7M01705 Орыс тілі мен әдебиеті в Семей қаласының Шәкәрім атындағы университеті

Тиісті білім саласының түпнұсқа әдебиетін шет тілінде еркін оқуға оқытуды көздейтін кәсіби қызметті жүзеге асыру үшін жалпы мәдени, кәсіби және арнайы құзыреттерді меңгеру; мамандық бойынша монологиялық және диалогтік нысанда ауызша қарым-қатынас дағдыларын дамыту; магистранттың ғылыми жұмысымен байланысты тақырыптарда жазбаша ғылыми қарым-қатынас дағдыларын дамыту, сондай-ақ ғылыми саладағы халықаралық ынтымақтастықтың нысандары мен түрлерімен танысу.

Курс жоғары білім берудің негізгі бағыттарын, қағидаттары мен заңдылықтарын зерделеуге бағытталған. Курсты оқу барысында қазіргі педагогиканың базалық ұғымдары, оқыту мен тәрбиелеудің тұжырымдамасы мен теориясы, жоғары мектептің дидактикасы қарастырылатын болады. Магистрант білім беру процесін ұйымдастыруды жобалау дағдыларын, жеке және топтық рефлексия тәсілдерін меңгереді, педагогикалық мақсаттарды сауатты тұжырымдай алады, білім беру технологияларын оқу үрдісінде қолдана алады, пәндердің жұмыс бағдарламаларын құрастыра алады.

Бұл курс магистранттарды ЖОО-дағы білім алушылардың филологиялық дайындығының мазмұнымен таныстыруды, оларды өндірістік практикадан өтуге және алдағы кәсіби қызметке дайындауды, тиісті құзыреттерді әзірлеуді көздейді. Инновациялық үлгідегі оқу құралдары мен дидактикалық құралдарды қоса алғанда, білім беру бағдарламаларын, оқу жоспарларын, оқу курстарының (пәндерінің) бағдарламаларын әзірлеуге және оларды әдістемелік қамтамасыз етуге, орта және жоғары мектепте бейінді гуманитарлық білім берумен байланысты жобаларды әзірлеуге бағытталған.

Курста заманауи білім беру стратегиялары – жаһандану, гуманитаризация және ізгілендіру, білім беруді ақпараттандыру, интериоризация, экстериоризация, проблематизация және рефлексия стратегиялары туралы түсінік беріледі, орыс тілі мен әдебиетінің қазіргі сабағының ерекшеліктері, оқу және жазу арқылы сыни ойлауды дамыту технологиялары, оқу, ғылыми және көркем мәтіндерді оқу және эссе құру стратегиялары қарастырылады, қазіргі білім беру стратегияларын зерттеумен айналысатын ғалымдардың еңбектері талданады.

Пән ғылым ретінде мәдениетаралық қарым-қатынастың проблемаларын, тарихы мен негізгі бағыттарын қарастырады; коммуникацияның негізгі элементтері, әртүрлі лингвомәдениеттердің негізгі тұжырымдамалары; мәдениетаралық коммуникация процесі, әлемді мәдени қабылдаудың әртүрлілігі туралы; қазіргі мәдениетаралық қарым-қатынастың ерекшеліктері туралы негізгі мәліметтер береді; қазіргі зерттеулер негізінде мәдениетаралық қарым-қатынастың негізгі мәселелерін қамтиды; орыс тілінің материалы бойынша зерттеу нәтижелерін қазақ тілінің деректерімен салыстырады.

Бұл пән студенттерді филологиялық пәндерді оқытуда білім беру процесінде инновациялық технологияларды қолдану мүмкіндіктерімен таныстыруға арналған. Пәнді оқу барысында магистранттар қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды қолдана отырып, филологиялық пәндерді оқытудың әдістері мен құралдарын, Интернеттің білім беру желілеріндегі жұмыс жағдайында оқушылардың шығармашылық ойлауын дамытудағы инновациялық технологиялардың рөлін меңгереді.

Пән "мәдениет" және "лингвомәдениеттану", "салыстырмалы лингвомәдениеттану" ұғымдары туралы, әлемнің тілдік және мәдени көріністері, тілдік сана, мәдени кеңістік және лингвомәдени қауымдастық; салыстырмалы лингвомәдениеттанудың мәнінің, принциптерінің, негізгі ұғымдары мен бірліктерінің теориялық-әдіснамалық негіздеуі: лингвомәдениеттану, лингвомәдени парадигма, әлемнің ұлттық тілдік бейнесі, ұлттық тілдік тұлға, мәдени семалар, концепт, әртүрлі жүйелік тілдердің лингвомәдени шындықтары; салыстырмалы лингвомәдениеттану зерттеулерінің бағыттары мен ерекшеліктері туралы түсінік береді.

