6B07103 Жылу энергетикасы в Семей қаласының Шәкәрім атындағы университеті

Бұл курстың мақсаты-оқушылардың математика саласында іргелі білім алуы болып табылады. Курс білім алушыларда математикалық ойлаудың жеткілікті жоғары мәдениетін қалыптастыруға және мәселелерді шешуге шығармашылық тұрғыдан қарау қабілеттерін дамытуға бағытталған. Жоғары математиканың іргелі негіздерін (Аналитикалық геометрия, сызықтық алгебра элементтері, Математикалық талдау, Дифференциалдық теңдеулер) зерттеумен қатар курста кәсіби мамандану саласындағы өндірістік есептерді шешуге математиканың әртүрлі қосымшаларын қарастыру болжанады.

Аталған пәнді оқу барысында студенттер физиканың барлық бөлімдерінің негізгі заңдарымен, тұжырымдарымен оқып танысады. Физика эксперименттік ғылым саласы болғандықтан теория мен практиканың, эксперименттердің біртұтастығына студенттер зертханалық жұмыстар мен есептер шығару арқылы көз жеткізеді. Физика техникалық мамандықтардың негізі болып табылатындақтан, студенттер пән бойынша алған алған білімдерін болашақта өз мамандықтарының кез келген саласында қолдана алуға мүмкіндіктер жасалады.

Бұл курста техника мен ғылымның дамуының тарихи негіздерінің әдіснамасы туралы егжей-тегжейлі айтылады. Сапалы жаңа техникалық объектілердің, олардың тарихи және техникалық алғышарттарымен пайда болу қажеттілігі туралы сұрақтар жинақталады. Толығырақ зерттелетіндер: жылу энергетикалық нысандар мен қондырғылар, бу машиналарының турбиналары және бу қондырғыларының, ішкі жану қозғалтқыштарының, газ турбиналарының, атом-жылу энергетикасының және тоңазытқыш қондырғыларының циклдері.

Пән білім алушылардың мәтін және инженерлік құжаттама саласындағы мемлекеттік стандарттар, жалпы мемлекеттік стандарттарға сәйкес мәтінді және ғылыми-техникалық құжаттаманы ресімдеу ережелері, конструкторлық құжаттаманың біртұтас жүйесіне (КҚБЖ) сәйкес сызбаларды ресімдеу бойынша білімдері мен дағдыларын дамытуға, қазіргі графикалық жүйелерде модельденген сызба геометрия негіздерін қалыптастыру. Автоматты жобалау жүйелерінің (АЖЖ) интерфейстерінде 3D модельдеу технологияларының дағдыларын қалыптастыру.

Құқық негіздері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет, экономика, кәсіпкерлік және көшбасшылық, экология және тіршілік қауіпсіздігі саласындағы негізгі мәселелер мен қағидаттарды қамтитын интеграцияланған пән болып табылады. Нормативтік құқықтық актілерді пайдалану ерекшеліктері, Қоғамның іскерлік, этикалық, қоғамдық, экономикалық, кәсіпкерлік және экологиялық нормаларын пайдалана білу. Экологиялық-құқықтық, экономикалық, кәсіпкерлік қатынастардың, көшбасшылық қасиеттердің және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес қағидаттарының ерекшелігі.

Пән білім алушыларда ҚР отын-энергетикалық кешені оның ерекшеліктерімен туралы түсінік қалыптастырады. Электр энергиясын және жылу энергиясын аралас өндіру негіздерімен, термодинамикалық циклдермен және энергия қондырғыларының схемаларымен таныстырады. Сондай-ақ, курс жылу алмасу, орталықтандырылған жылумен жабдықтау кезінде жылу алу көздері, баламалы энергетика, атом энергетикасын дамыту перспективалары, отынды пайдалану және оны жағу тәсілдері мәселелерін зерделеуге арналған.

Бұл пән білім алушыларды ҚР Білім және ғылым туралы заңымен, жоғары білім беру құрылымымен таныстырады. Осы курсты оқи отырып, білім алушы Жылу энергетикасы білім беру бағдарламасы туралы алғашқы түсініктерді алады, атап айтқанда: энергия үнемдеу туралы заң, ел экономикасындағы энергетика, энергетикалық ресурстар, отын, жылу энергетикасы жүйелерінің негізгі жабдықтары, дәстүрлі емес жаңартылатын энергия көздері, жылу, атом электр станциялары, қазандық қондырғылар, ядролық энергетика.

Пән химияның негізгі ұғымдары мен заңдарын, атомның және химиялық байланыстың құрылымы туралы классикалық және кванттық-механикалық түсінікті зерделеуге; химиялық элементтердің периодтық заңдары мен периодтық жүйесінің құрылымын, химиялық байланыс типтерін қарастыруға; термодинамика, химиялық кинетика және химиялық тепе-теңдік, металдардың коррозиясы заңдарын, ерітінділердің концентрациясын білдіру тәсілдерін меңгеруге; алынған білімді қолдана білуге ықпал етуге, іс жүзінде кәсіби дайындықтағы мәселелерді шешу үшін бағытталған.

«Жылуэнергетикадағы машиналық графиканың элементтері мен автоматты жобалау жүйелерінің негіздері» пәнін оқи отырып, білім алушыда инженерлік жобалау негіздерінің білімдері мен дағдылары қалыптасады. Энергетикалық объектілер мен қондырғыларды компьютерлік жобалау жүйелерін құрудың заманауи әдістері оқутылады. Тәжірибелік дағдылар, техникалық есептеулерді орындау және жылу энергетикалық объектілерді модельдеу үшін MathCAD, MathLab және AutoCAD бағдарламалық пакеттерінің бірқатарын қолдануымен сипатталады.

