6B08675 Жерді мелиорациялау, баптау және қорғау в Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университеті
-
Білім беру бағдарламасының мақсаты Жоғарғы бәсекеге қабілетті білім деңгейін игерген, мелиорация саласындағы қабілетті және кәсіби дағдыларды қалыптастырған, су және ауыл шаруашылығындағы қажетті кәсіби және жеке құзырындағы біліктілігімен ерекшеленетін, жерді баптау және қорғау саласында өндірістік- техникалық, ұйымдастыру – басқарушылық, жобалау- конструкторлық іс-әрекеттерді атқаруға дайын Қазақстан, сонымен қатар және шет елдерде кәсіпорындар мен ұйымдарының экономикасының жетістіктерге жетуі үшін қажетті мамандарды дайындау.
-
Академиялық дәреже Бакалавриат
-
Оқыту тілі Қазақша
-
Оқу мерзімі 4 года
-
Кредиттер көлемі 240
-
Білім беру бағдарламаларының тобы B082 Су ресурстары және суды пайдалану
-
ҰБТ-дағы пәндер Математика және Физика
-
Білім беру саласы 6B08 Ауыл шаруашылығы және биоресурстар
-
Дайындық бағыты 6B086 Су ресурстары және суды пайдалану
Пәндер
-
Жоғары математика
Пәннің мақсаты: мамандыққа байланысты қолданбалы есептерді шешуге қажетті сандық есептеулер мен зерттеу әдістерімен, математикалық түсініктермен, математикалық аппараттың негіздерімен таныстыру. Пәннің міндеттері: алгебра элементтерін және аналитикалық геометрия және математикалық талдау негіздерін оқып үйрену. Білім алушы математикалық модельдеу әдістері мен аппараттары және математикалық статистика және ықтималдықтар теориясы туралы алған білімдерін мамандық бойынша қолданады.
Оқу жылы - 1
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Геодезия
Жердің пішіні мен мөлшерін, қабылданған координаттар жүйесіндегі нүктелер орнын анықтаудың әдістері мен тәсілдерін зерттейтін, жер бетінің планы мен картасын салу, жер бетіндегі өлшеулерді жүргізумен айналысатын Жер туралы ғылым саласы.
Оқу жылы - 1
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Физика
Курста эксперименттік техникалық ізденіс дағдыларын дамытуға мүмкіндік беретін қазіргі заманғы ғылыми аппаратурамен және физикалық зерттеу әдістемесімен танысуды және студенттердің инженерлік және ұйымдастырушылық-экономикалық міндеттерді одан әрі шешуге көмектесетін физиканың әртүрлі салаларынан нақты міндеттерді шешу тәсілдері мен дағдыларын игеруді қамтамасыз етеді.
Оқу жылы - 1
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Инженерлік геодезия
Пәннің мақсаты: білім алушыларға ғимараттар мен құрылыстарды салу кезіндегі геодезиялық жұмыстардың негізгі түрлері мен құрамын үйрету; ғимараттар мен құрылыстарда кездесетін деформацияларды байқауды, сонымен қатар инженерлік ізденістер орындауды, инженерлік-геодезиялық зерттеулер бойынша есептерді шеше білуді меңгерту. Негізгі геодезиялық аспаптарды пайдалана алады, ғимараттар мен құрылыстарды салумен байланысты геодезиялық жұмыстарды орындай алады. Геодезиялық жұмыстарды жүргізу әдістерін және геодезиялық түсірілімдердің нәтижелерін өңдеу әдістерін біледі
Оқу жылы - 1
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Гидрохимия
Пәннің мақсаты - Судың құрылымы, органикалық емес заттардың негізгі кластары, химиялық реакциялардың заңдылықтары, ерітінділер мен тотықтану, қалпына келу үдерістері туралы білімдерді жасақтау арқылы химиялық ойлануды дамыту. Бұл білім судың сапалық құрамын анықтауда қажет
Оқу жылы - 1
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
Су шаруашылығы мен мелиорацияға кіріспе
Жер үсті және жер асты суларын экономиканың түрлі салаларында пайдалану шаралары, суды қорғау және оның зиянды әсерімен күресу, өнеркәсіпті, ауыл шаруашылығын, коммуналдық шаруашылықты сумен қамтамасыз ету, жерді мелиорациялау, гидротехника мен су көлігі жәйлі мағлұмат беру. Әрбір шаруашылыққа қажет болатын су мөлшерін, су қоймасының топографиялық көрсеткіштері негізінде, оның су сыйымдылығын сумен қамтамасыз етілуін, өзен суының құбылмалылығын, сонымен қатар су қашыртқы арқылы ағызылып жіберілетін судың мөлшерін анықтауда қолданылатын гидрологиялық есептеулер, су шаруашылық жүйесінің техникалық жай-күйін арттыруға және жұмысын жақсартуға, табиғи кешендердің экологиялық тұрақтылығын сақтауға, оның ішінде өзендер (көлдер, теңіздер) бассейндері ағыстарын қайта бөлу немесе басқа жаққа бұру арқылы сақтауға бағытталған шаралар кешені жәйлі жалпы түсінік береді.
Оқу жылы - 1
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
Экономика және кәсіпкерлік
студенттерде ақпараттық қауіпсіздік саласындағы кәсіпкерлік қызметті тиімді жүргізу үшін қажетті дағдылар мен білімді қалыптастыруға бағытталған. Ол нарықтық экономика жағдайында ақпараттық қауіпсіздік жүйелерін әзірлеу, енгізу және сәтті пайдалану үшін қажет экономика мен басқарудың негізгі аспектілерін қамтиды. Пәннің негізгі мақсаты студенттерді Ақпараттық технологиялар саласындағы кәсіпорындарды құру және жұмыс істеу процестеріне әсер ететін экономикалық принциптер мен тетіктерді түсінумен қамтамасыз ету, сондай-ақ ақпараттық қауіпсіздік саласындағы шешімдердің экономикалық тиімділігін талдау және бағалау дағдыларын дамыту болып табылады.
