6B02301 Филология в Манаш Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті

Пән әдебиет теориясының негізгі ұғымдарын зерттейді. Қазақ/орыс әдеби - көркем шығармаларын ғылыми талдау мен бағалаудың бастапқы дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді.

Пән қазақ/орыс тілдерінің теориялық тіл білімінің негізгі ұғымдарын, тіл теориясының негіздерін, олардың жүйелік құрылымындағы әлем тілдері туралы мәліметтерді, олардың дамуын, қоғаммен, ойлаумен, қазақ/орыс халқының тарихы мен мәдениетімен байланысын зерттейді.

Әр түрлі объектілер мен процестерді ғылыми зерттеудің негізгі әдістерін, ғылыми зерттеуді жоспарлаудың негізгі кезеңдерін, қарапайым объектілер мен процестердің аналитикалық және статистикалық модельдерін, эксперименттік деректерді статистикалық өңдеудің ерекшеліктерін зерттейтін пән

Пән классикалық тілдің тілдік бірліктері мен категорияларын жүйелік-құрылымдық және функционалдық тәсілдер тұрғысынан зерттейді.

Пән қоғамдық және жеке құқықтық сананы арттыруға мүмкіндік береді, құқықтық мәдениетті, сыбайлас жемқорлыққа қарсы құбылыс ретінде қарсы әрекет ету бойынша азаматтық ұстанымды қалыптастырады; пәнді оқу нәтижесі бойынша білім алушы құқықтық реттеу контексіндегі оқиғаларға, әрекеттерге талдау жасай алады, нормативтік-құқықтық актілерді меңгереді.

Пән жаңа қазақ әліпбиін таңдаудың қысқаша тарихын, жаңа қазақ әліпбиінің графикасы мен құрамын зерттейді. Қазақ жазуын латын графикасына аудару кезінде орфоэпия және транскрипция мәселелерін, латынша ономастикалық атауларды транслитерациялаудың ғылыми-практикалық негіздерін, жаңа орфоэпиядағы басшылық қағидаттарды жан-жақты талдауға үйретеді.

Пән әр түрлі ұйымдық-құқықтық формадағы фирмалар мен кәсіпорындардың қызмет ету механизмдерін оқытады; пәнді оқу нәтижесі бойынша білім алушы алынған білімді бизнесті құрудың тиімді жүйесін құру үшін қолдана алады; кәсіпкерлік саласындағы білім мен түсініктерді көрсете алады; теориялық ақпарат пен кәсіпкерлік тәжірибесін жинау және түсіндіруді жүзеге асыра алады.

Пән табиғат пен қоғамның тұрақты даму заңдылықтары, тірі организмдер мен тіршілік ету ортасының өзара әрекеттесуі туралы қазіргі заманғы жүйелік түсініктерді қалыптастыру; қоршаған ортаға антропогендік әсермен байланысты мәселелер; оқыту нәтижесі бойынша түлек экологиялық проблемалардың себептерін және оларды жою жолдарын анықтай алады, экологиялық процестерді талдауды жүзеге асырады, табиғатты қорғау қызметінде нақты міндеттер мен басымдықтарды қоя алады.

Пән тәртіп қорғау құралдары мен жүйелерін зерделейді, табиғи, техногендік және әлеуметтік сипаттағы ТЖ жағдайларында сауатты мінез-құлық қағидаларын оқыту, авариялардың, апаттардың, зілзалалардың ықтимал зардаптарынан, сондай-ақ осы зардаптарды жою барысында халық пен шаруашылық жүргізу объектілерінің өндірістік персоналы мен мүлкі үшін төтенше жағдайлар кезінде залалды барынша азайтатын болжау және шешімдер қабылдау үшін қажетті практикалық дағдыларды зерттейді.

Пән тілдік құбылыстарды фонетикалық және лексикологиялық аспектілерде, қазіргі қазақ/орыс әдеби тілінің фонетикалық жүйесі туралы түсініктерді неғұрлым тұрақты ғылыми тқжырымдармен түсіндіруде, қазақ/орыс әдеби тілінің қазіргі заманғы жүйесін, қазіргі қазақ/орыс тілдерінің тарихи аспектідегі сөздік құрамының жай-күйі туралы мәліметтерді зерделейді.

