7M05202 Табиғатты пайдалану және экологиялық қауіпсіздік в Ілияс Жансүгіров атындағы Жетісу университеті

Курс экология және табиғатты пайдалану мәселелерін шешуде ГАЖ және статистикалық әдістерді қолдану мәселелерін зерттейді. Геоақпараттық жүйелер (ГАЖ) жоспарлауды қоса алғанда, ғылыми және практикалық міндеттерді шешу үшін қалалық, аймақтық және федералды деңгейлерде басқаруда белсенді пайдаланылады. Пайдалану тәжірибесі заманауи маманның кәсіби қызметінде геоақпараттық жүйелерді қолданудың кең спектрі мен тиімділігін анықтауға мүмкіндік береді.

Әлемдік және қазақ философиялық ойлары мен дүниетанымдық үрдістерді дамытудың негізгі кезеңдерін қарастырады. Болмыс пен сананың жалпы теоретикалық мәселелерін зерттейді, әлем түсінігінің жалпыға ортақ мәселелерін зерттеудегі Әлемдік философиялық ойдың тәжірибесін сипаттайды. Қазіргі заман дәуірінің шынайылығын ұғыну мен бейбітшілікке тұтас көзқарастар қалыптастыруға бағытталған.

Курс бірінші және екінші ретті регрессиялық және дисперсиялық талдау, толық және бөлшек факторлық эксперименттер туралы негізгі ақпаратты зерттейді. Математикалық статистикадан негізгі мәліметтер келтірілген. Курс априорлық ақпаратты өңдеу және елеу эксперименттерін жүргізу әдістерін; жауап беру функциясының экстремумын іздеу және экстремум саласын зерттеу әдістерін қарастырады. STATISTICA пакетін пайдалану мүмкіндігі көрсетілген.

«Экологиялық эксперименттерді ұйымдастыру» курсында өзіндік экологиялық әдістер (далалық-маршруттық, стационарлық,сипаттамалық,эксперименттік,зертханалық) сонымен қатар пәнаралық әдістер қарастырылады. Далалық әдістер - бұл организмдердің табиғи тіршілік ету ортасында жұмыс істеуін бақылау,эксперименттік әдістерге бақыланатын зертханалық немесе далалық жағдайда организмдерге әсер ететін әртүрлі факторлардың түрленуін қамтиды.

Курсты оқу үшін Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану ресурстар магистранттарға қажет келесі пәндерді білу: Экология, Өнеркәсіптік экология, Мониторинг және ГАЖ. Табиғат пайдалануды басқарудың негізгі әдістерін, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану жолдарын қарастырады. Табиғатты пайдалану ұғымы.

«Экологиялық ғылыми зерттеулерді ұйымдастыру» курсы экологиядағы заманауи ғылыми тәсілдері мен әдістерін зерттейді. Экологиялық зерттеулердің әдістерін, қоршаған ортаның ластануын зерттеу әдістері, қоршаған ортаны бақылау әдістерінің негіздері, сонымен қатар практикада экологиялық зерттеу әдістерін қолдану негіздері қарастырылады.

Қазақстандағы жоғары білім берудің тарихы мен қазіргі жағдайы, оның даму үрдістері туралы түсініктерді қарастырады.ЖОО-да білім беру-тәрбие үрдісінің логикасы туралы түсінік береді; студент жастардың білім беру және тәрбиелеудің ғылыми негіздерін, мақсатын, мазмұнын анықтайды; педагогтердің әдіснамалық мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді.

Бұл курс экологиялық дизайнның негізгі ұғымдарын, бағыттары мен нысандарын,табиғат қорғау қызметіндегі экологиялық жобалаудың рөлін, экологиялық қауіпсіздік саласындағы негізгі ұғымдар жобалауын,экологиялық жобалау объектілерін, жобалаудың геоэкологиялық принциптерін зерттейді. Сондай-ақ, өзара байланысты экологиялық жобалау және экологиялық сараптаманы, экологиялық дизайнның ажырамас бөлігі ретінде қоршаған ортаға әсерді бағалауын қарастырады.