Бұл пән термодинамика мен жылу алмасудың негізгі заңдылықтарын зерттеуге арналған. Сонымен қатар, негізгі ұғымдар мен анықтамалар қарастырылады: жылу параметрлері, идеалды және нақты газдар, термодинамикалық процесс, су және су буы, жұмыс денесінің параметрлері, жылу сәулесі, жылу алмасу, жылу беру, жылу өткізгіштік, конвекция, ұқсастық теориясы, Фурье және Ньютон-Рихман заңдары, сондай-ақ жылу алмастырғыштар және процестер мен қондырғылардың термодинамикалық циклдері.

«Жылутехника» пәні термодинамика және жылу-масса алмасудың негізгі бөлімдерін оқуға бағытталған. Зерттеуге мыналар ұсынылады: термодинамика заңдары, термодинамикалық процестер, «ылғалды ауа» және «термодинамикалық диаграмма» түсінігі, газ қоспалары және идеал газдардың заңдылықтары, жылу алмасу әдістері (жылу өткізгіштік, конвекция, жылулық сәулелену), жылу алмасу, жылу және энергия, ұқсастық теориясы, жылу машиналарының жіктелуі және циклдері, отынның жану теориясының ерекшеліктері (қатты, сұйық, газ тәріздес).

Теориялық және қолданбалы механиканың негізгі ұғымдары мен анықтамалары айтылады. Пән негізгі бөлімдерді оқуды қамтиды: теориялық механика (момент, қозғалыс траекториясы және нүкте қозғалысының үдеуі, қатты денелер, үйкеліс туралы түсінік, дененің айналмалы қозғалысының динамикасы); материалдардың кедергісі (кернеу, деформация, қысу, созылу, иілу); механизмдер мен машиналар теориясы (машиналар мен механизмдердің негіздері); машина бөлшектері (сипаттамасы, түрлері, осьтердің, біліктердің, муфталардың есебі).

Пәннің бұл оқыту курсы екі бөлімнен тұрады: электротехника және электроника. Пәнді оқу тұрақты, айнымалы токтың сызықты мен сызықты емес электр тізбектерін, электр сигналдарын, электр құрылғылары мен өлшемдерін, қазіргі өндірістік процестер мен басқару жүйелеріндегі цифрлық электроника негіздерін теориялық және практикалық қолданумен негізделген болып табылады. Электромагниттік құбылыстарды сипаттайтын әртүрлі физикалық шамалар да қарастырылады.

Пәннің бұл курсында техникалық термодинамика және жылу алмасу негіздері қарастырылған. Пәнді оқудағы негізгі ұғымдар мен анықтамаларға мыналар жатады: термодинамикалық процестер, термодинамикалық диаграммалар және кестелер, жылу өткізгіштік – стационарлық, стационарлық емес және олардың процестері, жылу беру, конвекция, сұйықтық ағыны, жылу алмасу, жылу алмастырғыштар мен қондырғылар. Жылу энергетикалық және тоңазытқыш қондырғыларының термодинамикалық процестері мен циклдерін есептеу әдістері көрсетілген.

Пәннің осы курсын оқу барысында магниттік және электрлік тізбектерді зерттеуге қатысты негізгі мәселелер қарастырылады. Цифрлық элементтер мен құрылғыларды, электронды схемаларды синтездеу және талдау әдістерін, электр аспаптары мен өлшемдерін, электронды құрылғылар мен аспаптарды, сондай-ақ электр қозғалтқыштары мен аппараттарын сипаттайды. Тұрақты және айнымалы токтардың электр машиналарының құрылысы мен жұмыс істеу принциптері қарастырылады.

«Жылуэнергетикадағы компьютерлік технологиялар» курсы жылутехникасын, жылуэнергетикалық процестерді, жүйелер мен қондырғыларды компьютерлік технологияларды пайдалана отырып модельдеу әдістерін үйренуге бағытталған. Жылуэнергетикалық және жылутехникалық объектілердің процестері мен жүйелерін математикалық, физикалық модельдеу әдістері арқылы зерттеледі, олар есептеу экспериментімен бірге жүреді. Жылу энергиясының жүйелері мен қондырғыларының қолайлы нұсқаларын таңдау үшін компьютерлік технологияларды (бағдарламалық қамтамасыз ету өнімдері) және есептеу техникасын пайдалануын қажет етеді.

Бұл курс инженерлік пәндерге жатады. Сызықтық электрлік және сызықты емес электр тізбектері теориясының негізгі сұрақтары, токтарды, тұрақты және басқа әсерлердегі кернеулерді есептеу әдістері қарастырылады. Сондай-ақ цифрлық, аналогтық және аналитикалық сигналдар және оларды түрлендіру теориялары, өтпелі кезеңдерді есептеу әдістерінің жалпыланған формулалары, үш фазалы электр тізбектері және оларды есептеу, электр қозғалтқыштары туралы негізгі ережелер қарастырылады.

Пәнді оқу үшін масса және жылуалмасу процестерінің физикалық негіздерін зерттейтін негізгі бөлімдер берілген, жылуалмасу негіздері: стационарлық және стационарлық емес жылуөткізгіштік, конвективтік жылу алмасу, диффузия, қайнау процестері, конденсация, сәулелену арқылы жылу беру көрсетілген. Энергетикалық қондырғыларының әртүрлі жұмыс режимдеріндегі жылу алмасу процестерінің ерекшеліктері қарастырылады. Сондай-ақ энергетикалық және ядролық қондырғылардың, жылу алмастырғыштардың, бу генераторларының жылу және гидравликалық есептеулерінің инженерлік әдістерінің принциптері көрсетілген.

