6B03201 Журналистика в А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті

Пән шет елдерде БАҚ-тың пайда болуы, құрылуы мен дамуына тарихи ретро-перспективаны сипаттайды, шетелдік баспа, радио және телевидение үлгілерінің типологиялық құрылымының ерекшелігін қарастырады, жетекші публисттердің, медиаиндустрия блогерлерінің шығармашылығын, әлемдік ақпараттық саясатқа әсер ететін ірі халықаралық басылымдардың, концерндердің қызметін зер��тейді.

Пән студенттерде журналистика теориясының негізгі ұғымдарын – "публицистика", "ақпарат", "журналистика қызметі", "журналистика принциптері" және т.б. білімдерін қалыптастырады. Студенттер журналисттік мамандықтың негізгі категориялары мен терминдерін оқып-үйренеді, ақпаратты жинау, өңдеу және тарату бойынша тәжірибелік дағдылар мен технологияларды меңгереді, журналистика теориясының ұлттық және халықаралық концепцияларының динамикасын және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана отырып санаттарды зерттейді.

Пән бұқаралық коммуникация тілі эволюциясының стилистикалық аспектісінің ерекшелігін, баспа, радио, теледидар, интер-нет-ресурстар, ақпаратты өңдеу үшін әлеуметтік медиа тілінің пәндік және бейнелі қырларын түсіндіреді. Баспа сөзімен жұмыс істеу дағдыларына және сөйлеу мәдениетіне; СМЖ түрлері мен мәтіндік білім берудің ерекше ерекшеліктерін түсінуге, журнали-стика және әлеуметтік медиа жанрларында ақпаратты қабылдау-мәтінді беруді меңгеруге, СМЖ мәтіндеріні�� құрылымын түсінуге үйретеді.

Пән студенттерде ұлттық баспасөздің пайда болуы мен қалыптасуы туралы ұсыныс қалыптастырады. Студенттер Қазақстан журналистикасының негізгі тарихи кезеңдері мен даму тенденцияларын зерттейді. Қазақ журналистикасының зерттеулері бойынша ғылыми, мұрағат және тарихи құжаттармен жұмыс істеу дағдыларын үйретеді.

Пән студенттерде нормативтік құқықтық актілердің ережелерін ескере отырып, құжаттарды дұрыс ресімдеудің тәжірибелік дағдыларын қалыптастырады. Құжаттардың түрлері, олардың деректемелері зерделенеді. Студенттер іскерлік қағаздарды құрастыру үшін қажетті терминологиялық және синтаксистік минималарды меңгереді.

Пәндер студенттердің көшбасшылық қасиеттерді, стильдерді, кәсіпорын, аймақ және жалпы ел деңгейінде ықпал ету әдістерін қолдану арқылы адамдардың мінез-құлқын тиімді басқару әдістемесі мен тәжірибесін меңгеруіне ықпал етеді.

Пән экономикалық ойлау түрін, бәсекелестік ортада кәсіпорындардың табысты кәсіпкерлік қызметін ұйымдастырудың теориялық және практиикалық дағдыларын қалыптастырады.

Пән журналистік мәтіннің теориялық және практикалық мәселелерін түсіндіреді және әртүрлі бұқаралық ақпарат құралдарының мәтіндерін өңдеу дағдыларын меңгеруге тәжірибелік көмек көрсетеді. Әр түрлі түзету түрлерін қолдану арқылы мәтінді редакциялауға байланысты сұрақтар көрсетіледі.

Пән аясында студенттер мемлекет және құқықтың негізгі ұғымдары мен категорияларын, құқықтық қатынастарды және Қазақстан Республикасы құқығының түрлі салаларының негіздерін зерделейді. Пән сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұру бойынша білім жүйесін және осы негізде құбылысқа қатысты азаматтық ұстанымды қалыптастырады.

