6B03201 Кітапхана ісі в "Сырдария" университеті

Дүние жүзі тілдері туралы алғашқы мәлімет береді. Тілдің пайда болуы мен дамуы, олардың генеологиялық, типологиялық ерекшеліктері, тіл білімінің зерттеу әдістері, тілдің мәні мен қызметі, тілдің лексика, грамматика, фонетика салалары жайлы мәселелер қарастырылады.

Қазіргі кітапханалар – ақпараттық, мәдени-ағартушылық, ғылыми-зерттеушілік мекеме. Кітапханашы тек қазіргі заман талабына сай технологияны біліп қана қоймай,сонымен бірге оны сауатты түрде қолданады.Ақпарат технологиясы — ақпаратты өңдеу үшін пайдаланылатын технологиялық элементтердің, құрылғылардың немесе әдістердің жиынтығы.

Кітапханалардың қалыптасуы, кітапхана қызмет-керлерін дайындау, олардың әлеуметтік ахуалы XX ғасыр басында қазақ қоғамының өтпелі кезеңінде болды, оның таңдаулы үлгілерінің, ізденістері мен тәжірибесінің Қазақстандағы бүгінгі мәдени процестер үшін де маңызы бар.

Шет елдік библиография дегеніміздің өзі белгілі бір елдің баспа басылымдарының есебін жүргізетін библиография. Оның өзі бірқатар себептерге байланысты пайда болды. Маңыздылары ұлттың қалыптасуы, буржуазиялық мемлекеттердің пайда болуы, ұлттық сана сезімнің қалыптасуы және осы жерден келіп шығатын ұлттық мәдени жетістіктері болып саналады. Кітап басу ісі қарқынды дамыды және маңызды роль атқарды.

Кітапхана дизайны деп кітапхана кеңістігін көркемдеуді, эстетикалық талаптарға сай етіп құрастыруды айтады. Бұл саланың мамандарының айтуынша, дизайнер жай суретші емес. Ол — өз фантазиясы бар, өзгелерге ұқсамайтын қолтаңбасы бар шығармашылық тұлға. Дизайнер кітапхана ішіңде әдемілік, әсемдік пен функционалдылықтың үйлесімін табуы керек.

Кітапханатану – кітапхана ісінің теориясын, тарихын, әдістемесі мен технологиясын зерттейтін ғылыми пән. Кітапханалық ой жүйесі қолжазбалық және баспа кітаптарды, басқа да ақпараттық тасымал құралдарын жинайтын, сақтайтын және пайдаланатын мекеме ретінде кітапханалардың пайда болуымен бірге қалыптасты.Оның халықаралық байланыстары басқа ғылымдардың әдістері мен іс-тәжірибелерін, олар өз кезегінде Кітапханатанудың теориялық және іс-тәжірибелік қуатын қолданады.

Кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру, басқару және кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау, кәсіпкерлік тәуекелді басқару, бизнес-жоспар әзірлеу ерекшеліктерін меңгеру, кәсіпкерлікті жүзеге асыру кезінде еңбек ресурстарын басқару және басқа да мәселелер жөнінде теориялық және тәжірибелік дағдыларды меңгеру.

Баланы кітап оқуға деген ықыласын арттыру жолдары, олардың оқу барысында логикалық ойлануын қалыптастыру. Балалар кітапханаларының негізгі функциялары жас ерекшелік категорияларын сақтап қызмет көрсету. Балалар уақытын тиімді өткізуіне тәрбиелеу барысында адамгершілік қасиеті мен педагогикалық және ақпараттық мәдениетін кітапханашы мен жас оқырманның қарым-қатынасы арқылы жетілдіру.

Балалар кітапханасы жұмысын іске асыру жоспары- білім мен тәрбие, ұлттық мінезді қалыптастыратын, танытатын әдістемелік-ақпараттық бағыттағы кітап қорын жинақтай білу.