Бұл пәнді оқу кезінде термодинамикалық процестер мен жүйелердің негізгі заңдылықтары қарастырылады. Техникалық термодинамиканың негізгі ұғымдары, термодинамиканың заңдары мен әдістері, термодинамикалық тепе-теңдік шарттары, фазалық түрлендірулер, газ турбиналық циклдері, жылу және атом электр станцияларының бу турбиналық қондырғылары, сонымен қатар тоңазытқыш машиналардың циклдері сипатталған. Идеал және нақты газдардың негізгі термодинамикалық процестері, олардың T-s, h-s диаграммаларындағы графикалық көрінісі қарастырылады.

Бұл пән жылу және масса алмасудың негізгі ұғымдарын зерттеуге және кеңістік пен уақыттағы масса мен жылу алмасу процестерінің физикалық мағынасын қарастыруға бағытталған. Стационарлық және стационарлы емес жылуөткізгіштік, сәулелену арқылы жылу алмасу, конвективті жылу алмасу, жылу алмасу құбылыстарының ұқсастығы, фазалық түрленулер кезіндегі жылу алмасу процестері, сұйық және газ тәрізді орталар, масса мен энергияның сақталу заңы мәселелері зерттеледі. Жылуалмастырғыштардың жылулық есептеулері жүргізіледі.

Бұл пән термодинамика негіздерін оқуға бағытталған. Жылуэнергетикалық қондырғыларының процестері мен циклдерін есептеу үшін термодинамика заңдарын қолдану. Идеал және нақты газдар, су буы сияқты заттар мен жұмыс дене сұйықтарының термодинамикалық қасиеттері сипатталған. Бұл заттардың термодинамикалық қасиеттері туралы анықтамалық және кестелік мәліметтер келтірілген. Энергетикалық қондырғыларының термодинамикалық циклдері қарастырылады: газ-турбиналық, бу-турбиналық және бу-газ.

Пән механика заңдарын, сұйықтар мен газдардың негізгі физикалық қасиеттерін оқуға бағытталған. Гидродинамика, гидростатика, газ динамикасының заңдарын зерттеу. Кинематика және сұйықтық динамикасы. Сұйықтықтардың ламинарлы және турбулентті шығуы. Бернулли теңдеуі, Ньютон заңы Гидродинамикалық ұқсастық негіздері. Құбырлар және құбырлардың гидравликалық есебі. Әртүрлі гидравликалық машиналардың, гидравликалық жетектердің конструкциясы мен мақсаты көрсетілген. Гидравликалық машиналарда болатын негізгі процестер сипатталған.

Пән тарихи фактілерді, Абай Құнанбайұлы, Шәкәрім Құдайбердіұлы шығармаларының идеялық-эстетикалық құндылықтарды қалыптастыратын философиялық-көркемдік негіздерін игерте отыра, студенттің өз пікірін айта білу, практикалық дағдыларды және адамгершілік, адалдық, көркем мінез сияқты адами қасиеттерді қабылдауды меңгертеді. Қазақ әдебиеті қаламгерлерінің данышпандық қырлары мен М.Әуезовтің Абай мұрасын зерттеу, насихаттаудағы рөлін, шығармаларының тарих, әдебиет, ғылым үшін маңызын айқындайды.

Пән жылу, электр энергиясын өндірудің негізгі мәселелерін, әртүрлі мақсаттағы жылуэнергетикалық схемаларын, өнеркәсіптік кәсіпорындардың энергия тасымалдаушыларын өндіру және тарату жүйелерін зерттеуге арналған. Жылулық технологиялық процестер мен қондырғылардың материалды, жылулық баланстарының негізгі энергетикалық сипаттамалары келтірілген. Жылумен жабдықтау жүйелері сипатталған. Еліміздің энергетика саласы, оның құрамдас бөліктерінің мәселелері мен даму перспективалары көрсетілген. Энергияны үнемдеу, процестер мен салалардың энергия тиімділігін арттыру мәселелеріне ерекше назар аударылады.

Пән білім алушыларды жылу технологиясының құрылғыларымен, процестерімен, жүйелерімен таныстыруға арналған. Жылу алмасу кезіндегі, сондай-ақ кептіру, түзету және булану кезіндегі масса және жылу алмасу процестері. Өнеркәсіптік пайдалануға арналған жылу және масса алмасу процестері мен құрылғыларының есептеулерін орындау. Жылутехнологиялық және жылутехникалық құрылғылар мен қондырғылардың жылу және масса алмасу процестерінің математикалық модельдері, аппараттар мен кептіру камераларындағы ағын және жылу алмасу үлгілері зерттеледі.

Бұл курс жылу және атом электр станцияларының әртүрлі түрлерімен және олардың мақсатымен таныстырады. Жылу және атом электр станцияларында жылу және электр энергиясын өндіру технологиялары зерттелуде. Электр станцияларының классификациясы. Жылу және атом электр станцияларының құрылымдық жылулық сұлбалары келтірілген. Электр станцияларын жобалау және пайдалану кезінде техникалық шешімдерді қабылдау қарастырылады және негізделеді. Электр станцияларының тиімділігінің техникалық-экономикалық көрсеткіштерін бағалау.

Бұл пән бу турбиналы құрылғылардың мақсаты мен жұмыс істеу принциптерін сипаттайды. Бу турбиналары мен турбогенераторлардың классификациясы, конструкциялық ерекшеліктері және олардың қолдануы қарастырылады. Пәнді меңгеру барысында білім алушылар турбиналық жабдықты және олардың жеке құрылғыларын жобалау, пайдалану және реттеу әдістерін, турбиналардың жұмыс режимін оңтайландыру әдістерін, бу турбиналарында процестер мен циклдарды модельдеу кіреді.

