан дәстүрі, жаңашылдығы, әлеуметтік мәні, Абайдың ақындық дәстүрі туралы түрлі тұжырымдар мен зерттеулер, Абайдың қазақ поэзиясының дамуына тигізген ықпалы жөнінде кеңінен мағлұмат беріледі.

Мәтін синтаксисі пәнінде білім алушы мәтіннің қалыптасып дамуын, мәтінмен жұмыс жасауды, мәтін түрлерін жан-жақты зерттеуге үйретеді. Білім алушылар мәтін синтаксисі пәнінде сөздердің байланысын, сөздердің тіркесу амал-тәсілдерін, сөйлемді дұрыс құру тәсілдерін, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін, ондағы жеке сөйлемдердің бір-бірімен қарым-қатынасын меңгереді.

Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі пәнінде қазақ әдебиетінің тарихын, ауыз әдебиеті үлгілерін, шешендік өнер негіздерін оқытудағы тиміді әдістер мен тәсілдерін үйренеді. Қазақ әдебиетінің мол мұрасын таныту, оқыту барысындағы жаңашылдық және жаңа әдіс-тәсілдерді меңгертеді.

Пәнде сөз тұлғаларының түрлену, түрлі өзгеріске түсуін анықтау мақсатында салыстыра зерттеу жүйесі қарастырылады. Қзіргі қазақ тілінің грамматика саласы бойынша кейбір өзекті мәселелерді қамтиды. Морфологияның дамуына үлес қосқан ғалымдардың еңбектерімен таныстырылады. Сөз формаларының жасалу тәсілдерін , морфологиялық талдауға үйретеді.

Абай шығармашылығына шығыс, орыс, батыс әдебиеті әсерінің ықпалы қарастырылады. Абай аудармалары Пушкиннен аудармалары, ақын аудармасында көркем бейнелі ойдың ұлттық танымға сай тәржімалануы, Еуропаның ұлы ақын-жазушылары Шекспир, Байрон, Гете, Дюмалардың, философтар Сократ, Платон, Аристотель, Спенсер, Дарвин, т.б. еңбектерімен танысуы, Дж. Байрон «Көңілім менің қараңғы», А.Мицкевич «Тұтқындағы поляк жандаралының сөзі», И.В.Гете-М.Ю.Лермонтов «Қараңғы түнде тау қалғып» өлеңдерін аудармалары талданады.

Білім алушыға сөзді, сөздердің жиынтығын, сөздердің мағынасын, сөздіктің түрлерін, диалектілерді, сөз байлығын, сөздік құрамын, сөздердің шығу тегін, тұрақты сөз тіркестерін жан-жақты үйретеді. Білім алушыны дұрыс сөйлеуге, ойын жеткізіп айта білуге үйретеді .Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, оның ішінде ауыспалы мағыналы сөздердің мағынасын түсіне білуге үйретеді. Сонымен қатар қазақ тілінің лексикологиясы пәнін оқытудың әдіс-тәсілдерін үйретеді.

Пән негізгі грамматикалық ұғымдарды, сөздердің морфологиялық құрылымын, сөз таптары, олардың жіктелуі, есім сөз таптарының грамматикалық сипаты, мағыналық топтары, етістіктің семантикалық, морфологиялық сипаты, үстеудің мағыналық түрлері, еліктеу сөздердің фонетика-морфологиялық сипаты, шылаулардың грамматикалық қызметі, сөзжасамдық ұғымдар мен тәсілдерді, сөз таптарының сөзжасамын , практикада қолдана алатындай білімін арттырады.

Ұлы Абайдың мол мұрасын , ақындық әлемін, өлең өнеріндегі көркемдік шеберлігін, қарасөздегі рухани құндылықтарын үйретеді. Абайдың әдеби мұрасының аударма арқылы дүниежүзі халықтары әдебиетінің алтын қорына қосылған жәдігер туынды және ұлттық әдебиетіміздің өркендеуіне жасаған идеялық-көркемдік ықпалын қарастырады. Абай мұрасын зерттеушілер, Абайтану ғылымының дамуы жүйелі түрде қарастырылады.