Кітапханалық қызмет көрсету процесіндегі қатынас тәжірибесенің үш түрі де бір-бірімен тығыз байланыста және ортақ іс - әрекеттің шешіміне жетудің сапасы мен тиімділігін белгілейді. Кітапханалық қатынас контексі іс - әрекеттің тәсілдері арқылы жүзеге асады, соған байланысты мазмұны мен мақсатқа жету қатынастың негізі болып келеді.

Библиографиялық ақпараттың өмір сүру болмыстары. Библиографиялық ақпараттың өмір сүруіндегі алуан түрлік болмыстары. Библиографиялық хабарлама - библиографиялық ақпараттың элементі. Библиография-лық жазба, оның негізгі элементтері. Библиографиялық құралдардың болмыстары, типтері, жанрлары, түрлері. Библиографиялық өнім жалпы жинақтық ұғым ретінде. Ақпараттық және библиографиялық ресурстар ұғымдары. Библиографиялық ақпараттың негізгі қоғамдық функциялары.

Қатынастық-дискурстық аспекідегі қазақ (орыс) тілі, кәсіп пен маман-дықтың негіздері, іскерлік қатынас мәдениеті. Ғылыми мәтіндермен жұмыс істеуге, көпшілік алдында сөз сөйлеуге арналған қазақ/орыс тілдеріндегі ауызша, жазбаша тіл. Алуан түрлі мәдени ортада кәсіби қызметті ұйымдастыру.

Қазіргі мамандықтарға , әсіресе кәсіби деңгейді тұрақты көтеруді қажет ететін мамандарға міндетті түрде ғылыми зерттеулер жүргізіп отыру қажет, өйткені кітапханалық ортада мамандықтың құндылығын мойындамау, қызмет көрсету деңгейіне жеткілікті дәрежеде көңіл бөлмеу сияқты келеңсіз жағдайлар белең алып келеді. Күні бүгінге дейін кітапханашы еңбегі қоғамдағы жалақысы аз төленетін мамандық болып келеді.

Қазақ әдебиеті әдебиетінің даму кезеңдерін, көркем шығармашылықтың даму заңдылықтарын, заман, уақыт ұсынған әлеуметтік құбылыс, проблемаларды кешенді түрде қарастырады. Әрбір кезеңге шолу жасалынып, әдебиетке қосылған жаңа есімдерді, тың проблема көтерген шығармаларды, поэзия, проза, драматургия сияқты белді жанрлардың даму ерекшеліктерін айқындап ажыратады.

Әдеби процесс үнемі дамуда болады. Бұл процесте дәлелденген жалаңдық-сабақтастық басты мәнге ие. Атап айтқанда қоғамда адамзат барлық бүкіл тарихында құрылған өзгерістер толассыз, тоқтаусыз жүріп жатса, көркем сөз жүйесінде дүниені көркемдік тұрғыда тану бағытында даму бір сәтке тоқтамайды, үнемі қозғалыста болады

Тілдерді меңгеру деңгейі - В1-В2. Мамандықтың пәндік саласына шет тілінің кәсіби-бағдарланған тілінде кіріспе. Базалық категориялық ұғымдық аппарат және оның шет тіліндегі нұсқалары. Кәсіби және ғылыми терминология. Арнайы кәсіби-бағдарланған материал және оны берілген кәсіби жағдайларда пайдалану. Мамандық бойынша пәндік сала мазмұнының шет тіліндегі сипаттамасы.

Эвристикалық тәсілдер түйінді шешу процесін жеделдетуге мүмкіндік береді. Қазіргі кезде адам шешімінің дәл алгоритімін көрсете алмайтын бірқатар міндеттерін (объектілерді тану, теоремаларды дәлелдеу, т.б.) техника құрылымдардың көмегімен шешу мүмкіндігіне байланысты бұл әдістерді зерттеуге едәуір ден қойылды.

Эвристиканың міндеті – қайсыбір жаңа түйіндерді шешу процесінің үлгілерін жасау. Мұндай үлгілердің типтері: қарманып іздестіру үлгісі, ол байқап көру мен қателесу, лабиринттік үлгі, т.б. әдістерге сүйенеді. Сондай-ақ құрылымдық-семантикалық үлгі қазір ең мазмұнды, нәтижелі үлгі болып табылады.