Курс магистранттардың қазіргі мектептегі білім беру процесінің сапасын бақылауды ұйымдастыруға дайындығын қалыптастыруға бағытталған; сонымен қатар онда мектепте орыс тілі мен әдебиетін оқыту әдістемесін оқу кезінде қалыптасқан білім, білік және қызмет әдістері қолданылады. Бұл курс барысында оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың заманауи технологияларының ерекшеліктері және оларды мектептің оқу процесінде қолдану әдістері ашылады.

Курстың мазмұны басқару психологиясының тәсілдері мен бағыттарын, басқарудың психологиялық заңдылықтарын, басқару мәселелерін жоспарлау мен шешу ерекшеліктерін меңгеруге бағытталған. Білім алушылар конфликттік жағдайларды шешудің психологиялық әдістерімен танысады, жұмысты ынталандыру тәсілдерін, басқарудың тиімді стильдерін қолдану әдістерін меңгереді. Басқару процесінің тиімділігінің төмендеуінің негізінде жатқан психологиялық себептерді талдау дағдылары қалыптасады.

Курста ғылыми танымның әдіснамалық негіздері мен түрлері және теориялық танымның құрылымдық компоненттері туралы ақпарат кеңейеді, зерттеу әдістемелерінің түрлері, қазіргі лингвистикалық білімнің әдіснамалық принциптері қарастырылады, лингвистикалық зерттеу әдістерінің жіктелуі келтіріледі, жалпы ғылыми теориялық және эмпирикалық әдістерге, Салыстырмалы-тарихи, типологиялық, салыстырмалы, құрылымдық әдістерге, оппозиция әдістеріне сипаттама беріледі және дистрибутивтік, трансформациялық, компоненттік талдаудың ерекшеліктері ашылады.

Пән әлемнің концептуалды және тілдік бейнесі, ғылыми ойлау және тіл мен оның тасымалдаушысы арасындағы байланысты түсінуде көрінетін әлеуметтік-лингвистикалық құзіреттілікті арттыруға бағытталған; әлемнің концептуалды бейнесіндегі нақты әлемнің, мәдениет пен тілдің өзара қарым-қатынасы мен өзара әрекеттесуінің көрінісі; "әлем бейнесі" ұғымын, әлемнің концептуалды және тілдік бейнесінің арақатынасын, ұлттық-тілдік құзыреттілікті және әлемнің әртүрлі тілдік көріністерінің мәдени ерекшелігі қарастырылады.

"Орыс тілі мен әдебиеті: ҰБТ-ға дайындық мәселелері" курсы Қазақстандағы орта білім беру мазмұнын жаңарту жағдайында қолданылатын оқыту нәтижелерін бағалаудың заманауи технологиялары мен құралдарымен таныстырады, Ұлттық бірыңғай тестілеу барысында орыс тілі мен әдебиеті бойынша білім алушылардың білімін тексеруге дайындаумен және өткізумен байланысты кәсіби іскерліктер мен дағдыларды қалыптастырады.

Пән ғылыми ойлау мәдениетін зерттеуге бағытталған, аналитикалық мүмкіндіктер мен зерттеу дағдыларын қалыптастырады, болашақ ғалымға қажетті теориялық және практикалық білім береді. Ғылымның тарихи эволюциясын және олар қалыптастыратын философиялық перспективаларды зерттейді. Қазіргі ғылымның пайда болуы, оның әлеуметтік және институционалдық байланыстары сипатталған. Ойлау эксперименттеріне, теорияларды растау мен теріске шығаруға, сандық және жоғары сапалы зерттеу әдістерінің пайда болуы мен қолданылуына байланысты жалпы философиялық мәселелер қарастырылады.

Курс білім алушыларды қашықтықтан білім берудің негізгі ұғымдарымен, қашықтықтан білім берудің артықшылықтары мен кемшіліктерімен таныстыруға бағытталған. Қашықтықтан оқыту курсы мен дәстүрлі оқыту процесінің арақатынасы, цифрлық білім беру ресурстарын заманауи түсінуі, орыс тілі мен әдебиетін қашықтықтан оқытудың формалары, әдістері мен құралдары, қашықтықтан білім беру бағдарламаларының түрлері, қашықтықтан оқыту модельдері, орыс тілі мен әдебиетін оқытуға қатысты қашықтықтан оқыту курстарын әзірлеу әдістемесі қарастырылады.

