6B01403 Музыка мұғалімін даярлау в Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті

Аспаптық және дирижерлық қойылымдардың, бір октава көлемінде гамма, шағын шығарма ойнау негіздерін, дирижерлауда қарапайым өлшемдерін, амплитудаларының теорияларын, музыкалық мәтіндердің талдауын қарастырады. Арнайы аспапта, жалпы фортепианода ойнауда және дирижерлауда жеке дайындық негіздерін интеграциялау арқылы қалыптастырады.

Өзге өнер түрлері мен (бейнелеу өнері, хореография, поэзия) музыка өнерін интеграциялау арқылы әлем тұтастығының бейнесі жөнінде түсінік беруді, кәсіби музыка өнерінің қалыптасу, даму, өркендеу кезеңдерін, музыка тарихы мен фольклор туралы білімдерін дамытуды, әр ғасырдың музыкасының стильдік айырмашылығын зерттеу әдістерін қарастырады.

Музыкалық теориялық білімдерін сольфеджиолауда қолданып нота мәтінін дұрыс оқу әдісін, музыкалық-теориялық терминологиялары мен музыканың негізгі құралдарын (дыбыс, режим, тональдік, интервал, аккорд, хроматизм, модуляция және ауытқу, музыкалық сөйлем құрылымы), ноталық мәтінді бірден оқудың әдісін меңгеруді, сонымен қатар жүйелі түрде дайындалуда АКТ мен ЦБР қолдануды қарастырады.

Аспаптық және дирижерлық дайындықты, гамма, шағын шығарма ойнау негіздерін, дирижерлау негіздерін, сольфеджиолауды, талдауын (тональдікті анықтауды, шығарманың өлшемін) жан-жақты қарастырады. Арнайы аспапта ойнауда және дирижерлауда жеке дайындық негіздерін интеграциялау арқылы қалыптастырады.

Зерттеу барысында отандық және шетелдік ғалымдардың заманауи жетістіктері негізінде ғылыми зерттеулерді жүргізудің негізгі теориялық ережелері, технологиялары, операциялары, практикалық әдістері мен әдістері бойынша білім алуға және ғылыми зерттеулерді меңгеруге мүмкіндік береді ғылыми зерттеу тақырыбын таңдау, ғылыми ізденіс, талдау, эксперимент, деректерді өңдеу, ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, негізделген тиімді шешімдерді алады.

Дауыс қою негіздерін, дұрыс тыныс алуды, дирижерлауда шығарманы мәнерлі орындауды, шығарманың орындаушылық ерекшеліктерін ажырата білуді үйретеді. Шағын вокализдерді, халық әндерін орындауды, 2-3 дауысқа жазылған балалар, әйелдер, ерлер хорларына арналған шығармаларды дирижерлауды көздейді.

Оқушылардың физиологиялық тұрғыдан даму заңдылықтарының негізінде балалар мен жасөспірімдердің анатомия-физиологиялық ерекшеліктеріне, жеке басының қалыптасуына, денсаулығын сақтауға, нығайтуға қатысты мәселелер қарастырылады. Оқушылардың қабілеттерін айқындау мен дамыту, оқытушы мен оқушы арасындағы қарым-қатынасты бекіту біліктілігін қалыптастырудың және балалардың денсаулығын қорғау, дене шынықтыру, еңбекке баулу жұмыстарын ұйымдастырудың әдіс-тәсілдері сипатталады.

ҚР құқықтық жүйесі және заңнамасы, мемлекеттік-құқықтық және конституциялық дамуы, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері, академиялық адалдық қағидаттарына қатысты негізгі ұғымдар мен олардың арасындағы байланыстар қарастырылады.

Экономика мен бизнес салаларына қатысты негізгі ұғымдар мен олардың арасындағы байланыстар қарастырылады. Кәсіпкерлік, көшбасшылық және инновациялық дағдыларды меңгеруде заңнамалық және тұжырымдамалық құжаттарды талдау мен қолданудың әдіс-тәсілдері сипатталады.