Бұл пән тарихи лексикология тілдің сөздік құрамын, шығуын, замандар бойында қалыптасуын және дамуын, лексиканы құрастырушы арналар және олардың тарихы тұрғысынан зерттейді. Студенттер қазақ лексиканың көне түркілік негізін, орта ғасырларда қазақ лексикасының өзіндік белгілері анықталғанын, қазақ лексикасының одан кейін халықтық және ұлттық дәуірлерде даму сипатын жан-жақты қарастырады .Қазақ сөзінің түбірін тарихи-салыстырма әдісімен үйренеді.

ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы әдеби даму заңдылықтарының басты ерекшеліктерін саралап көрсету, сол кезеңде өмір сүрген ақындардың мұраларын талдап зерделеу. Абай мектебі, Абай дәстүрі мен дүниетанымын талдау. ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен соңына қарай әдебиет жаңа сипаттармен толысып, ұлттық сананың сара көрінісіне жол ашты. ХІХ ғасыр әдебиетінің зерттелуі қарастырылады.

Қазақ әдебиетінің жай-күйі мен өркендеу жолы қарастырылады. Қазақ әдебиетінің өзіндік даму ерекшелігі, өзіне дейінгі әдебиетпен сабақтастыра отырып,көркемдік басылым, шығармашылық жөнінде де өзгешеліктері, түрі мол,сан жанрлы әдебиет, баспасөз жанрларының дамуы, аударма, мазмұны мен түрдің жаңа үлгілері, салалары айқын қарастырылады. Қиссашыл ақындар мен сал серілер поэзиясы, жаңа жазба әдебиет өкілдерінің туындылары оқытылады.

Аударманың жалпы және жеке теориясы, аудармадағы баламалық , мәтінді түсіну негіздері мен трансформациялық тәсілдердің қолданылу сипаттары, аударманың нормативтік аспектілері, қателерін түзету, редакциялау тәсілдері үйретіледі. Аударманың теориялық мәселелері және аударманың тілдік-стильдік принциптері, аударма арқылы жасалған сөздік қор, аударма арқылы синонимдік қатарлардың номинация жасау, термин жасау ерекшеліктерін қарастырады.

Қазақ тілінің оқу бағдарламасы өзге тілді дәрісханаларда қазақ тілін оқытудың соңғы лингвистикалық және әдістемелік жетістіктеріне сүйенеді. Практикалық сабақта әр студенттің белгілі тақырыптардан өзінше жұмыс жасауына мән беріледі. Бұл студенттің қабілетін дамытады, белгілі тақырыптардан терең теориялық білім алып, оны іс жүзінде қолдануға дағдыландырады. Сонымен қатар білім алушының білімін практика жүзінде нақтылаудй үйретеді.

Фонема дыбыстық ерешеліктер пәнінде білім алушылар дыбыс және фонема ұғымын жан-жақты зерттеп талдайды. Фонемалар жүйесі жайлы ұғыммен кеңірек танысады. Тілдегі сөздер бір-бірінен мағыналары мен дыбысталуы жағынан ажыратылатындығына көз жеткізеді. Фонеманың көршілес келген әр түрлі фонемалардың тигізген әсеріне пайда болған реңктермен танысады. Тіл білімінде фонема туралы мәселенің өзіне тән тарихы қарастырылады.

Бұл пәнді оқу барысында білім алушы тұрақты сөз тіркестерін жан-жақты зерттейді. Фразеология деген грамматикалық термин гректің фразис (сөйлемше), логос (ілім)-деген сөздерінен біріктіру арқылы жасалған. Тіл ғылымындағы қазіргі мағынасы тұрақты сөз тіркестері деген ұғымды береді. Сондықтан фразеология деудің орнына кейде грамматикада тұрақты сөз тіркестері деп те қолданылатыны ескеріліп, талдау жасалады.

Қазақ халқының ауыз әдебиеті- халықтың сөз өнері мұраларының жанрлық түрлерін толық қамтиды. Халық ауыз әдебиетінің мұраларын тақырыптық , көркемдік сипаттары фольклортану ғылымының зерттеулерінің аясында теориялық және практикалық тұрғыда жан жақты түсіндіреледі. Бай ауыз әдебиеті үлгілерінің рухани құндылықтары, жанрлық ерекшеліктері, қоғамдық мәні, тағылымдық ерекшелігі қарастырылады.