Бұл курс білім алушылардың коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруға және жетілдіруге ықпал етеді, құзыреттілік тәсіл жағдайында оқыту дағдыларын, әртүрлі коммуникативтік жағдайларда өзінің мінез-құлқын түсіну дағдыларын және жеке ресурстарды оңтайлы пайдалануды дамытады, білім беру ұйымы жағдайында оқу іс-әрекеті мен тіршілік әрекетін ұйымдастырудың жаңа аспектілерінде мінез-құлық дағдыларын қалыптастырады. Орыс тілін іс жүзінде қолдануға, оны қарым-қатынас мәдениеті дағдыларын қалыптастыру арқылы сөйлеу іс-әрекетінде қолдануға бағытталған.

Курс магистранттарды ғылыми парадигмалардың өзгеру теориясы тұрғысынан қазіргі тіл білімінің, әдебиеттанудың ерекшеліктерімен, қазіргі лингвистика, әдебиеттану бағыттарының өзекті проблемаларымен және соңғы онжылдықтардағы ғылыми зерттеулерде талқыланатын пікірталас мәселелерімен таныстырады, филологтың лингвистикалық, лингвомәдени және әдебиеттану құзыреттілігін дамытады. Сондай-ақ, бұл курс ЖОО мен мектептегі мәтінді лингвистикалық және әдеби талдау аспектісінде кәсіби міндеттерді нәтижелі шешуге дайындығын қалыптастырады.

Курста ашық білім берудің мәселелері мен перспективалары, оқу процесінің ерекшеліктері, тәрбиешінің рөлі мен орны, оның қызметінің сипаттамасы, ашық білім берудегі этикасы қарастырылады. Тьютордың қызметіне мақсат қою және жобалау, білім алушыларды оқу процесіне тарту, топтық сабақтарды ұйымдастыру және кейс-стадимен жұмыс, ақпараттық технологиялар және оқушыларды қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру, оқытудың ойын технологияларын пайдалану сияқты техникалар кіреді.

Курс білім алушылардың тұлғааралық және мәдениетаралық өзара әрекеттесу мәселелерін шешу үшін ауызша және жазбаша түрде қарым-қатынас жасау қабілетін қалыптастыруға және дамытуға, кәсіби этика мен сөйлеу мәдениетінің негіздерін игеруге мүмкіндік береді. Сондай-ақ курс мектептегі және университеттегі оқу процесінде орыс тілі мен әдебиеті сабақтарында тілдік және лингвистикалық құзіреттілікті қалыптастырудың заманауи технологияларымен таныстырады.

Курс магистранттарды шығармашылық пен дербестікті дамыту арқылы орыс тілі мен әдебиетін оқыту әдістемесі саласындағы ғылыми-зерттеу қызметіне баулуға, сондай-ақ білім алушылардың теориялық дайындығын тереңдетуге, кәсіби ғылыми-зерттеу қызметінде тәжірибелік дағдыларды қалыптастыру: ҒЗЖ жоспарлау, арнайы әдебиеттермен өзіндік жұмыс, ғылыми жетекшінің басшылығымен жұмыс, нәтижелерді ұсыну саласында практикалық дағдылар мен құзыреттіліктерді қалыптастыруға арналған баспа басылымдарында ҒЗЖ және т. б.

Курс білім алушыларды мұражай ісінің негіздерімен таныстырады, педагог тұлғасының қалыптасуындағы және оның кәсіби қызметіндегі мұражай мұрасының маңыздылығын түсінуді қалыптастырады, мұражай педагогикасының негіздерін меңгеруге, филологиялық пәндерді оқытуда мұражай экспозицияларын пайдалану білімі мен практикалық дағдыларын алуға көмектеседі. Мұражай педагогикасы мектептің білім беру процесінде инновациялық технология ретінде қарастырылады. Мұражай педагогикасында тиімді ойын технологиялары, ұжымдық шығармашылық істер технологиясы, проблемалық және жеке оқыту технологиялары ұсынылады.

Бұл курс аударма теориясы мен практикасы, аударманың жалпы теориясы саласында білім береді, аударылған мәтінді талдау процесінде теориялық білімді қолдану қабілетін қалыптастырады, магистранттарға көркем мәтінді талдаудың серпілістерін оның формасы, мазмұны мен бейнелі жүйесінің бірлігінде игеруге көмектеседі. Аударма түрлендірулерімен таныстырады: лексикалық және грамматикалық, аударма әдістері мен әдістері, аударма түрлерін жіктеу, аударманың прагматикалық аспектілері, аударма сапасын бағалау.