Пән студенттерде журналистиканың замана-уи міндеттерінің ақпаратты жинауға, өңдеуге және таратуға әсері туралы түсінік, әртүрлі ақпараттық технологияларды қолдана отырып, ақпарат берудің түрлері мен жанрларын таңдау. Студенттер журналистік жанрлардың жіктелуін зерттейді, материал мақсатының форманы таңдауға әсерін зерттейді, масс-медианың түрлі түрлеріне арналған ақпараттық журналистік мәтіндерді жасайды.

Пән тілдік құралдардың стилистикалық дифференциациясы мәселелерін түсіндіреді, әдеби тілдің нормалары мен бұзылуларын сипаттайды, синонимикалық тәсілдерді неғұрлым мақсатты пайдалануды талдайды, баспа, радио, теледидар, интернет-басылымдар, блогтар, әлеуметтік медиа, мобильді қосымшалар үшін ақпарат дайын-дау және беру мақсатында журналистердің тілдік және сөйлеу мәдениетін арттыруға жәрдемдеседі.

Пән кәсіби қарым-қатынас жасау үшін журналистика саласындағы терминологиялық лексиканы, грамматикалық құрылымдарды қарастырады, кәсіби мазмұнда ауызша және жазбаша сөйлеуді құрастыруға, кәсіби қазақ (орыс) тіліндегі мәтіндерде бағдарлауға, кәсіби бағыттағы мәтіндерді жасауға мүмкіндік береді; қазақ (орыс) тіліндегі әлеуметтік маңызды мәселелер мен процестерді талдайды.

Пән экологияны қорғау туралы ойды және табиғи экожүйелер мен техносфералардың қызмет етуінде қауіпті және төтенше жағдайлардың алдын алу қабілетін қалыптастырады.

Пән студенттерде нарықтық қатынастар жағдайында американдық, еуропалық, халықаралық және қазақстандық мектептердің жаңа жетістіктерін зерттеу негізінде паблик рилейшнз қызметінің негіздері туралы түсінік қалыптастырады. Пән аясында студенттер ПР қалыптасу тари-хын, маркетингтік үдерістегі ПР рөлі мен орнын, іскерлік коммуникацияны үйренеді.

Пән БАҚ қызметкерінің зияткерлік базасын қалыптастыруға бағытталған. Әдебиеттің мәнін, табиғатын, формаларын, кезеңдерін, ондағы публицистиканың орны мен қызметін тануға ұмтылысты дамытады. Әдеби үдеріс үрдісінің негізгі тенденцияларын сипаттайды, сөздіктің Елеулі құбылыстарын сипаттайды, сөз өнерінің диалектикалық байланысын және шындықты ұғынады, білім алушының эстетикалық талғамын дамытады.

Пән әлемдік көркем әдебиет тарихын, жекелеген көркем шығармаларды, жазушылардың шығармашылық проблемаларын ғылыми тұрғыдан ұғыну қабілетін, жұрналистика дамуымен қатар қалыптастырады. Тарихи дәуірлердің хронологиясын, әлемдік әдебиеттің дамуының негізгі идеялық-эстетикалық принциптерін талдайды. Әдебиет теориясы мен тарихының негізгі ұғымдарын, олардың журналистік қызметте пайдалану ерекшелігін жүйелейді.

Пән қазіргі медиабизнес пен нарықтық қатынастар жағдайында ұйымның дамуындағы интеграцияланған коммуникациялардың рөлі туралы теориялық білім береді. Пән аясында студенттер интеграцияланған коммуникация теориясының негізгі мәселелерін, ТК маркетингтік үдерістегі орнын және интеграцияланған ақпаратты мақсатты аудиторияға жеткізу процесінің негізгі қолданыстағы элементтерін зерттейді.

Пән журналистік және PR қызметінде, ғылыми және тәжірибелік жұмыста, шетелдік әріптестермен қарымқатынаста шет тілін меңгеру дағдыларын қалыптастырады, әлемдік ақпараттық кеңістікке енуге ықпал етеді.

Пән шығармашылық ұжымда, түрлі масс-медиада жұмысты жоспарлау және ұйымдастыру қабілеттерін қалыптастыруға бағытталған. Медианың баспа және электронды өнімдерін беттеудің қазіргі технологиялары қарастырылады, аудитория, территория және мәдени көріністің бағдарламаны тарату немесе баспа өнімдерін шығару жоспарына әсері зерттеледі.