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Топырақтану және егіншілік
Пәннің мақсаты: қазіргі заманғы егіншілік жүйелерінің ғылыми негіздерін зерделеу; болашақ бакалаврларға топырақ құнарлылығын арттыру және өндірісте жерді ұтымды пайдалану бойынша білім беру, қоршаған орта талаптарын ескере отырып, мелиорацияланған жерлерде ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру жолдарын игеру. Топырақтың түзілуі мен қасиеттері, өсімдік тіршілігінің жағдайлары және оларды ғылыми егіншілік заңдарына сәйкес реттеу әдістері сияқты мәселелерді қарастыру, арамшөптерге және олармен күресу шараларына, топырақ эрозиясына және эрозияға қарсы шараларға назар аударылады және шаруашылық жүйелері
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Қаржылық сауаттылық негіздері
Пәнді оқытудың мақсаты: ұтымды экономикалық мінез-құлық тәжірибесін қалыптастыру; болашақ жұмыс үшін маман ретінде қаржылық сауаттылық білімдерін игеру және экономикалық салада тиімді өзін-өзі жүзеге асыру. Курс алынған білімді күнделікті өмірде одан әрі тиімді қолдану мақсатында жеке қаржылық жоспарлау, депозиттер, қаржы және кредит, сақтандыру, инвестициялар, зейнетақы, салықтар және басқа да қаржы санаттары сияқты негізгі бөлімдерді қамтиды.
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Құқық негіздері
Құқық негіздері курсы құқықтың негізгі ұғымдары мен принциптерін түсінуге бағытталған. Бұл курс құқықтық білім мен қоғамдағы құқықтық реттеудің негіздерін түсіндіре отырып, олардың құқықтық мәдениетін қалыптастыруды көздейді.
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
АutoCAD және автоматтандырылған жобалау жүйелері негіздері
Пәнінің мақсаты – білім алушыларға жобалау-сызу жұмыстарының автоматтандырылған стандарттық жүйесін қолданып, сызбалар құрастыру әдістерін және тәсілдерін үйрету. Сондай-ақ, осы қуатты әрі жетілген программалық графикалық жүйесі бойынша әрі қарай өз бетінше білімдерін тереңдетіп, қыр-сырын меңгерулеріне тура бағыт сілтеу. Графикалық жүйе арқылы жазықтықтағы екі өлшемді сызбаларды орындаумен қатар, ғылым мен техниканың әртүрлі саласында қолданылатын күрделі, көлемді конструкцияларды модельдеу қабілетіне дағдыландырады.
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Геология және гидрогеология
Курстың мақсаты-студенттердің геология, гидрогеология және инженерлік геология саласында теориялық білім алуы және практикалық шешімдерді игеру, су шаруашылығы жүйелерін, гидротехникалық құрылыстар мен ауыл шаруашылық сумен жабдықтау және суландыру объектілерін жобалау, салу және пайдалану кезінде су шаруашылығы бакалаврына қажетті.Жерасты гидросферасының құрылысы, жерасты суларының негізгі түрлері, олардың қасиеттері мен өзара байланысы, қолданылу мақсаттарын түсіндіру, гидрогеологиялық карталармен қималар тұрғызуды, соның негізінде талдаулар мен қорытындылар жасауды үйрену.Су шаруашылығы есептеулерінде пайдаланылатын геологиялық және гидрогеологиялық сипаттамаларды анықтай білу
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Құрлық гидрологиясы және гидрометрия*
Құрлық гидрологиясының физикалық және химиялық қасиеттерін, өзендердің, көлдер мен су қоймаларының гидрологиясындағы негізгі жіктелуді; су объектілерінің гидрологиялық режимінің басты заңдылықтарын, құрлықтағы судың шығындары мен деңгейін, ағу жылдамдығы мен тереңдігін өлшеу әдістерінің мәнін анықтауды меңгереді
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Мелиоративтік егіншілік
Пәннің мақсаты: Республикадағы мелиоративтік егіншіліктің дамуы және болашағы. Қазақстандағы жерді мелиорациялаудың агроэкологиялық негізі. Жерді суару мелиорациясының биологиялық және агротехникалық негіздері. Қазақстандағы суармалы аймақтар, олардың топырақ климат жағдайы. Топырақты эрозиядан қорғау. Сортаң топырақты мелиорациялау. Қазақстанның сортаң топырақтары және оларды игеру. Топырақтың қайта сортаңдануы және батпақтануы.
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Гидравлика I
Пәннің мақсаты: гидростатиканың негізгі теңдеулерін және сұйықтықтың тыныштық тепе-теңдігінің нақты теңдеулерін зерттеу. Пәнді оқу нәтижесінде сұйықтық ағынының режимдері, сұйықтық ағындарындағы гидравликалық кедергі, гидравликалық құбыр әдістемесі, саңылаулардан, саңылаулардан және Суағарлардан сұйықтықтың ағуы, құбырлардағы гидравликалық соққы, гидравликалық секіру құбылысы қарастырылады.
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Гидрология және ағынды реттеу
Білім алушыларға өзен ағынының факторы және түзілу заңдылықтары; өзен және көл режимдері; суағарлар және суаттардың негізгі гидрологиялық сипаттамаларын өлшеу мен анықтаудың әдістері мен техникалық құралдары туралы қажетті білім беру.Өзен ағынының пайда болу заңдылықтары мен өзендердің, көлдердің, батпақтардың қоректенуі, су режимдері мен арна процестерінің су эрозиясы туралы толық мәлімет алады; өзендер мен гидромелиоративтік жүйелердегі негізгі гидрометриялық өлшеу жұмыстар мен қолданылатын құралдарды және есептеу әдістерін оқып біледі.