Пән жылу электр станцияларының қазандық қондырғылары мен бу генераторларын оқуға бағытталған. Қазандық қондырғыларының негізгі жабдықтары, олардың жылу-энергетикалық тиімділігін арттыру жолдары туралы жалпы ақпарат берілген. Қатты отын қазандығының элементтеріндегі жылу алмасу процестерінің тиімділігі зерттеледі. Қазандық қондырғылары үшін отынды дайындаудың негізгі процестері сипатталған. Жылулық сұлбалар, сонымен қатар жылу электр станцияларының қазандықтарының сипаттамалары мен конструкциялары зерттеледі.

Курста кондиционерленген бөлмелердің оңтайлы микроклиматын қамтамасыз ететін жайларда ылғалдылықтың, температураның және ауа жылдамдығының қажетті мәндерін құру және автоматты түрде сақтау принциптері зерттеледі. Ауаны іріктеудің, оны сүзудің, ылғалдандырудың, жылытудың, салқындатудың және тазартудың техникалық құралдарының жұмысы сипатталады. Өндірістік және тұрғын жайларды салқындату және суықпен жабдықтау процестері саласындағы білім мен дағдыларды жүйелеу жүргізіледі.

Тоңазытқыш техникасы негіздерінің термодинамикалық түсініктері, анықтамалары және заңдары берілген. Тоңазытқыш машиналар мен қондырғылардың жұмысының термодинамикалық принциптері көрсетілген. Төмен температура мен салқындату эффектісін алу үшін қолданылатын физикалық құбылыстар мен процестер қарастырылады. Негізгі термодинамикалық процестер, тоңазытқыш машиналар мен қондырғылардың классификациясы оқытылады. Төмен температуралы термодинамикалық циклдарды есептеу мен талдаудың рационалды әдістерін таңдау мәселелері шешіледі.

Бұл курс жылу электр станцияларында жұмыс істейтін газ турбиналық қондырғылардың негізгі түсініктерін талқылайды. Газтурбиналық қондырғылардың негізгі схемасы мен жұмыс істеу принциптерінің сипаттамасы берілген. Жұмыс режимдері мен негізгі құрылымдық элементтері, жылу электр станцияларының негізгі жабдықтарына қатысты газтурбиналық қондырғылар зерттеледі. Газтурбиналық қондырғылардың негізгі параметрлері мен режимдерін анықтау зерттелуде. Жылу қозғалтқыштарының жылулық және беріктік есептеулеріне назар аударылады.

Бұл оқылатын курста өнеркәсіптік кәсіпорындарда және жылу электр станцияларында қолданылатын электр қазандықтары мен қуаттылығы аз қазандық қондырғылары қарастырылады. Күшті қазандықтардың және аз қуатты қазандық қондырғыларының негізгі элементтері мен конструкциялары сипатталған. Қазандық қондырғылардың қыздыру беттеріндегі жылу алмасу процестерінің тиімділігі зерттеледі. Табиғи және мәжбүрлі айналымы бар барабанды қазандықтардың жылу сұлбаларының сипаттамасы келтірілген.

Бұл пәннің негізін тоңазытқыш машиналарының құрылғылары мен жұмыс істеу принциптері құрайды. Пәнді оқу барысында білім алушы келесілерді білуі керек: термодинамикалық жұмыстың негіздері және тоңазытқыш машиналарының жұмыс заттары, тоңазытқыш машиналарының түрлері мен жіктелуі, жылу алмастырғыштар және қосалқы жабдықтардың конструкциясы. Салқындатқыш агенттердің жылу сұлбалары мен жылулық диаграммаларының кескіндерін білу. Салқындатқыш агент кескіндерін есептеу.

Бұл пән жылу энергетикалық жабдықтар мен жүйелерді монтаждау және пайдаланудың негізгі ережелерін сипаттайды. Жылу энергетикалық жүйелердің жұмыс көрсеткіштері мен функциялары қарастырылады. ЖЭО-ның жылуэнергетикалық жабдығына қызмет көрсетудің сипаттамасы мен ерекшеліктері келтірілген. Когенерациялық турбиналардың жұмысы термиялық және электрлік жүктеме қисығы бойынша, сонымен қатар кері қысымы бар турбиналардың жұмыс режимдерінің ерекшеліктері, өнеркәсіптік және когенерациялық басқарылатын бу шығарулары бойынша зерттеледі.

«Өндірістік жылумассаалмасу процестері және қондырғылары» пәнінің курсы жылу және масса алмасу процестерінің, аппараттар мен қондырғылардың негіздерін қарастырады. Сондай-ақ, әртүрлі типтегі және мақсаттағы өнеркәсіптік жабдықтар мен қондырғыларда болатын процестер. Аппараттар мен қондырғылардың классификациялары мен сипаттамалары және конструкциялары берілген. Технологиялық өнеркәсіптің құрылғылары мен қондырғыларын жобалау және есептеу негіздері, сонымен қатар олардың техникалық-экономикалық көрсеткіштеріне баға беріледі.

Пән тоңазытқыш техникасының іргелі теорияларын, термодинамика негіздерін, төмен температураларды өндіру және тұтыну әдістерін, сонымен қатар жасанды суық, тура, қайтымды және қайтымсыз циклдарды, тоңазытқыш машиналар, қондырғылар және тоңазытқыш агенттердің циклдарының қасиеттерін зерттеуге бағытталған. Тоңазытқыш жабдықтарды таңдау және есептеу әдісі негізделген. Тоңазытқыш машиналар мен қондырғыларды жобалау, орнату және техникалық пайдалану әдістері келтірілген.

Пәннің мазмұны бу және газ турбиналары туралы негізгі түсініктерді көрсетеді. Турбиналардың жіктелуі мен түрлері, сонымен қатар олардың жұмыс істеу ерекшеліктері келтірілген. Жылу және атом электр станцияларында энергияны түрлендірудің технологиялары мен әдістері және олардың тиімділігі қарастырылады. Энергоблоктарының негізгі жылулық сұлбалары мен жылулық сұлбаларының мәндері сипатталған. Турбиналардың жылулық және конструкциялық есебінің әдістемелік негіздері мен мысалдары келтірілген.

