6B02201 Тарих в А.Байтұрсынов атындағы Қостанай өңірлік университеті

Адамзаттың өткенін материалдық көздерден зерттейтін пән білім алушыларды тарих ғылымының бөлігі ретінде археологияның ерекшеліктерімен, негізгі жетістіктерімен таныстырады. Археологиялық зерттеулердегі қазақстандық, кеңестік және шетелдік археологтар, ескерткіштер, археологиялық ескерткіштерді іздеу және зерттеу әдістері туралы алғашқы түсінік береді.

Бұл пән білім алушылар арасында антропо-, әлеуметтік және мәдени генезис процестері мен адамзаттың тарихи дамуының негізгі жолдары туралы қазіргі заманғы адамның ежелгі ата - бабаларының пайда болуынан бастап алғашқы өркениеттердің қалыптасуына дейінгі тұтас көзқарасты қалыптастырады.

Оқу процесінде білім алушылар палеография, сфрагистика, метрология, хронология және басқа да пәндер сияқты оның құрамына кіретін пәндер туралы ғылыми түсінік қалыптастырады, олар нақты дереккөздердің барлық түрлерімен анықталады, олардың практикалық маңыздылығы туралы білім тарихшы үшін маңызды.

Пән білім алушыларда ежелгі өркениеттер дамуының негізгі кезеңдері мен заңдылықтары туралы кешенді және ғылыми түсінік қалыптастырады, осы өркениеттердің адамзат тарихындағы рөлі, олардың мәдени және тарихи ерекшелігі, тарихи өткенге саналы құндылық қатынасы туралы түсінік қалыптасады.

Пән білім алушыларда медиевистиканың әртүрлі мектептері арасында маңызды теориялық мәселелерді тану дағдыларын қалыптастырады. Орта ғасырдағы батыс елдерінің тарихи дамуының негізгі және өзекті мәселелерін; Еуропаның ортағасырлық мемлекеттерінің қалыптасу және даму кезеңдерін; орта ғасырдағы батыс еуропа мәдениетінің маңызды жетістіктері мен ерекшеліктерін қарастырады.

Тарихи жағрафия пәні ұғымы туралы түсінік береді, сондай-ақ басқа ғылымдармен қарым-қатынасын анықтайды.Тарихтың әртүрлі ғылыми мектептерінде тарих пен жағрафияны оқытуды үйлестіру дәстүрі қарастырылады. Ол кеңістік пен орынды зерттейді: гуманитарлық ғылымдардың ХХ ғасырдың аяғы - ХХІ ғасырдың басындағы кеңістік мәселесіне бағытталуын қарастырады.

Пән ежелгі дәуірден XIII ғасырдың басына дейінгі Қазақстан аумағындағы тарихи процестің негізгі кезеңдері мен ерекшеліктері туралы толық түсінік береді. Ежелгі кезеңдегі Қазақстан тарихын зерттейді, тарихи процестердің негізгі жалпы бағыттарын ашады, Еуразия халықтарының тарихымен өзара байланыста және өзара іс-қимылда тарихи оқиғаларды көрсетеді.

Пән аясында білім алушылар негізгі мақсаттар мен міндеттер, сондай-ақ этнологиялық ғылым пәні туралы түсінік алады. Бұл пән студенттерге этностардың қалыптасу процесін жалпы мәдениеті, тілі, дәстүрі, аумақтық байланысы бар тарихи-мәдени қауымдастық ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.

Пәнді оқу заңнамалық нормалардың рөлі туралы жалпы түсінік беретін құқықтың негізгі салаларының мәселелерін қарауға бағытталған, сондай-ақ білім алушылардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы дүниетанымы мен құқықтық мәдениетін қалыптастыруды зерделеуді көздейді

Пән білім алушыларда төтенше жағдайлар кезіндегі мінез-құлық білімін, қоршаған орта жағдайында ұқыпты және сақ мінез-құлық дағдыларын, қауіпсіздік техникасын білуді қалыптастырады.

