7M05101 Биология в ҚарМУ Е.А.Бөкетов

Ғылымның тарихы мен философиясы оның тарихи дамуындағы және өзгермелі әлеуметтік-мәдени контекстіндегі ғылыми танымның жалпы заңдылықтарын зерттеу ретінде. Ғылым философиясы және ғылым әдіснамасы. Ғылым танымдық қызмет және дәстүр ретінде, әлеуметтік институт ретінде және мәдениеттің ерекше саласы ретінде. Қазіргі заманғы өркениет мәдениетіндегі ғылым. Ғылыми танымның ерекшеліктері. Қоғам өміріндегі ғылымның қызметтері. Ғылыми қызметтің институционалдық нысандарының тарихи дамуы. Ғылыми қауымдастықтар және олардың тарихи түрлері.

Биоалуантүрлілік тұжырымдамасы және оның табиғи кешендерді жүйелі талдаудағы рөлі. Жабайы фаунамен өзара қарым-қатынасты оңтайландыру; жануарлар дүниесін сақтаудың кешенді және жүйелі тәсілдерінің жалпы мәселелері, жерсіндіру, репатриациялау іс-шаралары; жануарлар дүниесі объектілерінің бөтен текті түрлері және санын реттеу.

Қазіргі биология ғылымындағы қазіргі заманғы проблемалар мен бағыттар туралы негізгі түсініктер; қазіргі биология ғылымының перспективалық және дамушы бағыттары; қазіргі биология проблемалары және оларды шешу жолдары туралы негізгі түсініктерді қалыптастыру.

Жоғары мектеп педагогикасы нақты мамандықтар үшін жоғары білім беру мәселелерін шешу, сондай-ақ магистранттардың осы мазмұнды меңгеру процесін басқарудың болашақ кәсіби қызметінде меңгеруін ғылыми негізге қоюға арналған. Жоғары мектеп педагогикасы заманауи оқу үрдісіне қойылатын талаптарды ғылыми негіздеуге және оның заңдылықтарын анықтайды.

Басқару психологиясының негізгі түсініктері, теориялық ережелері және өзекті мәселелері. Басқару психологиясының теориялық ерекшеліктері. Басшының жеке ерекшеліктері. Ұйымдағы көшбасшы мен бағыныштылардың қарым-қатынас ерекшеліктері. Басқару психологиясының негізгі аспектілері. Іскерлік қарым-қатынастың психологиялық аспектілері, басқарудың мотивациялық аспектілері.

Қауіпті түрлерді емепке алу, басқару және қорғау негіздерін зерттеу, жануарлар популяциясының эволюциялық әлеуетін қолдау мәселелерін шешу контексінде табиғатты қорғау биологиясы саласындағы озық білімді игеру. Курста жабайы табиғат ресурстары, әртүрлілікті сақтау, экологиялық теңгерімсіздік, фауналық коллапс, тірі қалу табалдырықтары, кең пәнаралық контексте жануарларды шаю, табиғатты қорғау зерттеу әдістері және популяциялардың санын қалпына келтіру ұғымдары қарастырылады.

Магистранттарды қазіргі заманғы биологиялық зерттеулердің өзекті бағыттарымен және олардың іргелі аспектілерімен таныстыру молекулалық биология және биохимия. Геномды зерттеудің заманауи әдістері. Жасушалардағы еркін радиалды реакциялар және оларды реттеу мәселелері. РНК-интерференция: теориялық және практикалық аспектілері. Генетика, физиология және медициналық биология. Қазіргі биологиядағы сана мәселесі нейробиологияның заманауи мәселелері. Қазіргі нейроиммунологияның мәселелері.

Мамандық бойынша жалпы қолданылатын лексикалық және терминологиялық минимумды, сөйлеуде қолданылатын грамматикалық формалар мен конструкцияларды, оның ішінде функционалдық аспектіде, оны тұлғалық және кәсіби коммуникацияның құралы ретінде пайдаланудың деңгейлік шегін меңгерген, шет тілінде ауызша және жазбаша сөйлеуде өз ойларын сауатты баяндау, кәсіби ортада тиімді коммуникацияны жүзеге асыру дағдысы бар.

Экожүйелік қызметтердің жіктелуі. Тұщы су экожүйелері мен аңшылық шаруашылықтарының өнімдері. Ара шаруашылығы және ауылшаруашылық дақылдарын өндірудегі тозаңдатқыштардың рөлі. Топырақ биоөнімділігі. Бөгде және экономикалық маңызды организмдердің санын реттеу. Түрлер мен популяциялардың генетикалық ресурстары. Зоологиялық объектілердің эстетикалық және танымдық маңызы.

