7M01601 Тарих педагогін даярлау в Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті

Пән Кеңес дәуіріндегі Отан тарихының тарихнамасы мен ерекшеліктерін зерттейді. Курс 1920-1940 жылдардағы Қазақстан тарихын, Ұлы Отан соғысы кезеңін, соғыстан кейінгі жылдарды зерттеу мәселелерін, ХХ ғасырдың 70-80 жылдарындағы Қазақстандағы тарих ғылымының дамуын және оның жетістіктерін қарастырады. Кеңестік дәуірдегі Қазақстанның саяси-идеологиялық, әлеуметтік-экономикалық және мәдени даму мәселелері бойынша кеңес тарихшыларының тарихнамалық еңбектері зерттеледі, пән бойынша пәнаралық білімді біріктіреді.

Педагогикалық бағыттағы мамандық магистранттарына арналған шетел тілі (кәсіби) пәні пәнаралық тәжірибе мен заманауи әдістемелік принциптерге негізделген. Ол жалпы білім беру, ғылыми, ғылыми-танымдық мәтіндерден, сондай-ақ ағылшын тілінде ауызша және жазбаша сөйлеу дағдыларын дамытуға арналған жаттығулар және тапсырмалар кешенінен тұрады. Әр бөлімде аудармағы, ауызекі практикаға, белсенді лексиканы игеруге арналған жаттығулар орындалады, сондай-ақ оқылым мен тыңдалымға арналған мәтіндер талқыланады.

Пән Қазақстандағы тарихи білімнің қалыптасуы мен дамуын теориялық-әдіснамасын негіздейді, елдегі тарихи білімнің даму факторларын айқындайды. Курс Қазақстандағы ұлттық тарихи білімнің кезеңдерін сипаттайды, XIX ғасырдағы қазақ ағартушылары мен XX ғасыр басындағы ұлттық интеллигенция өкілдерінің тарихи білімді дамытуға қосқан үлестерін бағамдайды, кеңестік партиялық-таптық идеологияның тарихи білімнің дамуына тигізген ықпалын зерделейді және тарихи білімнің даму болашағы мен оның ілгері басу тенденцияларын анықтайды.

Жоғары мектеп педагогика негіздерін, педагогикалық ғылымның мәнін және негізгі категорияларын, әлемдік білім беру дағдарысы мәселелерін, қазіргі білім берудің дамуының мегатенденцияларын, жаңа педагогикалық технологияларды оқу-тәрбие процесінде пайдалану және жоғары мектеп оқытушыларына негізгі кәсіби-педагогикалық мәдениетті меңгерту жолдарын, әлемдік білім беру кеңістігін, жоғары кәсіби білім берудің реформаларын, жоғары оқу орнының оқыту және тәрбие теориясын, басқару, жоғары мектеп ғылыми іс-әрекеті теориясын қарастырады

Психологиялық феномендер, категориялар және психиканың қызмет етуі мен дамуының заңдылықтарын зерттеу әдістері туралы ғылым ретіндегі психологияны білу, еңбек ұжымдарындағы әрекеттесу формаларын талдау, өндірісті оптимизациялауға ықпал ететін психологиялық ахуалды қалыптастыру, қызметкерлердің жетілуіне және жеке тұлғалар мен топтардың денсаулығын қорғауға бағытталған интерактивті әдістер мен психологиялық технологияларды жүзеге асыру, магистранттардың мәдениетаралық, коммуникативті құзыреттіліктерін қалыптастыру арқылы ғылыми-педагогикалық іс-әрекеттерін ұйымдастыру.

XX ғасырдағы шетел тарихнамасының қазіргі бағыттарының қалыптасу жəне даму тенденциялары қарастырылады, жаңа тарихи ағымдар, бағыттар, мектептер, жаңа тарихи бағыттар қалыптастырған шетелдік тарихшылардың шығармашылық мұрасы, тарих ғылымының дамуындағы маңызды процестер сипатталады және талданады. Шетелдік тарихнамадағы жаңа бағыттарды қарастыру арқылы теориялық - методологиялық тұжырымдардың, жекелеген тарихшылардың, ұлттық тарихи мектептер зерттеулерінің мəні мен маңызы зерделенеді, пән бойынша пәнаралық білімді біріктіреді.