Оқу жылы - 2
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Гидравлика және жер асты механикасы
Гидравлика анықтамаларымен таныстырады. Гидростатиканың негізгі теңдеулерін және сұйықтықтың нақты тепе-теңдік теңдеулерін зерттейді. Сұйықтық ағымының режимдерін, сұйықтық ағындарындағы гидравликалық кедергіні, гидравликалық құбырлардың әдістемесін, тесіктерден, саптамалардан және құбырлардаyсұйықтықтың ағуы мен гидравликалық соққыны, гидравликалық секіру құбылысын қарастырады.Гидростатика және гидродинамиканың заңдарын қолдана отырып су шаруашылығына байланысты гидравликалық тапсырмаларды шеше алады. Болашақ мамандарда сұйықтарда орын алатын негізгі гидравликалық процестер мен құбылыстар және заңдылықтар негізінде білімді қалыптастыру
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
Экология және тұрақты даму
Пәннің мақсаты - табиғи ресурстарды тиімді пайдалану, қоршаған ортаны қорғау және қоғамның әлеуметтік, экономикалық қажеттіліктерін ескере отырып, тұрақты даму принциптерін түсіндіру. Экология мен тұрақты даму арасындағы байланыс пен айырмашылықтарды түсіндіру; табиғи ресурстарды сақтау және экологиялық проблемаларға шешім табу жолдарын үйрету. Пәннің мазмұнында экологияның негізгі заңдылықтары, табиғат ресурстарының сарқылуы, климаттың өзгеруі, қоршаған ортаның ластануы, қалдықтар мәселесі және басқа экологиялық мәселелер қарастырылады.
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
ГидравликаII
Пән гидравлика анықтамаларымен таныстырады. Гидростатиканың негізгі теңдеулерін және сұйықтықтың нақты тепе-теңдік теңдеулерін зерттейді. Сұйықтық ағымының режимдерін, сұйықтық ағындарындағы гидравликалық кедергіні, гидравликалық құбырлардың әдістемесін, тесіктерден, саптамалардан және Суағарлардан сұйықтықтың ағуын, құбырлардағы гидравликалық соққыны, гидравликалық секіру құбылысын қарастырады.Гидростатика және гидродинамиканың заңдарын қолдана отырып су шаруашылығына байланысты гидравликалық тапсырмаларды шеше алады
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
Су шаруашылығындағы инклюзивті білім беру
«Су шаруашылығындағы инклюзивті білім беру» пәні су ресурстары және су жүйелерін басқару саласындағы инклюзивті білім берудің принциптері мен тәжірибесін зерттеуге бағытталған. Курс шеңберінде студенттер барлық санаттағы студенттердің, соның ішінде мүмкіндігі шектеулі адамдардың білім мен кәсіби дағдыларға тең қолжетімділігін қамтамасыз етуге бағытталған инклюзивті білім беру бағдарламаларын құрудың теориялық және әдістемелік аспектілерімен танысады.
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
Климатология және метеорология
Атмосферада жүретін және белгілі бір табиғи жағдайларда ауа райы мен климатты қалыптастыратын процестердің физикалық мәнін білу; Жер атмосферасының құрылысы мен қасиеттері мен атмосфералық процестердің дамуының негізгі заңдылықтары туралы теориялық білімге ие болу; метеорологиялық бақылауды жүргізудің негізгі әдістері мен құралдарымен жұмыс жасай білу; атмосферадағы процестер мен құбылыстардың өзгеруіне сапалық және сандық талдауды талдау
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 4
-
Климаттық тәуекелдер және оларды басқару
Бұл пән білімгерлерге ауа-райының өзгеруі, ҚР егін шаруашылығына оңды және кері түрде әсер етіп жатқандығын түсіндіру. ҚР ауа-райының өзгеру салдарының бірі болып ауыз суы тапшылығы саналады. Сонымен «Су шаруашылығы» секторында ауа-райының өзгеруіне бейімделу бойынша әрекет ету басты бағдары болып ауыл шаруашылығында суды тиімді пайдаланумен қоса су қорларын ластамау мәселесі табылады
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 4
-
Құрылыс материалдары және бұйымдары
Құрылыс материалдарының құрылысы мен негізгі қасиеттері. Тау жыныстарынан құрылыс материалдарын өндіруге арналған табиғи тас материалдар мен шикізат. Минералды шикізатты термиялық өңдеуден алынатын материалдар. Минералды балқымалар негізіндегі материалдар. Шыны және шыныдан жасалған бұйымдар. Органикалық емес тұтқыр заттар негізіндегі құрылыс материалдары. Органикалық шикізат негізіндегі құрылыс материалдары
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері курсы сыбайлас жемқорлықтың алдын алу, оның себептері мен салдарын түсіну, сондай-ақ қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруға бағытталған. Курста сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша халықаралық және отандық тәжірибесіне, азаматтық қоғам өкілдерінің, жастардың және жалпы жұртшылықтың ролі туралы ақпараттарға талдау жасалады.
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі
Пән екі өзара байланысты аспектіні қамтиды: еңбек қауіпсіздігі - бұл жұмыскерлердің кәсіби қызметі барысында қауіпсіздігі мен денсаулығын қамтамасыз етуге бағытталған, және тіршілік қауіпсіздігі - бұл адам өмірі мен денсаулығын күнделікті өмірде қорғауды қамтитын сала. Пән шеңберінде еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету, кәсіби аурулар мен жарақаттардың алдын алу бойынша құқықтық, ұйымдастырушылық және техникалық шаралар, сондай-ақ төтенше жағдайларда әрекет ету ережелері мен әрекеттері (өрттер, техногендік апаттар, экологиялық қауіптер және т.б.) қарастырылады. Білім алушылар азаматтық қорғаудың негіздерін, алғашқы дәрігерге дейін көмек көрсету және құтқару жұмыстарын ұйымдастыру негіздерін зерттейді. Пән білім алушыларда қауіпсіздік мәселелеріне жүйелі көзқарас қалыптастыруға және жұмыс орнында және күнделікті өмірде қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін практикалық дағдыларды дамытуға бағытталған.