Пән масс-медианың баспа және электронды өнімдерін жасаудың техникалық және ұйымдастырушылық саласындағы біліктілікті қалыптастырады. Қазіргі телевидение, радио мен баспасөзді беттеу және шығарудың әдістері мен технологияларын қарастырады. Студенттер аудитория, территория мен мәдени көріністі зерттеу негізінде редакторлық жұмысынан тәжірибе алады.

Пән электронды БАҚ-та ақпаратты жинау, өңдеу және тарату үшін тәжірибелік дағдыларды қалыптастырады. Осы саладағы ақпараттық-технологиялық, журналистік, құқықтық және ұйымдастыру бағыттарын зерттейді. Студенттер әртүрлі жанрдағы телевизиялық сюжеттер мен радиоэфирлер жасайды,хабар тарату торын құрып, аудитормен кері байланыс жасайды.

Пән қазіргі жағдайда БАҚ-ты практикалық қызметіне бейімдейді. Газет, журнал, ақпараттық агенттіктер, телевидение мен радио, желілік БАҚ, ақпараттық-жарнамалық қызметтерде, паблик рилейшнз құрылымдарында кәсіби және шығармашылық жұмыстары қабілеттері деңгейін жоғарлатуға ықпал етеді. Ақпараттық қызмет саласында маманға қажетті біліктіліктерді қалыптастырады. Теориялық білімдерін бекітеді; кәсіби шеберліктері мен дағдыларын дамытуға көмектеседі; кәсіби ұжымда кәсіби мамандану.

Пән студенттерде онлайн кеңістікте интернет технологиялар мен контенттерді практикалық пайдалану үшін қажетті білім мен дағдылар кешенін қалыптастырады, веб-журналистика саласында шығармашылық ойлауды дамытады,қазіргі тарихи кезеңде Қазақстан интернет БАҚ қызметінің пішіндері мен әдістерін меңгеруге, мультимедиалық журналистика дағдыларын меңгеруге ықпал етеді.

Пән түрлі жанрлар мен стильдердің медиа-мәтіндерін жасау дағдыларын бекітеді. Тәжірибелік қызметте қолданылатын журналистік шеберлікті қолдануға, медиатекстерді редакциялауға, журналистік қызметте инновациялық-коммуникациялық технологияларды қолдануға, ньюсрумда жұмыс істеуге үйретеді. Медиарынк талапта-рына бағдарланып, медиа-материалдарды жедел жасау. Өзінің қайталанбас, танымал стилін жасау, оны медиатекстерде айқын көрсете білу.

Пән тәжірибелік дағдыларды бекітеді бұқаралық коммуникация құралдары үшін ақпаратты қайта өңдеу жөніндегі қызметті жүзеге асырады, журналистік жоба жасау кезінде туындайтын негізгі қателерді қарайды және жіктейді. Композициядағы кемшіліктерді жоюға, журналистік мәтіндердің әр түріне тақырыптарды сауатты іріктеуді жүзеге асыруға, жергілікті баспасөз мәтіндерін талдауға, журналистік шығарманы жасау кезінде туындайтын негізгі қателерді анықтауға үйретеді.

Пән журналистік шеберлікті тәжірибелік қызметте қолдану, медиатекстерді редакциялау дағдыларын қалыптастырады. Журналистік қызметте инновациялық-коммуникациялық технологияларды қолдануға, конвергенттік редакцияда жұмыс істеуге, медианарықтың уақытша талаптарын ескере отырып, әртүрлі жанрларда медиа-материалдар жасауға үйретеді. Өз стильін тануға көрсетуге ықпал етеді.