Түркі халықтарының тарихы мен әдебиетін, тілі мен мәдениетін зерттейтін кешенді ғылымдардың бірі. Студенттерге түркі тілдері мен халықтарының зерттелу тарихынан, түркі тілдерінің топтастырылуы мен өзіндік ерекшеліктерінен, сондай-ақ, түркі жазуы мен тіл мәдениеті тарихының кезеңдерінен мағлұмат береді .Түркі тілдерінің топтастырылуы мен жіктелуін және түркі тілінің өзіндік ерекшеліктерін танытады.

Бұл пәнде студенттер көркем және жазбаша аударманың ақпараттық түрлерін, жанрлық, стильдік ерекшеліктерін, аударылу үдерісін, аудару стратегиясы мен техникасын үйренеді, аудару машығын қалыптасырады. Әр жанрға сай аудару ісіне дағдыланады, машықтанады, тәжірибе жинақтайды. Аударманы бағалап, талдап, зерттеп, оған өзіндік ой-пікірін білдіреді. Жазбаша және көркем әдебиет шығармаларының аудармасын сараптап, оның қателіктерін талдап көрсетеді, редакциялайды.

ХIХ ғасырда Оңтүстік Қазақстан өңірінен шыққан Майлықожа, Құлыншақ, Мәделіқожа сынды белгілі ақындар шығармашылығы оқытылады. Қоқан хандығы мен отаршылдыққа қарсы шыққан кітаби ақындардың шығармашылығына талдау жасалынады. Қаратау ақындарының өлеңдерінің мазмұны, тарихи шындық ,айтыстағы өрнектері, Қоқан хандығының езгісіне қарсылық, отаршылыдыққа наразылықтары аңғарылатын жырларын оқып, талдау жасалынады.

Тіл дамыту үшін сөздіктің маңызын ұғындырады. Оқушының тілін дамытуға сөздіктің маңызы зор. Сөздік жүмысы-тіл дамыту жұмысының бастапқы негіізі болып саналады. Сөздікпен жұмыс арқылы сөздерді,сөйлемдерді дұрыс жазуына,сөйлеу дағдыларын дұрыс қалыптасуына ықпал ететіндігі ұғындырылып, сөздікпен жұмыста жаттығулар орындалып, сөздікпен жұмыстың маңыздылығы үйретіледі.

Пәнде қазақ тілі мен орыс тілінің грамматикасын салыстыра оқыту мақсатында қазақ және орыс тілдерінің фонетикасы, сөзжасамы, морфологиясы, синтаксисі салыстырмалы түрде оқытылады. Аглютинативті қазақ тілі мен флективті орыс тілінің құрылымындағы айырмашылықтарға байланысты ерекшеліктерін әр сала бойынша үйретеді.

Педагогика бұл-адамзат ғылымының ең ежелгі және қоғам дамуының ажырамас саласы болып табылады. Себебі: педагогикалық білім ұғымы ұрпақты білімге дайындау немесе тәрбиелеу мен байланысты адам әрекетінің ерекше аймағына кіреді. Педагогика барлық ғылымдар сияқты философия ғылымы аясында қарастырылды.

Сөздіктердің түрлері өте көп, шартты түрде оларды жүйелеу, анықтама сипатындағы энциклопедиялық сөздіктер деп қарастырады. Белгілі бір салаға қатысты ұғым, дерек, зат, құбылыстар сипатталса, лингвистикалық сөздіктер әліпбилік тәртіппен белгілі бір тілдің лексикасы мен фразеологиясын түсіндіруді мақсат тұтады. Лингвистикалық сөздіктердің бірнеше түрлерін, сөздіктерді қолдану ерекшілігін үйретеді.

Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ақын-жазушылар шығармашылығын идеялық-көркемдік тұрғыда талдау. Отан соғысына қатысқан ақын, жазушылар шығармашылығы, жауынгердің жан сезімі, елге, жерге деген сағынышын бейнелеген махаббат пен адал достық күйлерін суреттейтін жырлар мен көркем туындыларды оқыту, талдау. Әдеби процесте дамыған әдеби жанрлар, даму жолдары, заңдылықтары ,өмір мен өлім арпаласын суреттеген туындылардың маңызы қарастырылады.

Тілдің қолдану принциптерін реттейді, сөйлеу процесінде тілді пайдаланудың заңдылықтарын қарастырады, сондай-ақ тілдік амал-тәсілдер мен стилистикалық мүмкіндіктер арқылы коммуникативті-прагматикалық, эстетикалық ерекшелігін үйретеді. Стилистика ғылыми стилистикалық ұғымдар мен белгілердің межесін тірек ете отырып, теориялық мәселелерді қарастырады. Қазіргі стилистика ғылымы тілдік бірліктерді пайдаланудың тәсілдерін әрі коммуникативтік мақсатқа сай іріктеу ұстанымын үйретеді.