Ауызекілік – дәстүрлі ойлау, есту және жадында сақтау қабілеттерін арттыратын ауызша жұмыс түрлерін, суырыпсалмалық – әннің музыкалық-поэтикалық тілі мен ойлау заңдылықтарының игеру дәрежесін дамыта отырып, оны ортаға ұсынатын шығармашылық әдісті қолдануды, берiлген әуенді гармонизациялауды қарастырады.

Аспапта орындауда сөйлеммен, фразамен, аралас штрихтармен жұмыс жасау, аппликатураны дұрыс қою, шығарманы мәнерлі орындау, шығарманың орындаушылық ерекшеліктерінің ажырата білуді үйретеді. Таңдалған қосымша аспаптың құрылысымен, қойылымымен танысып, дыбыс шығару, жеңіл жаттығуларды орындауды көздейді.

Пән қоршаған орта жағдайының өзгеруін бақылау, бағалау және болжау туралы білім береді. Табиғи тұрақтылықтың өзгеру себептерін, табиғи жүйенің біртұтастығы мен құрылымын және қоршаған ортаны қорғау шараларын қарастырады. Азаматтық қорғаныс ұйымының атқаратын жұмыстарымен, зақымдану ошағы және улы заттардың ерекшеліктерімен танысады. Пәннің нақты өмірдегі орнын мен рөлін дәйектеу, пәнаралық білімдерді интеграциялау сипатталады.

Педагогика ғылымының метапәндік идеяларына негізделген оқу-тәрбие процесінің білімі мен түсініктерін, оқу-тәрбие жұмыстарының формалары, әдістері, құралдарын практикада қолданылуы қарастырылады.

Аспапта орындау техникасын дамыту, күрделі штрихтарды меңгеру, өз бетінше шығарманы талдауды үйрену, таңдалған қосымша аспапта орындау ерекшеліктерін білу, сүйемелдеумен орындауда ансамбльдік үйлесімділікті сезіну, сүйемелдеушіні тыңдап үйрену, репертуармен жұмыс жасай білу.

Пәнді оқыту барысында әр түрлі мектеп жасындағы балалардың өз жас ерекшелігіне сай психикалық даму өзгешеліктері психологияның сан алуан әдістерін қолдану арқылы айқындалып қарастырылады. Сонымен қатар, мектепке дейінгі жас бастауыш сынып оқушылары, жеткіншектік кезең мен жасөспірімдік шақтағы балалардың психикалық қасиеттерінің қалыптасу жолдары айқындалады.

Дыбысты алып жүруді, диапазонмен жұмыс жасауды, мектеп әндерін үйренуді, хорды дирижерлауда шығармашылық деңгейін көтеру үшін музыкалық туындыларды орындауды, дирижерлау барысында 5/4, 5/8 өлшемдерді «5»-ке не «2»-ге дирижерлап, staccato әдісін қолдануды қарастырады.

Музыка сабағын жаңартылған бағдарлама бойынша оқытудың әдіс-тәсілдерін, мазмұнын, түрлерін, оқыту әдістерінің классификациясын, оқу сабақтарын жоспарлауын, пәннің ерекшеліктерін қарастырып, коммуникативтілік қабілетін дамытады. Музыка сабақтарында АКТ-ны, арнайы цифрлық білім ресурстарын пайдаланып, би және сурет салу өнерлерін музыка пәніне интеграциялауды сипаттайды.

Мектеп ән репертуарымен, вокалдық шығармалармен жұмыс жасауды, берілген шығарманы дирижерлауда шығармашылық ізденіс танытуды, музыкалық орындаушылық дағдыларын қалыптастырып, шығармамен жұмыс жасауда әуендік, үндестіктік және тембрлік естуді қарастырады. Ән репертуарын таңдауды, интонациялық тазалықпен жұмыс жасауды, 6 үлесті өлшемдерді 6/4, 6/8 – «6»-ға және «2»-ге marcato штрихында тез жылдамдықтарда дирижерлауды үйретеді.