Пән әлемдік әдебиеттің тарихы мен мәдениетін (Ежелгі дәуір, Антика, Ренессанс) зерттейді, Әр дәуірдің даму ерекшеліктерімен және әдеби процеске әсерімен таныстырады. Әдеби-көркем шығармаларды ғылыми талдау және бағалау дағдыларын қалыптастырады, әдебиеттің ұлттық ерекшелігін және ұлтаралық әдеби байланыстарды анықтайды.

Пән заманауи сөйлеу этикетін, әдеби тілдің нормаларын, мәтіндерді модельдеу әдістерін, сөйлеудің негізгі композициялық бөліктерін құруға қойылатын талаптарды, сөйлеуді логикалық ұйымдастыруды зерттейді.

Пән қазақ/орыс тілінің орфографиясы мен пунктуациясы ережелерін зерделейді, қазақ/орыс тілінің орфографиясы мен пунктуациясының жүйелі сипаты туралы түсінік береді.

Пән студенттердің 1-бастапқы деңгейде шет тілін меңгеруін зерттейді: қарапайым диалогтарға қатысу кезеңінде, белгілі бір тақырып бойынша қарапайым сұрақтарға жауап беру және тұжырымдау, таныс немесе қызықтыратын тақырып бойынша әңгімелесуді қолдау мүмкіндігі.

Пән академиялық жазудың ерекшеліктерін, Академиялық адалдық қағидаттарын, пайдаланылған дереккөздерге сілтемелерді ресімдеу талаптарын, дәйексөз ережелерін, зияткерлік меншік құқықтарын сақтай отырып, жазбаша жұмыс түрлерін дұрыс жазу және ресімдеу тәсілдерін зерделейді.

Пән қазақ/орыс халқының халық ауыз әдебиетін әлемдік тарихи-мәдени үдеріс контекстіндегі ұлттық өнер, әдебиеттің қалыптасуы мен дамуының ерекше кезеңі ретінде зерттейді (қазақ/орыс халық ауыз әдебиеті көркем шығармаларының жанрлық ерекшелігі).

Пән қазақ/орыс халқының ұлттық әдеби тілінің пайда болуы мен кезеңділігін, қазақ/орыс халқының әдеби тілінің пайда болуының қажетті категориясы ретінде жазудың пайда болуын зерттейді.

Пән қазақ/орыс халқының ежелгі дәуір әдебиетін зерттейді: VI-IX ғасырлардағы түркі әдебиеті (Күлтегін, Тоныкөк, Оғыз-наме), X-XII ғасырлардағы әдебиет, XIII-XV ғасырлардағы әдебиет, жырау поэзиясының дамуы, қазақ халқының қалыптасуы/ IX - XVII ғасырдың аяғындағы ежелгі Ресейдің көркем шығармалары:, XVII ғасырлардағы әдебиет, тарихи әңгімелер (шежірелер, шежірелік әңгімелер), саяхаттау (саяхат сипаттамасы), заман, хаттар, шешендік шығармалар.

Пән білім берудегі жобалау қызметінің әдіснамасын, қазіргі білім беру жүйесіндегі жобалар әдісін, оқу жобалау практикасын, жобалау қызметінің ұйымдастырылуы мен кезеңдерін, педагог пен студенттердің бірлескен жұмысын зерттейді.

Пән әлемдік әдебиеттің негізгі даму тенденцияларын, 17 ғасырдағы әдеби бағыттардың сипаттамаларын (классицизм, классицизм әдебиеті), 18 ғасырдағы әдебиетті (Ағарту, Ағарту әдебиеті) зерттейді.