Эволюциялық теориялардың негізгі теориялары, концепциялары мен қазіргі принциптері, өркениеттің даму жолдары мен сақталу перспективасы, геосаяси және биосфералық процестердің байланысы; биожүйелерді ұйымдастырудың түрлі иерархиялық деңгейлерінде және әртүрлі масштабтағы эволюциялық құбылыстарды қарастыру үшін салыстырмалы талдау методологиясы мен зерттеудің инновациялық әдістері. Микро және макроэволюциялық процестердің себептері мен механизмдері олардың эволюциялық үрдістің барысына антропогендік әсері.

Іргелі биологиялық ғылымдар мен биомедициналық технологиялардың қазіргі заманғы жетістіктері; қазіргі заманғы биологиялық ғылымның проблемалары; биологиялық жүйелерді зерттеудің негізгі әдістері; биосфераны сақтаудың өзекті мәселелері. Жаратылыстану ғылымдарының қазіргі даму кезеңінде биологиялық жүйелерді зерттеу. Биологиядағы және биомедицинадағы нанотехнологиялар.

Зоологиялық зерттеулердегі жануарларды сандық есепке алу. Жануарлардың фаунасы мен популяциясы, осы ұғымдардың арақатынасы. Табиғи жүйелердің жай-күйін бақылаудың негізі ретінде сандық есепке алу. Жануарлар дүниесінің кадастрларын жасау үшін сандық есептердің маңызы. Сандық есептер биогеоценологияның, зоогеографияның фактологиялық негізі ретінде. Қолданбалы есептерді шешудегі сандық есептердің рөлі (ресурстар, балық аулау, сирек кездесетін түрлер және оларды қорғау және т.б.). Абсолютті және салыстырмалы есепке алу әдістері. Оңтайлы техниканы таңдау.

Жасушалар патологиясының даму жолдары және олардың дамуы, цитопатологияда қолданылатын негізгі ұғымдар мен терминдер; патологиядағы жасушаның ерекшеліктері, некроз бен апоптоздың молекулалық-жасушалық механизмдері; канцерогенез теориялары және жасушалардың ісік трансформациясының морфофизиологиялық көріністері, биологиялық зерттеулерге жаңа әдістемелік тәсілдер.

Кіріспе. Өнімнің инновациялық белгілері. Инновациялық өнімнің негізгі тұтынушылары. Биология саласындағы инновациялық жобалардың мысалдары. Агроөнеркәсіптік мақсаттағы экологиялық қауіпсіз биопестицидтер мен биоқұбырларды әзірлеу. Қазіргі биосенсорлық жүйелер. Биочиптер. Биологияның әртүрлі салаларындағы өнеркәсіптік инновациялар. Биология жетістіктерін практикалық қолдану.

Биоэкологиялық мониторингтің негізгі әдістемелері және қолайлы индикаторды таңдау әдістері; биоаккумуляциялық әсердің рөлі; биоиндикациялық әдістермен судың, ауаның, топырақтың сапасын бағалау; микроорганизмдерді пайдалана отырып зоо-, фитоиндикация және индикацияның негізгі әдістері; биологиялық сынамаларды іріктеу және талдау әдістері; тірі организмдердің қоршаған ортаның ластануына реакция түрлері; биоиндикацияның жеке әдістемелері; экологиялық апаттарды болжау принциптері.

Тест-объектілердің өмірлік маңызды функцияларының өзгеруін қандай заттар және қандай үйлесімде туындататынына қарамастан қауіптілік туралы сигнал беретін тест-объектілердің көмегімен ортаның уыттылығын анықтау.Қоршаған ортаны іргелі және қолданбалы зерттеулерді орындау кезіндегі экологиялық мониторинг әдістері. Әртүрлі ағзаларды қолдану арқылы биологиялық тестілеудің балама тәсілдері. Тест-объектілер: балдырлар, инфузориялар және шаян тәрізділер. Экология, тест-объектілердің құрылысы.

Магистранттарда адамның табиғатпен қарым-қатынасының моральдық-этикалық принциптерін, биоэтиканың құқықтық аспектілері туралы түсініктерді қалыптастыру. Ғылыми пән ретінде биоэтиканың пайда болуы мен дамуының объективті алғышарттары. Биоэтиканың зерттеу пәні және мәселелері. Өмірге қарым-қатынастың адамгершілік принциптері. Биоэтиканың қағидалары, идеялары және ережелері. Қазіргі биоэтиканың теориялық негіздері. Биоэтика және қоғам. Деонтология. Қазіргі ғылымдағы биоэтиканың пәні мен орны. Жаңа биомедициналық технологиялардың этикалық мәселелері.