Өлкетану бойынша кітапхананың жетістігі көбіне кітап қорының құрамына, толықтығына, ұйымдастырылуына, ашылуына және зерттелуіне тәуелді. Өлкетанулық әдебиеттермен жұмыс жасағанда барлық кітапхана қызметіне ортақ әдістеме пайдаланылады. Бірақ, кітапханалық өлкетанудың ерекше әдістемелік тәсілдерді пайдалануды талап ететін өзгешелігі бар.

Kітапхана қорындағы баспадан шыққан және қолжазба күйіндегі шығармалардың тізімі. Каталог кітапхана қорының мазмұнын көрсетуде, оқырмандардың қажетті кітапты тауып алуында, кітапхана міндеттерін шешуде көмекші құрал болып табылады. Кітапхананың кітап қорын жасайтын түрлі тақырыптағы баспадан шыққан шығармалар мен оқырмандар талабының әрқилылығы Каталогтың күрделі жүйесін құруды қажет етеді.

Қазіргі таңдағы электронды оқу құралдарын дайындау мәселелері: ақпараттық технологиялардың білім беру жүйесінде белсенді пайдаланылуы оның нақты педагогикалық есептерді шешуге арналған құралы қызметін атқаруымен қатар, дидактика мен әдістеменің дамуына әсер етіп, оқыту мен білім берудің жаңа әдіс-тәсілдерін, формаларын құруға алып келеді.

Қазақ әдебиеттану ғылымында ұлы ғұламаның әдеби мұрасын танытудың іргелі саласы қаланғандығы. Абайдың өмірі мен шығармашылығы төңірегінде алған білімдерін одан әрі тереңдете түсіп, ақын өлеңдерін, қарасөздерін, поэмаларын және көркем аудармаларын талдату барысында ақын шығармаларының даналық тағылымын игертуді мақсат етеді.

Оқырмандарымыздың қызығушылық танытып, құмартып кітап қарайтын орны-белгіленген және арнайы тақырыптар бойынша көз тартатындай көркем безендірілген, терең мазмұнды ашық көлемді кітап көрмелері. Кейбір жас оқырмандар романтик болса, кейбіреуі тарихқа көп үңіледі, ал енді біреуі бүгінгі күннің жаңалықтарымен қанағаттанады.

Балалар әдебиеті - әдебиетіміздің өскелең бір саласы. Оның өзіндік өсу, өркендеу жолдары бар. Басында жалпы әдебиетпен бірге дамып, толысып келген балалар әдебиеті ХІХ ғасырда өз ерекшеліктерімен дербес күйге жетті. Балалар әдебиеті тәлім-тәрбие, білім беретін өмір оқулығына айналды. Балалар әдебиетінде оптимизм басым.

Сапалық кітапханалық-ақпараттық ресурстар жаңа ақпараттық технологиялар мүмкіндіктерін пайдалана отырып, библиографтардың дәстүрлі бағыттарының бірі – библиографиялық көрсеткіштерді шығару,бағалау.

Кітапханалық қызмет көрсету әр түрлі жағдайға көрсетіледі: Кітапханаға жазылу каталог жүйесі арқылы кітапхана қорының құрамы, кітапханалық ақпараттандырудың басқа да түрлері мен мәлімет қоры туралы толыққанды ақпарат береді; кітапхананың анықтамалық-іздеу аппаратын пайдалану бойынша кеңестік көмектер көрсетеді (электрондық және мәліметтер қоры, анықтамалық-ақпарат басылымдары) ;

Анықтамалық-ақпараттық қызмет көрсету жүйесінің негізгі функциясы «тапсырыс-жауап» режимінде кітапхана оқырмандары мен қолданушыларына тікелей қызмет көрсету болып табылады.Кітапханалық библиографиялық ақпарат тұтынушыларына қызмет көрсету бірнеше тармақтары бар анықтамалық-библиографиялық аппаратты пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

Өлкетану тақырыбы бойынша жазылған кітап тұсаукесерінің сәтті өткізілуі оның жарыққа шығуына қатысқандардың барлығын тартуға көмек береді. Ол оқырмандарға кітаптың жазылуының тарихын түпкі ойдан бастап іске асырылуына дейін, оның алдынан шыққан қиындықтар мен мәселелер туралы, бас кейіпкерлердің прототиптері жайлы және т.б. айтып береді. Кейін кітаптың шығуына көмек бергендер сөз сөйлейді.