Пән қазіргі қазақ/орыс әдеби тіліндегі сөзжасам процестері туралы, неғұрлым тұрақты ғылыми интерпретациядағы сөйлеу бөліктерінің жүйесі туралы түсініктерді, қазіргі қазақ/орыс тілінің морфологиялық жүйесінің қалыптасу негіздері мен тарихын білуді; қазақ/орыс тілінің лексемаларын сөзжасамдық және морфемалық талдау дағдыларын зерделейді.

Пән білім алушылардың 2-бастапқы деңгейде шет тілін меңгеруін зерттейді: шет тілінің әлеуметтік функциялары мен мүмкіндіктері (тұрмыстық тақырыптар бойынша қысқа диалогтар құру, сипаттаманы,баяндауды, өз сөзінде пайымдауды пайдалану) зерделенеді.

Пән көпшілік алдында сөйлеу негіздерін, оны ұйымдастыруды, сөйлеу техникасын, аудиторияны басқару құралдарын, сөйлеу практикасын зерттейді.

Пән орыс халқының тілі мен мәдениетінің өзара байланысы мен өзара әсерін зерттейді; мәдениеттің тілдік тұжырымдамаларды, лингвомәдениеттерді қалыптастыруға қатысуын ашады; әлемнің ұлттық тілдік бейнесін қарастырады.

Пән тілді тарихи оқытудың негізгі әдістерін зерделейді, отандық тілтанушылардың еңбектеріндегі қазақ/орыс тілі тарихындағы негізгі мәселелерді қарастырады. Курс аясында қазақ/орыс тілінің тарихын кезеңдендіру мәселесі зерттеледі.

Пән қазақ/ орыс әдебиетіндегі мәдениет пен ағартушылықтың даму ерекшеліктерін, әдебиет дамуының идеялық және эстетикалық, ұлттық принциптерін, қазақ/орыс әдебиетінің жанрлық-рулық және бейнелі-тақырыптық құбылыстарының эволюциясын, оның жанрлық-стильдік ерекшелігін зерттейді.

Пән қазіргі қазақ/орыс әдеби тілінің синтаксистік жүйесі туралы ұғымдарды неғұрлым тұрақты ғылыми тұжырымдармен түсіндіруде, қазақ/орыс тілінің синтаксистік бірліктерінің құрылымдық-семантикалық сипаттамасын, олардың жұмыс істеу ерекшеліктері мен стилистикалық бояуларын зерделейді.

Пән мәтін мен дискурсты анықтау мен зерттеудің негізгі тәсілдерін зерттейді, сонымен қатар көркемдік интерпретацияның әртүрлі әдістерімен берілген мәтінді зерттейді: семантиканы, құрылымдық және коммуникативті ұйымды талдау.

Пән қазақ/орыс сынындағы әртүрлі бағыттарды зерттейді, әдеби полемиканың мәнін түсіндіреді, қазақ/орыс мәдениеті қайраткерлерінің жұмыстарын түсіндіреді, сыни жұмыстардың әртүрлі жанрларымен таныстырады.

Пән білім алушылардың шет тілін жетік меңгеруінің 1-деңгейінде зерттейді: тілдің коммуникативтік аспектісі қарастырылады. Студенттер әртүрлі сөйлеу жағдайларында диалог жүргізіп, қарым-қатынас мақсатына жете алады.

Пән романтизм мен реализмнің әдеби бағыттарын, жазушылар шығармашылығындағы осы бағыттардың негізгі эстетикалық принциптерін және олардың осы кезеңдегі орыс әдебиетінің қалыптасуына әсерін зерттейді.

Пән әдеби бағыттарды, жазушылардың шығармашылығындағы осы бағыттардың негізгі эстетикалық принциптерін және олардың адамзат өміріндегі кезеңдерін, әскери апаттар мен әлеуметтік құбылыстардың өзгеруіне моральдық және идеялық құндылықтардың өзгеруіне әсерін зерттейді.

Пән әдеби процестің заңдылықтарын, әдебиеттегі реализмнің қалыптасуын, 19-20 ғасырдың басындағы қазақ/орыс әдебиетінің тарихын: жетекші бағыттарды, әдеби манифесттерді, полемикаларды, дәуір контекстіндегі қазақ/орыс әдебиеті классиктерінің шығармашылық ерекшелігін зерттейді.