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
Композиттік материалдар
Пәнді оқытуда композициялық материалдарды іріктеу, жасау және пайдалану, оларды қабылданған нормативтік критерийлерге сәйкес бағалау үшін қажетті білімді қалыптастырады. Композициялық материалдардың өнеркәсібіндегі негізгі мәселелерді және оларды шешу жолдарын, шикізат түрлерін, құрылымдарын, керамика мен әйнек негізіндегі композициялық материалдардың физикалық және механикалық қасиеттерін анықтау әдістерін игереді. Сонымен қатар, қолдану аясына сәйкес композициялық құрылыс материалдарын өндіру технологиясын оқытып үйретеді
Оқу жылы - 2
Семестр - 2
Несиелер - 3
-
Гидрологиялық жүйелерді модельдеу
Модельдеу саласында студенттердің базалық білім жүйесін қалыптастыру гидрологиялық процесстер.Жобалауда қабылданған шешімдерді негіздеу үшін табиғи және табиғи-техногендік объектілердің жай-күйін бағалау үшін зерттеулер жүргізу мүмкіндігі. Табиғатты пайдалану және суды пайдалану объектілері.Жаратылыстану ғылымдарының негізгі заңдылықтарын, әдістерін пайдалана білу, математикалық талдау және модельдеу, теориялық және эксперименттік кәсіби мәселелерді шешудегі зерттеулерді нығайту
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Мелиорацияның арнайы түрлері
Әзірленген және қолданылатын техникалық құралдардың, технологиялар мен материалдардың конструктивті ерекшеліктерін, жемшөп өндіру және сортаң жерлерді мелиорациялау бойынша жұмыстарды орындау ережелері мен шарттарын, кешенді, арнайы жүргізуді білу. Топырақтың қасиеттерін сипаттай білу, әр түрлі табиғи және техногендік факторлардың әсерінен топырақтың қасиеттері мен олардың өзгеруін бағалау, су шығындарын есептеу, экологиялық -экономикалық талдау жүргізу және аймақтың табиғи -экономикалық жағдайын бағалау, табиғи және техногендік кешендерді қалыптастырады және дамытады, мелиорацияның перспективалы инновациялық технологияларын әзірлейді
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Су шаруашылығының ғылыми негіздемесі
Су шаруашылығының ғылым мен зерттеу туралы, ғылыми-тәжірибелік зерттеулерді жүргізу әдістері жөнінде білімді игереді; зерттеу әдістемесін таңдай алады, эксперименталды зерттеулерді жоспарлай және жүргізе алады. Ғылыми әдебиеттермен жұмыс істей алады. Өлшеудің техникалық құралдарын, өлшеудің қазіргі заманғы әдістерін және эксперименттер деректерін өңдеуді меңгереді. Ғылыми-зерттеу эксперименттерінің нәтижелерін талдайды,олардың негізінде тиісті қорытындылар жасайды. Далалық тәжірибені орындай біледі және талдау жасайды.
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Ирригация және мелиорация I
Ауылшаруашылық дақылдардан жоғары және тұрақты өнімді алу үшін егістік танаптарындағы топырақтан ауалық, сулық және қоректік режимдерін жасау және реттеуді зерттеу, сонымен қатар күрделі табиғи жағдайларда гидромелиоративтік нысандарда табиғатты қорғау шараларын және экономикалық тиімділікті қамтамасыз ететін, ауылшаруашылығы саласында нақты мәселелерді шешуге бағытталған білім беру және сол білімді нақты өндірістік жағдайда қолдана білуді үйрету
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Cу ресурстарын кешенді пайдалану
«Cу ресурстарын кешенді пайдалану» пәнінің мақсаты – болашақ инженерлерге кәсіби қызметіне үлкен ықпалын тигізетін қажетті білім беру. Су ресурстарын кешенді пайдалану мүмкіндіктерін, қалпына келтірілетін су ресурстарын, бүгінгі күннің сумен қамту проблемалары және судың кері әсерін әкету, аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуының болжамдары негізінде орындалатын су шаруашылығының бағдарламаларын оқытады.
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Су қорын қорғау және су пайдалануды мемлекеттік бақылау*
«Су қорын қорғау және су пайдалануды мемлекеттік бақылау» пәнінің мақсаты студенттерге Қазақстан Республикасы су заңдылығының негізгі принциптерін, су нысандары және су қатынастарының нысандарын үйрету. Міндеттері - су шаруашылық құрылымдары мен су нысандарын пайдалануға қойылатын табиғатты қорғау талаптарын; су фондын қорғау және суды пайдалану саласындағы мемлекеттік нормалауды меңгеру. Қазақстан Республикасының су заңнамасының, су объектілері мен су қатынастары объектілерінің негізгі қағидаттарын біледі. Су қорын қорғау және суды пайдалану саласындағы мемлекеттік реттеуге иелік етеді
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Рекультивация объектілерін компьютерлік өңдеу
Табиғи ландшафтқа техногендік әсер ету нәтижесінде ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерінде өсімдіктер мен топырақ жамылғысының зақымдануы және жойылуы орын алады. Жерді қалпына келтіру-бұзылған және ластанған жерлердің өнімділігі мен ұлттық экономикалық құндылығын қалпына келтіруге, сондай-ақ қоршаған орта жағдайларын жақсартуға бағытталған жұмыстар кешені. Барлық санаттағы бұзылған жерлер, сондай-ақ бұзылған жерлердің теріс әсерінен өнімділігін толық немесе ішінара жоғалтқан іргелес жер учаскелері рекультивациялауға жатады. Кейіннен барлық өзгерістер жер кадастрына енгізіледі.