Қызмет көрсету — заттық нысан сипатына ие болатын және тұтынылу құны еңбектің заттық өнімінен өзгеше түрде нақты еңбектің пайдалы нәтижесінен көрініс табатын арнайы еңбек өнімі. Қызмет көрсету ұрлана алмайды, бірақ оны өндіру мен тұтыну үдерісі уақыт жағынан үйлес келеді.

Бөлімнің негізгі қызметі - оқырмандардың барлық санаты үшін ақпараттық-библиографиялық және анықтамалық-іздестіру аппаратын қалыптастыру және оны жүргізу. АБСҚ қызметкерлері жаңа ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, анықтамалық-кітапханалық және ақпараттық қызметтерді атқарады. Ақпараттық қызмет көрсетудің мақсаты – жалпы – ақпараттық қажеттілікті қанағаттандыру.

Қазіргі заман талабына сай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-қатынасына ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың кеңінен қолданысқа еніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңінде ақпараттық қоғамды қалыптастыру қажетті шартқа айналып отыр. Осы орайда келешек қоғамымыздың мүшелері – жастардың бойында ақпараттық мәдениетті қалыптастыру қоғамның алдында тұрған басты міндет.

Шет ел әдебиетін оқытудың мақсаты – филология мамандығын меңгеруші болашақ мұғалімдерді шетел әдебиетінің озық үлгілері арқылы әлем әдебиетінің тарихи, саяси даму кезеңдерінде пайда болған жанрлармен таныстыру. Сол арқылы елмен елді байланыстырар мамандардың бір-біріне деген құрметі мен сыйластығын дамыту.

Бүгінде кітапхананың күшімен өлкетанулық ақпараттың үлкен ауқымы жасалуда. Сонымен қоса оған халықтың әр түрлі санаттарының қол жеткізуі қамтамасыз етіледі. Бұдан басқа өзіңе библиографияны, толық мәтіндерін сыйғызатын ақпараттық материалдардың жаңа, әрі өте перспективалы жанрлары қалыптасты. Көптеген кітапхана сайттарында өлкетану құжаттарының толық мәтінді бай жинақтары шығып, сол жерде стратегиялардың түрлі нұсқалары қалыптасқан.

Қазіргі кітапханалар – ақпараттық, мәдени-ағартушылық, ғылыми-зерттеушілік мекеме. Кітапханашы тек қазіргі заман талабына сай технологияны біліп қана қоймай,сонымен бірге оны сауатты түрде қолданады. Әрбір оқушы жеке тұлға, оның жан-жақты дамуына мүмкіндік жасап, ықпал көрсету біздің кітапханамыздың алға қойған мақсаты.

Әлем әдебиетінің aca үздік туындыларымен таныстыра отырып, олардың бір - бірінің рухани мөдениетіне қосатын, толықтыратын, байьзтатын үлес салмағының жаңаша мазмұн- мәнін айқындап,орнықты сұранысқа жол сілтеу. Әлемдік әдебиет көркем сөз шеберлігіне және әдеби қозғалысқа тигізетін Шығъіс әдебиетінің ықпалын кеңірек ашу нысанаға алынды.