Пән магистранттардың ғылыми ойлау мәдениетін қалыптастырады, аналитикалық қабілеттері мен зерттеу дағдыларын дамытады. Курс арнайы философиялық талдаудың пәні ретінде ғылым феноменінің проблематикасын қарастырады және ғылымның тарихы мен теориясы туралы, ғылымның даму заңдылықтары мен ғылыми білімнің құрылымы туралы, ғылыми зерттеулерді жүргізу әдістері туралы, ғылымның мамандық және әлеуметтік институт ретіндегі, қоғамның дамуындағы ғылымның рөлі туралы білімді қалыптастырады, пәнаралық білімді біріктіреді.

Жаңа көзқарастар негізінде дүниежүзілік тарихтың кезеңдері мен маңызды оқиғалары талданады, түйінді проблемалар бойынша әртүрлі дереккөздердің рөлі мен маңызы ашылады. Еуропа мен Азиядағы феодалдық және капиталистік қатынастардың генезисі талқыланады. Әлемдегі саяси-әлеуметтік, мәдени процестердің даму кезеңдері және олардың біркелкі дамымауы қарастырылады. Қазіргі заманғы өркениеттердің қарама-қайшылығы және олардың болашақ дамуы туралы болжамдар сипатталады, пән бойынша пәнаралық білімді біріктіреді.

Пән жоғары мектептің білім беру үдерісінде заманауи инновациялық технологияларды оқытудың негізгі әдістерін зерделейді. Тарихты практикалық тұрғыдан оқыту қағидаттарын іске асыруға мүмкіндік беретін жаңа тетіктер талданады. Тарихты оқытуда АКТ қолданудың интерактивті, инновациялық әдістері мен тәсілдері қарастырылады. Оқыту нәтижелерін бағалаудың негізгі заманауи құралдары, оларды қолданудың әдіснамалық негіздері, жаңа әдістерді қолдана отырып, білім беру процесін нақты реформалауды жүзеге асыру жолдары қарастырылады.

Ориенталистикадағы этимология, тарих және тарихи ескерткіштер, этнография және «қыпшақ» генезисі туралы ғылыми көзқарастар талданады. Қыпшақтардың қоғамдық-әлеуметтік өмірі мен халықаралық қатынастары, тілі мен әдебиеті, араб, парсы, түрік дереккөздері негізіндегі рухани өмір мәселелері зерттеледі. Революцияға дейінгі және кеңестік тарих ғылымының материалдарында қыпшақ тайпаларының этносаяси тарихы мен политогенезін зерделеу кезеңдеріне салыстырмалы талдау жүргізіледі, қыпшақтардың тарихи географиясын зерттеудің ерекшеліктері мен барысы анықталады.

ЖОО-да тарихты оқытудың теориялық және практикалық әдістері, қазіргі заманғы педагогикалық технологиялар қарастырылады. Тарихты оқыту процесінде тарихи білім, білік, дағдыларды қалыптастырудағы АКТ-ны пайдалану мүмкіндіктерін талдайды. Оқытудың әдістері мен әдістемелік тәсілдері талданып, оларды тиімділігіне қарай жіктелу жолдары сипатталады, тарихты оқыту жұмыстарын ұйымдастыру формалары мен нәтижеге бағытталған тарихи білім беруді көпшілік алдында көрсете алу механизмі сарапталады, пән бойынша пәнаралық білімді біріктіреді.

Пән «Түркі» этносы және этнонимі жайлы зерттеулерді талдайды, түркітанудың бастаулары мен ғылыми негіздері жайлы ақпарат береді. Түрік жазба ескерткіштері және олардың тарихи түркітану бағытында зерттелу дәрежесі қарастырылады. Ресей және шетел, отандық түркітанушылардың зерттеулеріндегі түркі халықтарының әлеуметтік-экономикалық, саяси тарихы, мәдениеті сараланады. Түркітану саласындағы жетістіктер мен ғылыми экспедициялар есебінің ғылыми маңызына талдау жасалады, пән бойынша пәнаралық білімді біріктіреді.