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Ғылыми-зерттеу және тәжірибе әдістемесінің негіздері
Пәннің мақсаты: ғылыми зерттеу әдістерін, эксперименттерді жоспарлау принциптерін зерттеу. Пәнді оқу нәтижесінде білім алушылар зертханалық және далалық эксперименттер жүргізу қабілетін көрсетеді; эксперименттердің нәтижелерін өңдеу мен талдауды орындайды; жерге орналастыру және кадастр саласында ғылыми-практикалық зерттеулер жүргізе алады.
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Ауылшаруашылығын сумен қамтамасыз ету және жайылымдарды суландыру
Пән бағдарламасында білімгерлерді сумен қамту, суландыру және лас суларды әкету жүйелерімен, олардағы жеке құрылымдар мен қондырғылардың түрлерімен, су тұтыну және лас суларды ағылу мөлшерлерімен, жүйелерді жобалану есептерімен, судың сапасын жақсарту шараларымен таныстырады
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Трансшекаралық өзендерді пайдалану проблемалары
«Трансшекаралық өзендерді пайдалану проблемалары» пәнінің мақсаты – болашақ мамандарға трансшекаралық табиғи су ресурстарын ұқыпты және тиімді пайдалану шараларын, су қорларын қорғау әдістерін үйрету. Қазақстан Республикасындағы трансшекаралық су көздерін пайдалану проблемалары жөнінде ғылыми тұрғыдан білім беру
Оқу жылы - 3
Семестр - 1
Несиелер - 6
-
Суды үнемдейтін суару технологиялары*
Пәнді игерудің мақсаты-пәннің негізгі бөлімдерін теориялық тұрғыдан игеру және суды пайдалану саласындағы мәселелерді шешудегі курстың мүмкіндігі мен рөлін негізделген түсіну. Пәнді игеру кәсіби қызметті тарихи және экологиялық тұрғыдан түсіну негізінде су ресурстарын ұтымды пайдалану және қорғау, елдің су шаруашылығын дамыту бойынша базалық білім беруді қалыптастыруға бағытталған
Оқу жылы - 3
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Су энергиясын пайдалану
Гидроэлектр станцияларының негізгі параметрлерін және түрін білу; гидротурбиналар мен сорғылардың негізгі параметрлерін анықтау, гидроэлектр станциялары қондырғыларының негізгі параметрлерін есептеу. Гидроэнергетикада табиғи-техникалық жүйелерді қалыптастыру принциптері. Ірі өзендердің кешенді дамуындағы су энергиясының рөлі
Оқу жылы - 3
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Гидротехникалық құрылымдар
Пәннің мақсаты - мелиоративтік жүйелердегі гидротехникалық құрылымдардың түрлерін іріктеу, көп бөлшекті күрделі құрылымдарды құрастыру, жобалау және есептеу әдістерін таныстырып үйрету; гидротехникалық құрылымдарды зерттеу әдістерімен таныстыру, гидротехникалық құрылымдардың қоршаған ортаға келтіретін әсерлерін ескере отырып өзен бойындағы жеке құрылымдар мен торабтарды, суғару жүйелеріндегі құрылымдарды жобалаудың принциптерімен, әдістерімен таныстыру және үйрету
Оқу жылы - 3
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Ирригация және мелиорация II
Су шаруашылығы объектілерін пайдалануды және күтіп-ұстауды жүзеге асыру, жаңа гидротехникалық құрылыстарды жобалау мен салуды, су тасқыны қаупін болғызбау мақсатында жағалауды нығайту жұмыстарын жүргізуді, жерді игеру мен сумен қамтамасыз етуді, жердің мелиоративтік жай-күйі мен суды пайдалануды қадағалауды жүзеге асыру, суару мақсатында Су ресурстарын басқару, су пайдаланушылар қауымдастығын қолдау, сондай-ақ су пайдаланушылардың су ресурстарын интеграцияланған басқару қағидаттарының негізінде
Оқу жылы - 3
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Мелиоративтік мониторинг*
Бұл пәннің мақсаты су шаруашылығы мамандарын мелиорациялық жүйелерге дұрыс және жоғары тиімді қызмет көрсету және мониторинг жүргізу әдістеріне оқыту, Гидротехникалық құрылыстарды жұмысқа жарамды күйде ұстау болып табылады
Оқу жылы - 3
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Су құбырлары жүйесінің жабдықтары
гидравлика заңының қағидалары бойынша жұмыс істейтін ғимараттар мен елді мекендерді сумен қамтамасыз ету және канализация жүйелері мен құрылыстарын жобалау, салу, пайдалану туралы теориялық білімдер саласында студенттердің құзыреттіліктерін қалыптастыру. Өзін-өзі ұйымдастыру және өзін-өзі тәрбиелеу, тұрғын үй-коммуналдық қызмет көрсету сапасын арттыру технологияларын әзірлеу қабілеті
Оқу жылы - 3
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Сорғылар және сорғы станциялары
Бұл пән студенттерді су беру және канализация жүйелерінде арынды қамтамасыз ету саласындағы нақты және ғылыми-практикалық мәселелерді шешу жолдары мен әдістерімен қазіргі заманғы технологиялар ұстанымымен таныстырады. Студенттерді насостардың негізгі типтерімен, қалалар мен елді мекендерді сумен қамтамасыз ету және канализация жүйелерінде орнатылған су көтергіш құрылыстарды жобалау және салу негіздерімен таныстыру.