Пән бағалаудың заманауи технологиялары туралы мағлұмат беріп, оқу барысында оқушылардың оқу жетістігін бағалаудың заманауи үлгілерін қолдану, бағалау жүйесін ұйымдастыруды жүзеге асыру жолдарын, дифференциалды бағалаудың тәсілдерін, диагностикалаудың негіздерін, мектептегі оқыту мен басқару және өзін-өзі бағалаудың негіздерін қарастырады.

Жинақталған музыкалық материалдарға (күйлер, шығармалар, әндер және т.б.) сүйене отырып, орындаушылық техниканы дамыту тәсілдерін, топтық жұмысқа баулуды қарастырады. Музыкалық көркем құралдарды, музыкалық аспаптарды қолдана отырып, өз жұмысын шығармашылықпен көрсету, критерийлерге сәйкес бағалау және өзінің орындау техникасын жетілдіруді көздейді.

Инклюзивті білім беру бағдарламаларын іске асыруда ЕБҚБ балаларды сүймелдеу қызметі, әдістері мен формалары, принциптері мен факторлары, оқыту-дамытудың психологиялық-педагогикалық мәселелері туралы білімдерін дамытуға бағытталған. Жеке кәсіби өсуі мен білім беру траекториясын жобалау; ББ әзірлеу технологиялары; инклюзивті білім беру кеңістігінде педагогтің практикалық қызметінің ерекшеліктерін зерделей алу дағдысын дамытуды көздейді.

Күрделі шығармаларды орындауда орындаушылық ерекшеліктерін, мәнерін ескеріп, шығарманың көркемдік ойын ашу, техникалық мүмкіндіктерін көрсете білу, вокалды-дирижерлық жұмыс жасауда жоғары позицияларда әндетуді меңгеру, күрделі шығармаларды әндетіп, дирижерлауда техникалық ерекшеліктерді білу, дыбысты алып жүру, топта жұмыс жасауда креативтілік пен коммуникативтілік танытуға баулиды.

Хор құрамында ән айтуда басқа дауыстарды тыңдап, топпен жұмыс жасауда өз партиясынан ауытқымауды үйретеді. Кәсіби орындаушылық деңгейін көтеру мақсатында партияларды бірден оқып, үнемі жаттығуда гармониядан алған ақпараттарды қолдана отырып, оркестрдегі музыкалық үндестікті сезінуді анықтайды.

Аспаптардың жіктелуін, орындау әдістерінің ерекшеліктерін, аспапта ойнауды үйрету әдістерін, техникалық дағдыларды дамытуда гамма, арпеджио, аккордтарды жаттығу әдісімен орындаушылық жұмысты көздейді. Ірі формадағы шығармаларды репертуарға қосып, ансамбльде ойнауды үйретуге, есту қабілетін дамытуға және жазылған нота мәтінін аспапта орындауға баулиды.

Өз бетінше репертуар таңдап, штрихтық және техникалық ерекшеліктерін ескере отырып, шығармамен жұмыс жасауда, әртістік қабілетін шыңдап, сахна мәдениетін меңгеруде, аспаптық композицияны орындауда шығарманың көркемдік ойын және шығармашылық мәнерін ашып, топта жұмыс жасай білуде іскерлік танытуды үйретеді.

Үздік хор ұжымдарының және ұлы хормейстерлердің жетістіктері жайлы, жалпы хор орындаушылығының тарихи мағлұматтары, хор жүргізудің өзекті мәселелері, дирижердың алдына орындаушы ретінде қойылған міндеттер талдауы қарастырылады. Хор партитураларымен жұмыс жасауды үйрету және дирижерлау техникасының практикалық жұмыстарында дирижерлық жестті қолданудың қажетті дағдылары мен біліктерін игеру көзделеді.