Пән лингвомәдениеттанудың қалыптасу тарихын, оның бағыттарын, тіл бірліктерін талдау принциптерін, тіл мен мәдениеттің арақатынасын, мәдениеттің тіл мен дискурста көрінісін, тілдік тұлға концептісін, фразеология мен паремиологияның лингвомәдени аспектілерін зерттейді.

Пән қазіргі қазақ/орыс әдеби тілінің стилистикалық жүйесін мәтіннің тілдік бірліктері деңгейінде, тілдің функционалдық стильдері деңгейінде, тілдік және экстралингвистикалық ерекшеліктері деңгейінде қарастырады. Әртүрлі функционалдық стильдерде жазылған мәтіндерге стилистикалық талдау жасап, тілдік белгілеріне, қазақ/орыс тілдерінде әртүрлі стильде жазылған үлгілі мәтіндерге стилистикалық талдау жүргізеді.

Пән болашақ филологтің шығармашылық ойлауын дамыту және оқыту үшін ақпараттық технологияларды зерделейді, қазақ/орыс тілі мен әдебиеті бойынша оқыту бағдарламаларын, электрондық оқулықтарды, ғылыми жобаларды құру бойынша ынталандыру үшін мультимедиа құралдарын пайдаланады.

Пән әлеуметтік лингвистикалық процестер арасындағы қатынастарды орнатуды зерттейді, «тілдік жағдай», «билингвизм», «тіл саясаты», «ұлттық тіл» сияқты әлеуметтік лингвистиканың негізгі ұғымдарын зерттеуге ерекше назар аударады.

Пән білім алушылардың шет тілін жетік меңгеруінің 2-деңгейінде зерттейді: пікірталасты тиімді жүргізу, өз көзқарасын дәлелді түрде қорғау, жайбарақат жағдайда еркін қарым-қатынас жасау қабілеті пайдаланылады.

Пән 20-21 ғасырлардағы қазақ / орыс әдебиетін зерттейді: философиялық-мәдени ағымдар, осы кезеңдегі әдеби бағыттардың философиялық-эстетикалық жүйелері, әдебиеттің гендерлік аспектісі, жаңа бағыттар.

Пән неймингтің негізі ретінде тіл жүйесін зерттейді, лингвофилософиялық, семиотикалық, социолингвистикалық және лингвомәдени негіздерді неймингтің және лингвобрендингтің теориялық білімі мен практикалық дағдыларын қарастырады.

Пән қазақ/орыс тілі туралы жүйелі білімді, тіл туралы ғылымның даму кезеңдерін, тілді ғылыми сипаттау принциптерін, қазақ/орыс тілінің дамуы мен жұмыс істеу тетіктерін зерделейді.

Пән қазақ / орыс әдебиеті теориясының негізгі ұғымдарын зерттейді, қазақ / орыс жазушыларының әдеби-көркем шығармаларын ғылыми талдау және бағалау дағдыларын қалыптастырады

Пән интернет-ресурстардың тілдік және жанрлық ерекшелігін зерттейді, сондай-ақ пән аясында интернет байланысының стилистикалық гетерогенділігі мәселесі көтеріледі.

Пән мәтінді мағынасын сақтай отырып редакциялау объектісі ретінде зерттейді, мәтінді өңдеу түрлерімен, редакциялаудың негізгі қағидаттарымен, қазақ/орыс тілдеріндегі стилистикалық редакциялаумен таныстырады.

Пән тіл типологиясының бөлімдерін зерттейді. Пән аясында тілдік тип және тіл типі, изоморфизм және алломорфизм ұғымдары зерттеледі. Типологиялық зерттеулердің тарихына қысқаша шолу жасалады.

Пән тіл біліміндегі антропоцентристік бағытты зерттеу негізінде тілдік талдаудың теориялық білімі мен дағдыларын қалыптастырады.