Курс қоршаған ортаны қорғаудың және табиғи ресурстарды ұтымды пайдаланудың мемлекеттік бағдарламаларын, қоршаған ортаны қорғауды жобалау саласындағы негізгі міндеттер және қазіргі кезеңдегі табиғатты қорғау қызметінің негізгі бағыттарын, объектілерді есепке алу және табиғи кадастрларды жүргізуді, қоршаған орта мониторингін жүзеге асыруды, экологиялық бақылауды, сараптама және аудитты зерттейді.

Шет тілі курсы сөйлеу тілінің ғылыми стилінің ерекшелігіне үйрету; мәтінге қойылған ғылыми ақпараттың түрі мен көлемін анықтай білуді қалыптастыру; атаулы, сұрақ және тезистік жоспарларды құру; ауызша қайта жазу (сұрақтарға жауап - ақпарат сұрату; өзекті диалог - дискуссия); жазбаша қайта жазу (мазмұнның конспектісі, мәтінге Аннотация жазу, мәтінді рефераттық сипаттау) дағдыларын қалыптастыру.

Бұл курс антропогендік факторлардың экологияға әсерін, антропогендік факторлардың гидросфераға әсерін, қоршаған ортаға антропогендік әсерін және олардың салдарын анықтауды, антропогендік әсердің атмосфераға әсерін, экологиялық нормативтерін, атмосфераның сапасы және оның экологиялық нормалануын, қоршаған ортаның физикалық жай-күйінің нормативтерін, санитарлық және қорғаныс аймақтарының нормативтерін қарастырады.

Курс адамның экожүйеге араласуы нәтижесінде экологиялық проблемаларды; экологиялық қауіпсіздік: халықаралық қатынастар түсінігі, теориялары мен тұжырымдамаларының байланысын; қазіргі заманның негізгі жаһандық экологиялық проблемалары және халықаралық экологиялық қауіпсіздікке төнетін қауіп көздерін; ҚР экологиялық қауіпсіздігін; ҚР экологиялық жағдайы жалпыұлттық қауіпсіздік проблемасы ретінде зерттейді.

Курс экологиядағы нормативтік стандарттарды, қоршаған орта сапасының стандарттарын зерттейді. Сондай-ақ, курс елді мекендердің атмосфералық ауасын гигиеналық нормалауды, жұмыс аймағының атмосфералық ауасын гигиеналық нормалауды, су қоймаларындағы су сапасының стандарттарын, топырақ сапасының стандарттарын, тамақ өнімдерінің сапасын нормалауды, қоршаған ортаның физикалық жай-күйінің нормативтерін, ПДУ ұғымын, экологиялық нормалауды, санитарлық және қорғаныс аймақтарының нормативтерін қарастырады.

Басқару психологиясы-психологияның пәнаралық қолданбалы саласы, оның негізгі міндеті психологиялық білім мен теориялар көмегімен басқару қызметінің мәселелерін зерттеу және шешу болып табылады. Мәселелерді қарайды топтық мінез-құлық және тұлғааралық қарым-қатынас ерекшеліктері; көшбасшылықтың психологиялық аспектілері, шешім қабылдау ерекшеліктері; ұйымдағы билік психологиясы; ұжымдағы психологиялық климат мәселелері.

Курс экологиялық қауіпті,түсінігі мен түрлерін, сондай ақ адамзат қоғамы мен қоршаған ортаның күнделікті жағдайын, экологиялық қауіп көздері мен факторларын, табиғи ортаға антропогендік араласуын,пайдалы қазбаларды өндіру, өнеркәсіптік объектілерді салу, жолдар салу және т. б. кезінде табиғи ландшафттардың бұзылуы қоршаған табиғи ортаға теріс әсерін зерттейді.

Курс осы заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдарды; міндетті экологиялық сақтандыру объектісін; міндетті экологиялық сақтандырудың мақсаты мен негізгі қағидаттарын; міндетті экологиялық сақтандыруды жүзеге асыру ерекшеліктерін; міндетті экологиялық сақтандыру саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды; міндетті экологиялық сақтандыру шартын және оны жасасу тәртібін зерделейді.

Пән қалдықтарды басқару және қалдықтарды көму схемасы, сондай-ақ өндірістк және тұрмыстық қалдықтармен жұмыс істеу және залалсыздандыру әдістері, оларды өңдеу технологиялары, қоршаған ортаның қатты қалдықтармен ластануынан келетін экономикалық шығынды болжау, тұрмыстық қатты қалдықтардан санитарлық тазарту жүйелерін зерттейді.