Бұл курс қазбалы отындардың жылулық сипаттамаларын, сонымен қатар қазандық пештерінде жағу үшін отынды дайындау әдістерін зерттеуге бағытталған. Отын дайындау және отынмен қамтамасыз ету жүйесінің негізгі технологиялық схемалары мен элементтерінің конструкциясы зерттеледі. Қазандық қондырғының жылу балансын анықтау әдістері қарастырылады. Қатты отынды жағудың негізгі әдістерінің сипаттамасы және жылу электр станцияларындағы оттықтардың конструкциясы берілген.

Бұл курста жоғары температуралы материалдар мен жабындарды алудың жолдары және олардың тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін заманауи әдістері қарастырылады. Жоғары температуралы материалдар мен жабындардың механикалық қасиеттерінің олардың микроқұрылымына тәуелділігі зерттеледі, материалдарының беріктігі, икемділігі және бұзылуы туралы физика бөлімдері зерттеледі. Қазіргі уақытта кеңінен қолданылатын материалдар мен оларды жобалаудың жаңа технологияларын құрылымдық талдау әдістері қарастырылуда.

Пәннің негізгі мазмұны атом электр станцияларының типтері мен конструкцияларын зерттеуге негізделген. Атом электр станцияларының негізгі және қосалқы жабдықтарының құрылғылары, жұмыс істеу принциптері сипатталған. Атом электр станцияларын басқару жүйелері мен автоматтандыру негіздері берілген. Жабдықтарды жобалау және таңдау, атом электр станцияларының процестерін модельдеу үшін есептеулер жүргізіледі. Атом электр станцияларының пайдалану қауіпсіздігі мен тиімділік мәселелері көрсетілген.

Пән иондаушы сәулеленуді, радиоактивті заттардың дозалық жылдамдықтарын, радиоактивті заттардың үлгілерінің көлемдері мен массасын өлшеуге арналған құрылғылардың түрлері мен жұмыс істеу принциптерін сипаттайды. Пәнді оқудың мақсаты білім алушыларда иондаушы сәулелердің, радионуклидтердің пайда болу табиғаты, радиациялық қауіпсіздік және қорғаныс шаралары туралы білімдерін қалыптастыру болып табылады. Сондай-ақ сәулелену көздерімен қауіпсіз жұмыс істеу үшін өлшеу әдістері мен шарттарын қолдана білуде.

Пән әртүрлі типтегі сығымдығыштар мен жылу қозғалтқыштарының негізгі түрлерінің, конструкцияларының және жұмыс істеу принциптерінің сипаттамасын қамтиды. Сығымдығыштар мен жылу қозғалтқыштарының жылулық, гидравликалық және құрылымдық есептері жүргізіледі. Пәнді оқу сонымен қатар жылу қозғалтқыштарының ПӘК түсініктерін қамтиды, есептеу негіздері және бу және газ турбиналарының, іштен жанатын қозғалтқыштардың, компрессорлардың, желдеткіштердің, сорғылардың жұмыс істеу принциптерінің мәселелері қарастырылады.

Бұл курс су сапасының сипаттамалары мен негізгі көрсеткіштерін, сондай-ақ суды тазарту процестерін зерттеуге бағытталған. Суды тазарту әдістерінің негізгі кезеңдері қарастырылады. Коагулянттардың түрлері және су коагуляциясында қолданылатын процестер зерттеледі. Су сапасын талдау әдістері мен принциптері сипатталған. Су тазарту қондырғыларының негізгі жабдықтары мен автоматтандыру құралдарының сипаттамасы берілген. Суды тазарту жабдығының жұмысының және судың сапасын бақылаудың негізгі түсініктері қарастырылады.

Осы курс өнеркәсіптік мақсаттағы турбоқондырғыларды жобалау мәселелерін, олардың жіктелуін және жұмыс принциптерін зерттеуге арналған. Турбиналық тораптар мен турбиналық қондырғыларды жобалаудың жалпы ережелері қарастырылады, жұмыс денесінің параметрлерін, турбиналардың негізгі бөліктерін таңдауға назар аударылады. Бу турбинасының жылу есебі жүргізіледі. Реактивтілік дәрежесі және оның турбогенератордың жұмысына әсері, электр энергиясын өндірудің шығу қуаты зерттеледі.

Курс табиғи сулардың негізгі қасиеттерін және суды дайындаудың физикалық-химиялық әдістерін үйренуге бағытталған. Жылу электр станциясының жұмыс цикліндегі су сапасы мен айналымының технологиялық көрсеткіштері қарастырылады. Суды тазарту жолдары мен әдістерінің негізгі классификациялары сипатталған. Жылу электр станцияларының су-химиялық режимінің сенімді оңтайлы шарттарын жүзеге асыру үшін судан коррозиялық газдар мен қоспаларды жоюдың негізгі әдістеріне назар аударылады.

Курс жылуэнергетикалық жабдықтар жұмысының деректерін автоматты бақылау, электр станцияларының негізгі және қосалқы жабдықтарының жай-күйі туралы дыбыстық сигналды автоматты түрде беру, оларды пайдалану кезінде жабдықты ықтимал зақымданудан қорғау құралдарын автоматты түрде іске қосу функцияларын орындайтын басқару жүйелерін зерттелеуге бағытталған. Технологиялық процесті қашықтықтан басқару әдісінің мүмкіндіктері, реттегіштерді белгілі бір ретпен қосу немесе өшіру, жылу электр қондырғыларын пайдалану кезінде автоматиканы қолданудың орындылығы қарастырылады.