Оқу жылы - 3
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Сумен жабдықтаудың инновациялық ресурс үнемдейтін жүйелері
Сумен жабдықтау және кәріз жүйелеріндегі ресурстарды үнемдеу жолдарын зерттеу; ресурстарды үнемдейтін технологияларды енгізудің экономикалық және экологиялық әсері
Оқу жылы - 3
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Ауылшаруашылығында суды тиімді пайдалану технологиялары
Тамшылатып суару, топырақ астынан суару және тағы басқа су үнемдеу технологияларын өндіріске енгізу. Қазіргі таңда судың азаюына байланысты суару жүйесіне жаңа технологияларды енгізу негізгі мәселеге айналып отыруына байланысты мәселелерді жан-жақты үйрену. Суару жүйесіне жаңа технологияларды енгізе отырып суды үнемдеу
Оқу жылы - 3
Семестр - 2
Несиелер - 5
-
Кешенді мелиорациялауды жобалаудағы BIM-технологияларының негіздері
Пәннің мақсаты - геоақпараттық технология тұрғысынан су ресурстары, гидрогеология, инженерлік геология жəне геология мəселелеріне қатысты теориялық жəне практикалық мағына беру. Курсты меңгерген соң студент: - ГАЖ-ді қолдану облыстары; атрибутивті ақпарат; растрлық жəне векторлық модельдер; топологиялық модельдер; деректерді енгізу тəсілдері; картографиялық проекциялар туралы көрініс алуды үйренеді
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Оазистік суару
Оңтүстік Қазақстан шөлдерінің қазіргі жай-күйі, жер асты суларын шөлдерде суару үшін пайдалану мүмкіндігі, ауыл шаруашылығы дақылдарын суару режимі және суару тәсілдері, шөлді жағдайларда су пайдалану, оазистік суарудың есептік ерекшеліктері бар шөлдерге арналған суару жүйелерінің схемалары мен конструкциялары, оазистік суару учаскесіндегі жемшөп дақылдарының агротехникасы, шөлдер жағдайында оазистік суарудың экономикалық тиімділігі мен даму перспективалары
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 4
-
Су шаруашылығы жүйелерін басқару
Әлеуметтік және кәсіби қызметі барысында экожүйені сақтау мен қорғау шараларын білу; су заңнамасының ережелері мен су пайдалану кезінде табиғи ресурстарды қорғау ережелері, құқықтық білімді өмірдің әр саласында қолдана білу
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Гидромелиоративтік жүйелерді басқару мен пайдаланудағы жасанды интеллектті қолдану
Гидромелиоративтік жүйелерді пайдалану және автоматтандырылған басқарудың негіздері. Су ресурстарын мониторингтеу және болжау үшін жасанды интеллектті қолдану әдістері. Гидромелиоративтік объектілердің жай-күйін бағалау үшін машиналық оқыту және деректерді талдау. Су ресурстарын бөлу мен су режимін болжауға арналған интеллектуалды жүйелер. Гидротехникалық құрылыстарды басқаруға арналған цифрлық платформалар және сенсорлар. Гидромелиоративтік жүйелерді жөндеу, пайдалану және мониторингтеу процестерін автоматтандыру. Экологиялық аспектілер және су ресурстарын тиімді пайдалануда ЖИ қолдану
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Мелиорациядағы жоба-сметалық құжаттар негіздері
Жерді мелиорациялау объектілерін салуға арналған жобалау құжаттамасын әзірлеу, келісу және бекіту тәртібі.Жерді мелиорациялау объектілерін салуға арналған жобалық құжаттаманың құрамы мен мазмұны. Жерді мелиорациялау объектілерін салу жобасы. Жерді мелиорациялау объектілерін салуға арналған жұмыс жобасы. Жерді мелиорациялау объектілерін салуға арналған жұмыс құжаттамасы. Жерді мелиорациялау объектісін салуға жобаны (жұмыс жобасын) әзірлеуге арналған техникалық тапсырма. Жерді мелиорациялау объектілерін салу құнының жиынтық есебін жасау жөніндегі нұсқаулар. Жерді мелиорациялау объектісінің негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Сортаңданған жерлерді шаю технологиялары
Тұзды топырақтардың кең таралуы және оларды күрделі жууға арналған табиғи су ресурстарының едәуір шығындарын игеру қажеттілігі тұз беру процесінің механизмін зерттеуді, жуу технологиясын және суды үнемді жұмсауды және экологиялық тәуекелдерді азайтуды қамтамасыз ететін жуу нормаларын есептеу әдістерін жетілдіруді талап етеді. Тұзды жерлерді жуу қажеттілігінің негіздемесі және жуу нормаларын есептеу екі түрлі позицияға негізделген: эмпирикалық, эксперименттік зерттеулердің Үлкен нақты материалын жалпылауға негізделген және термодинамика заңдарын қолдана отырып теориялық. Бұл жағдай суармалы жерлердің тұздануы мен тұздануы көп факторлы көп бағытты процестер болып табылатындығына байланысты, олардың теориялық сипаттамасы өте күрделі және қажетті эмпирикалық материалды алу ұзақ зерттеулер мен айтарлықтай еңбекті қажет етеді. "Тұздану-тұздану" процестерінің бағыты мен қарқындылығын анықтау үшін топырақ ерітіндісі мен топырақтың қатты фазасы табиғи сумен әрекеттескенде топырақта болатын физикалық-химиялық процестердің кинетикасына негізделген модельдеу әдісін қолдануға болады.