ХХ ғасырдың бас кезіндегі қазақ әдебиеті Ыбырай, Абайлар негізін салған демократиялық ағартушылық бағытта дамыған жаңашыл әдебиетіміздің жалғасы ретінде қарастырылады. Ағартушылық демократтық бағыт өкілдерінің бай мұрасы, жастарды ғылым-білім, өнерге шақырған туындылары оқытылады. Ағартушылық, адамгершілік идеяларды уағыздаған жырлар, ақындардың ар ілімі жайлы түсініктері қамтылады. С.Торайғыров, С.Дөнентаев, С. Көбеев,Т.Жомартбаев , М.Сералин, Ә. Тәңірбергенов, Б.Өтетілеуов шығармалары оқытылады.

Орфография мен пунктуация – сауаттылықты және зеректілікті талап ететін тіл білімінің салалары. Сондықтан студенттердің емле ережелерін сақтап жазуға ерекше көңіл бөлінеді. Орфография заңдылықтарына негізделіп құрастырылған сөздіктер де жыл сайын дамып, толықтырылып, өзгеріске түсіп отырады. Тыныс белгілері қате қойылған мәтіннің, сөйлемнің мағынасы күңгірттеніп не тіпті өзгеріп кетеді. Сондықтан оны дұрыс қою, сауатты жазуға үйретеді.

Қазақ тілі синтаксисінің зерттелу тарихы, сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері, сөйлем мүшелерінің сипаты, сөйлем және оның құрамы, құрмалас сөйлемнің қалыптасу, даму жолдары, жасалу жолдары, мәселелерін қарастырып, студенттің әдеби тіл нормаларын игеруіне көмектеседі. Пән негізінде тілдік зерттеушілік құзыреттіліктерге ие тұлға қалыптасып, түрлі ғылыми көзқарастарды талдап, тануға үйренеді, оларды оқу үдерісінде басшылыққа алып, пайдалану дағдыларын машықтандырады.

Білім алушы бұл пәнді оқу барысында әдеби жанрда жазылған көркем шығармалардың стильдерімен танысады. Көркем әдебиет стиліне тән бірнеше ерекшеліктер бар. Көркем әдебиет стилінің екінші ерекшілігі - оның көп стильді болып келетіндігі. Мұның мәнісі қай жанрда жазылған шығарма болса да, онда тіл арқылы қарым-қатынас құралдарының барлық түрінің қолданылуында, яғни стилін зерттейді. Әр шығармашалық иесінің сөзді қолдану ерекшелігі, сөз маржанын теруі, оны көркем қолдана білу ерекшелігін стильдік тұрғыдан талдауға үйретеді.

Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиетінің негізгі тақырыптары, қазақ әдебиетінің идеялық мұраттары, көркемдік-эстетикалық нысаналары, негізгі жанрлық формалары қарастырылады. Кеңес дәуіріндегі таптық көзқарас, көп жырланған тақырыптар, шектеулер мен сол кезеңдегі әдеби процестің даму ерекшелігі, көркем туындылары оқытылады, талданады.

Қазақтың сан ғасырлық тарихының ең жарқын беттерін жазған Алаш қозғалысы тарихи-саяси айрықша құбылыс ретінде ұлтымыздың мәдени рухани даму жолын жаңа арнаға бұрғаны сөзсіз. Ұлттың еркіндігі мен азаттығы, оны құрайтын жеке адамдардың бақыты мен теңдігі ұранын көтерген қозғалыс – білімі кемел, ой-өрісі кең, мәдениеті жоғары, адам мен қоғамның мәселелерін жетік білетін Алаш қайраткерлері Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов, Жүсіпбек Аймауытовтың тағдыры, еңбегі мен көркемдік әлемімен танысады. Тарихи дамудың елеулі арнасы болған ағартушылық мұраттары ,терең көзқарастары зерделенеді.

Бұл пәнде білім алушылар синтаксистік талдау жасауға үйренеді. Сөйлем мүшерін меңгере отырып сатылай комплексті талдаудың түрлерін меңгереді. Оқу және ғылыми мақсатында сөйлемді, оның мүшелерін, түрлерін, құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдерді анықтайды. Тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелердің сұрақтарын толық қамтиды.