Бұл пәнді оқу кезінде студенттер көшбасшылық қасиеттерді, стильдерді, кәсіпорын, аймақ және тұтастай ел деңгейінде әсер ету әдістерін қолдана отырып, адамдардың мінез-құлқы мен өзара әрекетін тиімді басқарудың әдістемесі мен практикасын игереді

Пән қазақ диаспорасының пайда болу процесін, қалыптасу және даму жолдарын қарастырады. Білім алушылар қазақ диаспорасының өзіне тән ерекшелігі-бейімделу қабілетінің, генетикалық тұрғыдан қалыптасқан көшпелі өмір салтының арқасында және олардың әлеуметтік-психологиялық, физиологиялық және дүниетанымдық қабілеттеріне әсер еткен полиэтникалық, көпмәдениетті және көп діни құрылымы бар елдерде табысты жұмыс істеуі болып табылатынын меңгереді.

Пән Қазақ мемлекеттілігі, оның дамуы, тарихтың әртүрлі кезеңдеріндегі әртүрлі типтері, нысандары мен функциялары, тұтастай алғанда қазақ қоғамының саяси, құрылымдық және аумақтық ұйымының сабақтастығы мен жаңаруы туралы түсінік қалыптастырады. Генезисте қазақ мемлекеттілігі мен мемлекеттік билікті зерттеу мен теориялық тұрғыдан түсінудің объективті қажеттілігін қарастырады.

Пән қазақ мемлекеттілігінің, қазақ этносының, өзіндік материалдық және рухани мәдениетінің, шаруашылығының қалыптасуы нәтижесінде объективті тарихи процесс ретінде ортағасырлық Қазақстан тарихы бойынша білімді қалыптастырады. Курстың түйінді проблемаларын Қазақстанның автохтонды халқының шектес халықтар мен мемлекеттермен тұрақты және ұзақ өзара іс-қимылы тұрғысынан зерделейді.

Пән оқытылатын саладағы ғылыми зерттеулер әдістері мен академиялық хатты зерттеуге бағытталған. Білім алушылар тұжырымдамалық аппаратпен және зерттеу жұмысының негізгі кезеңдерімен, әдістердің жіктелуімен, оларды қолдану салаларымен танысады. Білім алушылар ғылыми зерттеулерді сандық және сапалық талдау дағдыларын игеруге және оның нәтижелерін академиялық ортада мақала мен баяндамалар түрінде ұсынуға үйренеді.

Пән антропо-бағдарлы тарихтың қалыптасу негіздерін зерттейді. Еуропалық тарихшылардың іргелі еңбектерін зерделеу кезінде студенттер тарихи антропологияның эволюциясымен танысады.

Бұл пән білім алушыларда әлемдік өркениеттер, қалыптасу, даму және құлдырау ерекшеліктері туралы түсініктерін қалыптастырады. Өркениеттердің әртүрлі уақыт кезеңдеріндегі даму ерекшеліктерін анықтайды.

Бұл пән білім алушыларға тарихи дереккөздерді зерттеу мен зерттеудің жалпы әдістері бойынша қажетті білім көлемін береді, оларды дереккөздерді зерттеудің белгілі бір құралдарымен таныстырады. Теориялық деректану танушы субъект-тарихшының өзі зерттеп отырған дереккөзбен байланысын теориялық және нақты ашуды қамтиды, яғни бұл дереккөзді тарихи зерттеулерде зерттеу және пайдалану тарихы мен тәжірибесі.

Пән мүмкіндігі шектеулі адамдармен қарым-қатынас жасау процесінде студенттердің коммуникативті және әлеуметтік дағдыларын дамытуды, ерекше денсаулық мүмкіндіктері бар адамдардың әлеуметтік, эмоционалды және мінез-құлық қиындықтарының ерекшелігі туралы білімді қалыптастыруды қамтиды, сонымен қатар инклюзивті білім беру және кәсіби ортада туындайтын тұлғааралық өзара әрекеттесу мәселелерін шешуге көмектесуге арналған.

Пән экономикалық ойлау тәсілін, бәсекелестік ортада кәсіпорындардың табысты кәсіпкерлік қызметін ұйымдастырудың теориялық және практикалық дағдыларын қалыптастырады.