Пән тарих ғылымының дамуының заманауи бағыттарының бірі болып табылады. Әр түрлі әлеуметтік таптарды, топтарды немесе кеңістікті, елді мекендерді, әлеуметтік оқиғалармен байланысты эмоционалды әрекеттерді және соған сәйкес мінез-құлық ережелерін құрайтын жеке адамдардың күнделікті қайталанатын өмір салтын қарастырады. Қайталау динамикасының өзгеруіне әсер ететін факторлар зерттеліп, талданады, қоғамның қарқынды дамуын бақылауға мүмкіндік беретін жағдайлар талданады, пән бойынша пәнаралық білімді біріктіреді.

Пән Қазақстан халқының мультимәдени, көпэтносты, көпконфессиялы құрамын қалыптастырудың негізгі тұжырымдамаларын, олардың рухани, материалдық мәдениетін қарастырады. Қазақ халқының және Қазақстанда тұратын басқа да халықтардың мәдени жетістіктері туралы теориялық және практикалық білім негіздері оқытылады. Әртүрлі мәдениеттердің қатар өмір сүру және өзара әсер ету ерекшеліктері талданады. Қазақ халқының мәдени мұрасының ұлттық бірегейлікті сақтаудағы және барлық этностардың дәстүрлері мен мәдениетіне құрметпен қараудағы рөлі айқындалады.

Пән әртүрлі этникалық топтардың қалыптасуы мен даму процестерін, олардың ұқсастығын, мәдени өзін-өзі ұйымдастыру формаларын, ұжымдық мінез-құлқы мен өзара әрекеттесу заңдылықтарын, жеке тұлға мен әлеуметтік ортаның өзара байланысын, этнологияның тұжырымдамалық аппаратын қарастырады. Негізгі ғылыми әдебиеттер, этнография бойынша далалық зерттеулердің нәтижелері зерттеледі. Әлемнің этникалық картасын, этникалық, антропологиялық, тілдік құрамын, экономикалық мәдениетін анықтайды, этникалық процестердегі дәстүрлі және заманауи мәдениетті сипаттайды, пәнаралық байланыстарды интеграциялайды.

Пән қазіргі деректанулық және тарихи проблемалардың мазмұнын олардың ерекшеліктерімен байланыстыра отырып ашады, деректану және тарихи таным, тарихи деректердің сыныпталу мәселесін талдайды, деректанулық және тарихнамалық факт сияқты құбылыстардың мәнін ашып көрсетеді. Тарихи факт, тарихи деректің ақпаратты тасымалдаушы ретіндегі рөлі сипатталады. Деректанудың теориялық және методологиялық проблемаларының таным процесіндегі орнын, мақсаты мен міндеттерін анықтайды және теориялық білімді іс жүзінде қолдана білуге үйретеді.

Пән магистранттарға ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу, ғылыми әдістерді қолдану, өз идеяларын құрылымдық тұрғыдан ұсыну, академиялық дискурстың ерекшелігін ескере отырып, әртүрлі ғылыми-ақпараттық көздермен жұмыс істеу тәсілдерін меңгеруге үйретеді. Магистранттардың сыни ойлау дағдыларын, қысқа, бірақ жеткілікті сенімді ғылыми мәтін арқылы өз ойларын жеткізуін және негіздей алуын қалыптастырады, жазбаша тіл мәдениетін жетілдіреді, академиялық адалдық мәдениеті туралы түсінік береді, пәнаралық білімді біріктіреді.