Қазақ әдебиетінің даму ерекшелігі, тың туындылар, тақырып сонылығы, лириканың дамуы мен тарихи романдардың көптеп жазылуы, көркемдік ерекшелігі мен даму тенденциялары оқытылады. Лиризм, ойшылдық және психологизмнің ұштаса көрінуі де 60-80 жылдардағы әдеби процестің еншісіндегі ерекшелік,адамның сыртқы пішінінен ішкі жан дүниесіне ену, оның сыры мен сезімін қоса қабат ашу өріс алғандығын көркем туындылар арқылы таныту. Прозадағы лиризм мен тарихи туындылардың көптеп жазылуы .шығарманың көркемдік ерекшеліктері қарастырылады.

Қазақ әдебиетінің мазмұнға бай ХХ ғасыр шығармаларын шартты түрде үш кезеңге бөліп қарастыруды ұсынған. Бірінші кезең ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы әдебиеттің даму ерекшеліктерін, тақырыптық және жанрлық ерекшеліктерінің дамуын, діни-ағартушылық бағыт, халық көтерілісі Махамбет, Шернияз, Алмажан жырлары және түрлі тарихи оқиғаларды жырлаған дастандардағы дәуір көрінісі, ұлттық рухы қарастырылады.

Тілді тұтынушыны стилистикалық сауаттылыққа тәрбиелеу, әрбір функционалды стильдің нормалық табиғатын, өзіндік белгілерін терең тану мен оны тілдік тәжірибеде орынды қолдануға дағдыландыру, сөйлеудің өзіндік ерекшеліктеріне сәйкес ойын дұрыс құрастыру қабілетін арттыруға үйретеді.

Қазақ прозасындағы көркем туындылар кеңестік жүйенің ыдырауы адамдардың тоқырау кезеңіндегі психологиялық күйзелістері, адам сезімімен қоғамдық өзгерістердің айқын қөрінуі туралы көркем шығармаларды оқу жаңа модернизм, постмодернистік ағымдағы туындылардағы көркемдік ізденісті оқытады.

Шетел әдебиетінің тарихы пәні әлем халықтарының сөз өнері шығармаларын оқыту, салыстыру дүниежүзілік әдебиетінің даму аясында қарастырады. Антикалық әдебиет кезеңіндегі тарихи нақты талдау тұңғыш әдеби жанрлардың қалыптасуы дамуы жайлы көрнекті авторлар шығармаларының көркемдік қайта өрлеу дәуіріндегі әлем әдебиеті XIII-XIX ғасырдағы әлем әдебиеті дамуы XIX-XX ғасырдағы қазіргі шетел әдебиетінің классикалық шығармаларын мазмұнын, қалыптасуын дамуындағы жанрлық ерекшеліктері туралы мағлұмат алу және көркем шығармаларды оқу.

Тіл мәдениеті: әдеби тіл нормаларын, түрлерін, қарым-қатынасын, оның принциптері мен қағидаларын, әдеп нормаларын, функционалдық стильдер негіздерін игеруді көздейді. Сөйлеу мәдениеті қамтиды үш аспектіні: нормативтік, коммуникативтік, этикалық толық меңгереді. Сөйлеу нормаларында кездесетін қиындықтар мен мәселелерді және қазіргі жай- күйін таниды. Сөйлеу мәдениетінің орфоэпиялық, лексикалық, грамматикалық нормаларын, яғни сөздерді дұрыс айту, сөздерді іріктеп, сұрыптап, талғаммен қолдануды практиткалық тұрғыда қарастарырады.

Тәуелсіздік алған жылдардан бастап жарық көрген көркем шығарманың ұлттық әдебиетке қосқан үлесі жөнінде, тәуелсіздік жылдардағы қазақ әдебиеті өкілдерінің шығармашылығына қарастырады. Тәуелсіздік жылдар әдебиетінің даму арналары, шет елден оралған қазақ жазушылардың шығармашылығымен толығу ерекшелігі де қарастырылады. Жаңа туындылар және әдебиеттің сыны, әдеби процесстің дамуы жөнінде қарастырады.