Пән білім алушыларды Қазақстан тарихы бойынша ең танымал дереккөздермен және тарихи еңбектермен таныстырады. Білім алушыларда тарихи үдерістің заңдарын дереккөздерді зерттеуде қолдана білу, Тарихи дереккөздердің әлеуметтік табиғатын және олардың эпистемологиялық функцияларын талдай білу, ғылыми зерттеулерде проблемалық Білімді, Қазақстан тарихнамасының мәселелері мен жетістіктерін пайдалана білу қабілетін қалыптастырады.

Пән XVIII - XX ғғ.басындағы қазақ халқы тарихының түйінді проблемалары бойынша жүйелі білімді, империялық кезең тарихын зерттеудегі заманауи әдіснамалық тәсілдерді түсінуді, осы кезең бойынша негізгі Тарихи деректер мен ғылыми әдебиеттерді білу ұғымын қалыптастырады.

Пән ақпараттық-аналитикалық жұмыс және құжаттану саласындағы негізгі теориялық және практикалық білімді қалыптастыруға бағытталған. Білім алушылар нақты ақпараттық-аналитикалық жұмыстың модельдерін құра және сипаттай алады, әртүрлі параметрлер бойынша мәтіндік ақпаратты аналитикалық өңдей алады, қорытынды ақпараттық және аналитикалық мәтіндерді дайындай алады.

Пән білім алушыларға Мұрағаттану тарихы мен теориясы бойынша кешенді ғылыми пән ретінде, мұрағаттану және құжаттану негіздері бойынша білім береді. Мұрағаттық ақпараттық құжаттарды жасау білігін, мұрағаттық құжаттарды жинақтау, есепке алу және сақтау, құжаттардың құндылығына сараптама жүргізу дағдыларын қалыптастырады.

Пән Еуропа мен Америка елдерінің жаңа және қазіргі уақыттағы саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуы туралы түсінік қалыптастырады. Оқу барысында білім алушылар Еуропа мен Америка елдерінің саяси жүйелерін жаңғырту, Еуропа мен Америка елдерінің әлеуметтік-экономикалық және мемлекеттік-құқықтық дамуының негізгі үрдістері туралы білім алады.

Пән білім алушыларда өлкенің тарихи өткені туралы білімді таратуға бағытталған теориялық білімді, сондай-ақ тарихи өлкетану саласында қажетті практикалық дағдыларды меңгеруді, тарихи ғылымды зерттеу қағидаттары мен әдістерін және өлкетанушы тарихшылардың практикалық қызметін меңгеруді қалыптастырады.

Пән әлемдегі демографиялық және көші-қон процестерін мемлекеттердің дамуы тұрғысынан, сондай-ақ қазіргі кезеңдегі шет елдердің демографиялық дамуының маңызды мәселелерін қарастырады.

Пән туралы түсінік. Курстың тарихнамасы мен деректік негіздері. Қазақстан ХХ ғасырдың басында. Қазақстан азаматтық қарсыласу жылдарында. Қазақстандағы Кеңес өкіметінің қалыптасуы. Қазақстандағы тоталитарлық жүйені нығайту. Кеңестік Қазақстан мәдениеті. Қазақстан екінші дүниежүзілік соғысы жылдарында. Қазақстан "жылымық" "тоқырау" кезеңінде. Қазақстан қайта құру кезеңінде. Тәуелсіз Қазақстан. Тәуелсіз Қазақстанды нығайту. Қазіргі Қазақстан мәдениеті.

Пән аймақтық құжаттардың ерекшелігін анықтай отырып, шет елдердің тарихын периодизациялауға сәйкес дереккөздердің әртүрлі түрлері мен түрлерін ашады. Пән тарихи білімнің мәні, формасы, функциялары, шет елдердің тарихы бойынша отандық және шетелдік тарихнамадағы маңызды бағыттар мен мектептердің эволюциясы туралы жүйелі білімді қалыптастырады.