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 4
-
Сала экономикасы
Осы пәнді оқу кезінде студенттер басқару шешімдерін қабылдау әдістерін қоса алғанда, экономиканың жұмыс істеуінің теориялық негіздерін үйренеді. Олар нақты жағдайларды талдау кезінде кәсіпорындар қызметіндегі негізгі мәселелерді анықтай алады, сонымен қатар осы жағдайларды шешудің жолдарын ұсына алады және күтілетін қаржылық нәтижелерді бағалай алады. Олар заманауи нарықтық білім беру технологияларын қолдана отырып, жаңа білімді өз бетінше игерудің практикалық дағдыларын игере алады
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 3
-
Мелиорация мен су шаруашылығындағы жұмыстарды ұйымдастыру және жоспарлау*
Білімгерлерді жоспарлау-ізденіс, құрылыс жұмыстарын ұйымдастыру әдістері, өндірістік процесстер және жұмыстарды келешекке, жылдық, өтпелі және жүйелі жоспарлаудың жаңа әдістері, жұмыстарды материалдық-техникалық қамтамсыз ету, құрылыс жұмыстарының сапасын басқару тақырыбындағы сұрақтармен таныстыру, оқыту және үйрету
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Су шаруашылығындағы экономика және менеджмент
Пәннің мақсаты: «Су шаруашылығындағы экономика және менеджмент» тиімді экономика, ирригациялық және дренаждық шаруашылықты ұйымдастыру және нарықтық қатынастарды дамыту, су шаруашылығының оңтайлы нұсқаларын таңдау саласындағы білім мен дағдыларды қалыптастыру. мелиоративтік жерлерді игеру мен пайдалану және қоршаған ортаны қорғау, оқу барысында білім алушылар су шаруашылығы объектілерін экономикалық бағалаудың негізгі кезеңдері мен әдістері туралы білім алады
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 3
-
Жерді баптау және қорғау
Жағдайды нашарлататын процестер, жерді қалпына келтіру әдістері мен технологиялық бұзылған жерлерді мелиорация инновациялық технологиялар ескеру және осы жағдайларды қалыпқа келтіру. Топырақтың сапасын анықтай білу, топырақтың ластануы және қоршаған ортаның ластану себептері, қоршаған орта, инновациялық мелиорацияны қолдана отырып, әртүрлі технологияларды пайдалана отырып мелиоративтік іс-шаралар жүргізу, жерді тиімді пайдалану арқылы топырақты қорғау, топырақты қалпына келтіру жұмыстары және зардаптарды жою бойынша жұмыстар жүргізу
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Ирригация және мелиорация III
Дақылдардың суару тәртібінің ерекшеліктері мен есептеу жолдары. Егіс алқаптарында кеңінен қолданылатын суару әдістері, суландыру желілерінің түрлері, олардың егіншілікте тиімді қолдану жағдайлары. Күріш суармалы жүйесі мен дақылдардың суару тәртібі. Суармалы жүйені жобалау үлгісі
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Жоба шешімдерін сараптау
Жобаның сараптамасы болашақ салынатын объектінің қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды кезеңі болып табылады. Сараптама пайдалану қауіпсіздігін, құрылатын ғимараттар мен құрылыстардың конструктивті сенімділігі мен тұрақтылығын, жоғары сапалы архитектуралық -жобалық шешімдерді, жобалық құжаттамада құрылыс материалдарын, материалдық, қаржылық және энергетикалық ресурстарды ұтымды пайдалануға мүмкіндік береді. Жобалық шешімдерді сараптау жобаның техникалық деңгейін бағалауды, оны жүзеге асыру мерзімін, күтілетін кірісті, шығындарды, нарықты талдауды қамтиды. Инновацияларды енгізудің орындылығы туралы шешім әртүрлі арнайы әдістер қолданылатын жалпылау нәтижелері бойынша қабылданады.
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Кешенді мелиорациядағы геоақпараттық жүйелер
Геоақпараттық жүйелердегі негізгі ұғымдарды білу және түсіну, қазіргі ГАЖ функционалдығы, басқа автоматтандырылған жүйелер арасындағы ГАЖ орны, ГАЖ құралдары мақсатты пакеттер мен мүмкіндіктер. Пәннің мақсаты - геоақпараттық технология тұрғысынан су ресурстары, гидрогеология, инженерлік геология жəне геология мəселелеріне қатысты теориялық жəне практикалық мағына беру. Курсты меңгерген соң студент: - ГАЖ-ді қолдану облыстары; атрибутивті ақпарат; растрлық жəне векторлық модельдер; топологиялық модельдер; деректерді енгізу тəсілдері; картографиялық проекциялар туралы көрініс алуды үйренеді
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
-
Гидромелиоративтік жұмыстарды ұйымдастыру және технологиясы*
Өндіріс технологиясы туралы біледі, суару және дренаж жұмыстары жүргізілуде гидрологиялық, топырақты жақсарту және агроклиматтық шарттар бойынша тиімділігін арттыру, жер мен су ресурстарын пайдалануды кешенді жүзеге асыра білу, механикаландыру және автоматтандыру
Оқу жылы - 4
Семестр - 1
Несиелер - 5
Профессии
Оқыту нәтижелері
- Суландыру және құрғату жүйелері бойынша нормативтік және техникалық құжаттаманы, мелиорацияланатын жерлердің топырақ - топырақ жағдайларын, сондай-ақ жерді мелиорациялауды ұйымдастыру жөніндегі нормативтік-құқықтық актілерді, нұсқаулықтар мен әдістемелік материалдарды білуін көрсетеді. Ұтымды су және жер пайдалану бойынша шолу, талдау және шешім қабылдау жүргізеді. Сұйықтықтардың тепе-теңдік күйін және қозғалыс заңдылықтарын, сүзгілеу ерекшеліктерін, гидравликада зерттеулерде қолданылатын әдістерді біледі; түрлі өлшеу аспаптарын пайдалана алады. Механиканың негізгі түсініктері мен аксиомаларын, байланыстардың түрлері мен реакцияларын, материалдық нүкте динамикасының негізгі заңдарын және механикалық жүйе динамикасының теоремаларын біледі. Ландшафтық карталармен жұмыс істей алады; табиғи және антропогендік ландшафтардың қалыптасуының табиғи заңдылықтарын біледі. Су ресурстарын кешенді пайдалану, экологиялық және экономикалық жоспарға негізделген су шаруашылығы кешенінің құрамын құру нұсқаларын әзірлей және талдай алады. Инклюзивті білім берудің принциптері мен тәсілдерін, оның ішінде су шаруашылығы контекстіндегі маңыздылығын талдау қабілеті, сондай-ақ білім алушылардың барлық санаттары үшін білім берудің қолжетімділігі қажеттілігін түсіну.