Қазіргі қазақ әдебиетінің даму тенденциялары, ақындардың жырларын талдау туындылардың идеялық эстетикалық мазмұнын ашу, поэзия прозаны драматургияны талдау, стильдік формалық ізденістерді, нақтылау шығармаларды талдау, кейіпкерлер әлемін қарастырады.. Қазіргі қазақ әдебиетіндегі ұлттық сөз өнерін еңселі еткен туындыларды оқиды , мазмұны мен тәрбиелік мәнін қарастырады.

Студенттердің өндірістік практиканы өту мақсаты- алған теоретикалық білімдердің негізінде кәсіби білімдер мен дағдыларды қалыптастыру. Студенттер өндірістік практиканы өту барысында оқыту - танысу практикасын өту кезінде қойылған талаптарды орындайды. Сонымен қатар, олардың жұмыстары, жекелеген тапсырмаларды орындауы және басқа да әрекеттері жаңа ғылыми - техникалық құралдарды пайдалану, жұмысына шығармашылық деңгейде қарау,орындалу қарастырылған.

Батыс және Орталық Еуропа елдер мәдениеті тарихындағы орта ғасырлық Италия әдебиеті, Орта ғасырлық дәстүрді жалғастырудағы фольклор мен қалалық мәдениетін өрлеуінедіг гуманистік антикалық ілімдерді қайта жандандыру турасындағы туындылар қарастырылады. Қайта өрлеу дәуіріндегі махаббат сарыны және Еуропалық новелистика әсері туралы талдау жасау және көркем туындыларды оқыту.

Қазақ прозасындағы көркем туындылар кеңестік жүйенің ыдырауы адамдардың тоқырау кезеңіндегі психологиялық күйзелістері, адам сезімімен қоғамдық өзгерістердің айқын қөрінуі туралы көркем шығармаларды оқу жаңа модернизм, постмодернистік ағымдағы туындылардағы көркемдік ізденісті оқытады.

Көркем сөз пәнінде әдебиеттегі эстетикалық мәні, яғни көркем шығармадағы бейнелі сөздің қолданысы, қазақ әдебиетіндегі көркем туындылардағы көркемдік ерекшеліктері қарастырылады. Қазақ поэзиясындағы жырлар М.Жұмабаев, М.Мақатаев, Ж.Нәжімеденов поэзиясындағы көркемдегіш құралдарды, теңеу, эпитет ерекшеліктерін ұғыну, көркем шығарманы талдауға үйрету.

Пәнде ежелгі римдік және грек әдебиеті яғни Батыс-Еуропа әдебиетінің бастауы, Еуропаның ежелгі өркениетіі саналатын Антикалық әдебиетін маңызы қарастырылады. Адам қоғам қарым-қатынасы, саяси мазмұны ғасырлар бойы сақталған маңыздылығын оқытылады. Антикалық әдебиетін әр алуандығы, мифологиялық туындылары қарастырылады. Эсхил, Софокл шығармалары оқытылады.

нақты ғылымды, сондай-ақ бүкіл әлеуметтік-саяси кластерді зерттеуге арналған ғылыми әдістер мен тәсілдерді қолдана білу; осы ғылымдардағы білімді интеграциялық процестердің қазіргі заманғы өнімі ретінде синтездеу; нақты ғылымды, сондай-ақ бүкіл әлеуметтік-саяси кластерді зерттеуге арналған ғылыми әдістер мен тәсілдерді қолдана білу; зерттеудің нәтижелерін жинақтай білу; жаңа білімді синтездеу және оны гуманитарлық әлеуметтік маңызды өнімдер түрінде ұсыну; ғылыми зерттеулердің әдістерін және академиялық хатты білу оларды оқытылатын салада қолдану;

жеке іс-әрекеттеріне түрлі іс-әрекеттерінде түрлі ақпараттық және коммуникациялық технологияларды, интернет-ресурстары, ақпаратты іздеу, сақтау, өңдеу, қорғау және тарату бойынша бұлтты және мобильді қызметтерді қолдана білу; оқушының тұлғалық дамуын қалыптастыру мен өзінің кәсіби деңгейін көтеру мақсатында өмір бойы білім алуға мән беру; пән бойынша таңдалған мақсатқа сәйкес оқу жетістіктерін критериалды бағалауды және диагностикалауды қолдана білу;