Биологиялық зерттеулер этикасының қағидалары мен қағидаттары. Ғылыми зерттеулер этикасының негіздері. Зерттеулерді бақылау. Биологиялық зерттеу және білім беру этикасы. Зертханалық жағдайлардағы биологиялық қауіпсіздік тұжырымдамалары, биоқауіпсіздік негізгі ұғымдары, биомедициналық этика негіздері, халықаралық құжаттар, зерттеу этикасы бойынша стандартты операциялық процедуралар. Зерттеудегі арнайы сұрақтар.

Негізгі биологиялық заңдар, биологиялық терминдердің этимологиясы, олардың пайда болу тарихы және авторлық құқығы, биологтың тезаурусы (лексикалық минимум), биологияның әртүрлі салаларында қолданылатын атаулармен байланысты ғалымдардың эпонимдері мен библиографиялық мәліметтері. Қазіргі заманғы ғылыми-биологиялық ақпаратты іздеудің негізгі техникалық құралдары, базалық және бейінді биологиялық пәндердің терминологиялық және ұғымдық аппараты.

Жасушалардың морфологиясы және функционалдық құрылымы, жасушалық органеллалардың құрылымы мен қызметі. Жасушаларды зерттеудің микроскопиялық әдістері, препараттарды дайындау әдістері. Компартментация принципі. Мембранология. Биомембраналар, құрылымы және негізгі функциялары. Липидті рафт теориясы. Жасушадағы везикулярлы тасымалдау.Рибосомалардың құрылысы және ақуыз синтезі. ЭПТ. Гольджи аппараты. Эндосомалар, эндоцитоз түрлері. Цитоскелет. Лизосомы. Плазмалемма және оның туындылары. Кірпікшілер. Митохондрия. Кариология. Ядро, құрылымы, жасуша циклінің механизмдері. Жасушаның, форманың өлімі. Жүйеде жасушаларды ұйымдастыру.

Гендік және жасушалық инженерия курсында плазмидтер, векторлар, рестрикция, модификация ферменттері, гендерді клондау туралы түсініктер қарастырылады. Өсімдіктердің гендік инженериясы, жануарлардың гендік инженериясы, бөтен гендердің экспрессиясы процестері, клондалған ДНҚ бактериялық және эукариотикалық жасушалардың трансформациясы, нуклеин қышқылдарының кезектілігін секвенирлеу әдістерімен анықтау, гендік диагностика және гендік терапия үшін гендік инженерлік әдістерді қолдану мүмкіндіктері зерттеледі.

Ғылыми және зияткерлік қызмет нәтижелерін коммерцияландыру процесін зерделеу. Жоғары өнімді өнім шығаруға және жаңа технологияларды ілгерілетуге бағытталған жобаларды әзірлеу. ҒЗЖ нәтижелерін коммерцияландыру процесінде зияткерлік меншік объектілерін және оларды пайдалану құқықтарын қорғау кезеңдері мен модельдері қаралады. ҒЗЖ нәтижелерін коммерцияландырудың бизнес-жоспарын құрастырудың теориялық және әдіснамалық аспектілері. Инвестицияларды тарту, әзірлемелерді өндіріске енгізу.

Коммуникацияның негізгі модельдері, коммуникативтік актінің құрылымын және коммуникацияның негізгі түрлері мен олардың ерекшеліктерін сипаттау: тұлғааралық, топтық және бұқаралық; вербалды және вербалды емес; ауызша және жазбаша. Биологияны оқытудың ақпараттық-коммуникациялық пәндік ортасында зерттеу қызметін құру және ұйымдастыру.

Ғалымдар мен педагог-практиктердің шығармашылық достастығы. Ғылыми зерттеу нәтижелерін практикаға енгізу жолдары. Ғылыми-педагогикалық зерттеулердің нәтижелерін практикаға енгізудің ерекшелігі мен күрделілігі. Ғылыми тәжірибе мен зерттеудің тиімділік дәрежесінің критерийлері. Білім беру мен өндірістегі ғылыми зерттеулерді практикаға енгізу тетіктері: отандық және шетелдік тәжірибе.

Жаһандану және интернационализация жағдайында отандық ғылымның даму үрдістерін, бағыттары мен заңдылықтарын білуді көрсете отырып, биология саласындағы инновациялық қызметті басқару әдістері мен тәсілдерін меңгерген.