Бұл курста көркем мәтінді тұтас талдаудың мәні, мазмұны, негізгі түсініктері, мақсаттары мен міндеттері қарастырылады. Нақты материалда магистранттар эпикалық, лирикалық, лирикалық-эпикалық және драмалық жанрларды форма мен мазмұнның бірлігінде талдаудың жолдарын, принциптерін, әдістері мен қағидаларын зерттейді. Бұл курс сонымен қатар фольклор мен әдебиетте көркем бейнені құрудың ерекшеліктері мен құралдарымен, олардың эстетикалық қызметімен таныстырады.

Курста салыстырмалы әдебиеттанудың мәні, мазмұны, негізгі ұғымдары, мақсаттары мен міндеттері қарастырылады. Орыс және қазақ әдебиетінің тарихи-типологиялық, тарихи-генетикалық және түйісу байланыстары ашылады. 19-20 ғасырлардағы халық ауыз әдебиетінің шығармашылығы, көне түркі және ежелгі орыс классикалық әдебиет туындыларын салыстырмалы талдау негізінде орыс және қазақ әдебиетінің ұлттық ерекшелігі анықталады, ұлттық әдеби процестің ерекшеліктері мен мәдениеттер диалогы зерттеледі.

Пән орыс тілін шет тілі ретінде оқытудың лингвистикалық, әлеуметтік және психолингвистикалық, психологиялық - педагогикалық негіздері туралы; орыс тілін шет тілі ретінде оқытудың отандық және шетелдік әдістемесінде қабылданған оқытудың қазіргі заманғы қағидалары мен әдістері туралы; лингвоелтаным және лингвомәдениеттану негіздерін, тіл мен сөйлеу әрекетінің түрлі аспектілерін оқытудың тиімді әдістері мен тәсілдерін, оқытудың заманауи цифрлық технологиялары жайлы түсінік береді.

Курста белгілер мен белгілер жүйесі туралы ғылым ретінде семиотиканың мәні, мазмұны, негізгі түсініктері, мақсаттары мен міндеттері қарастырылады. Көркем мәтінді семиотикалық талдау, оның ішкі және сыртқы ұйымдастырылуы, оның құраушы элементтерінің байланыс тәсілдері туралы түсінік берілген. Нақты материал негізінде көркемдік жүйе ретінде эпикалық, лирикалық, лирикалық және драмалық жанрлардың тілін семиотикалық талдаудың жолдары, принциптері, әдістері мен тәсілдері талданады.

Курста герменевтиканың мәні, мазмұны, негізгі түсініктері, мақсаттары мен міндеттері ғылым және әдебиеттегі таным әдісі ретінде қарастырылады. Көркем мәтінге герменевтикалық көзқарастың мәні интеллектуалды және шығармашылық, эвристикалық қызмет түрлерінің бірі ретінде сипатталады. Герменевтиканың негізгі терминдері туралы түсінік беріліп, олардың мағынасын анықтайды. Курстың негізгі орны-әр түрлі жанрдағы әдеби шығармаларды герменевтикалық оқу дағдыларын қалыптастыру.

Бұл курста мәтіннің прагматикасы лингвистикалық пән ретінде, олардың коммуникативтік қатынастарындағы тіл бірліктерін зерттеу туралы түсінік беріледі. Прагматикалық лингвистиканың коммуникативті жағдайы, коммуникативті құзыреттілігі, коммуникативті ниеті, сөйлеу әрекеті, перфоматив және т.б. сияқты негізгі ұғымдары қарастырылады, сонымен қатар сөйлеу актілерінің жіктелуі, көркем мәтінді ұйымдастырудың ерекшелігі ашылады. Орыс классикалық әдебиетінің прагматикасын зерттеуге басты назар аударылады.

Бұл курс "автор" және "кейіпкер" ұғымдарының қалыптасуы мен қазіргі әдеби мәртебесі, қазіргі әдеби процесс шеңберіндегі "автор-кейіпкер" аспектісіндегі негізгі сипаттамалары, әдеби бейнені жасау тәсілдері туралы тұтас түсінік береді. Сонымен қатар бұл курс әдебиеттанудың жаңа тәсілдері мен бағыттарын ескере отырып тарих пен мәдениет контекстіндегі көркем шығармаларды талдау білім алушылардың дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.