әлемде танылған әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар саласындағы пәнді практикада қолдана білу; оқушыларды сыни ойлауға, проблеманы шығармашылықпен бірлесе шешуге тарту мақсатында пәннің негізгі концепциялары мен зерттеу құралдарын және құрылымын айқындай білу; жеке және кәсіби бәсекеге қабілеттілігін таныту; педагогикалық инновациялық технологияларды оқыту мен тәрбиелеудің мақсат-міндеттеріне, күтілетін нәтижелеріне және оқушылардың физиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес қолдана білу;

Қазақстанның қазіргі заманғы оқиғаларының себептері мен салдарын талдау үшін тарихи сипаттау әдістері мен тәсілдерін қолдана білу; оқытылатын салада одан әрі оқуды өз бетінше жалғастыру үшін қажетті оқыту дағдылары; пәнді оқытуда ақпараттық коммуникациялық технологияларды және цифрлық білім ресурстарын пайдалану; өзінің моральдық және азаматтық ұстанымын дамыту; өзін-өзі дамыту және мақсатық өсу үшін өмір бойына жеке білім беру траекториясын құру, дене шынықтыру әдістері мен құралдары арқылы толыққанды әлеуметтік және кәсіби қызметті қамтамасыз ету үшін салауатты өмір салтын ұстану; оқытылатын салада одан әрі оқуды өз бетінше жалғастыру үшін қажетті оқыту дағдылары;

қазақ тілін шет тілі ретінде оқытудың отандық практикасына әдебиеттану мен лингвистиканың теориялық негіздерін табысты бейімдеу дағдыларына ие болу; қазіргі мектепте қазақ тілін шетел тілі ретінде және қазақ әдебиеті оқытудың озық тәжірибесімен заманауи филологиялық ғылыми зерттеулердің нәтижелерін біріктіру; қазақ тілінде оқытпайтын оқу орындарында білім берудің әртүрлі деңгейлерінде қазақ тілі, қазақ әдебиеті пәндері бойынша педагогикалық қызметтерін жүзеге асыру; қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі білім берудің жаңартылған мазмұнына сәйкес қазақ тілі, қазақ әдебиеті пәндерін оқытудағы оқу қызметін жоспарлау және құрастыру; берілген сабақ мақсаттарына, жас ерекшеліктеріне, оқушылардың қажеттіліктеріне сәйкес қазақ және шет тілі ретінде оқу материалдарын өз бетінше әзірлеу;

зерттеудің нәтижелерін жинақтай білу; әдебиет саладағы озық білімге негізделген, зерттелетін саладағы білімі мен түсініктерін көрсету; кәсіби деңгейде білім мен түсінуді қолдану; дәлелдерді қалыптастыру және оқытылатын саладағы мәселелерді шешу; этикалық және ғылыми жинақтарды ескере отырып, пайымдаулар қалыптастыру үшін ақпаратты жинауды және түсіндіруді жүзеге асыру;

әлеуметтік және өндірістік салаларда болып жатқан барлық құбылыстарға жеке баға беру; Қазақстанның қазіргі оқиғаларының себептері мен салдарын талдау үшін тарихи сипаттау әдістері мен тәсілдерін қолдана білу; қазақ тілі мен әдебиетін оқытудың озық әдістемелік тәсілдерін меңгере отырып, білімін практикада қолдана алу; әлеуметтану, саясаттану, мәдениеттану, психологияның базалық білімі негізінде түрлі тұлғааралық, әлеуметтік және кәсіби қарым-қатынас салаларындағы жағдайларға баға беру; жеке және кәсіби бәсекеге қабілеттілігін таныту; байланысқа қатысушылардың іс – әрекеттеріне баға беру; академиялық адалдық принциптері мен мәдениетінің маңызын ұғыну;

өзінің және басқалардың идеялары, әрекеттері мен пайымдауларына қызығушылық таныту негізінде сыни және жүйелі ойлауын дамыту; тіл білімі ғылымындағы концепция, теория мен бағыттарға, құбылыстар мен үдерістерге сыни тұрғыдан талдау жасай алу; Оқытылатын салада оқу-практикалық және кәсіби міндеттерді шешу үшін теориялық және практикалық білімді қолдану, құбылыстарды, теорияларды және олардың арасындағы күрделі тәуелділікті білу және түсіну, талдау.