Пән білім алушыларда жаңа және қазіргі уақытта Афро-Азия елдерінің тарихи даму заңдылықтары мен ерекшеліктері туралы нақты түсінік қалыптастырады, екі құрлықтың әртүрлі аймақтарының даму ерекшеліктерін анықтайды, Азия мен Африканың тәуелсіз мемлекеттерінің қалыптасуындағы маңызды оқиғаларды көрсетеді, олардың қазіргі жағдайына сипаттама береді.

Пән білім алушыларды ең танымал теориялық бағыттармен,тарихи таным принциптерімен, тарихи процестің категориялары мен заңдарымен, әдіснамалық теориялардың әртүрлі бағыттарымен таныстырады. Білім алушыларда отандық және жалпы тарихты зерттеуде тарихи үдерістің заңдарын қолдана білуді, Тарихи дереккөздердің әлеуметтік табиғатын және олардың эпистемологиялық функцияларын талдай білуді қалыптастырады.

Пән мұрағат ісін ұйымдастыруды,құжаттармен, мұрағаттың ғылыми -анықтамалық аппаратымен жұмыс істеу тәсілдерін, оларды сыни ұғынуды және ғылыми - зерттеу еңбегі дағдыларын қалыптастыру кезінде пайданануды зерделейді

Пән Қазақстанның сыртқы саясатының көп векторлылығын дамыту процесі туралы, жетекші мемлекеттермен және халықаралық ұйымдармен өзара байланыс туралы іргелі білімді қалыптастырады. Білім алушылар Қазақстан Республикасының негізгі аспектілері мен бастамаларын және олардың әлемдік қоғамдастықта іске асырылуын зерделейді, Қазақстанның бітімгершілік процестердегі рөлі туралы біледі.

Пән тарихнамадағы жаңа тәсілдер призмасы арқылы әлемдік тарихқа үлкен әсер еткен мемлекеттер мен өркениеттердің пайда болуы, дамуы мен жұмыс істеуінің негізгі мәселелерін қамтиды.

Пән ҚР-дағы модернизацияны зерттеудің әдіснамалық мәселелерін қарастырады, Қазақстанның әлеуметтік, экономикалық, саяси және құқықтық модернизация процесін көрсетеді. Сондай-ақ қазіргі уақытта білім, ғылым және мәдениет саласындағы жаңғырту мәселелерін қарастырады.

Пән мұражайлар мен кітапханалардың жазбаша қорларымен жұмыс істеудің теориялық және практикалық білімдері мен дағдыларын қалыптастырады, оларды анықтау және сақтау ерекшеліктерімен таныстырады.

Пән қазіргі әлемдегі түркі халықтары, түркі мемлекеттерінің саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени аспектілердегі интеграциялық процестерінің дамуы туралы түсінік береді. Қазіргі заманғы халықаралық қатынастардың – түркі әлемінің жаңа ішкі жүйесінің қалыптасуының маңызды аспектілері мен тарихын, сондай-ақ оны құруға қатысатын әлемдік процестер актерлерінің рөлін зерттейді.

Бұл пән бізді күрделі экономикалық әлемді, республиканың әлемдік қауымдастықтағы орнын түсінуге үйретеді және ойлаудың экономикалық түрін дамытады. Сонымен қатар, қазақ халқының, қазақ мемлекеттілігінің жалпы түркі қауымдастығындағы, көшпелі өркениет жүйесіндегі, еуразиялық әлем халықтарының тарихи мәдени бірлестігінің рөлі мен орны ашылады.

Пән білім алушыларда ғылыми тарихи танымның маңыздылығы туралы түсінік қалыптастырады, тарих ғылымының ғылыми және әлеуметтік мәртебесін, оның тәртіптік құрылымын зерделейді, тарихи таным теориясын әзірлейді, тарихты зерттеу әдіснамасымен таныстырады.

Пән этникалық қатынастардың теориялық тұжырымдамаларын, этникалық қақтығыстарды, олардың түрлері мен типологиясын қарастырады. Ол этникалық қақтығыстарды зерттеудің теориялық негіздерін және оларды шешу жолдарын, сондай-ақ жаһандану процесінің этникалық қақтығыстарды дамытуға және халықаралық ұйымдардың этникалық қақтығыстарды шешуге қатысуына әсерін ашады.