Музыка пәнін дербес оқытуда оқушылардың физиологиялық жас ерекшеліктерін ескере отырып, әдебиет, тарих, математика пәндерімен интеграциялап, педагогикалық инновациялық технологияларды оқытады, музыкалық тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру мен өткізудің теориялық және әдістемелік, музыкалық-орындаушылық, жан-жақтылық, зерттеушілік білімі мен дағдыларын қалыптастырып, шығармашылық ізденіске баулиды.

Музыка сабағында педагогикалық инновациялық технологияларды пайдаланудың тәсілдерін, электронды фонотека, ноталық библиотека, Audacity, Soundation, Windows Movie maker, «Киностудия» компьютерлік бағдарламаларын қолданудың, топтық жұмыста креативтілік және коммуникативтілік танытудың негіздерін үйретеді.

Дауыс қоюда вокалдық-теориялық білімдердің негізінде дауыстың жасқа байланысты даму ерекшеліктерін, «аппаратпен» жұмыс жасауда дауысты дұрыс қоюды, диапазонына сай репертуар таңдап, әннің мазмұнын тыңдаушыға жеткізуді, интонациясының таза, физиологиялық ерекшелігін ескеріп, дикциясының анық шығуын, әнді жинақы жабық дауыспен айтудың негіздерін үйретеді.

Әншілік тыныс алудың негізгі ережелеріне, дауыстың вокалдық техникасына, резонаторлар, артикуляциялық аппарат және диапазонды кеңейту жұмыстарын саналы түрде қою тәсілдерін үйретеді. Вокалды-педагогикалық білімін нығайтуды, академиялық, дәстүрлі, эстрадалық ән айту мәнерлерінің әдістемесін үйретіп, шығармашылық жұмысқа қызығушылықты оятуды көздейді.

Тақырыптық және концерттік іс-шараларды жоспарлауды, сценарий жазып, концерттік бағдарламаны жасақтауды, репертуар таңдауды, жүргізушілер мен қатысушыларды ұйымдастырып, олармен дайындық жұмыстарын жүргізуді, сахна мәдениеті мен әртістікті үйретіп, бос уақытты тиімді ұйымдастыруды көздейді.

педагогикалық инновациялық технологияларды оқыту мен тәрбиелеудің мақсат-міндеттеріне, күтілетін нәтижелеріне және оқушылардың физиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес қолданады;

музыка саласындағы пәндер бойынша таңдалған мақсатқа сәйкес оқу жетістіктерін критериалды бағалауды және диагностикалауды қолданады;

музыкалық зерттеулерге тұжырымдар мен ой-қорытулар жасауда шығармашылық тұрғыдан жүйелі ойлау білімі негізінде академиялық адалдық және академиялық жазу принциптерін практикада қолданады;

танымдық, орындаушылық және жинақтаушылық зерттеулерде музыкалық креативтік шығармашылық негізінде кәсіби мәселелерді шешу жолдарын талдайды;

кәсіби шығармашылық деңгейін көтеру және ортақ мақсатқа жету үшін командада және көшбасшылықта креативтілік және коммуникативтілік көрсетеді;

оқушының тұлғалық сапасын қалыптастыруда, өмір бойы білім алуда пәнаралық білімді интеграциялайды;

алған білімдерінің негізінде шығармашылық идеяларын іске асыруда вокалды-дирижерлық шеберліктерін және музыкалық аспаптарды игергенін көрсетеді;

технологияларды қолдану мен инклюзивті білім беру тәжірибесінде, даулы жағдайларда туындаған проблемаларды шешудің креативтілігін бағалайды.

оқушыларды сыни ойлауға, проблеманы шығармашылықпен бірлесе шешуге тарту мақсатында пәннің негізгі концепциялары мен зерттеу құралдарын және құрылымын айқындайды;

пәндерді оқытуда АКТ-ны және цифрлық білім ресурстарын пайдаланады;