Библиографиялық қызмет көрсетудің өзінің қызмет аясы ретінде «библиографиялық ақпарат - пайдаланушы» жүйесі бар, мақсаты – библиографиялық ақпаратты оқырманға тиімді жолмен жеткізетін жағдай жасау болып табылады. Осы процестер жиынтығы – библиографиялық ақпаратқа деген сұранысты қанағаттандыру міндеттерін жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Мәтінді ақпараттық өңдеудің мақсаты- студенттердің реферативті хабарламаға тапсырыс берушінің талабына сай, белгілі мәселе жөніндегі қажетті және құнды ақпаратты жинақтауы. - жалпы теориялық білімдерін бекіту - тапсырыс берушінің талабына орай, түпнұсқа мәтінінің мазмұнын қысқа да нұсқа беруге үйрету. «Реферат және аннотация жазу» курсын тәмамдаған соң студент білуі тиіс

Ақпараттық жүйе – қойылған мақсатқа жету үшін ақпараттарды сақтау, өңдеу және беруге пайдаланатын әдістер мен қызметші әдістердің өзара байланысқан жиынтығы. Ақпараттық жүйенің қасиеттері: кез келген ақпараттық жүйені анализдеу, құру және жүйені құрудың жалпы принциптері негізінде басқарылуы мүмкін;; ақпараттық жүйені құру кезінде жүйелік үйлесімді пайдалану қажет;ақпараттық жүйенің өнімі ақпарат болып табылады.

Қоғамның ақпараттануы және әлеуметтік-экономикалық жағдайдың өзгеруіне байланысты кітапхана қызметінің аясын кеңейту және мамандар құрамының сапасын жақсарту уақыт талабы. Кітапханашылардың ой өрісін кеңейту,олардың жаңа білімді меңгеруге деген ұмтылысын қолдау кітапхана мамандарының кәсіби деңгейін жоғарылату үшін қолданылатын басты құрал болып табылады.

Стандарттау — есептеуіш техниканың аппараттық және программалық құралдарын ерекшелігі бойынша өндіру мен пайдалану тұрғысында қабылданған келісім; стандарттарды, нормалар мен ережелерді және т.б. қазіргі уақытта қолданылатын немесе потенциалды мақсаттарға байланысты жаппай және дүркін-дүркін қолдануға арналған ережелерді іске асыру арқылы белгілі бір салада тәртіпке салудың оптималды дәрежесіне жету үшін бағытталған іс-әрекет.

Жаңартылған білім мазмұны – отандық мұғалімдердің білім беру ісіне жаңаша көзқарасын нығайтып, ішкі әлеуетін арттыратын және әлемдік тәжірибелерден мағлұмат беретін курс. Білім беру мәселесінде көптеген тәжірибелер мен әдіс-тәсілдерді пайдалана білу, тәжірибелі мұғалімнен сарапшы мұғалімнің ролін айқындау, оқыту мониторингін жүргізу, кері байланысты қамтамасыз ету. Жекелеген тақырыптарға Smart мақсат қоя білуді үйретуге негізделеді.

Мультимедиа технологиясы - мәтін, гарфика және видеомульти-пликацияны пайдалануға мүмкіндік береді, оқу процесіндегі компьютердің қолданылу саласын кеңейтеді.Мультимедиа - бұл әртүрлі формада берілген ақпаратты біріктіруге мүмкіндік беретін және онымен интерактивті режимде жұмыс істеуге болатын компьютердің ақпараттық және программалық құралдар кешені.

Кітапхананы пайдалану ережесі Қазақстан Республикасының Мәдениет туралы заңына,Қазақстан Республикасының кітапханалар ісі туралы Ережеге,қағидасы бекітілген, кітапханалардың қолдану ережесіне сәйкес әзірленді. Кітапхана мәдени-ағартушылық, ғылыми-ақпараттық, кітапхананың қорын кітаптарды басқа баспа шығармаларды, қолжазбаларды, аудио-бейнежазбаларды және басқа материалдарды қоғамдық қолдануды ұйымдастырушы мекеме болып табылады.

Қазіргі ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы тұтынушы сұранысының сапалы және ақпаратқа дер кезінде қол жеткізу жолының өсуіне әкеліп отыр. Ақпаратқа деген қызығушылықтың өсуі, сұранысты қанағаттандыру жолының көбеюі, ақпараттар жүйелерінің қарқынды дамуы да қазіргі кітапханаларға нақты өзгертулер мен жаңа технологиялық процестерді енгізуге, заман ағымына ілесіп, жан-жақты дауға әсерін тигізуде.