Пән Шығыс елдеріндегі модернизацияны, қазіргі кездегі өркениеттік дамудың ерекшеліктері мен айырмашылықтарын зерттеу процесін қарастырады. Білім алушылар білім, ғылым және мәдениет саласындағы, осы өңірдегі экономикадағы жаңғырту мәселелерімен танысады

Пән білім алушыларға мұражайтану бойынша теориялық білімнің қажетті көлемін және мұражай экспонаттарын цифрландыру бойынша практикалық дағдыларды береді. Түлектер алған білімдерін мұражай-көрме кешендерінде, мемлекеттік қызметте, академиялық ортада, бұқаралық ақпарат құралдарында, коммерциялық емес және халықаралық ұйымдарда, орта білім беру мектептерінде қолдана алады.

Пән халықаралық қатынастардың қалыптасуы мен құрылымына айтарлықтай әсер еткен жаңа және қазіргі заманның әлемдік тарихындағы негізгі оқиғалар туралы түсінік береді. Зерттеу барысында халықаралық қатынастар жүйелерінің дамуының негізгі тенденциялары, жетекші әлемдік державалардың даму мен өзара байланыстағы сыртқы саясаты анықталды.

Бұл пән білім алушылардың Қостанай облысы территориясындағы ежелгі заманнан қазіргі уақытқа дейінгі әлеуметтік-экономикалық, мәдени және саяси үдерістер туралы түсініктерін қалыптастырады. Қостанай облысы ерте темір ғасырынан ежелгі мемлекеттердің құрамдас бөлігі болды. Орта ғасырларда Шығыс пен Батысты байланыстыратын көші-қон процесстері мен керуен жолдары Қостанай облысының территориясы арқылы өтті.

Кәсіби функцияларды орындау кезінде туындайтын міндеттерді шешу үшін қажетті деңгейде табиғат пен қоғамды тануда заманауи ғылыми зерттеу әдістері мен академиялық жазудың мүмкіндіктерін біріктіреді;

Гуманитарлық және әлеуметтік-саяси ғылымдар саласындағы білім мен түсініктерді, соның ішінде осы саладағы ең озық білім элементтерін көрсетеді;

Академиялық адалдық қағидалары мен мәдениетінің маңызын түсінеді

Оқу-практикалық және кәсіби міндеттерді шешу үшін теориялық және практикалық білімді қолданады, өз мамандығының іргелі пәндерінің өзекті мәселелерін зерделеу кезінде тарих ғылымының әртүрлі тұжырымдамаларын пайдаланады;

Тарих ғылымындағы фактілерді, құбылыстарды, теорияларды және себеп-салдарлық тәуелділіктерді бағалайды;

Әлеуметтік, этикалық және ғылыми көзқарастарды ескере отырып, пайымдауларды қалыптастыру үшін гуманитарлық ғылымдар саласындағы ақпаратты жинауды және түсіндіруді жүзеге асырады, тарихшының кәсіби қызметі саласында ақпараттық-талдамалық және ақпараттық-библиографиялық жұмыс жүргізеді, мұражайда экскурсиялар мен экспозициялар әзірлейді;

Тарих ғылымы саласында мемлекеттік, орыс және шет тілдерінде коммуникацияны жүзеге асырады;

Басқару әдістерін анықтайды, орындаушылардың жұмысын ұйымдастырады, қарама-қайшы талаптар жағдайында басқарушылық шешімдерді табады және қабылдайды;

Ғылымның қазіргі жай-күйін және өзгеріп отыратын әлеуметтік практиканы ескере отырып, жинақталған тәжірибені қайта бағалауға қабілетті, заманауи білім беру технологияларын пайдалана отырып, жаңа білім ала алады;

Зерттелетін мәселенің мақсаттары мен міндеттерін негіздей алады, анықталған фактілер негізінде ойлау логикасын дамыту және қорытындылар мен тұжырымдарды анықтау қабілетін көрсетеді.