Қауіпті түрлерді басқару және қорғау және жануарлар популяцияларының эволюциялық әлеуетін қолдау саласында туындайтын проблемалардың мәнін анықтау және талдау, табиғатты қорғау биологиясы саласындағы озық білімдерге, қазіргі заманғы зерттеу әдістеріне, жануарлар санын реттеу және есепке алу әдістеріне сүйене отырып, оларды шешу стратегиясын жоспарлау қабілетін көрсетеді.

Ғылыми-зерттеу қызметін жүзеге асыру үшін өз бетінше оқуын жалғастырады және әртүрлі ағылшын тілді биологиялық ғылыми дереккөздерден жаңа ақпаратты пайдалана отырып, кәсіби және ғылыми ортада тиімді өзара келісім шарт жасауға мүмкіндік беретін деңгейде шет тілдерін еркін меңгергендігін көрсетеді.

Генетика, жасушалық және эволюциялық биология саласындағы жаңа эксперименттік зерттеу әдістері мен ақпараттық технологияларды қолдана отырып, өз зерттеулерін жүргізу кезінде биолог маманның дұрыс этикалық ұстанымын таңдайды.

Жануарлар популяциясын басқару ерекшеліктерін, табиғатты ұтымды пайдаланудың экологиялық принциптері мен экологиялық сараптама әдістерін түсінуге сүйене отырып, ғылыми-зерттеу, ғылыми-педагогикалық, ұйымдастырушылық, қоғамдық және экологиялық қызметті дербес орындау барысында туындайтын міндеттерді шешеді.

Зерттеу нәтижелерін коммерциялық пайдалану және коммерциялық әлеуетті бағалауды жүргізу бойынша жұмысты ұйымдастыру саласында практикалық дағдылары бар, кәсіби құзыреттілікті және стратегиялық талдау әдістерін меңгерген.

Кәсіби қызметте психология мен басқарудың негізгі ережелері мен әдістерін қолдана алады, басқару саласында және өзара іс-қимыл субъектілері арасындағы даулы жағдайларды шешу саласында реттеудің психологиялық әдістері мен тәсілдерін қолданады.

Өзін-өзі жетілдіру, дербес ғылыми-зерттеу және ғылыми-педагогикалық қызметті және кәсіби ұтқырлықты жүргізу үшін биологиядағы және ғылым тоғысындағы заманауи зерттеулердің нәтижелерін талдайды.

Әлемдік және ғылыми кеңістікте, оның ішінде шетелде біліктілікті арттыру үшін алған ынтымақтастық дағдыларын көрсете отырып, шет тілінде өзінің ғылыми зерттеу нәтижелерін жариялайды.

Жоғары мектептегі әлеуметтік-гуманитарлық, жаратылыстану-ғылыми, педагогикалық және психологиялық ғылымдардың негізгі заманауи эписистемалық модельдері мен тәсілдерін және олардың өлшемділігін білуін көрсетеді; ғылымның тарихы мен философиясының қазіргі заманғы мәселелерін, логикалық және ғылыми ойлау заңдарын, ғылыми зерттеудің негізгі кезеңдері мен логикасын біледі және түсінеді.

Өркениеттің даму жолдары мен сақтау перспективалары, геосаяси және биосфералық процестердің байланысы туралы өзінің көзқарасын көрсету үшін эволюцияның негізгі заманауи теориялары мен концепциялар ережелерін тұжырымдайды.

Ғылыми зерттеулер жүргізуде АКТ қолданудың негізгі принциптерін түсінеді, жаратылыстану - ғылыми мәселелерді шешу үшін және бағалау іс-шараларын жүргізу және сандық ортада сыни ойлаудың заманауи түрлерін жүзеге асыру үшін биологиялық жүйелерді талдаудың компьютерлік әдістерін қолданады

Дербес есептеу техникасымен, графикалық редакторлармен, Қолданбалы компьютерлік бағдарламалармен, жаратылыстану-ғылыми бағыттағы деректер базасымен жұмыс істеу дағдыларын пайдалана отырып, ғылыми мақалалар мен тезистер жазу кезінде өзінің ғылыми зерттеулері нәтижелерінің тиімділігін бағалайды.

Алынған биологиялық деректермен одан әрі жұмыс істеу үшін ақпаратты тиімді пайдалану мақсатында сандық алгоритмдердің көмегімен ғылыми нәтижелердің сенімділігін бағалайды.