Бұл курс генетикалық, түрлік және экологиялық биоалуантүрліліктің құрылымы мен деңгейлерін, сондай-ақ оны бағалау әдістері мен биоалуантүрлілікті сақтаудағы ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың рөлін қарастырады. Бұл курс эколог-табиғат пайдаланушыларға болашақ өндірістік және ғылыми-зерттеу міндеттерін іске асыру кезінде биоалуантүрлілікті сақтау міндеттерін ескеруге мүмкіндік береді.

Курс басқарудың тұтас жүйесі болып табылатын органикалық ауыл шаруашылығын, агроэкожүйенің денсаулығын дамытуға және нығайтуға ықпал ететін өндірісті, оның ішінде биоәртүрлілік, биологиялық циклдар және топырақтың биологиялық белсенділікті қарастырады. Курста табиғи ресурстар (яғни минералды өнімдер мен өсімдік тектес өнімдер) синтетикалық тыңайтқыштар мен пестицидтерден бас тартуға бағытталған.

Курс табиғат пайдаланушылармен стратегиялық өзара қарым-қатынасты, ауыл шаруашылығына жатпайтын қажеттіліктер үшін қара топырақты жерлерді алып қоюды одан әрі дамытуға тыйым салуды және шектеуді; дала агротехникасын ауыл шаруашылығы экожүйелерінде табиғи экожүйелердің негізгі ерекшеліктерін барынша молықтыратын жолға көшіруді; далалық табиғатты пайдалануды рационализациялаудың алтыншы бағытының құрамдас бөліктері жерді ландшафтық-конструктивтік рекультивациялауды қарастырады.

Курс қалалық экожүйелердің ерекшеліктерін, қалалар мен өнеркәсіптік орталықтардағы адам өмірінің техносфералық жағдайларын, өндірістік және тұрмыстық өмір сүру жағдайларын, техногендік теріс факторлардың адам денсаулығын популяциялық деңгейде сақтауға және дамытуға әсерін, урбанистік процестерді зерттеуге географиялық көзқарасты, кеңістік туралы идеяларды және қаланың мәдени ландшафтын зерттейді.

Курс тірі организмдердің (микроорганизмдер, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар) биоресурстарын, популяциясы мен қауымдастықтарын, сондай-ақ адам пайдалана алатын олардың тіршілік ету өнімдерін зерттейді. Тірі организмдер мен экожүйелерде болатын тұрақты өзгерістер туралы түсінік қалыптастыру; осы өзгерістердің себептерін түсіну, олардың сипатын анықтау және ұсыныстар енгізу.

академиялық және кәсіби қарым-қатынас үшін қажетті ақпаратты іздеу және пайдалану кезінде заманауи коммуникативтік технологияларды қолдану.

қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми-зерттеу және ғылыми-өндірістік жұмыстарды жоспарлау және практикада ұйымдастыру; ғылыми зерттеудің проблемаларын, міндеттері мен әдістерін бағалау;

биологиялық әртүрлілікті сақтау мәселелерін жіктеу және ғылыми экологиялық жобаларды жүргізу;

биоалуантүрлілікті түрлер деңгейінде қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі іс - шараларды әзірлеу;

экология және табиғатты пайдалану мәселелерін шешуде ГАЖ және статистикалық әдістерді қолдану;

экологиялық проблемаларды зерттеудегі заманауи әдістер мен тәсілдерді талдау; табиғи экожүйелердің (орман және дала қауымдастықтарының) қазіргі заманғы проблемаларын бағалау және қалаларда қолайлы табиғи орта құру.

педагогикалық қызметті ұйымдастыруды жүзеге асыру, педагогикалық мақсаттар мен міндеттерді тұжырымдау және іске асыру; дербес алынатын ғылыми нәтижелерді толық және әдістемелік ұғыну үшін философиялық білімді пайдалану;

қоршаған ортаны қорғаудың тиімді іс-шаралары мен тәсілдерін таңдауды жүзеге асыру , талдау және бағалау; қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жобалау;

қоршаған орта жай-күйінің мониторингін ұйымдастыру; қолайсыз әсерлерді және олардың қоршаған орта компоненттеріне әсер ету дәрежесін бағалау.

табиғат пайдалануды басқаруда қызметті ұйымдастыру үшін тиімді командалық жұмысты жүзеге асыру;