Пәннің курсы теориялық механиканың, сұйықтар мен газдардың механикасының, термодинамиканың, жылу және масса алмасудың негізгі заңдарын білу негізінде оқытылады. Пән курсы компрессорлардың, желдеткіштердің, сорғылардың түрлерін, жұмыс істеу принциптерін және элементтерін сипаттайтын негізгі бөлімдерден тұрады. Сығымдығыштардың құрылымдық элементтері мен технологиялық параметрлері қарастырылады. Сондай-ақ компрессорларды, сорғыларды және желдеткіштерді есептеу әдістері мен мысалдары келтірілген.

Пәннің курсы жылу энергетикасы мен жылу технологиясында қолданылатын өлшемдер туралы жалпы мәліметтерді береді. Заттардың температурасын, қысымын, мөлшерін және шығынын өлшеуге арналған заманауи құрылғылар мен құралдардың жұмыс істеу принциптері мен ерекшеліктері қарастырылады. Жылу және атом электр станцияларында заманауи өлшемдерді жүргізу әдістері келтірілген. Сондай-ақ жылыту, желдету және ауаны баптау жүйелері үшін тұрғын және қоғамдық ғимараттардың микроклиматын өлшеу.

Бұл курс бу турбиналарының құрылымы мен конструкцияларын, олардың жұмыс істеу принципін, турбоагрегаттар жұмысының өндірістік процестерін автоматтандыруды зерттеуге бағытталған. Бу турбинасының қосалқы қондырғыларын автоматтандырудың болжалды артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылады. Турбоагрегаттарды басқарудың автоматтандырылған жүйелерін құру міндеттерін қою және шешу жолдары, ең аз қаржылық шығындармен турбоагрегатты автоматтандыру жүйесін сенімді қорғауды қамтамасыз ететін тәсілдер айқындалады.

«Жылуэнергетикадағы есепке алу және бақылау құралдары» пәні – температураны, қысымды, сұйықтықтың, газдың, будың шығынын өлшеуге арналған өлшеуіш және көмекші аспаптарды қолдану. Энергия ресурстарын тиімді пайдалану үшін тұтынушыға электр және жылу энергиясын есепке алу және бақылау. Жылу энергетикалық объектілерде өлшеу құралдарын есепке алу және бақылау үшін цифрлық аспаптар мен цифрлық есептеуіш машиналарды пайдалану.

Пән ағынды суларды ластау көздерінің заманауи мәселелерін зерттеуге арналған. Ағынды суларды тазарту әдістері және олардың технологиялары зерттелуде, мысалы: гидромеханикалық тазарту, физикалық және химиялық тазалау, биохимиялық және термиялық тазарту. Ағынды суларды тазартудың технологиялық сұлбасын құру негіздері келтіріліп, зерттеледі. Сондай-ақ ағынды суларды тазартудың заманауи әдістері мен оларды енгізу және жетілдіру технологиялары қарастырылған.

Бұл курс гидравликаның, гидродинамиканың негізгі заңдылықтарын, сұйықтар мен газдар қозғалысының заңдылықтары мен табиғатын зерттеуге арналған. Әртүрлі гидравликалық машиналардың, гидравликалық жетектердің құрылғылары, құрылымдары, жұмыс істеу принциптері және жұмыс істеу әдістері қарастырылады. Гидравликалық машиналардың жұмысының негізгі параметрлері мен технологиялық режимдерін есептеу және анықтау әдістері келтірілген. Гидравликалық процестердің математикалық және физикалық модельдерін құру принциптерінің сипаттамасы берілген.

Курста экономиканың әртүрлі салаларында жылу сорғыларын қолданудың қолданыстағы жобалары мен перспективалары қарастырылады. Жылу сорғылары жұмысының негізгі жалпы принциптері, олардың энергетикалық тиімділігін арттыру тәсілдері туралы мәліметтер келтіріледі. Ірі қалалар мен облыстардың жылумен жабдықтау жүйелерінде жылу сорғы қондырғыларын пайдалану мүмкіндіктері зерттелуде. Өндірістік процеске жылу сорғыларын енгізу бойынша іске асырылған жобалардың нақты мысалдарының сипаттамасы келтіріледі.

Курста Қазақстан Республикасының энергетикалық секторы, ел энергетикасының даму жағдайы мен перспективалары қарастырылады. Жаңартылатын энергия көздері мен атом энергетикасын дамытуға көңіл бөлінуде. Қазақстанда электр энергиясын өндіру мен берудің негізгі факторлары қарастырылуда. Электр энергиясының нарығы, энергия өндіруші және энергиямен жабдықтаушы ұйымдар мен операторлар зерттеленуде. Энергетикалық жүйелерді құру, ірілендіру және біріктіру негізінде энергетиканы дамыту мәселелері зерттелуде.

Бұл курс энергияның әртүрлі түрлерін түрлендірудің заманауи әдістері мен тәсілдерін зерттеуге бағытталған. Курста энергияның формалары мен түрлерінің жіктелуі сипатталады, жылу электр станцияларының конструкцияларын және олардың жұмыс принциптерін жетілдіруге назар аударылады. Магнитогидродинамикалық генераторлар, Фарадей заңы және энергияны сақтау заңы, электромагниттік индукция қарастырылады. Органикалық фотоэлементтердің жұмыс істеу принциптері планарлы гетерошығу негізінде зерттеледі.

Пән өнеркәсіптік жылу-энергетикалық кәсіпорындарда энергияны үнемдеу әдістерін зерттеуге бағытталған. Энергетикалық тексерулердің (энергетикалық аудит) негізгі түрлері мен кезеңдері қарастырылады. Энергия тиімділігі мен отын-энергетикалық ресурстарды ұтымды пайдалануға көңіл бөлінуде. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың энергия тиімділігін арттыру үшін жүзеге асырылатын типтік энергия үнемдеу шаралары зерттелуде. Энергия үнемдеуде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдаланатын заманауи энергия үнемдейтін технологияларға баға беріледі.