Пән бұқаралық коммуникацияның негізгі әлемдік және республикалық модельдері мен теориялары, коммуникативтік актінің құрылымы және коммуникацияның әртүрлі салалары мен түрлеріндегі коммуникативті оқиғалар туралы түсініктерді қалыптастырады. Коммуникативтік ортаның ерекшеліктерімен таныстырады, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (баспасөз конференцияларын, көрмелерді, семинарларды, компаниялардың іс-әрекеттерін және т.б.) пайдалана отырып, коммуникативтік іс-шаралар мен оқиғаларды өткізуге, сондай-ақ өз қызметін пайдалануға үйретеді.

Пән онлайн БАҚ қызметінің назарында иентернет-жобалар үшін материалдар жұмысы ерекшеліктерімен таныстырады, онлайн басылымдарда практикалық қабілеттерін дамыту, болашақ журналистерді іздестіру машиналары үшін бейімделген мәтіндерді жасауға үйретеді, студенттерді редакциялық қызметте жаңа ақпараттық технологияларды пайдалануға назар аудартады.

Пән имидждеу және іскерлік коммуникаицяны жүзеге асыру принциптері мен әдістері туралы білімді қалыптастырады. Студенттер көптеген ғылымдардың (этика, психология, әлеуметтану) және білім салаларының (маркетинг, көпшілік коммуникаициялардың теориясы мен практикасы) аспектілеріне негізделген корпоративтік және жеке имиджді қалыптастыру, жоспарлау және қолдаудың негізгі ұғымдары туралы түсінік алады.

Пән студенттерде мультимедиялық орта мен конвергенттік журналистика жағдайында жұмыс жасау білімдері, қабілетері мен әдістері кешенін қалыптастырады, түрлі белгі жүйесінде (вербалды, аудио-, видео-, фото-, графика және т.б.) медиаөнімді жасау технологиялары, мультимедиалық БАҚ, мультимедиалық мәтін жасау ерекшеліктерімен тан��стырады.

Пән Қазақстан Республикасының ақпараттық заңнамасын, БАҚ қызметін құқықтық реттеу саласын, бұқаралық-ақпараттық құқық саласын, қазақстандық журналист кәсіби қызметінің этикалық механизмдерін қарастырады; құқықытық журналистикасының негізгі жанрларын танып білуге үйретеді; ҚР БАҚ туралы заңнамасының талаптарына сәйкес ақпаратты жинауға және өндеуге; қоғамның құқықтық мәдениетін жоғарлататын БАҚ материалдарын жасау.

Пән Қазақстанның қазіргі публицистикасы, оның негізгі түрлері, функциялары мен жанрлық түрлері туралы түсініктерді қалыптастырады. Тарихи дамудың негізгі кезеңдерін, заманауи бағыттардың ерекшелігін ашады. Қоғамдық дамудың әртүрлі кезеңдерінде қазақстандық публицистиканың даму заңдылықтарын талдайды. Қазіргі журналистік практика фа��тілерін жинау, өңдеу, талдау және бағалау кезінде практикалық дағдыларды қолдануға үйретеді. Публицистикалық мәтіндерді жазуға үйренетін қазіргі Қазақстанның көрнекті публицистерінің жұмыстарымен таныстырады.

Пән қазіргі жағдайда БАҚ-ты практикалық қызметіне бейімдейді. Газет, журнал, ақпараттық агенттіктер, телевидение мен радио, желілік БАҚ, ақпараттық-жарнамалық қызметтерде, паблик рилейшнз құрылымдарында кәсіби және шығармашылық жұмыстары қабілеттері деңгейін жоғарлатуға ықпал етеді. Ақпараттық қызмет саласында маманға қажетті біліктіліктерді қалыптастырады. Теориялық білімдерін бекітеді; кәсіби шеберліктері мен дағдыларын дамытуға көмектеседі; кәсіби ұжымда кәсіби мамандану.

Пән медиаменеджменттегі инновациялық-коммуникациялық технологияларды пайдалануға үйретеді. Жаңа технологиялар мен медиа-нарықтың сұраныстарына сәйкес коммуникациялық менеджмент стратегиясын құрастыру. Басқарудың жүйесі мен нормаларын тиімді пайдалану. Экономикалық дағдарыс кезеңінде коммуникациялық менеджмент мәселелерін тиімді шешу. Медиа-өндіріс қызметін болжамдау, тәуекелдерді назарда ұстау.