Ежелгі және орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы туралы құнды мәліметтер беретін археологиялық ескерткіштерді зерттеу тарихы қарастырылады, мал шаруашылығы, егіншілік және ирригация сияқты ежелгі өндірістердің техникалық деңгейі мен эволюциясы зерттеледі. Археологиялық ескерткіштерді табу үшін қолданылатын әдістер талданады, қазақтардың материалдық мәдениетінің негізін құрайтын қазақ халқының ежелгі және ортағасырлық мәдени жетістіктерін зерттеуге үлес қосқан кеңестік және отандық тарихшылардың еңбектеріне тарихнамалық талдау жүргізіледі.

Курс тарихи-археологиялық білім, ғылыми зерттеу дағдылары және оның рәсімі туралы түсінік саласында нақты материалдар береді. Тас, қола және темір дәуірлеріндегі, орта ғасырлардағы археологиялық мәдениеттер сипатталып, кезеңдеудің фундаментальді мәселелері, мәдениеттерді салыстырмалы талдау, зерттеу әдістері талданады. Мал шаруашылығы, егіншілік және ирригация сыңды ежелгі өндірістердің техникалық деңгейі мен эволюциясы сарапталып, көшпенділердің отырықшылыққа көшу мәселелері зерттеледі, пән бойынша пәнаралық білімді біріктіреді.

Қазақстан аумағындағы өркениеттің негізгі ошақтары мен тайпалық одақтардың саяси және этникалық тарихына қатысты тарихи тұжырымдар қарастырылады. Моңғол ұлыстары, ортағасырлық мемлекеттер мен Қазақ хандығы арасындағы этникалық және саяси сабақтастық мәселелері шығармашылықпен талданады. Кеңестік билік пен әкімшіл-әміршіл жүйенің қалыптасуы мен нығаюының тарихи тәжірибесі сарапталады. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік құрылыс пен әлеуметтік-экономикалық модернизация мәселелері зерттеледі, пән бойынша пәнаралық білімді біріктіреді.

ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы тарих ғылымының қалыптасуы мен дамуы қарастырылады. Қазақстан тарихының қалыптасуы мен дамуы мәселелері бойынша қазақстандық интеллигенция мен қазақ ағартушыларының еңбектері талданады. Алаш қозғалысының тарихы, өлкедегі 1917 жылғы Қазан революциясының ерекшеліктері, қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуы және Қазақстандағы социализм құрылысы зерттеледі. Орыс, шетел тарихшыларының тарихнамалық еңбектері және олардың Қазақстанның тарих ғылымы үшін маңызы қарастырылады, пәнаралық білімді біріктіреді.

ХХ ғасырдағы Қазақстан тарихының қайшылықты кезеңдеріне, тоталитарлық жүйе жүргізген саяси-экономикалық науқандарға мұрағаттық құжаттар негізінде ғылыми баға беріледі. «Кіші Қазан» идеясына, ұжымдастыру саясатына, сауатсыздықты жоюға, руссификацияға, ашаршылық пен саяси қуғын-сүргіннің салдарларына түсініктеме беріледі. Қазақстандағы сталиндік саяси террор және оның салдары, социализм құрылысы мен «қайта құру» кезеңіндегі әлеуметтік-экономикалық және саяси-идеологиялық қайшылықтар талданады, пән бойынша пәнаралық білімді біріктіреді.

ғылыми-педагогикалық қызметті ұйымдастырудың принциптері мен құрылымын жүйелі түсінгендігін көрсетеді

зерттеу және педагогикалық міндеттерді шешу үшін пәндік және пәнаралық білімін интеграциялайды

ғылыми танымның дамуындағы заманауи тенденциялар мен гуманитарлық ғылымның іргелі әдіснамалық және философиялық мәселелері жайлы білімін көрсетеді

тарихи процестер мен құбылыстарды саралау үшін қазіргі тұжырымдарды, теориялар мен тәсілдерді сыни талдайды

әлеуметтік, этикалық және ғылыми пайымдауларды ескере отырып, өз пікірін қалыптастырудағы ақпараттық мәдениетін, шетел тілдерін меңгергенін көрсетеді

білім беру процесінде заманауи инновациялық технологияларды және жоғарғы мектептің психологиясы мен педагогикасы саласындағы білімін қолданады