Пән салыстырмалы лингвистиканың негізгі принциптері мен бағыттарын, сондай-ақ тілдерді салыстырмалы талдаудың негізгі аспектілерін зерттейді.

Ақпараттық сауаттылық дағдыларына ие, әртүрлі тілдік және мәдени ортада еркін қарым-қатынас жасау үшін ауызша және жазбаша нысанда тілдік құралдарды пайдалануды жүзеге асырады, ғылыми зерттеудің негізгі түрлерін жазу және негіздеу үшін ғылыми әдістер мен тәсілдерді пайдаланады.

Өзгермелі әлеуметтік-мәдени жағдайларда тиімді бейімделу үшін практикалық қызметте базалық философиялық, әлеуметтік-саяси, экономикалық және құқықтық білімді пайдалануды жүзеге асырады, Қазақстанның тарихи дамуының негізгі кезеңдерін талдау негізінде азаматтық ұстанымын көрсетеді.

Қызмет процесінде салауатты өмір салтына бағдарлана отырып, тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау саласындағы нормативтік техникалық актілерді қолданады, төтенше жағдайларда табиғатты ұтымды пайдалану және қорғау білімдері мен дағдыларын пайдаланады.

Лингвистикалық және әдеби тұрғыдан мәтіндердің әртүрлі түрлерін талдайды және түсіндіреді, лингвистикалық және әдеби талдау мен мәтінді интерпретациялаудың әртүрлі түрлерін қолдана отырып, тіл мен әдеби процестің фактілерін зерттейді.

Кәсіби деңгейде коммуникацияның барлық салаларында заманауи әдеби тілді меңгерген, лингвистикалық және әдеби сипаттағы мәтіндердің әртүрлі түрлерімен филологиялық жұмыс әдістерін қолдана алады.

Негізгі лингвистикалық терминологияны біледі, жалпы лингвистика, тіл теориясы, тіл тарихы, коммуникация теориясы саласындағы білімді нақты лингвистикалық фактілермен байланыстырады, оларды кәсіби қызметте және/немесе қолданбалы қызметте, сондай-ақ ғылыми-зерттеу қызметінде қолданады.

Көркем шығарманы талдау дағдыларын игеру үшін теориялық және әдеби білім мен құралдарды меңгеру, негізгі әдеби терминология, әдеби сын туралы білімі бар, әртүрлі дәуірлердегі және жанрлардағы көркем және сыни мәтіндерді түсіндіреді.

Қолда бар мәліметтер негізінде тілдік бірліктерді талдау принциптерімен, білім беру, коммуникация үдерістерінде тіл мен әдебиетті қолданумен байланысты қолданбалы міндеттерді шешеді, қазіргі тілдегі көпмәдениетті үдерістердің лингвомәдени, фольклорлық және әдеби аспектілері негізінде дискурсты зерттеуді жүргізеді.

Жобалау және зерттеу қызметінің нақты міндеттерін шешуді жобалай алады, филологиялық зерттеулер негізінде тілдік, типологиялық, тіл мен мәдениеттің өзара байланысы мен өзара әсерін салыстырмалы-салыстырмалы талдау дағдыларын пайдаланады.

Тәжірибеде зерттелетін тілдің әдеби нормаларын біледі, әртүрлі типтегі мәтіндік материалдарға талдау және рецензия жүргізеді, бастапқы мағынасын сақтай отырып, өңдеу әдістерін қолданып редакциялау жүргізеді.

Қазақ/орыс және шет тілдерін салыстыруға және талдауға қабілетті, тілдік өзара іс-қимыл процесінде шет тілінде ауызша және жазбаша коммуникация дағдыларын меңгерген, интернет-ресурстар туралы ақпаратты өңдей алады.

Бастапқы дереккөздің бірегейлігін жоғалтпай мәтіндер мен сөй сөйлеуін құрастыра алады және өңдей алады, ой-өрісі кең, өзіндік ойлау қабілеті бар, сауатты, болжай алады және басымдықтарды көре алады.