Пән орыс тілінің ауызекі сөйлеудің негізгі стильдік ерекшеліктерін, оның орыс әдеби тілінің қызметтік түрлерінің жүйесіндегі орнын, оның ерекше белгілері мен жазбаша сөйлеуге қарағанда ауызша жұмыс істеу жағдайларын, қазіргі кездегі орыс ауызекі тілінің даму ерекшеліктері мен тенденцияларын қарастырады. Магистранттар сонымен қатар тиімді қарым-қатынас әдістерімен танысады (тілдік (вербальды) және тілдік емес (вербальды емес) құралдар).

Бұл курс салыстырылатын тілдердің тіл жүйесінің әртүрлі деңгейлеріндегі ұқсастықтар мен сәйкессіздіктер туралы тұтас түсінікті қалыптастыруға бағытталған, тілдік кереғарлықтар мен тілдік бірегейліктерді зерделеуге бағытталған, типологияға және әмбебаптарды анықтауға материал береді. Сонымен қатар салыстырылатын тілдердің сәйкес келмейтін, қарама-қайшы ерекшеліктеріне, қазіргі лингвистикалық теорияның жетістіктері тұрғысынан тілдік материалды талдау мен синтездеу ерекшеліктеріне назар аударылады.

Курста ғылыми бағыт ретінде структурализмнің мәні, мазмұны, негізгі ұғымдары, мақсаттары мен міндеттері қарастырылады. Әдеби шығарманың сөз өнерінің құбылысы ретіндегі құрылымы, оның ішкі және сыртқы ұйымдастырылуы, оның құраушы элементтерінің байланыс тәсілдері туралы түсінік берілген. Нақты материал негізінде эпикалық, лирикалық, лиро-эпикалық және драмалық жанрларды форма мен мазмұнның бірлігінде құрылымдық талдаудың жолдары, қағидалары, әдістері мен тәсілдері талданады.

Курс магистранттарда когнитивті лингвистиканың қазіргі ғылыми парадигмадағы орны туралы түсінік қалыптастыруға бағытталған, терминологиялық базамен, қалыптасу көздері мен кезеңдерімен, ғылыми бағыттағы проблемалар мен постулаттармен, әлемді қабылдау, санаттау, жіктеу және түсіну процестерінің ерекшеліктерімен, когнитивті лингвистиканың дамуына үлес қосқан ғалымдардың еңбектерімен таныстырады. Оның әлем бейнесін және тілдік сананың құрылымын модельдеуге бағытталғандығы атап өтіледі.

Пән орыс тілі мұғалімінің кәсіби қызметінің сипаты мен ерекшелігі, орыс тілін ана тілі ретінде оқыту әдістемесінің жалпы теориялық негіздері, оқушылардың тілді меңгеру деңгейіне сәйкес тілдік материалды бейімдеуі туралы тұтас түсінік береді. Магистранттар сонымен қатар оқытуды дараландырудың әртүрлі тәсілдерімен және орыс тілін ана тілі ретінде оқыту практикасында қолданылатын негізгі қағидалар мен әдістермен танысады.

Алған біліктілікке сәйкес практикалық кәсіби жұмысты орындау, кәсіби-педагогикалық қызметті жетілдіру және дамыту жолдарын қарастыру.

Салыстырмалы тарихи және типологиялық талдау әдістемесін меңгергендігін көрсету.

Педагогикалық және филология ғылымдары саласында зерттеулерді жоспарлау және жүргізу, білім алушылардың зерттеу жұмыстарына басшылық жасау.

Кәсіби қоғамдастықпен ынтымақтастықтың іскерліктері мен дағдыларын қолдану, білім берудің барлық мүдделі тараптарымен байланыс және қарым-қатынас құру.

Өзекті ғылыми тұжырымдамаларды қолдану, ғылыми білімнің заманауи парадигмаларын өз зерттеулерімен байланыстыру.

Кәсіби қызметте негізгі ғылыми, педагогикалық, басқарушылық, коммуникативті білім мен дағдыларды қолдану.

Қолда бар деректер негізінде білім беру, коммуникация және басқару процестерінде тіл мен әдебиетті пайдаланумен байланысты қолданбалы міндеттерді қою және шешу.

Мәтінді жасау, аудару және интерпретациялаудың креативті дағдыларын көрсету.

Әдебиеттану және лингвистикалық талдау әдістемесін меңгергендігін көрсету.

Кәсіби білім берудің көп аспектілі әдістері мен тәсілдерін қолдану.

Зерттеу және қолданбалы іс-әрекеттің теориялық негізі ретінде лингвистика мен әдебиеттанудың заманауи бағыттары туралы білімдерін көрсету.