Пән бұқаралық ақпарат құралдары мен ПР қызметтерінің саяси үдерістегі рөлі мен қызметтері, елдегі және әлемдегі саяси қызметті жариялайтын әртүрлі БАҚ-тарға арналған материалдың жанрлық және тілдік ерекшеліктері, саяси ПР-дың ерекшеліктері туралы білім береді. Пән аясында студенттер саяси журналистика мен ПР-дың құқықтық және этикалық аспектілерін және т.б. зерттейді.

Пән фотография, фотопублицистика, фото ісі және фотожурналистика саласында іргелі білім алуға көмектеседі. Өзекті фотоақпаратты алу, жинау, өңдеу және сақтаудың қазіргі заманғы техникаларын пайдалану дағдыларын бекітеді, оны баспа, электрондық және интернет БАҚ-та жариялау үшін дайындауға, БАҚ-қа арналған фото-жобаларды, жарнамалық және медиаресурстарды жасау мен іске асырудың ақпараттық технологияларын меңгеруге үйретеді.

Пән онлайн-жаңалықтармен жұмыс істеу саласында кәсіби ойлау негіздерін қалыптастырады, желілік жаңалықтарды жинау, өңдеу және құру әдістемесімен және технологиясымен, ақпараттық хабарламаларды іріктеумен, жоспарлау, жедел жинау, талдау, ақпаратты баяндау және Интернет желісінде мәтіндерді редакциялау дағдыларымен таныстырады.

Пән ТВ үшін материалды жинау және қайта өңдеу ерекшелігі, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды, түсіру және монтаждау жабдықтарын, телевизиялық аппаратураны қолдану туралы білімді жүйелейді; тележанрларда жұмыс істеу дағдыларын бекітеді; деректі сценарийді құру туралы түсінік қалыптастырады; студенттерді деректі фильмнің тарихымен, телефильмді, деректі фильмді құрудың технологиялық әдістерімен таныстырады.

Пән PR-да манипулятивті технологиялар туралы теориялық түсініктерді қалыптастырады және манипуляциялау әдістері мен технологияларын анықтау және талдаудың практикалық дағдыларын қалыптастырады. Манипуляция феноменінің мәнін және оның БАҚ және PR мәтіндеріндегі көріністерін талдайды, аудиторияға манипуляциялық әсерді іске асыруға мүмкіндік беретін манипуляциялық тәсілдерді, сөйлеуді қабылдаудың ��огнитивті ерекшеліктерін және манипуляцияның психологиялық механизмдерін, манипуляциялық әсердің негізгі тәсілдері мен жолдарын, манипуляциялық әсерден қорғау әдістерін жіктейді.

Пән білім алушыларда журналистикадағы халықаралық қатынастардың өзара іс-қимыл үрдісінің жүйелі, кешенді көрінісін, берілген тақырып бойынша материалдарды жинау, тарату және құру ерекшеліктерін қалыптастырады. Халықаралық қатынастар мен бұқаралық коммуникациялар саласында болып жатқан проблемалар мен үдерістердің мәнін түсінуге ықпал ет��ді. Қазақстанның сыртқы саясатының негізгі бағыттары мен міндеттері, оның тұжырымдамалық негіздері, заңнамалық базасы туралы нақты түсінік береді. Жетекші халықаралық ұйымдар мен көпжақты институттардың қызметін бағалайды.

Пән басқару және маркетингтік қызметте инновациялық-коммуникациялық технологияларды пайдалануға үйретеді. Басқару стратегиясын, маркетингтік амалдарды жоспарлауды құрастыруға. Басқарудың жүйесі мен нормаларын тиімді пайдалану. Медиа үшін дағдарыс кезіндегі маркетинг пен менеджмент мәсілелерін тиімді шешу. Медиабизнесті жоспарлау. Медиаөндіріс қызме��ін жоспарлау, тәуекелдерді назарда ұстау.