Мәдениетаралық коммуникация – бүгінгі таңда әсіресе, қарым-қатынас тәжірибесінде теорияның көкейкесті аспектісіне айналған жаңа ғылым. Шынында да философтар, филологтар, мәдениеттанушылар, психологтар, социологтар, тарихшылар, химиктер, физиктер және т.б. бір сөзбен айтқанда гуманитарлық, жаратылыстану ғылымдарының барлық өкілдері адам әлемін, оның материалдық, рухани өмірін, қызметін және мәдениетін жан-жақты, терең зерделеп білуі үшін бірігеді.

Ақпараттық технологияларды пайдалана отырып кітапхана оқушылардың білімі мен максималды ақпараттандырылуын қамтамсыз етуде. Кітапханамыз оқушыларға, ұстаздарға, студенттерге, әкімшілік қызметкерлеріне, мекеме қызметкерлеріне, ауыл шаруашылық қожайындарына қажетті мәліметтерді ұсынып, қалтқысыз қызмет көрсетіп келеді.

Библиографиялық сипаттаманың әдістемесі – құжат туралы библиографиялық мәліметтерді белгіленген ереже бойынша тауып ретке келтіру. Сипаттама жазудың көзі тұтастай құжат болады. Библиографиялық сипаттаманы құру барысында: басылымды талдау; библиографиялық мәліметтерді табу; сипаттау элементтерінің қажетті жиынын анықтау.

Кітапхана ісі – міндетіне кітапхана жүйелерін дамыту мен құру, олардың қорларын өңдеу мен қалыптастыру, кітапхана тұтынушыларына кітапханалық, ақпараттық және ақпараттық – ұйымдастырушылық қызмет көрсету, кадрларын дайындау және кітапханалық кадрлардың квалификациясын көтеру, кітапханаларды дамыту ісін ғылыми және әдістемелік жағынан қамтамасыз ету, әлем жайында ілім тарату қызметтері кіретін, әлеуметтік мәдени сала.

пәндік және пәнаралық саланың негізгі бөлімдері бойынша білімді түсіну және интеграциялауды көрсету

берілген ақпаратқа сүйене отырып, білімін практикада қолдана алу

студенттерді сыни ойлауға, проблеманы шығармашылықпен бірлесе шешуге тарту мақсатында пәннің негізгі концепциялары мен зерттеу құралдарын және құрылымын айқындай білу

пәнді оқытуда қазақ және орыс, шетел тілдерін жетік меңгерудегі білім ресурстарын пайдалану

пән бойынша таңдалған мақсатқа сәйкес оқу жетістіктерін критериалды бағалауды және диагностикалауды қолдана білу

оқушының тұлғалық дамуын қалыптастыру мен өзінің кәсіби деңгейін көтеру мақсатында өмір бойы білім алуға мән беру

командада, тұлғааралық қарым-қатынаста, көшбасшылыққа тиімді жұмыс істеуде коммуникативтілік және креативтілік көрсете білу

өзінің және басқалардың идеялары, әрекеттері мен пайымдауларына қызығушылық таныту негізінде сыни және жүйелі ойлауын дамыту

кәсіптік саладағы проблемалардың шешімін және қорытындылардың тұжырымдарын талдау, педагогикалық процесті модельдей білу

жаңа білімді синтездеу және оны гуманитарлық қоғамдық маңызы бар өнім түрінде ұсыну

әлеуметтік және өндірістік салаларда болып жатқан барлық жағдайға өзіндік баға беру және ақпараттық-кітапханалық үдерісте заманауи ақпараттық ресурстарды қолдану

кітапханалық және ақпараттық жүйелерді одан әрі дамыту мәселелерін шешу үшін кітапхана оқырмандарының ақпараттық қажеттіліктерінің жеке дамуын бағалау мүмкіндігі