Пән энергетикалық жүйенің негізгі түсініктерін, тіршілікті қамтамасыз ету үшін энергия ресурстарын қауіпсіз тұтынуды қамтамасыз ететін энергетикалық жүйелердің жұмыс және жұмыс істеу принциптерін зерттейді. Тіршілікті энергиямен қамтамасыз ету жүйесінің жұмыс параметрлерін бағалау әдістері көрсетілген. Микроклимат жүйелерін әзірлеу және есептеу (жылыту, желдету, ауаны баптау). Ыңғайлы өмір сүру жағдайларын қамтамасыз ететін энергия жүйелеріндегі энергияны үнемдеу шаралары. Сондай-ақ еңбекті қорғау және қауіпсіздік мәселелері қарастырылған.

Экономикалық реформалардың қазіргі кезеңінде экономикада, әсіресе микроэкономикалық деңгейде елеулі өзгерістер орын алуда: кәсіпорындардың шаруашылық қызметінің сипаты мен әдістері өзгеруде. Бұл курста кәсіпорынның ресурстары, оларды пайдалану тиімділігі, рентабельділігі және кәсіпорын қызметінің негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері жан-жақты қарастырылады. Сонымен қатар берілген курста кәсіпорынның өндірістік қуаты мен капиталын оңтайландыру мақсатында еңбек ресурстарын ынталандыру әдістері.

Курс отын-энергетика балансындағы дәстүрлі емес энергетиканың қазіргі жағдайы мен даму болашағын қарастырады. Дәстүрлі емес энергия түрлерін пайдаланатын электр станцияларының жұмыс істеу принциптері мен конструкциясы сипатталған. Дәстүрлі емес энергия көздерінің негізгі жұмыс режимдері, сондай-ақ жылу энергетикасында практикалық қолдану принциптері зерттеледі. Электр және жылу энергиясының көздері ретінде қалдықтар мен биомассаны пайдаланудың заманауи әдістері мен мүмкіндіктеріне назар аударылады.

Тұрмыстық және өндірістік тұтынушыларды жылумен қамтамасыз ету жүйелері мәселелері қарастырылған. Жылу желілері және олардың конструктивті компоненттері зерттеледі. Жылу желілерін төсеу: жер үсті, жерасты, арналы және арнасыз. Жылу желілерін гидравликалық есептеу, құбырларды есептеу және таңдау әдістері келтірілген. Жылу желілеріндегі жылу шығынын бағалау және жою. Сондай-ақ құбырларды жылу оқшаулау, жылу оқшаулауды таңдау және есептеу мәселелері де көрсетілген.

Пәннің бұл оқу курсы энергияны өндіру және тарату жүйелерінің негізгі әдістерін, принциптерін, құрылымын және олардың жұмыс істеуін білуге бағытталған. Өнеркәсіптік кәсіпорындарды отынмен қамтамасыз ету, сумен қамтамасыз ету, ауамен қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады. Бұл жүйелердің негізгі, қосалқы жабдықтарының сипаттамалары мен есептеулері келтірілген. Өнеркәсіптік кәсіпорындардағы негізгі жабдықтарды пайдалану мәселелері қарастырылады. Энергия тасымалдаушыларды өндіру мен тұтынудың пайдаланылатын және жобаланған схемаларына техникалық-экономикалық негіздеме берілген.

Бұл курс әртүрлі энергия көздерін түрлендірудің заманауи жылу (термодинамикалық), фотоэлектрлік және фотохимиялық әдістерін зерттеуге арналған. Энергияны түрлендірудің әр әдісінің артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылады. Оларды қолданудың орындылығы энергияның нақты көзіне байланысты анықталады. Органикалық отынмен және дәстүрлі емес энергия көздерімен жұмыс істейтін қазіргі заманғы электр станциялары жұмысының тиімділігін арттыру мәселесіне назар аударылуда.

«Турбиналы жабдықтардың эксплуатациясы мен техникалық қызмет көрсету» пәні жылу және атом электр станцияларының турбиналық жабдықтарын қарастырады. Турбиналық жабдықтың түрі мен құрылымы, пайдалану және техникалық қызмет көрсету бойынша негізгі мәселелер көрсетілген. Негізгі бөлімде - турбиналық қондырғылардың негізгі және қосалқы жабдықтарына, жұмыс режиміне, турбиналарды басқару және қорғау жүйелеріне, сондай-ақ бақылау-өлшеу аспаптарының жұмысына ерекше назар аударылады.

Пәнді оқу кезінде атом электр станцияларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету принциптерінің негізгі мәселелері қарастырылады. Электр станцияларын пайдаланудағы радиациялық, техникалық қауіпсіздік негіздері. Төтенше жағдайлар, олардың пайда болу себебі, қазіргі заманғы қорғаныс жүйелерімен алдын алу және оқшаулау әдістері. Атом электр станцияларын бақылауды, сенімділігін және қауіпсіздігін ұйымдастыру бойынша нормативтік-техникалық құжаттамалар зерттелуде. Ядролық қалдықтарды өңдеу және көму әдістері.

Бұл курс табиғатты пайдалану негіздерін оқуға бағытталған. Табиғатты ұтымды пайдаланудың түрлері, формалары мен механизмдері қарастырылады. Табиғат ресурстарын ұтымды пайдалану жолдары, сонымен қатар адамзаттың тұрақты даму тұжырымдамасы және табиғатты пайдалану мәселелері зерттелуде. Табиғи жүйелердің экологиялық тепе-теңдігін сақтауға, қалпына келтіруге және ұтымды өзгертуге көңіл бөлінеді. Табиғатты пайдалануды ұтымды жетілдіру мақсатында энергетика мен экологияның тұрақты дамуы зерттелуде.