Пән конфликтология ұғымын, әртүрлі деңгейдегі саяси, экономикалық және басқа да даулы жағдайларды БАҚ-та жинау, талдау және жариялау теориясы мен тәжірибесін қарастырады. Әлеуметтік жанжалдарды шешудегі журналистиканың рөлін, олардың алдын алу мүмкіндіктерін бағалайды. Әлемдік аренада ақпараттық соғыстарды жүргізу тәсілдерін және оларды реттеу мүмкіндіктерін талдайды, бұқаралық коммуникация құралдарында даулы жағдайларды жариялаудың әдістері мен тәсілдерін сипаттайды.

Пән журналистикадағы халықаралық қатынастардың өзара іс-қимыл үдерісінің және олардың даму үрдісінің кешенді пайымдауын жасайды. Халықаралық қатынастар мен журналистикада болып жатқан мәселелердің мәнін түсінуге үйретеді. Материалдарды жинау, өңдеу, жасау және олардың БАҚ-та таралу ерекшеліктерімен әртүрлі елдерде сыртқы саяси насихат және PR жүйесінің қалыптасу және даму тарихымен таныстырады. Халықаралық аренада мемлекеттің имиджімен тұрақты жұмыс істеу қажеттігін дәлелдейді.

Пән жарнамалық және PR-мәтіндер саласындағы жалпы теориялық негіздерді қарастырады; бастапқы және қайталама PR-мәтіндердің белгілерін жіктейді; жарнамалық және PR-мәтіндердің жан-жақты сипаттамасын, өзіндік ерекшелігін және негіздерін анықтайды; әртүрлі жанрдағы жіктемедегі жарнамалық және PR-мәтіндердің құрылысын және оларды талдауға үйретеді.

Пән студенттерде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды, сандарды пайдаланумен ақпаратты жинау, өңдеу, талдау, жүргізу туралы тұтас түсінік қалыптастырады. Журналистік материалдардағы деректерді визуализациялау тәсілдерін бекітеді, іске асыру компаниясын жоспарлау және БАҚ қызметін зерттеу кезінде қолданылатын негізгі ұғымдарды, терминология мен көрсетілімдерді жүйелейді, мақсатты аудиторияны дұрыс бағалауға үйретеді, медиазерттеу нәтижелері бойынша БАҚ жұмысын болжауға көмектеседі.

Пән маркетингтің негізгі санаты ретінде бренд туралы теориялық және практикалық негіздерді береді, коммуникативтік санат ретінде брендті талдауға назар аударады. Курс аясында студенттер брендті әзірлеу, оны нарыққа шығару, брендті басқару үшін материалдарды жинау, өңдеу ақпараттық технологияларын үйренеді.

ON 1 Журналистика және PR саласында ақпаратты жинау, өңдеу және тарату үшін арнайы теориялық және тәжірибелік дағдылар кешенін қолдану.

ON 2 Қазіргі журналистикадағы әлемдік үрдістерді, ұлттық және аймақтық ерекшеліктерді талдау.

ON 3 Тұрғын үй және PR қызметінде заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану.

ON 4 Маркетинг және менеджмент құралдарын пайдалану, журналистика және PR саласында медиазерттеу және болжау жүргізу.

ON 5 Ана және шет тілдерін меңгеруін көрсету, журналистік және PR материалдарын жасау және редакциялау дағдыларын пайдалану.

ON 6 БАҚ және PR тәжірибелік қызметінде тарих, теория, жанрлық ерекшеліктер, заңдар мен нормативті-құқықтық актілер білімін пайдалану.

ON 7 Журналистік және PR қызметінде кәсіби міндеттерді шешу үшін теориялық білім мен тәжірибелік дағдыларды қолдану.

ON 8 Әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар білімін, журналистік және PR қызметінде іскерлік және бұқаралық коммуникация саласындағы теорияны пайдалану.

ON 9 Онлайн-журналистика саласында интернет-технологияларды қолдануды және жаңа медиамен жұмыс істеудің тәжірибелік дағдыларын көрсету.

ON 10 Масс-медиа редакциясының ұжымдарында Жұмысты жоспарлау және ұйымдастыру.