- Мелиоративтік жүйелердің сақталуын қамтамасыз ету саласындағы ғылым мен техникаға қол жеткізудегі, озық отандық және шетелдік тәжірибедегі білімін көрсетеді. Гидромелиоративтік жұмыстарды басқару кезінде сапа менеджменті әдістерін қолдана алады, орындалған жұмыстардың көлемі мен сапасының есебін жүргізеді; шығармашылық бастаманы, рационализацияны, өнертапқыштықты дамытуға, ғылым мен техника жетістіктерін енгізуге ықпал етеді. Су шаруашылығы мәселелерін шешу үшін геоақпараттық жүйелерді қолдана алады және SAS Planet, ArcMap, MapInfo бағдарламаларында жұмыс істей алады. Деректер базасын құруға және жерді мелиорациялауға, ауыл шаруашылығы егістіктеріне қатысты ақпаратты одан әрі өңдеу үшін MapInfo бағдарламасын қолданады. Мелиоративтік жүйелер мен су шаруашылығы объектілерін салу және қайта құру кезінде күрделі салымдарды (инвестицияларды) айқындау әдістерін; жобалау мен сметалық істің экономикалық негіздерін; мелиоративтік және су шаруашылығы құрылысындағы баға белгілеу жүйесін; өндіріс шығындарын, құрылыс-монтаждау және жөндеу-пайдалану жұмыстарының өзіндік құнын қалыптастыруды, пайда қалыптастыру мен рентабельділікті анықтауды біледі.
- Ұлттық саясат, Қазақстанның қазіргі заманғы тарихы, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет, кәсіпкерлік және бизнес, дін, дін тарихы саласындағы білімі мен түсінігін көрсетеді және зерттеу саласындағы неғұрлым озық біліммен байланысты белгілі бір аспектілерді қамтиды.
- Математикалық талдау негіздерін, сызықтық теңдеулер жүйесін шешуді біледі. Физикалық теорияны, заңдылықтарды, есептерді шешу әдістерін біледі, табиғаттағы құбылыстар мен процестердің физикасы мен химиясын түсінеді және ауыл шаруашылығы саласында алынған білімдерді қолданады. Топырақтың сапалық және сандық құрамын анықтай алады. Егіншілік заңдарын, топырақтың құнарлылығын сақтау және арттыру әдістерін біледі; мелиорацияланған жерлерде ауыл шаруашылығы дақылдарын өсірудің қарқынды технологияларын қолдануға қабілетті. Құрылыс материалдарының қасиеттерін анықтай алады, оларды сынау әдістерін біледі. Жерде кездесетін геологиялық және гидрогеологиялық процестердің жалпы заңдылықтарын біледі. Ауыл және су шаруашылығы салаларында ақпараттық жүйелерді, жетілдірілген мүмкіндіктерді және AutoCAD құралдарын өнеркәсіптік пайдалануды пайдалана отырып, цифрлық форматтағы жобаларды әзірлеуге қабілетті. Сыбайлас-жемқорлыққа мүлдем төзбеушілік қасиеттері және құқықтық мәдениеті артады. Мүмкіндігі шектеулі жандарды қоса алғанда, барлық студенттердің мүмкіндіктерінің теңдігін және белсенді қатысуын қамтамасыз ететін су шаруашылығы саласында инклюзивті білім беру ортасын құру мүмкіндігі.
- Ғылыми-техникалық ақпаратты зерделейді және эксперименттік және зертханалық зерттеулер жүргізеді, алынған нәтижелері, ауыл және су шаруашылығы саласындағы есептерді қорғайды және дәлелдейді. Құқық салалары бойынша базисті білімді қолданады.
- Қазақстан Республикасының еңбек саласындағы және ұйымның өндірістік-шаруашылық қызметін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілерін, еңбекті қорғау ережелері мен нормаларын, өрт және экологиялық қауіпсіздік талаптарын біледі. Инженерлік-геодезиялық есептерді шеше алады, жоспарлар мен профильдер жасай алады; геодезиялық аспаптармен жұмыс істей алады. Түрлі геометриялық фигураларды жасау тәсілдерін және конструкторлық құжаттаманы орындау және ресімдеу ережелерін біледі.
- Жер мелиорациясын жетілдіру бойынша жоспарларды (жобаларды) әзірлеу үшін қажетті ақпарат көздерін анықтайды, іздеу және талдау жүргізе алады. Ауылшаруашылық жұмыстарының түрлері мен әдістерін жоспарлайды. Мелиорацияланатын жерлер мен гидротехникалық құрылыстарды пайдалану принциптерін қолданады. Мелиоративтік объектілерді, кешенді гидротораптар мен гидротехникалық құрылыстарды жобалауға, салуға және пайдалануға, олардың экономикалық тиімділігі мен экологиялық қауіпсіздігін бағалауға қабілетті. Еңбек ресурстарын бөледі, шаруашылықтың су ресурстарын ұтымды пайдалану мақсатында нақты және нәтижелі нұсқаулар береді.
- Мелиоративтік жүйелерді, су және басқа да топырақ режимдерін жедел басқарудың технологиялық тәсілдерін басқаруға қабілетті. Суару (құрғату) жүйесінде су тұтыну (су бұру) режимінің орындалуын бақылай алады. Алдын ала әзірленген жоспарларға, сапа нормаларына, жұмыстарды орындау кестелеріне және қаржылық сметаларға сәйкестігіне жоспармен салыстырғанда жұмыс барысын, ауыл шаруашылығы дақылдарын суаруды бақылауға қабілетті. Су және жер пайдаланудың ұтымды әдістерін, сондай - ақ тиісті технологияларды қолдана алады. Өндірісте ұйымдастыру-басқару, жобалау-іздестіру қызметінің тәсілдерін қолданады, құбылыстарды болжай алады, оларға талдау жасай алады. Жобалық шешімдерді іске асыру бойынша жобалық шешімдерді әзірлеудің нормативтік базасы мен әдістемелері туралы білімдерін пайдалана алады. Қоршаған ортаға табиғи және антропогендік факторлардың теріс әсерін азайту жолдарын жіктеуге құзіретті.