Бұл курста Қазақстан Республикасының отын-энергетика кешенінің қазіргі жағдайын, сонымен қатар дәстүрлі емес және жаңартылатын энергия көздері негізінде жылу және электр энергиясын өндіру технологиясын қарастыруда. Жаңартылатын энергия көздерін қолдану ерекшеліктері зерттеледі. Дәстүрлі емес және жаңартылатын энергия көздерін пайдаланудың қазіргі жай-күйіне, осы салалардың жылу энергетикасында проблемалары мен даму болашағына зор назар аударылады.

Жылу және атом электр станцияларының негізгі сипаттамалары мен жұмыс істеу принциптері қарастырылады. Жылу және атом электр станцияларының жылумеханикалық және қосалқы жабдықтарын жобалау және есептеу, пайдалану және классификациялау мәселелері көрсетілген. Жылуалмастырғыш қондырғылар және оларда болып жатқан гидравликалық процестер, бу турбинасының, газтурбиналық қондырғылардың термодинамикалық циклдері, электр станцияларының принципиалды сұлбалары оқытылады. Электр станцияларының негізгі және қосалқы жабдықтарының жылулық және конструктивтік есептері жүргізіледі.

Курс қазіргі заманғы отандық және әлемдік энергетиканың дамуындағы бар проблемалар мен негізгі үрдістерге шолу жасауға арналған. Электр және жылу энергиясын өндіру кезінде энергия үнемдеу және энергия тиімділігі мәселелері қарастырылады. Жылу өндіретін кәсіпорындардың қоршаған ортаға техногендік әсерін айтарлықтай төмендететін заманауи әдістер мен технологиялар зерттелуде. ҚР заңдары мен бағдарламалары және оларды іске асыру жөніндегі іс-шаралар зерттеленеді.

Пәннің оқыту саласы - тоңазытқыш криогендік жабдықтар мен технологиялар. Пән тоңазытқыш қондырғыларының элементтерінде болатын салқындату процестерін зерттеуге бағытталған. Тоңазытқыш қондырғылардың циклдері, сұлбалары және орналасуы. Тоңазытқыш қондырғыларды қолданудың әртүрлі бағыттары бойынша классификациясы. Тоңазытқыш қондырғылар элементтерінің жылу және конструктивті есептеулері. Негізгі және қосалқы тоңазытқыш қондырғыларды есептеу және таңдау. Салқындатқыш агенттердің сипаттамалары мен түрлері.

Осы пәнді оқи отырып, білім алушылар келесі білімдер мен дағдыларды дамытады: спектрометрия туралы түсініктер және оның теориялық негіздері, спектрометрия әдісінің негізгі принциптері. Ұшқыш және ұшпайтын заттарды, сұйықтар мен газдарды иондау, сұйық және газ фазаларындағы заттардың электронды иондау әдістері оқытылады. Ионизация әдістерінің классификациясы. Электр және магнит өрістерінің зарядталған бөлшектері. Масс-спектрометрия және масс-анализаторлар.

Пән жылу электр станцияларының жұмысының негізгі принциптері мен режимдерін оқып үйренуге және меңгеруге бағытталған. Ол жылу электр станциялары мен қазандықтардағы жылу, механикалық және су тазарту жабдықтарын, автоматика және өлшеу жүйелерін пайдалану, жөндеу, реттеу бойынша жұмыстарды қауіпсіз орындауды сипаттайды. Жылу электр станцияларының негізгі және қосалқы жабдықтарын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік ережелері толығырақ сипатталған.

Типтік әдістемелер бойынша есептеулер жүргізу және техникалық тапсырмаға сәйкес жобалауды автоматтандырудың стандартты құралдарын қолдана отырып, жеке бөлшектер мен тораптарды жобалау.

Қоғам дамуының заманауи тенденцияларын ескере отырып, әлеуметтік-мәдени, экономикалық-құқықтық, экологиялық білімді, коммуникативті дағдыларды көрсету, ақпараттық технологияларды қолдану.

Энергия тасымалдағыштарды өндіру және бөлу жүйелерін есептеу мен реттеуді орындау.

Ғылым мен техниканың соңғы жетістіктеріне негізделген энергетикалық жүйелер, желдету және ауа баптау жүйелері үшін жабдықтарды есептеу және таңдау әдістерін қолдану.

Өз пәндік аймақ бойынша электротехника, өлшеу құралдары, автоматтандыру және ақпараттық технологиялар саласындағы біліммен жұмыс жасау.

Энергетика саласындағы инновациялық технологиялар мен техниканы пайдалану үшін қажетті теориялық және практикалық білімді қолдану.

Әзірленген және пайдаланылатын жылу энергетикалық және жылутехнологиялық қондырғылар мен жүйелердің жұмыс істеу және жылутехникалық есептеулерін жүргізу принциптерін сипаттау.

Оқу, ғылыми және кәсіби қызметте білім беру бағдарламасының түлегіне қойылатын талаптарды, құжаттаманы ресімдеу ережелері, талаптары мен нормаларын қолдану.

Танымдық және кәсіби қызметте математика және жаратылыстану ғылымдары саласындағы базалық білімді, математикалық талдау және модельдеу әдістерін, энергетика саласындағы теориялық және эксперименттік зерттеулерді қолдану.

Механиканың, термодинамиканың және жылумассаалмасудың іргелі заңдарын және жылу энергетикасы мен жылутехнология мәселелерін шешуде олардың практикалық қосымшаларын пайдалану.