тұлғааралық, мәдениетаралық және өндірістік (кәсіби) қарым-қатынас мәселелерін шешу мақсатында қазақ, орыс және шет тілдерінде ауызша және жазбаша түрде қарым-қатынас жасай білу; өзінің моральдық және азаматтық ұстанымын дамыту; грамматикалық білімдер жүйесін, белгілі бір тілде тиісті ниет білдірудің прагматикалық құралдарын жеткілікті көлемде түсіну негізінде лингвистикалық және сөйлеу ресустарын дұрыс пайдалана білу; әлеуметтік, этикалық және ғылыми жинақтарды ескере отырып, пайымдаулар қалыптастыру үшін ақпаратты жинауды және түсіндіруді жүзеге асыру;

осы ғылымдардағы білімді интеграциялық процестердің қазіргі заманғы өнімі ретінде синтездеу; нақты ғылымды, сондай-ақ бүкіл әлеуметтік-саяси кластерді зерттеуге арналған ғылыми әдістер мен тәсілдерді қолдана білу; талдаудың әдіснамасын таңдау; әдебиеттану ғылымының теориясы мен қазақ әдебиеті тарихының даму кезеңдерін жетік меңгеру; фольклорлық үлгілер мен көркем шығарманы талдау арқылы шығармашылық қабілеттерін жетілдіру; Оқытылатын салада оқу-өндірістік жұмыстардың құрылымы мен мазмұнын жобалау әдістері мен оқу-практикалық және кәсіби міндеттерді шешу үшін теориялық және практикалық білімді қолдану,

қазақ тілі мен әдебиетін қазақ емес тілдік ортада технологиялары бойынша оқыту әдістемесін меңгеру; тіл білімінің теориялық және практикалық негіздерін меңгере білу; тіл білімі, ұлттық, әлем әдебиеті саласында ғылыми зерттеулер жүргізу; Осы саладағы озық білімге негізделген, зерттелетін саладағы білім түсініктерін көрсету, оқу – практикалық және кәсіби міндеттерді шешу үшін теориялық және практикалық білімді қолдану, одан әрі оқуды өз бетінше жалғастыру үшін қажетті оқыту дағдылары, фактілерді құбылыстарды, теорияларды және олардың арасындағы күрделі тәуелділікті білу және түсіну.

кәсіби деңгейде білім мен түсінуді қолдану, дәлелдерді қалыптастыру және оқытылатын саладағы мәселелерді шешу; өзінің моральдық және азаматтық ұстанымын дамыту; тіл білімінің теориялық негіздерін, жазба әдеби тілдің тарихи даму кезеңдерін, стильдерін және латын графикасына негізделген әліпбиді меңгеру.

кәсіби деңгейде білім мен түсінуді қолдану, дәлелдерді қалыптастыру және оқытылатын саладағы мәселелерді шешу; қазақстандық қоғамның іскерлік, мәдени, құқықтық және этикалық нормаларын пайдалану; білім берудің маңызды стратегиялық міндеті, халықаралық біліктілік сапасын, лингвистикалық білімін жетілдіру мақсатында, ең негізгісі-мемлекеттік және шетел тілдерін қорытынды жасау;

ғылыми және философиялық таным әдістерімен табиғи және әлеуметтік әлемді ғылыми тұрғыда түсінуді және зерттеуді қамтамасыз ететін философия негіздерін білу арқылы қалыптасқан дүниетанымдық ұстанымдар негізінде қоршаған шындыққа баға беру; мифологиялық, діни және ғылыми дүниетанымның мазмұнын және ерекшеліктерін интерпретациялау; Қазақстанның тарихи дамуының негізгі кезеңдерін, заңдылықтарын және өзіндік ерекшелігін терең түсіну және ғылыми талдау негізінде азаматтық ұстанымын көрсете білу; осы саладағы озық білімге негізделген, зерттелетін саладағы білімі мен түсініктерін көрсету; пәндік және пәнаралық саланың негізгі бөлімдері бойынша білімді түсіну және интеграциялауды көрсету;

командада, тұлғааралық қарым-қатынаста, тиімді жұмыс істеуде коммуникативтілік көрсете білу; оқытылатын салада фактілерді, құбылыстарды, теорияларды және олардың арасындағы күрделі тәуелділікті білу және түсіну; әлемде танылған әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар саласындағы пәнді практикада қолдана білу; талдаудың әдіснамасын таңдау; оқытылатын қазақ тілі мен әдебиеті салада оқу-практикалық және кәсіби міндеттерді шешу үшін теориялық және практикалық білімді қолдану; талдаудың әдіснамасын таңдау;